تصویری آرمانگرایانه ازهنر متعالی
[ ]
بیقراری(شعر)
نظرات

 

 

        (بی قراری)

آسیمه سرمنم،گمگشت این دیار

بی همره و غمین،در جستجوی یار

تاول به پایم و،خونابه بر رخم

رفت ازکفم دریغ،چهل سال آزگار!

شِکوه به که برم،کوجزتو همدمی؟

لمس تو کِی کند،انگشتِ بی قرار؟

راهی به من نما...آن کِه به تورسد

آنکِه به تورسد،کِی خواهد این دیار؟

گویند از پس،هر آخرین دمی

یک مرغ شکوه گر،وامینهد غمی

گویند از پسِ، هر واپسین نفس

آن مرغ شِکوه گوی ،بگریزد از قفس

گویند بعدِهَر،چشمان که بسته ای

چشمی بداده ای، بس نخبه و سَحار

کی از پسِ نقاب،آئی به دَر دِگر؟

برکن رگ وپیِ،چشمان من زسر

چشمی دگر بده،درمزد انتظار

رفت از کفم دریغ،چهل سال آزگار!

لمس تو کِی کند،انگشتِ بیقرار؟

 مهرداد میخبر .۲۴ تیر ماه ۹۷(کرمانشاه)

 

 

 

 

 

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5743
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

یک شنبه 24 تير 1397 ساعت : 5:33 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
من، مظهر و...الباقی_(درحال ویرایش...)
نظرات

من ، مظهر و... الباقی

مهردادمیخبر

(تقدیم به همسر سفرکرده ام که ناگهان پرنده ای شد و پرواز کردو...رفت.)

-----------------------------------------------------------------------------------

                      ۱ -(حسرت خوران)

مظهرمیگوید:شکرگذارباش نادر؟...تونخستین نفری هستی که میتوانی  مکتوبی به بیرون ازاینجابفرستی.ومن واقعاازبابت این امتیازوامکان خارق العاده خوشحال و شکرگذارم. بارهاازخودم پرسیده ام:چرامن؟ از دوستان وهمراهانم که میپرسم هیچکس یادش نمیآیدکه این کار-یعنی نوشتن مطلب وارسال آن به بیرون این محیط -مسبوق به سابقه بوده باشد .مظهرمتصل وباهیجان میگوید:نادر،هیچ میدانی که این قدرت واین امکان استثنایی خوشبختی بزرگیست؟ .تو برای ارتباطی مجازشناخته شده ای که معجزه گونه است...نه..چرامعجزه گونه؟این توانایی حقیقتا یک معجزه است.مظهرمدام از من خواهش میکند که  ازاین امکان و فرصت طلایی استفاده کنم چون معتقداست خیلیها تشنه دانستن چیزهایی هستند که پیرامون ما دارد رخ میدهد...وسوالی درمن دم به دم رشد میکند که:چه کسی مرا مجاز دانسته؟آیامیتوانم ببینمش؟

                              *         *         *

اینجا جوآرام وجذابی دارد.زیبا،سبک  وگرم.نمیدانم بااین دامنه محدود کلمات چگونه میتوانم نامه هایم را بنویسم.مشکل من از همین ابتدای نوشتن، عدم قدرت و کارآیی کلمات رایج و موجود برای توصیف این محیط و تصاویرو جریانات آن بوده است ولی عجالتا فکر کنم همین سه کلمه برای توصیف فضای اینجا کافی باشدویک چیزهایی رابه احساس شما منتقل کند.گرچه...نظرمن اینست که بهتراست سعی کنید خودتان هم از نیروی ذهن ،قدرت تجسم و خاصیت کشف وشهودی که دربطن تمامی ماآدمها به ودیعه نهاده شده بهره ببریدتاشاید به فهم بالاتروحقیقی تری ازفضاو محیط اینجا دست بیابید.اینجارااگریک وادی یاسرزمین بنامیم ،سرزمینیست که آدمها همگی قبل از هجرت ویاسفر،درسرزمینهای پیشینشان همدیگر را میشناخته اند.شناختشان ازهم براساس شناخت حسی و محبت متقابل بوده است ،نه صرفا ارتباطاتی مکانیکی که برپایه معاملات و بده بستانهای مادی استواربوده.بسیاری اززوجها.حتی زن وشوهرهایی که یک روز راهم بی مرافعه نگذرانده اند اینجا با هم هستند و البته درحال حاضر به تمامی آن اختلافات میخندند ومتعجبندکه چراآنوقتهاآنهمه توی سروکله هم می زده اند و یکدیگر را میچزا نده اند! خیلیهاشان را میبینم که تنگ هم نشسته اند و در مورد پوچی ومسخره بودن اختلافات سابقشان بحث میکنند ومدام از همدیگر،خجلتزده و مهربانانه معذرت میخواهند.حسرت شدیدی دارندکه چرا درمکان قبلی نمیفهمیدند عاشق همند.آخ که این حسرت چقدر داردعذابشان میدهد!آخرفکرش را که میکنند میفهمند چقدر در آن حالت پرامکان میتوانسته اند به ابراز عشقهایشان معناهای پویا و سرشار از انرژی ببخشند.

یک بار مظهررادیدم که به زوجی نزدیک شد و هنگامی که داشتند آه حسرت سرمیدادندبه آنهاگفت:

عزیزان،عشاق سینه چاک! حقیقت این است که آنجا مکان مهرورزی نبوده .آنجا جائی بود که خواهش های تن عشقهائی میآفریده حباب گونه .و عشق های حقیقی درپس آن حبابهای ناپایدار پنهان میمانده اند وچون فقط هنگامی که تن میشکند حباب هم میشکند،شما هرگز متوجه آن عشق های اصیل نشده اید.

دو دوست اینجا هستند که قبلا خیلی یکدیگر را قبول داشته اندومشتاق دیداریکدیگربوده اند.البته آندو حالا هم همینطور هستند.دو دوست دیگر هم کمی آنسوتر شان هستند که باوجودروابط پرتنش سابقشان بااین دو در یک ردیف و طبقه قراردارند.من ابتدا از هم ردیف بودن این چهارنفردر تعجب بودم چون این دوتای دومی قبل از آمدن به این سررمین شرکای تجاری هم بوده اند،همدیگر را در محیط کاری هرگز بطورکامل قبول نداشته اندوهمیشه باهم درنزاع بوده اند.آن ها ددکمال تعجب حالا با هم خیلی صمیمی وخوب هستند،بدون هیچ جروبحث و اختلافی روزگارشان به سیروسیاحتهای دونفری میگذرد.مظهریک بار به این دو دوست که خودشان هم دعواها اختلافات سابقشان را باورندارند و گمان میکنند همه اش خواب و خیال بوده گفت:

شما ازنوع(دوستان معامله گر)بوده ایدولی حقیقت این است که اگرجذب هم شده و معامله وتجارت بادوامی را پایه گذاری کرده ایدبه این دلیل بوده است که یکدیگر را دوست داشته اید،دوست داشتنی که درپس حباب ناپایدارنیازبه معامله وکسب پول پنهان شده بوده وشما متوجهش نمیشده اید،وگرنه چه دلیلی داشته که سالیانی دراز باوجوداختلافات و دعواهای بسیار با هم مانده وشراکتتان را ادامه داده اید؟

مدام دارم از حرفهای مظهر میگویم ولی حالا از (خود) مظهربگویم.من نمیدانم او در حقیقت کیست،چه مقام و منزلتی دارد و اینجا چه کاره است ولی مثل یک ناظرآگاه و فعال میان آدمهامیچرخد،باآنهاصحبت میکندونظراتش را بی پرده میگوید.انتقادمیکند.دلداری میدهد.سرزنش میکندولی هرچیزی که میگوید درست است و بنظر من باید جملاتش را با آب طلانوشت،درقابی از طلا گذاشت و بامیخ وزنجیری از طلا به دیوار نصب کردوروزی هزار بار آن ها را خواند تا ملکه ذهن شوند.هیچکس از حرفهایش نمیرنجد چون مظهر قضاوت نمیکند فقط یادآوری کننده است.یک سری آگاهی را بموقع به ذهن ما هدایت میکند .

          *           *           *

اینجا هرکس، هرجور که عشقش میکشد زندگی میکند.توی هر خانه ای که موردپسندش است مینشیندوباهرکس که باب میلش است مراوده و نشست و برخاست میکند.بقول مظهر:هرشخصی جایگاه وعلائق وگروه دوستانش راقبلا بادلش انتخاب کرده.

اینجاازیک چیزهایی دلم میگیرد.برایم سخت است که بگویم چه چیزهائی، ولی یک جایی آنسوی غبارها ،دردوردست .زیرنوری زرد و دلگیر دیوارهایی هست بسیاربلندوصاف وزیرآن دیوارها فضایی هست غبارآلودتراز فضای مابین اینجا و أنجا.اکثر مواقع سعی میکنم به آن محیط دلگیر نگاه نکنم ولی چون به آنجا و آدمهایش خیلی فکرمیکنم گاهی ناگزیر نگاهم به آنسو میافتدودلم سخت میگیرد.آنجاآدمهایی وجوددارند تنهاومبهوت که تمام هیکلشان خاک آلوداست و بغضی ابدی گره های بزرگ توی گلویشان انداخته.هروقت که دهانشانرا باز می کنند برای ایراد یک کلمه ،بغض هنگفتی در  گلویشان هست که نمیگذارد لب باز کنند .واز این ناتوانی در بیان احساس و از آن تنهائی سهمگین چشمشان از اشک پر می شود .اشکی که فورا باغبارغلیظ درمیآمیزد ومثل دوغابی تیره رنگ از گِل روی گونه هایشان جاری میشود.

مظهربه آنهالقب( اسیران تن) داده است.به تعبیرمظهرآنهاکسانی هستند که نمیدانندعشق ودوست داشتن چیست .آنقدرسرگرم رسیدگی به نیازهای تن وبدن بوده اند که به درکی که میبایست میرسیدندنرسید اند.حالاهم تنهاهستندوکسی ر انمیشناسند.این خیلی بد است ولی بدترازآن اینست که نمیدانند چرا تا این حدتنها مانده اندخالیند از آگاهی.مظهرمیگوید:اینها به آدمها وکلاهرموجودیت دیگری بعنوان ابزارتمتع بدن مینگریسته اندونه چیزدیگری و همین خصوصیت  که در سرزمین قبلی مایه لذت و راحتیشان بوده اکنون بلای جانشان شده وآنان رادچارتنهایی غم انگیزی کرده است.توی این محیط که عشق و محبت اساس حیات است آنها حقیقتا در شکنجه و عذابند.ازمظهرمیپرسم :چرا حالا که همه پرده ها فروافتاده و حقیقت آشکاراست سعی نمیکنند عشق رابفهمند؟.مظهر به تلخی میخندد و جواب میدهد: به تو خواهم گفت چرا ولی این رابدان که برای  اینهاپرده ای فرو نیفتاده و بهیچوجه نمیدانند به چه دلیل در شکنجه و عذابند.

یک وقت یکی از آن اسیران تن باایماواشاره وقدرت ذهن بمن چیزهایی گفت وآنگاه بود که فهمیدم مظهردرست میگوید.اینها کورذهنندوخودشان هم نمیدانند چرا به چنین عقوبتی دچارشده اند .او داشت بمن میگفت:من یک یک کارآفرین بودم و دهها کودک یتیم راارتزاق میکردم چون از آخرتم غافل نبودم ومیدانستم روز حسابی هم هست ولی درعجبم که چرا به این حال ووضع دچارشده ام.

مظهرکه شاهدردوبدل شدن اشارات بین من و آن مرد بود ازمن خواست که برای روشن شدن برخی از ابهاماتم ازاو چیزهایی بپرسم ومن اطاعت کردم.ابتداازاو پرسیدم: تو میدانی که چرا باوجودکارهای خیرخواهانه ات اینچنین وضعیتی داری؟

او جواب داد: بله...یعنی شایدبدانم چرا!...شاید به این دلیل که ادیان الهی راببادتمسخرمیگرفتم ومعتقدبودم که دین بمثابه افیونیست که طبقه بالا دست در اختیار طبقات فرودست گذاشته  و از طریق آن حکمرانی خودرا تضمین و تثبیت کرده است.

به مظهر گفتم:دلیلش راگویامیداند.پربیراه نمیگویداین آدم کافر است و آدم کافرهرکارخیری هم که انجام دهد اجرنمیبرد.مظهر مرابه گوشه ای کشاند و گفت : دوست داشتم خودت جواب سوالت راپیداکنی ولی حالا که داری به بیراهه میروی میخواهم ذهنت را با چندجمله کوتاه روشن کنم.درست است که این آدم چندین یتیم را تحت پوشش داشته ولی دردلش عشق ومحبتی نسبت به آنان نبوده است وفقط وفقط داشته یک معامله انجام می داده مثل سایرمعاملاتی که در کسب و کارش انجام می داده است.درتجارتش پول می داده که جنس و نیروی کار بخرد و در این موردبه خیال خودش پول داده که بهشت بخرد ولی ازاین حقیقت غافل بوده که جهان آخرت جهان معناوعشق است .اگر کارخیری بکنی و آن کاررا با طیب خاطر و میل قلبی انجام ندهی خودبخود باطل است وبی ارزش.معیار و یکای سنجش ارزش هرعملی ،عشق است نه چیزی دیگر.  

رو کردم بسمتی که محل ایستادن آن آدم غبار گرفته و غمگین بود و خواستم حقیقت رابه او بفهمانم ولی هرچقدر که به ذهنم فشارآوردم نتوانستم .مظهر خندید وگفت: نمیشود نادر جان.امکانش نیست.در آن مکان خاک آلود اذهان سترون هستند ونمیتوان چیزجدیدی فهمید.عشق ورزیدن رانمیشودباایماواشاره به آن آدم آموزش داد.عشق را دراجتماع وبا ارتباطات انسانی میآموزند ولی اودرآن مکان تنهای تنهاست.اودرجایی که مکان تعالی و آموختن بودبقدری خود را در گیر و مشغول مادیات کردکه از عشق غافل ماند.فرصتهای طلایی بسیاری از دستش رفت .آدمهای زیادی سرراهش قرارگرفتند که میتوانست باآنها عشق راحس کند ولی او فقط دنبال انباشتن پول وفراهم کردن منزلتهای سراب گونه وپوچ اجتماعی بود.عمرش را برای چیزهایی تلف کرد که حتی ذره ای از آنهارانتوانست با خود به این مکان بیاورد وحالا دستانش بدجوری خالیست.نادر جان تو نمیتوانی به این آدم فقیر کوچکترین کمکی بکنی.

                         ۲ -(اغنیاءو ثروتمندان)

این دومین نامه من است ومن نمیدانم چگونه بدست انسانها خواهد رسید.گرچه، چگونگی آن اهمیتی ندارد .مهم اینست که خوانده شود وکسانی آنرابخوانند که پرسشگروجوینده اندنه سطحی نگر و بی توجه.بعضیها ازکنارکلمات خیلی راحت میگذرند .مثلا کتابی قطوررادرزمانی کوتاه میخوانند و بخود می با لنداز سرعت خوانشی که دارند ولی از مطالب حجیمی که خوانده اند فقط رئوس و سرتیترهایی درخاطرشان نقش میبندد بی آنکه به دانسته هایشان چیزی اضافه شده باشد.بنظر من اگردانش و بینش مطالعه کننده، بعد ازخواندن کتاب  همان دانش وبینش قبل از خواندن باشد،عمل مطالعه بی ارزش بوده وآن کتاب را باید خوانده نشده دانست.

امروز بامظهردرباره ارزش ثروت درجایی که هستیم بحث میکردم .مظهرمیگوید:در اینجا هرچه محبان بیشتری داشته باشی ثروتمندترین.کسانی که محبت بیشتری را نثارموجودات عالم کرده اند قلوب بیشتری را با خود همراه کرده اند و در نتیجه غنیتر و قدرتمندتر هستند.

بیادآنهایی افتادم که در محیط خاک آلود و گرفته روزگارمیگذرانندو سوال کردم:آنها چگونه میتوانندباجذب قلوب، اندکی از خفقان محیط پیرامونشان بکاهند؟ .مظهرسری بعلامت تاسف تکان دادو گفت:نمی‌تواند.او دیگر نمیتواند ثروتمند شود.آنزمان که ساکن زمین بود وابزار مهرورزی را در اختیار داشت وبه تمامی موجودات میتوانست دسترسی داشته باشدغافل بود.درزمان زیستنش روی زمین بدنی داشت کامل .وجودگوش وزبان ودست وپا ومهمترازهمه وجودعده بیشمارارواحی که به سادگی پذیرای عشق ومحبت اوبودندکم نعمتی نبود نادر!...میتوانست بوسیله ابزاری که دربدن خود داشت با آدم های دیگرارتباطات مطلوبی برقراری از تو به ها را جذب خود کند تا حالا در این محل که از کلیه نعمات محروم است تنها نباشد.میتوانست خیلی راحت با همسروفرزندو دوست و همسایه و هرشخص دیگری ارتباطات احساسی درست و سالم و زیبا برقرارسازد.باخوش قلبی و خوش زبانی آن ها را با روح خودهمگام و همآواکند.میتوانید از پولش عاشقانه به نیازمندان ببخشدوآنهاراجذب کند.اولین کار ها را نکرده و خطاکرده .خطایی بزرگ و غیرقابل جبران.او اینجا ابزار مهرورزی ندارد.روحیست مجردوتنهاکه نمیتواندباارواح دیگر ارتباط برقرارکند،گرچه ...اگرهم میتوانست با دیگران ملاقات داشته با شد فایده ای نداشت چون اینجا هیچکس محتاج خوراک و پوشاک و پول نیست.

مظهرلحظاتی سکوت کرد وبه چهره ام خیره شدتاتاثیرکلامش رادر صورتم ببیندسپس ادامه داد: اگر در اینجا کسی چیزی دارد از زمین دارد واگرهم ندارد،دیگرهرگز نخواهدتوانست بدستش آورد.بودن در روی زمین نعمت بزرگیست که خیلیها قدرش را نمیدانند نادر!

ومن باخوداندیشیدم:چقدر ترسناک است این دنیای دیگر.مظهرکه فکرم راخوانده بود گفت:چرا ترسناک است؟ مگر پیامبران زمین،همانانی که متفاوت سخن میگفتند، بارهاوبارهاانسانهارا به نیکی کردن و مهرورزی به موجودات عالم سفارش نکردند؟ چرا اکثریت مردم گوش شنوانداشتند؟میبینی؟این حسرت خوران،این پشیمانان گریان همان غافلانند.قانون حاکم بر عالم هستی را چه کسی هست که نداند؟

گفتم: قبول دارم که غفلت و جهل باعث این عقوبتهای شوم است ولی آیا نباید راه جبران و بازگشتی هم باشد؟

مظهرجواب داد:نیست.به خدا نیست...پیامبران زمین بار ها این حقیقت تلخ را یادآوری کردند.هشداردادندکه حواسمان باشدتا در چنین مخمصه ای گرفتارنشویم.

پرسیدم:خداوندارحم الراحمین است پس چرا در این موارد به داد بندگانش نمیرسد؟

مظهرجواب داد:این یک قانون است و مغایرتی با ارحم الراحمین بودن خداوندندارد.آدمی که به فردیت خودبیش از کلیت هستی اهمیت میدهدودرنتیجه وجودمادی خودرابیشترازوجودملکوتی کائنات دوست دارد و دراین مسیراشتباه پیش میرود،ثمره تلاشش را میبیند و تنها میماند.زیرا برای اتصال به کل تلاش نکرده بلکه  حیات زمینیش را برای هرچه بیشترجداماندن خوداز کلیت هستی صرف کرده است.عالم هستی از اراده موجوداتش تاثیرمیگیردووضعیت کنونی ماماحصل اراده خودمان است.قانونمندی جهان هستی یکی از تجلیات عدالت خداست.سیستم کائنات بشدت اصیل و خدشه ناپذیر است و کاملا درست...این نکته را بفهم نادر:کاملا درست!

 پرسیدم :پس پیامبران چرا آدمها را از این عملکرد بقول تو کاملا درست آگاه نکردند؟

مظهر نگاهی بمن انداخت و گفت:تودر مورد پیامبران زمین چه فکر کرده ای؟چگونه میتوان به ذهنی که تحت سیطره ی چسبناک نفسی لئیم است این حقایق رافهماند جزآنکه ابتدا آنها را به تزکیه نفس فراخواندتاآمادگی پذیرش پیداکنند؟

پیامبران زمین تزکیه نفس را برای آما ده شدن ذهن برای پذیرش حقیقت به آدمها آموزش دادند ولی اکثریت قریب به اتفاق مردم تزکیه و پالایش روح را فقط (بازی )کردند نادر جان!

            ۳-( رسوب پلیدیها )

اینبار کمی در نوشتن سست شده بودم چون در این که کسی نامه هایم رابخواند تردید داشتم ولی مظهرتشویقم کردوگفت: بنویس نادر.مطمئن باش کسانی که باید که این نامه ها را میخوانندمیخوانند.هرآنچه راکهدریافت کرده و یادگرفته ای توضیح بده.اینجااستعدادو ذوق کتابت بدردهمه آدمهامیخورد.نمیخواهی برای کورها بینائی به ارمغان بیاوری؟...این سئوال آخررا طوری از من پرسید انگار که داردبمن تکلیف میکند و میفهماند که وظیفه ای دارم و بایدانجامش دهم.

شاید خنده دارباشد ،من دست ندارم!حتما میپرسید :پس چگونه قادر به نوشتن هستم؟...من با ذهن و اراده ام مینویسم .اگربخواهم برایتان ساده اش کنم اینگونه است که با فکرکردن به کلمات ،آنها را روی لوحی منقوش میکنم ولی نمیدانم نوشته هایم چطور بدست شمامیرسد.فقط میدانم که میرسد اما پروسه ی رسیدنش را نمیدانم.مظهرمیگوید:برای تو و آدهایی که باید مطالبت را بخوانندمهم رسیدن است نه چیزی دیگر بگذار آن نیروئی که میرساندش کارش را بکند و توضیحی بتو ندهد زیرا احتمالا برایت غیرقابل درک خواهد بود.بله...افکارم به نوشته تبدیل میشوند.اینجا خیلی از افکارحتی به جسم مبدل میشوند.امری که گاهی لذتبخش است و گاهی هولناک.

من احتمال میدهم که نوشته هایم از طریق الهام به یک نویسنده که الآن جائی روی کره زمین دارد زندگی میکند بدست مردم برسد.بجزاین نمیتواند باشد.گرچه،بقول مظهر چه اهمیتی دارد؟همینکه اطمینان دارم نوشته هایم خوانده میشود کافیست.

شخصی را میشناسم بنام صائب.او فردیست منفی باف،شکاک وزشت نگر.مدتهای مدیدیست که اسیراین افکارزشتی است که همگی از اوهام او سرچشمه میگیرند.سیصدسال از هجرتش میگذرد واو هنوز اسیراست.

پای صحبت مظهرنشستم که درباره صائب بیشتر بدانم.مظهرمیگوید:صائب درسرزمین قبلی وپیش از مهاجرتش،همیشه به زشتیها وبدیها می اندیشیده و کلا آدم بدبینی بوده است.دلیلش هم حوادثی بوده که برای او اتفاق می افتاده و همواره حس زشت بینی را در وی تقویت میکرده است وعاقبت به مرحله ای رسیده که تشکیک مدام و بدبینی مفرط ملکه ذهنش شده است .کاش آنقدر عقلانیت میداشت که ذهن بیمارش رااصلاح کند و خودرا به آرامش روحی برساند ولی نتوانست این کارراانجام دهد و آن ویژگیهای زشت را باخود به اینجاآورد و تاکنون که سیصد سال از مهاجرتش میگذرد او اسیر این پلیدیهاست.پرسیدم: واضحتر توضیح بده ،میخواهم بدانم این چه اسارتیست؟ مظهر کمی اندیشید و جوابداد:صائب نمیتوانست به لطافت و زیبائی یک گل فکر کند .نمیتوانست زلالی یک نهر پرآب را بفهمد واز آن لذت ببرد.آدمها را هیولاهایی میدید که هر لحظه میخواهند او را بدرند.ددسرزمین قبلی ارتباطاتش را با همه انسانها محدود کرد که مبادا گزندی به او برسانند.بااینکه خیلی اوقات از میان زیبائیهای سرزمینش عبور میکرد ولی چون ذهنش در گیر بدبینی و پلیدی بود هرگز آن خوبیها را نمیدید.اندیشه های زست هرگز رهایش نکردند ...یابهتربگویم اوهرگز اندیشه های بدرا رهانکرد.هر انسانی را که میدید ابتدا بدیهایش را بخاطر میآورد واز خوبیها چیزی به خاطرش نمیآمد.همیشه به این میاندیشید که مثلا برادرش چرا به او بی احترامی کرده یا حقی از او ضایع کرده،رفیق نامردش چرابه ناموسس چشم طمع داشته .فرزندش چرا منتظر مرگ اوست تا مالش را تصاحب کند وهزاران چرا و امای نومیدکننده دیگر.حالا وضعیت بدتر شده نادر جان .اینجا افکار و اذهان پویاترند.به دلیل اینکه افکار پلید ملکه ذهن صائب شده اند هرروز کتک میخورد و به او توهین میشود وناموسش مورد هتک حرمت قرارمیگیرد.حتی به قتل میرسد و هراتفاق ناگواری که به ذهنش خطور میکند عینا و فورا برایش به حقیقت میپیوندد.صائب اسیر اوهام خودشده و راه باز گشتی ندارد چون با ذهن خودش تنهاست ، ارتباطش با سایر اذهان قطع شده است و مجالی ندارد که ذهن و ادراکش را باز نگری و اصلاح کند .قبلا هم بتو گفتم نادر جان؛دراین سرزمین افراد فقط چیزی را دارند که از سرزمین قبلی باخود آورده ای و اینجا هیچ چیز جدیدی را نمیتوانند صاحب شوند.صائب  افسوس میخورد و عذاب میکشد چون بینش و نگرشش شکل غائی خودرا گرفته است وراهی برای بازنگری وجودندارد.

مظهر پس از اتمام حرفهایش در باره صائب نگون بخت قدری سکوت کرد و سپس ادامه داد:نادرجان برای ذهن زیبا مرگ ،شکست و کل چیزهایی که شایدبظاهر بد هستند به به زیبائی و خوبی ختم میشوند.برایش زیبایی انتهای هر راهیست .هر حادثه ای برای اذهان انسانهای مختلف پایانهایی متفاوت رقم میزند.انسان بداندیش به قعر منجلاب متعفن پلیدی فرو میرود و انسان خوش ذات و زیبااندیش به گلستانی پرطراوت و سرشار از انرژی پاک میرسد.این است روش ثابت و همیشگی کائنات برای آدمها.

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 4772
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 4
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1

دو شنبه 16 بهمن 1396 ساعت : 8:21 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
فیلمنوشت:(ناگهان می آید!)
نظرات

 

ناگهان می آید! (فیلمنوشت)

        مهردادمیخبر

»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»

(تقدیم به همسرم فاطمه...که گرچه رفت وتنهایم گذاشت ولی شوق دیداردوباره اش راهرگز ازقلبم بیرون نخواهم کرد تا روز موعودی که ناگهان میآید.)

 

(داخلی.روز.دفترشرکا)

آصف پشت میز نشسته و زل زده توی چشمهای معین.آصف زاغ چشم است و معین چشمان میشی آرامی دارد.معین ،سربه زیر،زیرچشمی آصف رانگاه میکند.

آصف: هیچی؟اینهمه سگدو خرحمالی وآخرش هیچی؟! حرف آخروبزن معین.الآن توداری روچه سگ توله ای حساب میکنی؟بایدیکی باشه دیگه،نه؟ الآن دیگه لاپوشونی نکن .   لامصب یه اسم بمن بده که روشن شم.

معین لب ورمیچیندوساکت است.حرص آصفبیشترازقبل و بدجوردرمیآیدولی خشمش رافرومیخورد وچیزدیگری نمیگوید.

خارجی.روز.ساختمان شرکاوخیابان

کارگران سنگ کار روی داربست کارمیکنند.ازبالای داربست بایک سقوط مورب وسریع به کف پیاده روکنارساختمان،آنسوی داربست وحفاظ زیرآن میرسیم.یک دلال بازار تمام و کمال آنجابرقراراست.معاملات سرپائی ارز وسکه و فیش حج و غیره.غوغائی سرسام آورجریان دارد.(شوکت) مردی ریز نقش ولی تروفرز ازلابلای جمعیت،برافروخته راهش راباز میکند.مثل یک تیر که از اسلحه ای شلیک شده باشدوارد ساختمان  شرکا میشود.خیلیها سلامش میکنند،جلویش دست به سینه میگذارندولی اواعتنانمیکند.

   داخلی. روز .دفترشرکا

درب دفتربشدت گشوده و کوبیده میشودبه دیوار.شوکت درآستانه در،برافروخته ایستاده است .

آصف:(یکه ی سختی میخورد ونیم خیزمیشود) هش...شه!!

شوکت:همینومیخواستین؟...نه عمو!...شمادوتا که یه پاپاسیتونم در خطرنیس،این من سگ پدرم که با طناب پوسیده تون فرستادینم ته چاه (آرامترولی غمزده)حالاهم دارین به ریشم میخندین دیگه...

آصف:(خونسردی ساختگی وآرامشی توام بالرزش صدا)گفتم هش شه یابو،حالابیا بشین.

معین که پیداست بیش از بقیه طمانینه درونی داردباحرکات چشم و ابرو شوکت را به رلکس بودن و نشستن کنارخودش دعوت میکند.آصف قدری آرامش میابد.واردشده درب را پشت سرش میبندد،روبروی معین توی مبل فرومیرود.زل میزند به آصف .منتظراست چیزی بشنود.

معین با حرکات لب و بیصدا میگوید:درش میارم.سپس لبخندی زورکی زده وسرش را بعلامت خاطر جمع بودن واطمینان از درستی اوضاع فرودمیآورد.شوکت ناگهان نیم خیز شده و شیشکی محکمی برایش میکشد.

شوکت:اروای شیکمت!تو که شکل این حرفانیستی غلط اضافی هم نکن.

آصف محکم با کف دست روی میزمیکوبد.شیشه بالای میز ترک برمیدارد.دهانش از خشم کف کرده.

آصف: خودتو کنترل کن الدنگ.ببین چندمین باره که دارم بهت میگم شوکت.بسه دیگه.

لحنش به آرامش میگراید.پیداست که بررفتارش کنترل کامل دارد.

آصف: وقتی معین میگه درش میارم یعنی درش میاره.اول بارمون که نیس .

معین:(باآرامش)یه جائی کانال زدم ،داره خوب پیش میره.

شوکت:(روبه معین) این توبمیری از اون توبمیریانیس(روبه آصف) آصف بحث یک میلیاردونیمه ،بفهم.اگه قبلترها معین کاری کرده یامشکلی رو حل کرده حداکثرش پای صدتومن یا دویست تومن پول در میون بوده (باز بسمت معین میچرخد) الآن داروندارمن بدبخت رولبه ی تیغه معین،میفهمی؟

آصف:منو نیگا کن.

معین: صبوری منتقل شده.

آصف:( محکم به پیشانیش میکوبد) یاابالفضل...بیچاره شدم.

آصف:منو نیگاکن.

آصف:(عصبی تراز قبل رو به معین) پس دیگه چرامزخرف میگی؟

آصف:منو نیگا...

معین:مهم نیس ... ایکس رفته ایگرگ اومده جاش...اوضاع خوب نیس ولی من کنترلش میکنم.

شوکت:(پوزخندزنان) توبادشیکمتو نمیتونی کنترل کنی بدبخت.چی میگی واسه خودت؟صبوری که اونجا نباشه یعنی کارمون تمومه.

آصف:(عصبانی وباصدای بلندخطاب به شوکت) منو نیگا کن یابوعلفی،چقده زنجموره میکنی!

شوکت:(بسرعت رویش رابسمت آصف میچرخاندوانگشت اشاره بسمتش دراز میکند) توهم دیگه حنات پیش کسی رنگ نداره .صبوری که پر یعنی باند صبوری ...پر..پول منم پرررر! 

معین: دنیا که به آخرنرسیده.صبوری رو کی پیداکرد؟ها؟...من...،درسته؟صبوری بقول تو پررر،من که هستم قربون شکلت.فکرکردی برای این روزا کسی رو تو آب نمک نخوابوندم؟انگارهنوز منو نشناختی ها.

آصف:( مشتاقانه منتظراست ادامه صحبتهای معین رابشنود)خوب بنال دیگه.کیه اون نجات دهنده بزرگ؟

شوکت: مزخرف میگه آصف.این مرتیکه دندون گرد اینقده توی حق و حساب داد ن خسیسی بخرج دادکه همه رو پروند، محتشم رو یادته؟چقدر قانع و کاری بود...بخاطر ده میلیون ناقابل  الآن شده دشمن خونیمون.

معین :حرف اون پوفیوز رو نزن که حالم بدمیشه شوکت.علنا داشت باج میگرفت مرتیکه قرمساق.حق حساب حق الزحمه اس.اون یه چیزه، باج یه چیز دیگه.ماباج به کسی نمیدیم.روز اولم قرارمون همین بود.

آصف: حالا پرت و پلا نگین شمام .نگفتی طرف کیه.

معین: یه آشخور صفرکیلومتر.نمیشناسینش ،تازه یکی دو هفته اس که منتقل شده اینجا.

شوکت:ازدم میشناسمشون. دیروز تاظهر اونجابست نشسته بودم.

معین:تازه امروز اومد شعبه پستش روتحویل گرفت .من از اداره مرکزی میشناسمش .

آصف:چی هس پستش؟

معین :چی باشه خوبه؟معاون اجرائی...باقلوا!

آصف:(سوت بلندی بادهان میزند) نگو!..ای حرومزاده تودیگه چه ولدچموشی هستی.واقعا که دمت گرم.

آصف بلند میشود ،پیش میرود وبه گونه معین ماچ آبداری میچسباند وبعدرومیکندبه شوکت.

آصف :خیلی نمک بحرومی شوکت .اینو بایدسرتاپاشوطلابگیری نه اینکه هی راه براه تیکه بارش کنی.(پیشانی معین را میبوسد)دستت درست.

آصف مینشیند پشت میز .شوکت شکاکانه میرود توی نخ معین که ساکت است و لبخندی برلب دارد.

شوکت:فوری تورش کردی؟اصلا توی سگ پدر تو اداره مرکزی چه گهی میخوردی؟

معین:حالا بماند!ولی بجون هرسه مون رام رامه.

آصف: این بابا اگه آشخوره پس چطور پست معاونت گرفته؟

معین: منظورم این بود که اینجا آشخوره وگرنه ده سال سابقه خدمتشه.

شوکت:کجا؟

معین:یه گمرک خلوت و پرت توی بلوچستان.اینم که گفتم صفرکیلومتره از این بابت بودکه تجربه زدوبند نداره .

شوکت: حالا نشونش دادی که چطورزدوبندکنه؟

معین: نه..من از در رفاقت واردشدم.اول ماشینشوشناسائی کردم و بعدش باماشینم یواشکی زدم شبشه چراغشو شکستم وباقی قضایا.

آصف:ای تخم جن!

شوکت:اسمش چیه؟

(داخلی.اداره گمرگ،دفتر معاونت اجرائی.روز)

معین  وارد دفترمیشودوازهمان دوردستش برای خوش وبش دراز است.مردی چهل ساله پشت میزاست که باورود او از جابرمیخیزد.

معین:سلام وصدسلام برجناب رکنی عزیز خودم.

رکنی:( بااشاره دست اورابه نشستن تعارف میکند)سلام آقا .خیلی خوش آمدید.

معین:(قیافه خسته بخودگرفته )آخ آخ رکنی جان خیلی خوردوخمیرم.پکرم... پکر!

رکنی:خدابدنده عزیزم.چرا؟شماکه آدم بانشاط وصبوری هستی.

معین: دس رودلم نذار رکنی جان.خودم که مشکلی ندارم .من گنجشک روزیم و قناعتکار ولی یه عادتی دارم که نمیدونم بگم خوبه یابد.غصه همه رو میخورم .

رکنی:(میخندد)ای بابا...حالا غصه کیوداری میخوری.مشکل چیه؟

معین: یه رفیق بلانسبت شما که میشنوی احمق دارم ،اومده داروندارش رو ریخته تویه کاری که واردنبوده .حالام توش مونده.یه پارتی جنس آورده که الآن توقیفه.

رکنی: ای بابا ...کی هس این....

معین:(توی کلامش میدود) دست بدهنم هس ها بنده خدا کارش قانونی بوده ولی بدبخت  بزآورده.

رکنی: کی بارش توقیف شده؟

معین: یک هفته قبل رکنی جون...ثواب داره اگه قدمی براش برداری.

رکنی:(کیبورد کامیبوترراجلومیکشد ومانیتوررا تنظیم میکند)اسمش رو مرحمت میکنی بگی ؟_

معین: شوکت متقی زاده....

رکنی:(درحال تایپ زمزمه میکند)شوکت.  متقی زاده(زل میزند به صفحه)اصل؟

معین: آخ آخ ببخشبد...یه اصل هم آخرش داره.

رکنی:(گره به ابرو میاندازد)این که منع قانونی داشته جناب معین .بی دلیل توقیف نشده.

معین: بس که ابلهه این بابا.بس که بلانسبت شما الاغه..

رکنی: نفرمائید جناب معین ،توی کارتجارت این مشکلات گاهی پیش میاد .درست میشه انشاالله.

رکنی فایل مربوطه راباز کرده وبه مطالعه آن مشغول میشود.معین تندتندحرف میزند.

معین:خداازدهنت بشنوه رکنی جون امیدمون اول به خداست بعدبه دست باکفایت سرکارعالی بنده خدااطلاعی از ممنوعیت واین چیزانداشت یه مقداروام گرفت که واردات کنه ولی اول بسم الله خوردبه خنس اصلا این بدبخت از بچگی شانس نداشت هم محل بودیم باهم بزرگ شدیم مادرش سرزارفت باباش وقتی ده سالش بود مرد کارگری وپادویی کردتا پول پله ای جورکنه وزن بگیره دوتابچه داره سراین جریان زندگیش داره میپاشه...

رکنی: (مونیتوررابسمت معین میچرخاند) شماخبراز ارزش جنسها داری؟

معین:(به صفحه مونیتورنگاه میکند) اوه اوه اوه!! شماخبرنداری چی بسرش اومدتااین پول جورشد رکنی جون خونه و مغازه و حتی فرش زیرپاشوچوب حراج زد،نزول کرد،وام گرفت,اینم از آخرعاقبتش .من صدباربهش گفتم این غلطابه تونیومده مگه گوش میکرد...چندبارخواست خودکشی کنه جلوشوگرفتیم یه بار که ازش غفلت کردیم تریاک خورد کارش کشیدبه شستشوی معده .اوضاع روحیش خیلی افتضاحه .حقم داره ها...بدبخت فلک زده هفتصدهشتصدمیلیون چک دست مردم داره .

رکنی: چطورممکنه یه آدمی پول به این هنگفتی رو بندازه توی کارواردات ولی از قوانین جاری اداره گمرک بی اطلاع باشه؟

معین: بس که خره ...معذرت میخوام ها آقای رکنی ولی گاهی اوقات غرور بیجا باعث میشه یکی مثل همین شوکت بیچاره فکرکنه عقل کله،یه مدت بادوسه نفردیگه افتادن توی کارصادرات تره بار ،براشون نون داشت .ولی همین موفقیتهای کوچیک باعث شدفکرکنه دیگه افتاده روشانس وممکن نیست یه روزی بدبیاره وشکست بخوره.رفت توی کاری که سررشته اش دستش نبود.باورکن ده بار بهش گفتم شوکت ،برادرمن،آخه هندوانه و گوجه و کدوحلوایی چه ربطی به لبتاب و گوشی موبایل داره؟! وضعت که الحمدلله بدنیس ،چراحرص میزنی؟چرا پاتو از گلیمت درازتر میکنی؟...ولی مگه به خرجش رفت رکنی عزیز.مگه به خرجش رفت...خریت کرد آقا .خریت کرد.

رکنی:نفرما جناب معین.انسان جایزالخطاست.آقای متقی زاده هم اطلاعاتش درباره قوانین کم بوده .

معین:(خوشحال)آره آره...نمیدونسته ممنوعه. حالا شما چه کاری میتونی براش بکنی؟باورکن ببینیش دلت براش کباب میشه.کمکش کن،به والله ثواب داره.

رکنی: من واقعا نمیدونم چه کاری میشه براش کرد.وضعیت بدی داره.ارزش محموله اش هم خیلی بالاست.اگه مقررات اجازه بده شایدبتونم توی مبلغ جریمه براش تخفیف بگیرم.

معین: ای بابا رکنی جون ،تخفیف مخفیف دردی ازاین بیچاره ی دربدردوانمیکنه.ازهستی ساقطه برادر.بخدااگه خودش رو سربه نیست کنه من خودمو نمیبخشم.خدائیش شماهم که حالا دیگه از داستان زندگیش خبرداری شرعا مسئولی.

رکنی:( کمی ناراحت میشود) فرمایش شمامتینه جناب معین

ولی حیطه اختیارات منم محدوده و مشخص...

وسط حرفهای رکنی،معین ازجابرمیخیزدودوطرف صورت اورامیبوسد.

معین: شمابزرگواری.حیطه اختیاراتتونم که ایشالا نامحدوده.بسم الله بگو ،یه قدم اساسی برای این بنده خدابردارمن خودم جبران میکنم.این فلک زده که آه در بساط نداره خودم از خجالتت درمیام.

رکنی: من انتظاری از شما یااون آقاندارم.اگه بتونم قدم خیری براش بردارم دریغ نمیکنم.

(داخلی.شب.دفترشرکا)

گوشه ای از اتاق سفره شام پهن است .هرسه دورش نشسته اندومشغول خوردن غذادرظرفهای یکبارمصرفند.رعدی میغرد وموجب میشودمعین و آصف  لحظه ای دست از خوردن بکشندولی شوکت غرق دراندیشه تندتندوعصبی غذامیخورد.

معین:انگاربارونه.

شوکت:(توی عالم افکارخودش است)غلط کرده مرتیکه.داره دست بسرت میکنه.

قاشقی که دردست شوکت است میشکند واودست از خوردن میکشد.

شوکت: گورپدرتون بااین قاشقای آشغالتون...

معین قاشق دیگری به او میدهد.

شوکت:نه...میل ندارم.این چندقاشق هم بزورازگلوم پایین رفت.

معین:(قاشق را کنار ظرف غذای شوکت میگذارد) خدابزرگه ،بدلم افتاده که رکنی درستش میکنه.

شوکت: داره دست بسرت میکنه گول نخور،اگه کسی دیگه هست که کاری ازش برمیاد برو سراغ اون... وقت نداریم. پرونده که بره تعزیرات کارم تمومه معین.

معین:آدم صاف و ساده ایه ،شک ندارم .

آصف: توکم سابقه ی خریت نداری معین، جریان سال قبل که یادته..کانتینرکفشهارومیگم که از ایتالیا آورده بودیم.اینقدر دست دست کردی که پرونده رفت تعزیرات.به کسی امید بستی که نیایدمیبستی.ولی الآن فرق داره رفیق.هست و نییتمون داره از بین میره.

شوکت:میگی آدم صاف و ساده ایه ؟درست...ولی همین آدمهای ساده هستن که بلای جون من و تو ان.کی میخوای بفهمی؟راست کارما آدم حقه باز و هفت خطه نه درستکارو ساده.

معین :چی بگم والله...

گوشی معین زنگ میخورد.اسم رکنی روی صفحه است.معین باغروروخوشحالی اسم روی صفحه را جلوی چشمان هردو شریکش میگیردوبعدجواب میدهد.

معین: ارادتمندم جناب رکنی...بله معین هستم علیکم السلام...به لطف سرکار بدک نیستم اگه غم و غصه روزگار مجال بده .جانم....بله....بله....حتما....الله اکبر به این حسن توجه سرکار، واقعا که احسنت، رحمت بر شیرپاکی که خوردی رکنی عزیز...دراسرع وقت،دراسرع وقت...نه نه همین فردابعدازوقت اداری عالیه االبته اگه مزاحم اوقاتتون نباشیم . باشه ،پس قرارمون فردا سرساعت دوبعدازظهر ،دم در اداره منتظرتونم....خداخیرت بده رکنی جان.به قرآن ثواب داره گرهی از کار این بنده مفلوک خداباز کنیم...مرحمت زیاد ...یاحق.

قطع میکند.نفسهادرسینه دو شریک حبس است وچشم بدهان معین دوخته اند.

معین:(خطاب به شوکت) کارت دراومد چه دراومدنی!

شوکت:من که پدرم دراومده بذارکارمم دربیاد،باکی نیست.

معین: گاوت دوقلوزائیده...

شوکت: مسخره بازی بسه دیگه.بنال بببنم جریان چیه؟

معین: میخوادبیادببیندت.

شوکت:دهه!...منو واسه چی میخوادببینه؟

آصف: اینوباش...چه نازی هم میکنه.بدبخت باید خوشحال باشی که توفکرته.حتمامیخوادکاری واسه ات انجام بده.

شوکت: (به آصف) آخه احمق نفهم هیچ فکرشوکردی که من چطوروکجابایدبااین یارو روبرو بشم؟ 

معین: (خطاب به آصف) راست میگه،بایدیه برنامه درست وحسابی ردیف کنیم که نفهمه واقعا جریان چیه،جوری ظاهرسازی بشه که بادروغایی که من درباره وضعیت شوکت گفتم جوردرآد.

آصف: زیادی سخت میگیرین ،میاریمش  توی همین اتاق ،فوقش یک ساعت طول بکشه.

شوکت: آصف باورکن تابحال نمیدونستم اینقده خری!! مرتیکه الاغ مگه میشه اینجاآوردش؟ اگه بفهمه این ملک شیش دانگ مال منه کمک که نمیکنه هیچی،چوب توآستینم میکنه این هوا.

بادست اندازه چوب خیالی راهم نشان میدهد.

آصف:(روبه معین) میبریمش باغ تجریش_(روبه شوکت) توی خونه باغ میشینی به کل میتی هم میگیم دنبال نخودسیاه یکی دوساعتی بره بیرون .

شوکت: ایناادارین آصف ،همه جا دوست و رفیق دارن ،فوری سیاهه اسناد هر ملکی رو درمیارن بیرون.اگه بفهمه اون باغ مال منه که دیگه هیچی به هیچی.اصلا شایداز باغهای اطراف سئوال کنه...نه،نمیشه.

آصف: ولی بازم بنطرمن همینجابمونی بهتره .چه میدونه صاحب ملکی .میگیم معین مستاجره توهم مهمونشی.

شوکت: اینا تو کارتجسس استادن آصف .زیرزیرکی از در و همسایه میپرسن.تیزن،به ظاهرساده شون نگاه نکن،حتم دارم نقشه ای توسرشه که میخوادمنو ببینه.

معین غرق اندیشه است.

آصف : دیگه داری زیادی پلیسیش میکنی.طرف دلش واسه ات سوخته میخوادکمکت کنه،همینجابمونی بهتره.

شوکت:(عصبی) عوضی ابله همه کاسبای این خیابون ،چه سرپائی و چه دکوندار،میدونن این ملک مال منه .اصلالازم نیس راه دوربره،ازهمین سنگ کاره بپرسه دوسیه مو میذاره کف دستش.چی میگی واسه خودت توهم!

آصف: پس باید یه جائی اجاره کنیم دوراز اینجاکه کسی نشناسدت.

شوکت : من واقعا دیگه دارم به سلامت عقلت شک میکنم آصف.طرف فرداساعت سه میخواد بیاد ،حواست هست چی داری میگی؟

معین:( چغانه ای میزند و ازجابرمیخیزد) اورکا...اورکا!

شوکت: توهم لوس بازیت گل کرد باز؟

آصف: آها...یه جفتکم بنداز که خوش خوشانمون بشه!

معین: یه رفیق دارم یه محل پرت طرفای خانی آبادنو.مجرده .راننده تاکسیه(روبه شوکت) میریم اونجا ،میگی از مفلسی وشرمندگی سروهمسر آواره شدی.

شوکت:(پس از لحظاتی اندیشیدن) نمیدونم چی بگم.میشه؟خرابکاری نشه رشته هامونو پنبه کنه.

معین : بسپرش به من.رفیق واسه اینجوروقتاس دیگه...دارمت!

شوکت: آره اروای عمه ات.نفعت توش نباشه واسه باباتم قدمی ورنمیداری.

معین:( بطرف درمیرود) من میرم که باهاش صحبت کنم.

آصف:خوب اول یه زنگی میزدی ببینی پایه اس بعدمیرفتی.

معین:محاله رومو زمین بندازه ازاون بابت خاطرم قرصه فقط باید توجیهش کنم( شماره میگیرد) اول آدرس بگیرم ببینم کجاس... 

( خارجی.محله ای قدیمی وفقیرنشین،کوچه ای باریک.روز)

باران نم نم میبارد ،معین خیس وکلافه به درخانه ای میرسدوزنگ میزند.لحظاتی بعد مردی حدوداپنجاه ساله بالباسهایی ساده وتروتمیزدررابازمیکند وبادیدن معین گل از گلش میشکفد .

ناصر:به به آقامعین ناپیدا.چه عجب یادی ازضعفاکردی...واقعاکه خیلی نامردی! ای بابا ...چراخیس شدی.چترنداشتی مگه؟

معین: سلام(باناراحتی) چه میدونستم این کوچه اینقده باریکه؟فکرکردم ماشین تادم در خونه میاد(بادست سمتی رانشان میدهد) ماشینو گذاشتم اونجا سر خیابون ،چقدرهم درازه این کوچه بابا! آخه این جاس توخونه گرفتی؟

ناصر: هنوزم که هنوزه تیتیش مامانی هستی وایرادگیر،این ورااینجوریه دیگه داداش،کوچه هاش باریکه وشباشم تاریک...حالاخون خودتو کثیف نکن .بعدیه سال آزگار اومدی سری بزنی ها...یه سال بیشتره،نه؟...گرچه چشمم آب نمیخوره اومده باشی سربزنی!

معین:حالا  گله گذاری روبذارسرفرصت ،فعلا بکش کناربیام داخل ...یخ زدم به مولا،بخاریت که روشنه.

ناصر:آخ آخ شرمنده...بیاتو.

هردوواردخانه میشوند.

داخلی.خانه ناصر.روز

معین وناصرکناربخاری نفتی نشسته اندودولیوان نیم خورده چایی جلویشان است.

معین: این محله ی شما گازکشی نشده مگه؟

ناصر:چرا...محله  گاز کشی شده .خیلی ساله. ولی خونه ی من بدبختانه مشکل قانونی داره .آب و برقشم همسایه هه محض رضای خدابهم انشعاب دادن.سهم خودمو هرسری روی قبض میدم.

معین :توکه اینجارو خیلی وقته خریدی ،چیزی درموردمشکلاتش بهم نگفته بودی.توکه میدونی،من همه جاآشناماشنا دارم.

ناصر: معین جون توخودت خوب منو میشناسی، هیچوقت راضی نیستم باپارتی بازی واین جورکارهامشکلاتموحل کنم وگرنه میدونم، توهرکاری ازدستت بربیادواسه من انجام میدی.راههای قانونیشو رفتم ولی بیفایده بود.

معین:حالا، بگوببینم،مشکلش چیه؟

ناصر:داستانش طولانیه معین جون...کلاه گشادی بودکه ده سال پیش یه بابایی بازبون بازی سرم گذاشت و خودشم سال بعدش مرحوم شد.حالامن موندم و این خونه ی پراز ایراد ومشکل.بحث کردن درموردش فایده نداره .فعلا هستم تاببینم پیمانه عمرمنم کی سرمیادوکی ازاین دنیای پردوز و کلک رهایی پیدامیکنم...خوب از خودت بگو ،چیکارامیکنی؟شنیدم روبراه شدی گوش شیطون کر.

معین:بعداسرصبرواسه ات تعریف میکنم .خوب یابد بالاخره زندگیم داره میگذره  .زیادوقت ندارم،یه رفیقمون هستش که مشکل جاومکان داره،البته برای حداکثردوروز نه بیشتر.

ناصر: فراری مراری که نیس،میدونی که من اهل این مدل کارانیستم،آسه میرم وآسه میام.

معین: نه بخدا.بدهکاره ،بدهکاردولت البته.بحدی مفلوک شده که زن وبچه هاش دکش کردن از خونه.یه بابایی که از مسئولین دولتیه قراره امروز عصربیاددرموردش تحقیق کنه که شایدارفاقی درحقش بکنن ولی بیچاره جاومکان درست وحسابی نداشت ،توبالکن دکون یکی از دوستاش میخوابه،دیدم خوبیت نداره طرف اونجابره دیدنش گفتم که بیارمش پیش خودت.

ناصر: خیالی نیس معین جون اینجاخونه ی خودته هرکاری که صلاح میدونی واسه اش بکن.من و این خونه دربست درخدمتیم،من مثل تونیستم ،ماشالا فقط وقتی احوال آدمو میپرسی که کاری داشته باشی...ناراحت نشی ها،ماکه باهم رودرواسی نداریم.

معین: (میخندد) حق داری والله ،خدامیدونه انقده گرفتارم که بعضی اوقات یادم میره شام وناهارمو بخورم.

ناصر:گرفتاری خیرباشه ایشالا،کار وگرفتاری روکه همه خلایق دارن ،هرچیزی جای خودش،من وتو ناسلامتی بیست ،بیست وپنج ساله رفیقیم،اونم چه رفیقائی ،این مال دنیای لاکردار ازهم جدامون کرد(باحسرت) هی...هی...

معین: (دست روی شانه ناصرمیگذارد) قربونت برم ناصر..جبران میکنم(گونه اش رامیبوسد)اصلا یه روز صبح کوله پشتی میبندیم مث قدیما میزنیم کوه...ها؟...چطوره؟

چشمان ناصرازاشک حسرت خیس شده است وموقع حرف زدن پیداست بغضی در گلودارد.

ناصر: ای بابا...(بادست اشکش راپاک میکند) جبران پیشکشت ، چی میگی واسه خودت ؟ تودیگه کی وقت این کارهاروداری...تو خوش وسلامت باش، من هرجاکه باشی نوکریتو میکنم،همین که دلت باهامه انگاری که خودت باهامی،

معین: خدامیدونه وقتی میبینمت انگار میرم توی یه دنیای دیگه ناصر.توچه میدونی چقدردنیای من و امثال من کثیفه .یه ذره صمیمیت و محبت توش نیس.همش پول و معامله و زد وبند وگهکاری...ازخودم بدم میاد ،بعضی وقتاآرزو میکنم که ایکاش بزرگواری و قناعت وصبرتورومیداشتم .ازهمون اولش توی این راه که معلوم نیس آخرش به چه جهنمی ختم میشه نمیافتادم.

ناصر:خداهمه ی آدمارو یه شکل درست نکرده معین جون .توذاتت پاکه .همین که بدوخوب رو میفهمی خودش نعمت بزرگیه.ایشالا که خداخودش راه درست رو نشونت میده.حالا بگو ببینم این رفیقت کیه؟میشناسمش؟

معین: نه... اصلیتش مال کرمونشاهه من از دوران دانشگاه میشناسمش.یه ارث قلمبه بهش رسید انداخت توساخت وساز ولی حرص زدورفت تو کار واردات. بدآورد.حالاهم تااینجا (به گلوی خودش دست میزند) رفته زیر وام ونزول واینجور کثافتکاریا.

ناصر:ای بابا..چه گرفتاری شده بنده خدا.

معین:یکی دوروزبیشترمزاحمت نمیشه.اصلاشاید فقط تاهمین امشب بمونه...

ناصر: ( باناراحتی) چی میگی واسه خودت معین ؟انگاربعداینهمه سال هنوز منو نشناختی، بنده خداگرفتاره ، رفیق توهم که هست، وظیفه مه که کمکش کنم  کاش میتونستم بیشتراز اینا کمک حالش باشم.شرمنده ام به قرآن.یه سالم که اینجا بمونه نوکریشومیکنم .

معین:(بلندمیشود) پس من برم بیارمش(دودستی شانه های ناصررامیفشرد) خیلی مردی...خیلی.

    ( خارجی .شب. برج شرکا)

قرص درشت ماه از پس داربست هاآشکاراست.

   (داخلی .شب .دفترشرکا)

شوکت دارد وسایلش را جمع وجورمیکند.آصف گوشه ای دراز کشیده و تلویزیون نگاه میکند.معین روی سرشوکت ایستاده.

معین: من نمیدونم چراچمدون میبندی؟ مگه سفرقندهاره؟ اصلا اگه رکنی بره ماهم پشت بندش برمیگردیم همینجا....دیگه کاری نداری که اونجا توخونه ناصربشینی.

شوکت: (زیب چمدان رامیبندد) آدم بایدهرجاکه میره...توبگوواسه یک ساعت، مجهزوپروپیمون بره(مکثی میکندو چیزی رابیادمیآورد) معین...اونجاحموم داره ؟

معین: آره بابا مگه میشه نداشته باشه؟

شوکت: (تاکیدمیکند) داره یانه ؟

معین:فکر کنم داره...

شوکت :(بسرعت توی کلامش میدود) فکرکنی ؟!دست مریزادمعین جون،تومگه نمیدونی؟،.. من اگه قبل ازرفتن به رختخواب دوش نگیرم خوابم نمیبره .

معین:(بابیحوصلگی) شوکت جان،  هرخونه ای همونطورکه دستشویی داره حموم هم داره.چراگیرمیدی قربونت؟!

شوکت: زنگ بزن بپرس ...همین حالا.

آصف: داره بهونه میگیره،نمیخواد یه نصفه روز سختی بکشه لامصب!

شوکت: (به آصف)توخفه(به معین) زنگ بزن ...یه زنگ کوچولوه دیگه،چراایقده سخته برات؟

معین: درست نیس به خدا شوکت جون ،مگه داری میری تفریح؟

شوکت: (با لحنی نرم) یه جوری بپرس که درست باشه...آ قربونش برم من ...

معین :(سری میجنباندوبانارضایتی شماره میگیرد) الو ناصرجون،سلام ...آره فرداایشالا،باشه...نه،ماشین هس لطف داری...همین،زنگ زدم که یادآوری کنم ...فقط یه چیزی خواستم بپرسم  ناصرجون،حمومت روبراهه؟آخه این فلک زده(چشمکی حواله ی شوکت میکند) دوسه هفته اس آب روخودش نریخته(میخندد وشوکت اخم میکند) آواره ی اینوراونوربوده ،گفتم که تو بالکن دکون رفیقمون میخوابه ثواب داره (آصف از خنده ریسه میرود)  حالش حال سگه به خدا ناصرجون!_(مکثی چندثانیه ای) باشه باشه ،قربونت،خداحافظ.(گوشی راخاموش میکندوخطاب به شوکت) نگفتم داره  تی تیش مامانی؟!

شوکت: اولش مطمئن نبودی که داره ولی حالا مطمئنی ( بااخمی تصنعی) ولی شیطون هی تیکه بنداز ها!!ولی دمت گرم،خیالم راحت شد،توکه اخلاق منو میدونی...

آصف: بگو اخلاق سگی...

شوکت: حالا...هرچی.

    خارجی.شب وروز.برج شرکا

هردوازاسانسورخارجریجا هواروشن میشود وصبح فرامیرسد.کارگران سنگ کار،کارشان راشروع کرده واولین محموله سنگ رابالا میفرستند.حفاظی مسقف زیر داربست قرارداده شده است که مانع از سقوط سنگها روی کف پیاده روبشود.

استادکار:آروم آروم(نگاه محتاطش رابه بالابر دوخته است) آها،خوبه،گیرش بده .

داخلی.روز.دفترشرکا

شوکت چمدان دردست بهمراه معین ازدفتربیرون میروند.

داخلی.راهرووآسانسور.روز(ادامه)

شوکت ومعین سوارآسانسورمیشوند.

داخلی.پیلوت.روز

آصف منتظراست وبه ساعت مچی اش نگاه میکند.

آصف:مرتیکه ی گاو!!

داخلی.آسانسوروپیلوت.روز

معین وشوکت ساکت کناریکدیگرایستاده اند.اعدادروی نمایشگراتاقک سیرنزولی دارد: ۳...۲...

شوکت:( پقی میزندزیرخنده ومعین باتعجب نگاهش میکند) مام خیلی حقه بازیم ها معین...نه؟

معین: نه داداش،اسمش تدبیره نه حقه.

نمایشگر عدد طبقه ۱ و p ,,رانشان میدهد.آسانسورمتوقف مبشود وصدای بلندگو درمی آید:(پارکینگ)دربازمیشود و آصف را میبینیم.هردوازاسانسورخارج میشوند.

آصف: ماشین اونورخیابونه .این طرفی جاپارک نبود(ومیرود) من رفتم که جریمه نشم شماهم بیاین.

آصف ازپیلوت خارج میشود.معین متوجه بندکفشش میشودکه بازاست.خم میشودکه ببندد.

شوکت: ای بابا بجنب معین چیکارمیکنی؟

معین(مشغول بستن بندکفش) از بس که عجولی تو ..حالاگیرنده،اومدم،توبرو.

شوکت بطرف درب خروجی پیلوت میرود.

خارجی.ساختمان شرکا وپیاده رو.روز(ادامه)

بالابربافرمان استادکار دارد بالا میرود.چندتکه بزرگ سنگ روی آن قراردارد.

شوکت قدم داخل پیاده رومیگذارد.استادکارمتوجه اومیشودودستور احتیاط بیشترمیدهد.

استادکار:آروم...آرومتر...

حلقه یکطرف صفحه بالابر میشکندو سنگهاروی حفاظ زیر داربست سقوط میکنند.صداباعث میشودشوکت به بالانگاه کند ویک تکه بزرگ و سنگین سنگ که از روی حفاظ کمانه کرده بسمتش میآید.

استادکار:_(فریادمیزند) مواظب باش...

 

خارجی وداخلی.پیلوت وپیاده رو .روز(ادامه)

صداها باعث میشودمعین به بیرون بدود.هیکل شوکت روی کف پیاده رودراز شده و تکه سنگ روی سروشانه هایش است.خون اززیر سنگ راه افتاده است.چمدان کف پیاده روبازشده و محتویاتش به اطراف ریخته است.آصف دوان دوان میآید و دودستی بسرش میکوبد.کم کم دور جسدازدحام میشود .

یک نفر:تموم کرده.داغونه داداش...داغونه...

معین سلانه سلانه از میان ازدحام جمعیت بیرون میاید و به تیرچراغ برق تکیه میدهد.کم کم مینشیند.

                                                      پایان

                                           ۱۵ دیماه ۹۶.قصرشیرین

 

 

 

..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

...

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5532
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

شنبه 2 دی 1396 ساعت : 10:53 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
شعر:(غرقاب وهم)
نظرات

غرقاب وهم

------------------------

اینهمه توضیح مخواه از امور

خرده مگیر؛خردمکن کوه نور

اصل طریقت طریقیست سهل

شه ره نزدیک مکن دور؛ دور

گرتوبپوئی ره سنگلاخ،

لقمه ی آسوده ببلعی به زور،

وسوسه وتشتت ذهن تو،

میشودت حیرت و وهم وغرور.

برلبه ی ساحل این نهر تلخ،

پنجه درانداز به قصدعبور

گرتونخواهی کران نجات،

میبردت وسوسه تابحردور.

بحرتحیرکه بحریست ژرف،

میدهدت جای نفس آب شور.

مسخ که گردی به غرقاب وهم،

کشته شوی،کشته ی زهر غرور.

                ( مهردادمیخبر.قصرشیرین۱۵آبان۹۶)

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5700
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 5
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1

سه شنبه 14 آذر 1396 ساعت : 9:28 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
شعر:(تب)
نظرات

     (هرگونه استفاده ازاین شعر بدون اجازه سراینده ممنوع است)

 

      (تب)

___________

شاعری پیر میگذشت ازپل

ناگهان در انتهای لحظه هاایستاد.

قرص چهره ،پرنور.سروقامت، رعنا

گشت زمزمه های مگوی عمراوفریاد:

هان!ای سنگین خفتگان تب زده و بیمار

به خودتان کمک کنید،غفلت نورزید،زنهار!

برون افکنیدخورشیدتان زدرون

که لبریزیدوسرشارازپرتوانوار.

آفتابید،اماتنیده درخویشتن

بتابید بی ادعاوبی قرار.

نکشید دربند خست،گرمی کائنات

تا که بیمار نمانیدونباشید تب آلوده و زار.

مرحمت فرمائید عشق بر دیگران

ای سنگین خفتگان تب زده وبیمار

به خودتان کمک کنید،غفلت نورزید،زنهار!

            *       *      *

...شاعرپیربگذشت از پل

ماندپژواک فریادش در تکرار

سنگین خفتگان اما،همچنان بیمار

دریغا...بانگ فریاداو نکردشان بیدار!

                                    

                                     مهردادمیخبر.قصرشیرین(۲۰مهر۹۶)

 

          

تعداد بازدید از این مطلب: 5657
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 1
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1

جمعه 21 مهر 1396 ساعت : 9:16 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
فیلمنوشت: طبقه هفتم
نظرات

 طبقه هفتم

(فیلمنوشت)

نوشته:مهردادمیخبر

( هرگونه برداشت بدون اجازه نویسنده ممنوع است)

_________________

خارجی .خیابان ۱. روز

هواابریست.سودابه ،زنی سی ودوساله ،باسرووضعی معمولی ولباسهائی ارزانقیمت و باکیفی برشانه و چترزرد بسته ای دردست از خانه ای در یک خیابان شلوغ جنوب شهر بیرون میزند.متفکر،برافروخته و آشفته است.گوشی موبایلی راتوی دست دیگرش داردکه گهگاه به آن نگاه میکند و بنظر میرسد برای انجام تماسی بخصوص دارد باخودش کلنجارمیرود.صدای پیرمردی روی تصویر میآید(صدائی از داخل گوشی ،فلاش بکی صوتی از یک تماس)

پدر(صدا از  گوشی) : سلام سودابه خانوم...منو میشناسی؟

سودابه بسرعت گوشی را میگذاردداخل کیف وزیبش را باانگشتانی لرزان میکشد.

پدر(صداازداخل گوشی): من بهرام بزرگی هستم .پدرتون.شماسرکارخانوم ،مگه سودابه بزرگی فرزندبهرام نیستین؟

سودابه پشت به مامیکند ومیخواهد برگردد داخل ساختمان.چندقدمی میرود و...

پدر(صدا ازداخل گوشی.آهی میکشد):یه عمل سخت در پیش دارم دختر.شاید زنده نمونم.حتما باید ببینمت.حتما.

سودابه می ایستد.گویااز بازگشت منصرف شده ولی بااینحال بازهم سخت بلاتکلیف بنظرمیرسدومعلوم نیست درادامه میخواهد چکار کند. تردیدی دارد که در همه حرکاتش هویداست.رعدی میغرد.سودابه هول هولکی چترش راباز میکند وپس از نگاهی به آسمان وچرخشی به دورخود مجددا آنرامیبندد.حالا روبه ما دارد وبلاتکلیفی دررفتن یا برگشتن.تردیددر بروزآشکارای  احساس درونش توی صورت.تردیداینکه بایدغمگین باشد،خوشحال باشد ...یا بی تفاوت.

صدای سودابه روی تصویر میآید(صدائی از داخل گوشی.فلاش بک صوتی از یک تماس)

سودابه( صداازداخل گوشی):آقای محترم  من نمیشناسمتون .

پدر(صداازداخل گوشی):این چه حرفیه؟ معلومه که میشناسی دختر.

سودابه(صداازداخل گوشی):آره ...ظاهرابایدبشناسم ولی حقیقتا نمیشناسمتون..شما،...شما بعد بیست و هفت سال اومدی چیکار؟میدونی مادرمظلوم من چطور مرد؟میدونی چطور رنج این سالهای پرمشقت وشوم عاقبت از پادرش آورد؟ (آهی بلندمیکشد)نه...من هرگز پدرنداشتم .حالاهم ندارم!

پدر(صداازداخل گوشی): اینطور باهام حرف نزن دختر. اگه اومدم ،اگه خیلی دیر اومدم دلایلی داشته.اگه اجازه بدی همه چیو برات تعریف میکنم فقط خواهش میکنم بذار ببینمت.دکترم میگه این عمل لعنتی فقط بیست درصد شانس بهبودی توشه.یعنی امکان داره نتونم زنده ازاتاق عمل بیرون بیام.میفهمی؟یعنی حالا که بعداینهمه سختی ودربدری نوبت زندگی کردنمه بایدبمیرم.

سکوت.پس ازلحظاتی سودابه بر تردیدهایش فائق میاید.چترنیمه بسته راکاملاحمع میکند،میرود کنارخیابان و جلوی یک تاکسی را میگیرد .رعدی باشدتی بیشترازقبل میغرد و سودابه ناخودآگاه تکانی سخت میخورد.او که ازصدای غرش رعد غافلگیرشده بجای اینکه به راننده ی منتظر آدرس را بدهد به آسمان نگاه میکند.یک قطره ی درشت باران  توی چشمش میزند.آخ میگوید وچشمش اذیت میشود۰درحالیکه  چشم  دردناکش را بسته وچهره اش ازدرد درهم رفته است خطاب به راننده:

سودابه: آقاببخشید...دربست میری؟

راننده سری بعلامت رضایت تکان میدهد.

راننده: درخدمتم خانوم.بفرمائید.

سودابه توی تاکسی مینشیند.تاکسی که ته خیابان کوچک میشودرگباری ناگهانی  برزمین میریزدوبعدازلحظه ای، دیگر ازورای ریزش انبوه قطرات باران،تاکسی بوضوح دیده نمیشود.

خارجی .خیابان۲.روز

خیابانی در نواحی مرفه نشین شهر.سودابه باچترباز، زیر باران ،پشت به ماجلوی ساختمان دوازده ای طبقه ایستاده وبه آخرین طبقه نگاه میکند.نرمک نرمک به او نزدیک میشویم.

پدر(صداازداخل گوشی وخارج از تصویر): طبقه دوازدهم اون برج زندگی میکنم .اگربیای ومنو ببینی شایدرنجشهاوکینه هات روفراموش کنی.من  مریضم دختر.پس لطفادشمنی روکناربذار.

سودابه حرکت میکندو وارد ساختمان میشود.

داخلی .پایلوت و آسانسور.ادامه

سودابه نگاهی گذرا به اطراف میاندازد.پایلوت پراست از اتومبیلهای مدل بالای ساکنین .نگاهش از روی ردیف انبارهایی که شماره هرواحد رویشان نوشته شده عبورمیکند وبه آسانسورمیرسد.داخل میشود.کلیدطبقه دوازده را میزند .گوشیش زنگ میخورد .از کیف خارجش میکند.اسم روی صفحه این شکلی نوشته شده است:بابا!!؟؟

پدر(صدااز آنسوی خط): ممنون که اومدی دختر.

سودابه باحرکات صورت نشان میدهد که تمایلی به جواب دادن ندارد.

پدر(صدا): میدونم...نبایدهم بیتاب دیدنم باشی ولی ادب حکم میکنه که جواب بدی.فکرنکنم مادرت بهت آداب رفتاربابزرگترهارو تعلیم نداده باشه.اون خدا بیامرز هرچی که بودوهرایرادی که داشت  ولی زن باشخصیت وخونواده داری بود.

شماره طبقات روی نمایشگر:۱.۲.۳.۴....

سودابه: آخه من نمیدونم...دیگه چه حرف نگفته دیگه ای برای زدن وجودداره؟

پدر(صدا): من یه اقیانوس حرف دارم واست دختر...

سودابه:(باپوزخندواغراقی تمسخرآمیز)اوه...یه اقیانوس حرف!! (وبالحنی تلخ وافسوس آلود)ای کاش فقط یه قطره محبت داشتی.

شماره طبقات روی نمایشگر:۶...۷...

صدایی غیرعادی بلند میشود و اسانسور باتکان شدیدی که تعادل سودابه را بهم میریزد می ایستد.سودابه یک  آخ میگوید و گوشی از دستش بزمین سقوط میکتد.نمایشگرروی عدد ۷ مانده است .سودابه دگمه را بارها فشارمیدهد ولی فایده ای ندارد.عدد۷ چشمک میزند.سودابه بشدت مضطرب میشود وپس از آنکه تلاش رابیفایده میبیندگوشیش رااز زمین برمیدارد.

سودابه: (بالحنی غیض آلود)ازهمون اولش میدونستم اومدنم به اینجااشتباه محضه(کنایه وار) انگاروضعیت این آسانسورم مثل حال  من داغونه.

پدر:(صداازگوشی) صبرکن ، الآن سرایداررو میفرستم دختر.طبقه چندمی؟

سودابه:طبقه هفتم.

خارجی.خیابان ۲.روز

باران بشدت میبارد.آسمان مدام میغردوچندآدم بی چتر که باران غافلگیرشان کرده بسرعت میدوند.

داخلی.راه پله.روز

پیرمردی رنجورو شکسته که پیداست درد زانو آزارش میدهدوبیماراست ازطبقات بالاتر نفس نفس زنان به آسانسور میرسد.نزدیک که میشود متوجه میشویم تنگی نفس هم  آزارش میدهد.

سرایدار:(با تنفسی منقطع) خانوم...خانوم بزرگی...شمااون توهستین؟

سودابه(صدااز پشت در آسانسور) :من اینجا زندونی شدم .شما سرایدارهستین؟

سرایدار: اصلا نترسیدها ...آقازنگ زده سرویسکارآسانسور، الآنه که برسه.من سرایداراین ساختمونم والبته دوست قدیمی پدرتون آقای بزرگی. 

سودابه:(صدائی مضطرب):واای!...اگه هوای این اتاقک تموم بشه چی؟

سرایدار(خنده کنان):نترس خانوم... این اسانسور تهویه داره.نقص فنیه ،برق که قطع نشده.مگه اون توچراغاروشن نیستن؟

داخلی .آسانسور.ادامه

سودابه(نگاهی به لامپهای سقف و گردش پره های تهویه که از پشت شیشه ای مات هویداست میاندازد) درست میگید،برق قطع نیست.بله،تهویه هم کارمیکنه.حالا سرویسکار زود میادش یانه؟راهش نزدیکه؟

سرایدار(صدا) :نزدیکه ...البته اگه ترافیک معطلش نکنه.ولی شمااز هیچی نترسین.تا اون برسه من تنهاتون نمیگذارم واز اینجاتکون نمیخورم .همونطورکه قبلاهم گفتم من دوست قدیمی پدرتون هستم.سی سال قبل هردوتامون باهم اومدیم تهرون و باهمم توی یه کارواش شاگرد شدیم.بهرام چندسال بعدش رفت خارج ومن همینجاتوی تهرون موندم.اینم عاقبتمه.یه سرایدارمریض وقراضه.(میخندد ومتعاقبابه سرفه میافتد)

سودابه:من که نمیبینمتون ولی پیداست که مرد خوبی هستین .صدای مهربونی دارین.

سرایدار(صدا):شمالطف دارید ولی تجربیات من حالیم کرده که نمیشه حتی ازروی اعمال آدمهافهمیدتوی دلشون چی میگذره چه برسه به اینکه بتونیم باشنیدن صدای کسی بفهمیم مهربونه یا نه .

سودابه سکوت میکند .نگران است و در و دیواراتاقک رابااضطرابی مضاعف نظاره میکند.صدای سرایداراورا از آن حال خارج میکند.

سرایدار (صدا):راستی..شما چهره پدرت رو یادت نیست؟

سودابه: (غوطه ورمیشوددرخاطرات وتصاویرذهنی)نه...فقط شبحی مات ومحو ازیه صورت سنگی روبیادمیارم .درست شبیه نقش برجسته های خیلی قدیمی که به مرورزمان تیکه تیکه ازشون کنده شده.من یه دختربچه  هفت ساله بودم. ازپدری که هرگز نبوده ،مسلمه که هیچ تصویرواضحی رو بیادنمیارم عمو.

سرایدار(صدا):پدرت نبوده چون اون زمونا زندگی خیلی بیرحم بود(پس از مکثی جزئی که گویا درتردیدی برای بیان کلمه بعدی میگذرد)...وهنوزهم هست البته.

سودابه: این حرفهارو،این دلایل وبهونه هارونمیتونم قبول کنم. الآن من دیگه اون دختر بچه هفت ساله باموهای بافته و نگاه نگران نیستم.من یه زن سی ودو ساله ام که به یه تعریف مسلم وواضح از زندگی رسیده ام وسالهاست که اونوتوی ذهنم حلاجیش کرده ام و باهر یادآوری بیشتر به درست بودنش ایمان پیدامیکنم.زندگی بیرحم نیست بلکه شفیق و عادله.این آدمهاهستن که بیرحمن .زندگی کامل و بی نقصه.اراده های اشتباهی ماآدمها ست که خرابش میکنه .اراده هائی که همه اش ماروهل میدن بطرف خودپرستی، زیاده خواهی و انحصارطلبی.

سرایدار(صدا):میدونم .منظورت ازهمه این صفات پدرته. زیاده خواهی و انحصارطلبی توی ذات همه آدمها،بالقوه هست.بلااستثنا .اگه یه کسی بروزش نمیده نه که خالیه ازش بلکه دلیلش اینه که نمیتونه یااینکه نمیخواد بروزش بده .ولی بایدیه چیزی رو بهت بگم ،پدرت درموردتوخودخواه نبوده ونیست.اینومطمئنم.

داخلی.راه پله.ادامه

سرایدارتکیه به دیوارزده،سرمیخوردوبتدریج کناردرب آسانسورمینشیند .کلاه کاموائیش رااز سربرمیدارد .عطسه ای میزند وکلاه را ناخودآگاه جلوی دهان و بینی میگیرد.

سرایدار:آخ آخ دیدی چطورسرماهه روهم خوردی پیرمرد؟!شدقوزبالاقوزبااین حال خرابت!

بلندشده،میرودسمت پنجره وپائین رانگاه میکند،سپس مجددا برمیگردد کناردرب آسانسور ومینشیند.

داخلی.آسانسور.ادامه

سرایدار:(صدا)راستی...میدونستی پدرت وقتی که بامادرت که ازدواج کرد یه آقازاده بود.خبرداشتی؟

سودابه(صدا): یه چیزایی از مادرم شنیده بودم ولی دوست دارم بیشتربدونم..

سرایدار:شایدچیزائی که من الآن میخوام برات تعریف کنم با روایت مادرت فرق داشته باشه.مادرت عاشقش بود .البته توی اون کسوت واندازه ها!.پدربزرگت حاج مصیب بزرگی از معتمدین وارکان مهم بازارشهرمون بود که به اقتضای شغلش بامقامات دولتی حشرونشری داشت.توی کارصادرات بود و رئیس صنف فرش فروشها .

داخلی وخارجی.راهرووخیابان۲.روز.ادامه

سرایدار بازهم برمیخیزد،کلاهش راروی سرش میچپاندومیرودکنارپنجره ،سرش رااینباربیشتر بیرون میبردوبالاوپائین خیابان رابدقت نگاه میکند.

سرایدار: نه ...هنوز نیومده ...(نگاهش متوجه کسی میشود)

از نقطه نظراومردی آراسته ،چتربدست دارد از کنار خیابان عبور میکند که ناگهان اتومبیلی بسرعت میزند داخل یک گودال پراز آب گل آلودوشتک آب و گل به سرتاپای مرد میپاشد.سرایدار باتاسف سری میجنباند.مردآراسته سرجایش خشکش زده وبه سرووضع کثیفش نگاه میکند.چترش راباعصبانیت میبنددوخودرا به قطرات باران میسپارد.سرایداربازهم میرود سرجایش،کناردرب آسانسور.

داخلی.آسانسور.ادامه

سودابه:کجارفتین عمو.میخوام بقیه شو بشنوم.

سرایدار:(صدا) ازبخت بد زد و دوسال بعد از ازدواج پدرو ومادرت توی بحبوحه انقلاب،بابابزرگت رفت توی لیست سیاه سرمایه دارای وابسته.باهزارمکافات و وساطت علمای شهرازاعدام نجات پیداکرد.از جونش گذشتن ولی از مالش نه. اموالش مصادره شد.به روز سیاه افتاد .زندونی هم شد.براش فقط دوسال بریدن ولی فقر وبی آبروئی رو طاقت نیاوردو همونجا توی بندکلک خودش رو کند.هیچی براشون نموند.ه بود حتی خونه شون هم مصادره شد آخه اون زمون بااون شوروحال انقلابی مردم جرم رفاقت ومهمونی رفتن با رئیس ساواک و رئیس شهربانی کم جرمی نبود.

کم کم مادرت که همه ی رویاهاشو نقش برآب میدید سرناسازگاری رو گذاشت بابهرام بینوا.مستقیم نمیگفت که از وصلت با اون پشیمونه ولی بقدری  میچزوند ش که گاهی پدرت بسرش میزد مثل باباش خودشو راحت کنه.بهرام خیلی تلاش کرد که مقداری از دارائیهاشو برگردونه ولی فایده ای نداشت.باوجود فقر شدید سعی میکرد بعنوان پسر یه آدم متمول پرستیژش رو توی مردم حفظ کنه وصورتش روباسیلی سرخ نگه داره ولی عاقبت، نداری و گرسنگی تسلیمش کرد.اونکه توی حجره باباش دست به سیاه و سفید نمیزدچون نمیتونست توی شهرخودمون کارگری کنه همراه من که جوون یه لاقبایی بودم وتوی همون دوران فلاکت رفیق شده بودیم او مدیم تهرون وهردومون شدیم کارگر یه کارواش تو ونک.خیلی باهم صمیمی بودیم .مادرت خیلی بیشتراز قبل دلشو میشکست.اون هنوز سودای زندگی تجملاتی توی سرش بود و به حقوق ناچیز کارگری پدرت پوزخندهای تلخی میزدکه بهرام روآب میکرد...غرورش رومیشکست.

سودابه:عمو...مامان مهربونترین مادر دنیابود.

سرایدار(صدا): نوربه قبرش بباره.معلومه که مهربون بود.برمنکرش لعنت.شایداگه جلزوولزمیکرد واززندگی فقیرانه اش اظهارنارضایتی داشت بیشتربخاطر تامین آینده توبود. همه مادرهادرحق بچه هاشون فداکارو مهربونن ولی این موضوع وضعیت رو در موردرابطه سردوتلخ پدر و مادرت عوض نکرد.اون مثل سابق از شوهرش خیلی چیزها میخواست که بهرام دیگه حتی توی خواب هم نمیتونست براش فراهم کنه.

سودابه: اون سازگاربود.قانع بود.خودش میگفت که باتموم سختیهای زندگی ساخته .

سرایدار(صدا): مادرت بخاطر توهیچوقت نخواست که از پدرت جدابشه وباسختیها وکمبودهامیساخت ولی ابدا راضی و خوشحال نبود.باحرفاش،بانگاههاش همیشه بهرام روشماتت میکرد.از آینده ای که در فقر میخواست ساخته بشه وحشت داشت وهمیشه بخاطر کمبودهایی که پدرت رو مسئول همه شون میدونست اونونفرینش میکرد.

سودابه:شمااز کجا میدونی عمو؟

سودابه:(صدا) من و بهرام خیلی صمیمی بودیم و رفت و آمدخانوادگی داشتیم.

سودابه:خوب مگه اون مسئول زندگی نبود؟مگه یه  مرد مسئول تامین رفاه خانواده اش نیست؟

سرایدار(صدا): چرا...مردمسئوله و موظفه رفاه خانواده اش روتامین کنه. پدرت همیشه میخواست زندگی خوبی داشته باشه وتلاش میکردکه بشه .ولی .اونهم مثل همه آدمهای نگون بخت قربانی تقدیر نامراد شده بود..،در نگاه مادرت، پدرتو سراپاتقصیربود . اون زن دنبال یه مقصرمیگشت که سرزنشش کنه واینطوری آروم بشه.نمیخواست باور کنه که بهرام مثل همه آدمهای دیگه داره توی یه جاده که انتهاش نامعلومه پیش برده میشه و گریزاز شرایط اجباری مقدرگاهی ناممکنه.

سودابه: اون که فرار کرد از تقدیر وشرایط اجباری مقدر .وگرنه مثل بقیه می ایستاد و تسلیم سرنوشتش میشد.

سرایدار:(صدا) شایداونجوری بهتربود.کسی چه میدونه.

داخلی.راهرو .ادامه

 مادری با پسرودختری خردسال از کنارسرایدار میگذرندوزن مکثی میکند.

زن: سلام آقا...حالتون بهتره؟ برق که وصله پس چرا آسانسور نداریم؟

سرایدار:بهترکه چه عرض کنم.نه والله.آسانسورگیرکرده خانم معینی.یه خانوم جوون هم داخلش مونده .

زن:وا...آخی ...چرا؟

سرایدار:داشت میرفت طبقه آخرکه گیرکرد.

زن:آخی!(اشاره میکند به اتاقک آسانسور و تن صدایش را پائین میآورد)مهمون شمابود؟اینجاس الآن؟

سرایدار :(باحرکت سر جواب مثبت میدهد)شمانگران نباش .زنگ زدم سرویسکار بیاد.

زن میرود.

داخلی.اطاقک آسانسور.ادامه

سودابه :عمو...شماهنوزاونجائین؟

سرایدار(صدابالحنی مهربان):بله...اینجاهستم.تاآسانسورراه نیفته جائی نمیرم.خیالت راحت باشه.

سودابه:(باخودش)واقعا که چه صدای مهربونی داره این پیرمرد.

سرایدار:(صدا) یه چیزی بپرسم؟

سودابه:(کنجکاو) بپرسید.

سرایدار(صدا): اگه احساس محبتی نسبت به پدرت نداری پس چرااینجائی؟

سودابه: من هیچوقت احساس یک پدررو نسبت به خودم تجربه نکردم نمیدونم چطور میتونم اونو دوست داشته باشم.(مکث)عموجان شمادخترنداری؟

سرایدار(صدا):چرا...دارم.یه دختر همسن خودت.

سودابه:خیلی دوستش داری؟

سرایدار(صدایی بغض آلود): مگه میتونم دوستش نداشته باشم؟مگه ممکنه عاشقش نباشم؟

سودابه:توی این دوروزی که پدرم بمن زنگ میزد یکبار منو دخترم خطاب نکرد...فقط گفت دختر...دختر.این آخه یعنی چی؟

سکوت.

داخلی.راهرو.ادامه

بازهم غرش رعد.سرایدار اشکی را که چشمانش راخیس کرده و روی گونه ها سرازیر است بادستمال پاک میکند.

سودابه(صدا): عموجان هنوزاونجائید؟قولتون که یادتون نرفته.

سرایدا ر(سعی میکندلحن وتن صدای گرفته و بغض آلود خودراکنترل کند): عشق پدر به فرزند ابدیه ...هیچ چیزی نمیتونه اونو ازبین ببره .اگه نگفته دخترم ...خوب...حتمازبونش نچرخیده.آخه اون هیچوقت کنارتونبوده که صدات بزنه.

سرایداربه گریه میافتد و سعی میکند بیصداگریه کند.

سودابه:(صدا)اگه عاشق من بود پس چرامارو تنها گذاشت ؟

سرایدا ر:(پس از سکوتی کوتاه و سعی مجدد در کنترل حال منقلب خود) پدرت رفت خارج از کشور به این امید که ترقی کنه و شماروهم ببره پیش خودش ولی توبلغارستان دستگیرش کردن و زندانی شد.چندسال بعدوقتی که اززندان آزادشدنه پولی داشت و نه رویی برای برگشتن .میدونست اگه برگرده شرایط خیلی بدتراز قبله این بود که مصمم شدبره آلمان.همونجا که مقصدش بودولی زندانی شدن باعث شد دیربهش برسه.تصمیم گرفت مدام کارکنه تا بتونه یه روز بادست پربرگرده پیشتون (مکث)ولی بعضی وقتها آدما خیلی دیر به هدفشون میرسن(سرفه های ممتدمابین کلمات).پدرت توی غربت حتی ازدواج هم نکرد.میگفت با ترک کردن زن و بچه ام و تنها گذاشتنشون ظلم بزرگی در حقشون کردم وحالا نمیخوام حاصل زحمات یک عمرم  رو کس دیگه ای بجز اونها صاحب بشه.

سودابه:(صدا)عمو انگارشما حالتون اصلاخوب نیست.برید داخل سردتون میشه.

سرایدار: نه ...من خوبم.

سودابه(صدا):خوب ...آخرش چی شد؟به هدفش رسید؟

سرایدا ر:هنوز مونده که قصه پدرت به آخرش برسه.پول دیگه برای بهرام بزرگی اهمیتی نداره.تو مهمترین دارایی اونی.میدونم که نمیتونی دوستش داشته باشی.این قابل درکه ولی همینکه بدونی اون تو رو دوست داره و همیشه بفکرت بوده براش کافیه.(مکث وسپس سرفه) باتعریفائی که کردم هنوز از پدرت بدت میاد؟

سودابه(صدا): عموجان توخودت دخترداری .یه دختر هم هیچوقت نمیتونه از پدرش متنفرباشه.حتی اگه اونو سالهای سال ندیده باشه.من فقط ازش رنجیده خاطرم.

سرایدار :(حمله تنفسی موقتاپایان یافته وآرامش به چهره اش بازمیگردد) توحق داری رنجیده خاطر باشی. بهرام حتما خوشحال میشه اگه بفهمه که ازش متنفرنیستی.

باران قطع شده است وپرتوی از نورخورشید از پنجره به روی درب آسانسور و چهره سرایدارمیتابد.صدای اتومبیلی از ببرون میآید .سرایدار بزحمت ازجا بلندشده،سراز پنجره بیرون میبرد وبرای کسی دست تکان میدهدوبعدکلیدی از جیبش خارج کرده ،درب جعبه کلیدبرق روی دیوارراباز میکندو فیوزی را بالا میزند .

داخلی.اتاقک آسانسور .ادامه

صفحه نمایشگر که تابحال روی عدد۷ چشمک میزده از حرکت باز می ایستدوثابت میشود.

سودابه:(باخوشحالی خطاب به سرایدار): عمو ..انگاردرست شد.تعمیرکاراومد؟

سرایدار:(صدا)  آره...درست شد.حالادگمه طبقه دوازده رو بزن وبرو.

آسانسوربحرکت میافتد و زیر نگاه سرایدار ،نمایشگرازعدد۷ به عدد ۱۲ میرسد.

داخلی.طبقه ۱۲.روز

سودابه از آسانسورخارج میشود.گوشی موبایلش زنگ میخورد.کلمه روی صفحه:بابا!!!!

پدر(صدااز داخل گوشی):کلید زیر پادریه بر دار و باز ش کن .اون طبقه پنت هاوسه .یک واحد بیشتر نداره.

تماس قطع میشود.سودابه گوشی رادرکیفش گذاشته و بطرف درب پنت هاوس میرود . کلیدرااز زیر پادری برمیدارد.

داخلی.طبقه هفتم.روز

سرایدار وارد اسانسورمیشود.نمایشگر طبقات پایین رفتن آسانسوررا نشان میدهد.

داخلی وخارجی.پنت هاوس طبقه۱۲وخیابان۲.روز

سودابه از تجملات و بزرگی خانه متحیر و هیجانزده است.همه چیز در اعلی درجه ی زیبائی،لوکس و پیشرفته.مبلمان و وسایل گرانقیمت .پرده ها و سیستم روشنایی همه هوشمند.موبایل زنگ میخورد.

سودابه:پس شما خودت کجایی؟

پدر(صدااز داخل گوشی):این پنت هاوس ودرحقیقت کل این برج متعلق به توه دختر...م.منو ببخش اگه عاقبت خیلی سخت تونستم این میم تعلق رو ادا کنم (به گریه میافتد).

سودابه:(بابغض) من میخوام خودت رو ببینم.

پدر:(صدای لرزان) ازپنجره پائین رو نیگاه کن.

سودابه بطرف پنجره میدود،بازش کرده و پایین را نگاه میکند.سرایدار کنار آمبولانس ایستاده و در حالیکه گوشی موبایلش را کنارگوش داردبرای سودابه دست تکان میدهد.سودابه اشک میریزد.

پدر(صدااز داخل گوشی،روی تصویرش در خیابان):آمبولانس اومده.نمیتونم صبرکنم.وقت عملم نزدیکه دختر...م.(بغض مجدد هنگام ادای کلمه آخر) دخترقشنگم.

از نقطه نظر سودابه، سرایدارکه همان پدراست کنارآمبولانش توان از کف داده وبرزمین مینشیند وبعدبکمک مرد کمک راننده بلندشده وسوار آمبولانس میشود.

سودابه:(گریه کنان)باز م که داری میری بی انصاف؟لااقل آدرس بیمارستان رو بگو که بیام پیشت.توحالت خوب نیست.

امبولانس حرکت کرده، دور میشود و صدای پدر میآید روی تصویر.

پدر(صدا،سرفه کنان ازداخل گوشی): یک عمرنشدکه سایه سرت باشم عزیزم.نشدکه تکیه گاهت باشم.اونموقع که جوون بودم بایدمثل یه کوه پشتت وایمیستادم ولی نتونستم.نمیدونم بایدپشیمون باشم که رفتم یانه.ولی دخترم دیگه نمیخوام حتی ذره ای بخاطر من اذیت بشی.سندساختمون که بنامت زدم توی گاوصندوقه.کلیدشم زیر رومیزی وسط هاله.همه دارائی من همین ساختمونه ومقداری پول که اگه زنده نموندم اونم مال تو میشه.قیمت این برج کم نیست .مطمئن باش خوشبختت میکنه.خوشحالم که زندگیم بیهوده نگذشت وتواز ثمره اش استفاده میکنی.خداحافظ.

کلمه خداحافظ با سرفه های شدید ادا میشودوگوشی قطع میشود.آژیرآمبولانس روشن شده و در خم خیابان ناپدیدمیشود.

                                                                           پایان( ۷ مهر۹۶)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ادامه مطلب مورد نظر رمز دارد.
لطفا رمز عبور مربوط به مطلب را وارد کرده ، دکمه تایید را کلیک کنید.
تعداد بازدید از این مطلب: 6481
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

چهار شنبه 22 شهريور 1397 ساعت : 1:37 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
ترانه:(زیربارون)
نظرات

(هرگونه استفاده ازاین ترانه بدون اجازه سراینده ممنوع است)

 

(( ز یر با ر و ن ))‌‌‌

__________________

بازهم قدم زدن 

زیربارون مدام.

بوی خاک خیس ومن

یه نفر ساده ی خام.

همه ی وجودمن

مست یک هوای خوب .

من بی تجربه ای

توی غربت غروب،

سرکوچه ی شما،

گنگ وداغ ومرطوب.

بیقراریه قرار.

یه قراربی قرار.

یه قرار نه ،یه دروغ.

یه دروغ واسه فرار.

***************

میدونستم نمیای .

فکرنکردم که بیای. 

کلکات عادی شدن.

خوب میدونم که کجای.

****************

سرکوچه ی دروغای تو من قدم زدن رو دوس دارم.

زیربارون مدام خیس شدن رو دوس دارم.

بوی خاک کوچه مثل عطر موهای توئه

واسه همینه که خاک شدن رودوس دارم.

***********************

میخوام که بازیچه تموم حقه هات باشم

خام بودن ،ساده بودن رودوس دارم.

میخوامت حتی اگه وهم باشی، دروغ  باشی

غرق دریای خیال تو شدن رو دوس دارم.

اگه تاابد معطل زیربارون بمونم

خیس بشم، خورد بشم، گوله بشم

بازهم تورو به اندازه دنیا دوس دارم.

تورومن مثل قداست یه رویادوس دارم.

              مهردادمیخبر.۲۳شهریور۹۶

 

 

 

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5706
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 3
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1

چهار شنبه 22 شهريور 1396 ساعت : 1:3 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
قطعه ادبی:(انتظار)
نظرات

  ( انتظار )

--------------------------------

 

میآئی آیا؟

بگو،تاکی منتظربایدبمانم؟

یکا ی سنجش ظلمت آیا دگرگون شده؟

قرنهاست که شب است،قرنها!

شب است وکاسه مسکین چشم ...

ازخاطره ی دیدن تهی.

شب است وخورشید،همطراز اساطیر...

واژه ایست منجمد در کتابی کهن.

وآنقدرشب است که

افسانه رویش گیاه را

حتی کودکان به سخره میگیرند!

میآئی آیا؟

قرارمان رااززیادنبرده ای نازنین؟

توبایدلبریزکنی چشم راازرنگ ومنظره.

و وجوددهی به خورشید

تاکه دردانه ی بندی خاک را 

درباور روئیدن آزاد کند.

بگو...تاکی  منتظر بایدبمانم.

یکای سنجش ظلمت آیا دگرگون شده؟

قرارمان راازیادنبرده ای نازنین؟

آیاشب بی ستاره نبایدباتونورباران شود؟

ظلمتی بیش از این مگر ممکن است؟

حتی شهابی از آسمان نمیگذرد.

بالاترازسیاهی اگررنگی هست بگو!

بگو،تاکی منتظربایدبمانم؟

قرنهاست که شب است،قرنها!

میآئی آیا؟

                              مهردادمیخبر(۱۳ شهریور۹۶)

 

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5372
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

دو شنبه 13 شهريور 1396 ساعت : 1:42 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
قطعه ادبی:(روح گیاه)
نظرات

 

روح گیاه

********

   ۱

بایدازاین باغچه هجرت کنم

گویااین آب مسموم،همیشگیست

و همآغوشی پیچک ودرخت،ابدی

سایه سرم تن به هرزه پیچکی وحشی فروخت

ومن بایدازاین باغچه هجرت کنم

همسفرباریشه هایم که مراعاشقند

   ۲

میخواهم ازباغچه هجرت کنم

اماریشه هایم یاری نمیکنند

آنهابه جدائی می اندیشند

این حقیران چسبیده به خاک

طفیلان زمین!

   ۳

ازاین باغچه هجرت خواهم کرد

امانه باریشه هایم

اینجامکان مهرورزی نیست

"سودای برخورداری تن" عشق می آفریند

پس من باروحم همسفرخواهم شد

وهجرت خواهم کردبه آسمان

 

               مهردادمیخبر(۲۲مرداد۹۶)

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5540
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 6
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2

یک شنبه 22 مرداد 1396 ساعت : 10:42 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
قصرویران (رمان)بخش نهم وپایانی/درحال ویرایش...
نظرات

 

فصل نهم:

( فصل تلخ آوارگی)

در حال ویرایش....

 

تا خود اسلام آباد غرب،کامیون یک نفس و بدون توقف رفت. از گردنه بالا طاق که صعود کردیم تازه فهمیدم پائیز است .باد خنکی که از لابلای چادر ماشین بداخل میوزید حالم را جا آورد و جان تازه ای به من داد.دیگر به سرزمینی رسیده بودیم که خارج ار تیررس گلوله های آتشبار سنگین دشمن بود و این،برای ما نعمت بزرگی بشمار میآمد.

دراسلام آباد غرب کامیون توقف کرد.عده ای برای خوردن آب یا خرید خوراکی و چیز های دیگر پیاده شدند مادر و دائی هم پیاده شدند و دائی رفت که چیزی بخرد. مردم شهر با تعجب نگاهمان میکردند و از یکدیگر در مورد ما سئوالاتی میکردند. زنی میانسال پیش آمد و از خانمی جوان که کنار مادرم ایستاده بود پرسید:

- خانم ،جنگزده هستید؟

زن که اولین بار بود لفظ جنگزده را میشنید خنده اش گرفت .نمیدانست چه جوابی باید بدهد.مادر بجای او جواب زن میانسال را داد:

- بله عزیزم،ما آواره ایم .بقول شما جنگزده ایم.همه دارو ندارمان را در قصر جا گذاشته ایم و میبینی که دست خالی آمده ایم.ولی راضی هستیم به رضای خدا.راضی هستیم به فرمان امام خمینی. مالمان را داده ایم جان عزیزانمان را داده ایم و اگر خمینی امر کند جان خودمان را هم میدهیم.

زن میانسال سری بعلامت تاسف جنباند و دور شد .زن جوان پرسید:

- ناراحت شد؟

- نه ناراحت نشد .تعجب کرد .انتظار داشت دو دستی توی سرمان بزنیم و زنجموره کنیم که وای بر ما...خانه و زندگیمان را از دست داده ایم ، بیچاره ایم ...و اینجور چیزها . ما ناله نکردیم و توی سرمان نکوبیدیم و او متعجب شد.همین! آخر دختر جان کم بلائی سرمان نیامده است فقط حالا که اینجا ایستاده ایم قبلاهمه گریه ها و ناله هایمان را کرده ایم و دیگر پوست کلفت شده ایم ولی آن خانم خیال میکرد ما از همان روز اول بی خیال بوده ایم .خوب حق هم دارد .مصائبی که ما متحمل شده ایم شاید برای او حتی تصورش هم مشکل باشد.

من که ازداخل کامیون ناظر آن مواجهه ومکالمه بودم گفتم:

- مادر وای بحالمان...چه بکشیم ما جنگزده ها از این ببعد؟! یک جوری نگاهمان میکرد پدر آمرزیده که انگار با یک مشت کولی طرف بود.یاد سوقی های عراقی افتادم. حال و روز الآن ما مثل آنهاست.

و براستی که همینگونه هم بود .بعدها عده ای از مردم شهر های استان که متاسفانه دید خوبی نسبت به آوارگان جنگ نداشتند و به آنها بمثابه جیره خورانی که باعث تمام کمبودهای ناشی از جنگ هستند نگاه میکردند. آن افراد ناآگاه و سهل اندیش آزار و ادیتهای روحی زیادی نسبت به جنگزدگان اعمال نمودند و با زخم زبانهائی بد تر از زخم شمشیر قلبهای مجروحشان را بیش از پیش نیشتر زدند.

همانطورکه از پشت کامیون بیرون را نگاه میکردم متوجه وانت تویوتای زرد رنگی شدم که برایم خیلی آشنا بود.وانت کنار کامیون ترمز کرد و عمو محمود از آن پیاده شد.پیش آمد،باحسین و دائی و همه برادر زاده هایش روبوسی کرد .من از همان بالای کامیون دستم را دراز کردم و دستانش را گرفتم .گرمی دستان عمو به گرمی دستان پدر میمانست و به صورتش که نگاه میکردم چهره پدر در خاطرم نقش میبست .آن شباهت پنهان و راز آلودی که در چهره دو برادر وجوددارد در دلم غنچه عشق پدر را شکوفاکرد .پسر عمویم منصور نیزکه سوار کامیون دیگری بود با دیدن پدرش بسوی او شتافت و یکدیگر را سخت در آغوش کشیده و گریستند. صحنه زیبائی بود .اشک توی چشمهای عمو محمود جمع شده بود و با صدائی لرزان یکریز از دلتنگیها و دلشوره های ایام فراق میگفت و فرزندش را میبوئید و میبوسید.گریه عمو،لرزش صدا وهیکل مردانه و رنج کشیده اش قامت رعنای پدر را در نظرم آشکار میکرد و آتش به خیمه دلم میزد.عمو پس از جدا شدن از منصور او را سوار وانت کرد وآنگاه از دائی و حسین پی جوی احوال برادرش شدو سراغش را گرفت.ماوقع را که برایش تعریف کردند.عمو لب بدندان گزید و بشدت نگران و ناراحت شد:

- آقا مرتضی، حالا وبااین تفاصیل چه سرنوشتی برای اصغر رقم خواهد خورد؟ بنظرتوچه کاری میشود برایش انجام داد؟ اگرحتی کوچکترین راهی وجوددارد که بتوانیم کمک حالش باشیم و از این مخمصه نجاتش دهیم بگوئید،من حاضرم هر کاری برای نجاتش انجام دهم . حتی جانم را هم میدهم تااوبتواندپیش زن وفرزندانش برگردد...

عمو محمود اغراق نمیکرد .او مرد وارسته،فداکار و پر دل و جراتی بود .بعدها ازمردمی که باچشمان خودشان شاهدبودندشنیدم  درکل آن روزهاکه مهاجرت مردم از قصرشیرین آغاز شده بوده در مسیر سرپلذهاب تااسلام آبادوحتی کرمانشاه به جابجا نمودن همشهریانش همت گماشته است و بدون هیچگونه چشمداشت مالی مردم آواره ورانده شده را با وانتش به مکانهای امن میرسانده است.دائی مرتضی دست بر شانه عمو نهاد و بآرامی به اوگفت:

- نه آقا محمود ،باور کن نه توونه هرشخص دیگری  کاری از دستش بر نمی آید. فقط باید دست به دعا باشیم که اصغرآقا به سلامتی هر چه زودتر بتواند قصررا ترک کند بلکه گیر بعثیهای کافر نیفتد.

سپس دائی در حالیکه طبق عادت همیشگیش میخواست یک جوری با خنده و مزاح فضا را عوض کند ادامه داد:

- در ضمن انگار شما هنوز برادرتان را خوب نشناخته ای .زیاد ناراحت نباش ،پهلوان اصغراست نه برگ چغندر! بچه که نیست مردمومن . من دلم روشن است که صحیح و سالم خودش را بما میرساند.اصلا شاید قبل از ما الآن به کرمانشاه رسیده باشد .کسی چه میداند؟!

جملات آخر دائی در باره زرنگی پدر مرا نیز امیدوار ساخت .درست بود که دائی داشت شوخی میکرد ولی حقیقتی غیر قابل کتمان در لابلای حرفهایش نهفته بود،پدر یک مرد باتجربه بود و توی ایام جوانی سالها در شرایطی سخت مثل بقیه مردم قصر بکار خرید و فروش اجناس خارجی از قبیل چای و پارچه و پوشاک اشتغال داشت و شبهای زیادی را با کوله باری سنگین از اجناس توانسته بود از چنگال ماموران ژاندارمری بگریزد و اسرمایه کسبش را صحیح و سالم به مقصد برساند.این پیشینه اورا آبدیده وآزموده کرده بود و حتما اکنون نیز میتوانست خود و شریعت را از دست نظامیان عراقی برهاند و از محدوده خطر دورکند.

دائی در ادامه حرفهایش گفت:

- اصغر آقا سالیان ساا توی گود زور خانه هاپشت همه پهلوانان کرمانشاه و صحنه و هرسین را بخاک مالیده،پس هرگز یک عراقی زپرتی نمیتواند اورااسیر کند.حاضرم برایتان دست روی قرآن بگذارم و قسم بخورم که چند روز دیگر سر حال و قبراق سر و کله اش پیدا میشود و دل همه مان را شاد میکند.

دائی را خوب میشناختم .قبلا هم گفته بودم و باز هم میگویم .او علیرغم شوخ طبع بودنش آدمی نبود که الکی و بیخودی به چیزی امید وارباشد. لحن صحبتش را خوب میشناختم و میدانستم وقتی به چیزی مطمئن است لحنش چگونه است ووقتی دارد کسی رامحض بخشیدن روحیه دلداری میدهد چگونه حرف میزند.

عمو محمود از اینکه پدر زنده است خوشحال بود گرچه ،قادر نبود نگرانیش را از موقعیت بغرنج او در قصر تحت اشغال پنهان سازد ولی آشکار بود که حرفهای امید بخش دائی در او نیز اثر مثبت داشته است.

راننده های کامیونهای سپاه مردم را به سوار شدن و حرکت فراخواندند . منصوراز جلوی وانت پیاده شدو پرید پشت وانت و عمو محمود از ما خواست که همراهش برویم.میگفت خانواده اش در کنگاور هستند وما نیز بهتر است بااو به کنگاور برویم و فعلا مهمان خواهرم طاهره باشیم تا ببینیم خدا چه میخواهدوچه تقدیری رابرایمان رقم میزند.

پس از یک مشورت کوتاه با مادر و حسین ،قرارشد که من و بچه هایم وا مادر و خواهر ها همراه عمومحمودبه کنگاوروخانه طاهره برویم.حسین هم تصمیم گرفت عجالتا برود خانه خواهرش در باغ ابریشم کرمانشاه تااوو سایر بستگانش رااز نگرانی خارج سازد و طی روزهای آینده بما بپیوندد.به اصرارهمگی، من ومادر جلووانت،کنار عمو محمود سوار شدیم و بقیه هم عقب  نشستند.

دائی ،استاد رحمان و عبدالرضا و خاله و خانواده اش ،هرکدام تصمیم خودشان را برای مقصدی که برگزیده بودند اعلام نموده و سوار کامیون شدند. موقتا باآنها خداحافظی کردیم و قول دادیم که بزودی یکدیگر را ببینیم و برای زندگی آینده مان مشورت و برنامه ریزی کنیم.

اولین بار پس از آن روزهای سخت ،بارقه های واقعی شادی و امید به آینده ای جدید وپویا کم کم در دلم روشن شد.به فکر فرو رفتم.مادرم،شوهرم،بچه هایم و خواهرهایم،همه و همه صحیح و سلامت بودند و این خیلی خوب بود .هنوز بعد از آنهمه حوادث مخاطره آمیز و ناملایمات سایه شوهر روی سرم بود .گرچه ثمره زحمات سالهای زیادی از عمرمان بباد رفته بود ولی خداراباید شاکر میبودیم که تنهایمان سالم بود و همین سلامت جان ارزشی بسیار بیشتر از خانه و اتومبیل و اسباب خانه داشت . ما از میان لشگر جلادان بیرحم زمانه سالم و سربلند بیرون آمده بودیم و وجدانمان نیز راحت بود که به وظیفه دینی و میهنی خود کاملا پایبند بوده ایم و تاجائی که در توان داشته ایم مقاومت و پایمردی نموده ایم . در آن لحظات خوش تنها یک چیز خوره روحم شده بود و از درون داشت مرا میجوید و ریز ریز میکرد : یاد پدر عزیزم که میان درندگان صدامی تنها و بی کس مانده بود.

 

 

 

* * *

 

 

حدود پانزده روزی میشد که در کنگاور ومنزل خواهرم (طاهره) ساکن بودیم. الحق که سید اسدالله شوهر طاهره از محبت،توجه و صمیمیت جیزی کم نمیگذاشت.آنقدر مهربان و خودمانی بود که بهیچوجه احساس سربار بودن نمیکردیم. بنده خدا راه و بیراه ما را مدیون میکرد که مبادا ذره ای احساس کنیم درآن خانه غریبیم و یا حقی نداریم. سید میگفت:

- شما تاج سر من هستید.آوارگی و رانده شدنتان از قصرشیرین حادثه ای بود که شما در آن دخیل نبودید و برای هرکسی ممکن بود اتفاق بیفتد.بهرجال هر مملکتی مرزی دارد و هر مرزی مرز نشین.مرزی که شما مرزدارش بودید مرز کشوریست که وطن من نیز هست . اگر من و خانواده ام در خانه مان راحت نشسته ایم به این خاطر است که مطمئن هستم کسانی هستند و دارند از مرزها پاسداری میکنندو مانع از پیشروی دشمن میشوند . مرز ،حریم امن وطن است و شماها نگهبانان این حریم بوده اید،تا آخرین لحظه سنگر را رها نکرده اید و شایسته است که از شما قدردانی شود .حالا که دشمن خانه و کاشانه شما را موقتا صاحب شده ، ماهائی که دور از آتش جنگ نشسته ایم و خانه و اموالمان سر جای خودش محفوظ است و خطری تهدیدمان نمیکند موظفیم که به پاس نعمت این امنیت که شما و امثال شما باعثش بوده اید از خودمان مایه بگذاریم و تا هنگامیکه سر و سامانی به زندگی از هم گسیخته تان میدهید با جان و دل پذیرایتان باشیم .خیالتان راحت باشد .کسی که منتی برسرش است من و خانواده و همشهریان من هستیم نه شما.حال اگر انسان ناآگاه و ابلهی هم چیزی میگوید که باعث رنجشتان میشود و یا جنگزدگان راتحقیر و آزار میکند فردای قیامت باید جواب این ناسپاسی و ناشکری را با تحمل عذاب الهی بدهد.

اشاره سید اسدالله به مردمان سخت دلی بود که در نانوائی،توی سالن انتظار حمام یا توی صف ارزاق عمومی ،کپسول گاز و نفت و بنزین جنگزدگان را تحقیر میکردند و کمبودهائی را که بر اثر تحریم اقتصادی و هزینه های سرسام آور جنگ بر جامعه تحمیل شده بود از چشم آنها دیده و آوارگان را مقصر همه این قبیل کمبود ها ومعضلات میدانستند،غافل از اینکه در بحبوحه جنگ بازار محتکران نیز گرم بود و با انبار کردن مایحتاج و ارزاق عمومی کمبودهای حادی را در سطح جامعه موجب میشدند .یادم میآید یک روز که سر صف روغن نباتی کوپنی ایستاده بودم دعوائی در گرفت و مردی که ته صف ایستاه بود با پرروئی گفت :

- نگاه کن،نیمی از این جمعیت جنگزده های قصر و سرپل هستند که شهرشان رادست عراقیها داده اند وفرار کرده اند.اینها سربار ما هستند و باعث شلوغی صفها شده اند وگرنه تاقبل از آنکه اینها بیایند وفور نعمت بود و صفی وجود نداشت.

خیلی عصبی شده بودم و لی خجالت میکشیدم دهن به دهن آن مرد نامحرم بگذارم.زنی که کنار من ایستاده بود و خودش هم کنگاوری بود جواب دندان شکنی به آن نادان دادک

- برادر محترم!...دولت سهم همین آواره ها را هم همراه سهم ما به مغازه ها داده .همان سهمیه ای را که باید توی شهر خودشان میگرفتند دارنداینجا میگیرند. پس نگران نباش ،از روغن جنابعالی روی برنجشان نمیریزند.درضمن چرا گناه صدام یزید کافر را بگردن هموطنان خودت می اندازی؟ جنگ را آن نامرد شروع کرده نه اینها.اگر هم کمبودی هست بدلیل جنگ است و اگر تا بحال صف نبوده دلیلش آنست که جنگی نبوده.پس توهین نکن و اگر ناراحت هستی برو جبهه و با صدام بجنگ نه با این جنگزده های بیچاره که خودشان قربانی جنگ هستند.

جواب آن زن فهیم، آن شیرزن دلم را حنک کرد .بی اختیار او را در آغوش کشیدم و بر گونه هایش بوسه زدم :

- قربان دهنت خواهر، به خدا اگر جواب آن بی انصاف را نمیدادی از غصه دق میکردم!

زن پرسید:

- از لهجه ات معلوم است که قصری هستی . تو را به خدا از این حرفها ناراحت نشو.همه جور آدم توی این شهر هست .همه مثل این پدر آمرزیده خودبین و خود پرست نیستند. آدم اگر یک جو انصاف داشته باشداجازه نمیدهد که این ناملایمات و کمبودها او را از دایره انصاف خارج سازد.شوخی که نیست،نیمی از دنیا پشتیبان صدام هستند .میخواهی آب از آب تکان نخورد؟ این چیز ها طبیعیست .از پدر خدابیامرزم شنیدم که پدر مرحومش تعریف کرده بود توی جنگ بین الملل اول مردم سر یک تکه نان همدیگر را میکشته اند وبازهم شکر خدا که همه چیز هست .به خدا خواهر...همین الآن بااین جنگ و ناامنی باز هم وفور نعمت است.البته اگر یک عده از آب گل آلود ماهی نگیرند ، به کمبودها دامن نزنند و احتکار نکنند.

حرفهایش عاقلانه و دلنشین بود .اسمش را پرسیدم،مرضیه نام داشت و دو سال از من بزرگتر بود.او زنی بود با کمالات و صریح اللهجه و دو کوچه پائین تر از کوچه محل سکونت ما مینشست. با مرضیه دوست شدم و تا روزی که در کنگاور سکنی داشتیم با او رفت و آمد داشتمو از مصاحبتش فیض میبرد م.

محمد احسان را همان روزهای اول پیش دکتر متخصص کودکان بردم.چندنوع شربت تقویتی برایش نوشت که ضعف مفرطش را برطرف نماید.سپس مرا ارجاع داد به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی. پس از چند جلسه شستشوی گوش و تزریق آمپولهای آنتی بیوتیک حال طفلکم کاملا بهبود یافت و آبی هم زیر پو ستش دوید.دیری نپائید که رنگ و رویش برگشت به وضع سابق ولپهایش گل انداخت و تپل مپل شد.

نرگس و مهدی هم بعد از چندروز که درست تغذیه شدند،بتدریج پرده ای گوشت گرفتند و مثل سابق سرحال و قبراق شدند.

حسین یکهفته بعد بما پیوست .البته قبل از آن هم بصورت تلفنی چند باری با ما تماس گرفته بود و گفته بود که برادرش مصطفی را پیدا کرده است و پیش اوست. تقریبا همه چیز روبراه بود بجز آنکه از پدر خبری نداشتیم .هر کجا میشنیدیم کسی از اهالی قصرشیرین به کنگاور آمده به دیدارش میشتافتیم و جویای احوال پدر میشدیم اما متاسفانه هربار نومید تر از قبل به خانه باز میگشتیم .هر روز که میگذشت من بیشتر از قبل فکر میکردم که دیگر پدر را نخواهم دید و حتی کارم بجائی رسیده بود که آرزو میکردم اسیر شده باشد و لااقل کشته نشده باشد .عفریت یاس بر وجودم چنگ انداخته بود و داشت عصاره حیات را از تک تک یاخته هایم میمکید و به بیرون تف میکرد.بی اطلاعی از پدر خیلی آزارم میداد وخواب و خوراک را از من گرفته بود .حس میکردم نیمی از وجودم را گم کرده ام و تا ابد ناقص خواهم ماند.از این وحشت داشتم که هرگز از سرنوشت پدر اطلاع پیدا نکنم و در همین بی خبری بمیرم.

مادر و خواهرهایم نیز حالی بهتر از من نداشتند.سردی و رخوت عجیبی بر زندگیمان سایه افکنده بود .هیچ خنده ای از ته دل بر نمیخاست و هیچ دقیقه ای از ساعات تنهائیمان بی یاد پدر و غم فقدانش سپری نمسشد. هر شب کابوسها و خوابهای پریشان بود که آزارمان میداد و صبح روزبعدش هیچکداممان جرات تعریف و باز گو نمودن آن خوابها را که عموما تصویری جانگداز و غم انگیز از پدر را در خود داشت نداشتیم. هیچکدام از ما حال و روز خوش ینداشت .زندگیمان جهنم شده بود . گذشت هر شبانه روز ما را نومید تر میکرد .حال کسی را داشتیم که عزیزش دررودخانه ای عمیق سقوط کرده و زیر آب رفته است و او چشمش به سطح آب است تا شاید حبابی که نشان از تنفسی باشد بر سطح آشکار گردد و او بتواند پیکر عزیزش را قبل از آنکه دیر شود از آب بگیرد.آری ما همه چشم به آن گودال عمیق و مخوف داشتیم و هرروز که میآمد و میرفت بیشتر از زنده و سالم بودن پدر مایوس میشدیم . هنگامی که با مادر و خواهرهایم دور هم مینشستیم و در باره پدر صحبت میکردیم هیچکداممان قادر نبودیم جلوی اشکهای خود را بگیریم .حتی بارها حال مادر بد شد و مجبور شدیم او را به درمانگاه برسانیم.

 

 

* * *

 

 

قیامتی بود که بیا و ببین...

توی بازار کنگاور ،در مراسم تشییع پیکر پاک یک شهید رزمنده ،مردم زیادی اجتماع کرده بودند.ازدحام به اندازه ای شدید بود که توی آن هوای سرد پائیزی هم آدم احساس گرما میکرد و عرق میریخت.از بیم آنکه نکند برزمین سقوط کنم و آسیبی به محمد احسانم برسد خودم را به کنار یک دیوار رساندم و همانجا به نظاره کردن جمعیت عزادار مشغول شدم. در حالیکه به سینه میکوفتم اشکهایم روان شد و و بگریه افتادم.مادر و خواهرهای ان شهید بقدری ناخن بر صورت خودشان کشیده بودند که خون از گونه هایشان سرازیر بود. نفسم داشت بند میآمد. غم دنیا روی دلم تلنبار شده بود و آنهمه اشک هم نمیتوانست از سنگینیش بکاهد . بغض داشت خفه ام میکرد .باآنکه داشتم های و های میگریستم اما هنوز بغض فرو خورده و نشکسته ای وسط گلویم مثل گلوله ای از سرب نشسته بود و آزارم میداد. عجیب بود .حقیقتا گاهی اوقات تصور میکردم لوله نایم گره خورده و راه تنفسم را بطور کامل سد نموده است.مگر میشد؟...مگر میشد گریه کنی و هنوز بغض داشته باشی؟...مگر میشد غمی تا این حد کشنده و شدید باشد که جسم انسان را نیز بدینگونه تحت تاثیر قرار دهد و توان تنفس را از آدمی بگیرد؟به خودم نهیب زدم و بخاطر ضعف و ناتوانیم خودرا سرزنش کردم.در تنگنای کشنده ای گیر افتاده بودم .نگاهی به صورت شیرین و معصوم محمد احسان انداختم و بخود گفتم:

- آخر این کودک چه گناهی دارد صدیقه؟ کمی به خودت بیا زن...برخود مسلط شو.اگربلائی سرت بیاید که باعث آن ضعف نفست باشد مدیون بچه های خردسال و معصومت هستی.

این تفکرات باعث شد کمی بر خودم غلبه یافته ،آرام شوم و از شدت ناآرامی و تالمات روحی که داشت بر جسم و جانم تاثیر سوء میگذاشت کاسته شود .شکر خدا را بجای آوردم و دست دعا به آسمان بلند کردم:

- خدایا قسمت میدهم به خون شهیدان گلگون کفن و همه شهدای اسلام که پدرم را صحیح و سالم به آغوش خانواده اش باز گردانی...آمین.

تابوت آن شهید گلگون کفن سوار بر امواج خروشان بسوی گلزار شهداپیش رفت و من نیزقطره ای شدم در دریای مردم .

 

 

 

* * *

 

 

درب حیاط راپشت سرم بستم و وارد خانه شدم .مسیری طولانی را همراه مردم عزادار پیموده بودم و شدیدا احساس حستگی و کوفتگی میکردم. فی الواقع روی پاهایم بند نیودم .مادر شماتتم کرد که:

- آخر تو با این پاهای ناراحت و درد زانو که واجب نبود پابپای مردم راه بروی .والله خداهم راضی نیست به این زحمت و مشقت .بچه کوچک داری .فکر او باش .اگر زمینگیر شوی زبانم لال،کی میتواند سه تا بچه ات را حمایت کند؟

- شما درست میگوئی ولی خیلی خسته ام مادر جان.اجازه بده قدری استراحت کنم.

پس از سپردن محمد احسان به او ،سلانه سلانه خودم را به اتاقی که نورگیر بود رساندم و برای فرار از سرما زیر باریکه ای از تشعشع آفتاب که روی فرش افتاده بود خودم را زمین زدم .جفت دستهایم را پشت سر برده وپنجه هایم را در هم قفل کردم .تدریجا احساس راحتی، رخوت و گرمائی دلنشین بسراغم آمد و مرا درخوابی عمیق غرق کرد.

 

درمیان فضائی لایتناهی که غرق نور و گرمابودو از درون یک منبع روشنائی بسیار خیره کننده که معلوم بود سر چشمه ی تمامی آن انوار درخشان و گرما بخش است پدر را دیدم که بسمت من آغوشش را باز کرده و لبخند میزند. از همه سو صدای خواهرانم را میشنیدم که شعفبار فریاد میزدند: با با آمده...باباآمده.قربانت بروم بابا،فدایت شوم . و صدای مادرم را شنیدم که میگفت : اصغر، دردت روی سرم کجا بودی تا حالا؟تو که ما را نصف جان کردی تصدقت گردم! تو که نمیدانی چه زجری کشیدیم در این مدت!

صداها باهم مخلوط میشدند و پژواکشان در میان هم میپیچید و پدر همچنان با آغوش باز داشت جلو و جلوتر میآمد .معلوم بود که مشتاقانه میخواهد مرا در بر بگیرد.حالی خوش داشتم .خیلی خوش. ولی میدانستم که خوابم و همه چیز غیر واقعیست .بااین وجود بقدری خوش میگذشت که تکان نمیخوردم و قدم از قدم بر نمیداشتم که نکند از خواب بیدار شوم و از دیدن چهره نورانی و زیبای پدر باز هم محروم بمانم.

با خود گفتم:

- کاش خواب نبودم ...حیف،حیف!

پدر همینطور داشت نزدیک میآمد و من انتظار شیرینی را تجربه میکردم .انتظاری که راضی بودم تاابد طول بکشد.بعد او کنارم ایستاده بود و داشت توی صورتم خنده میپاشید .ته دلم دوست داشتم دستها را دور گردنش بیاندازم ولی قادر به حرکت نبودم.پدر کف دست راستش را پیش آورد و روی گونه هایم گذاشت .داغی دلپذیری که از دستش به پوست گونه ام میرسید با سرعتی عجیب در خون همه رگها و مویرگهایم دوید و به کل تنم گرمائی بخشید که هرگز تجربه اش نکرده بودم .به صورت زیبایش، خیره نگریستم .همان صورتی که منبع دریافت معنای تمامی لغات مبهم زندگیم بود و همواره مفاهیمی را که در قالب کلمات نمیگنجیدند از میان خطوط اسرار آمیز آن کشف مینمودم.

لبانش آرام جنبید و نجواکنان گفت:

- صدیقه جان...دختر نازنین بابا.

بگریه افتادم و با کلماتی شکسته لب به شکوه و گلایه گشودم:

- بابا،کجا بودی ؟ غم دوریت ویرانم کرد به قرآن.

همینکه بازهم بیادم افتاد که در خواب هستم از شدت گریه ام کاسته شد ،با اوصورت به صورت شدم و بوئیدمش و آنگاه با خود گفتم : نه ، این دیگر نمیتواند رویا باشد. این بوی خوب پدر است .قدرت حرکت در دستانم پدید آمد و توانستم محاسنش را لمس کنم و زبری ی آن را زیر انگشتانم احساس کنم. داشتم اطمینان حاصل میکردم که خود خودش است . آرامشی به دلم راه یافت و با ایمان به اینکه در عالم واقعیت هستم سعی کردم حرکات بیشتری از خود بروز دهم.دست پدر را که روی گونه ام بود میان دودستم گرفته ،به لبانم نزدیک کردم و بوسه ای بر آن نشاندم و آنگاه که بوسه پدر بر پیشانیم نشست چشمانم را باز کردم و اورا دیدم که کنارم نشسته و مهربانانه مرامینگرد.

ناباور و حیران نیم خیز شده و سر جایم نشستم . نمیدانستم که هنوز خوابم یا بیدار.نگاهی دقیقتر به اطرافم کردم.توی خانه بودم و مادر و خواهرهایم،حسین و فرزندانم،همه و همه در دو سویم نشسته بودند. لحظاتی دیگر سپری گشت تا من از آن حالت منگی خارج گردم و بتوانم باور کنم که کاملا بیدارم ولی با وجود این باورش برایم سخت بود که پدر را پس از آن دوران هجران زجر آور و سخت،زنده و سالم، کنار خود میبینم...

در حالیکه لبانم میلرزید و از فرط هیجان قادر نبودم چیزی بگویم خودرادر آغوشش رها کردم و در حالیکه سرم بر شانه های سترگش بود های های گریستن آغاز کردم.

 

 

 

* * *

 

 

نمیخواستیم اذیت شود .همه با هم قرار گذاشتیم که دیگر از جفائی که از دوری متحمل شده ایم حرفی نزنیم و ضمنا فعلا سئوال پیچش نکنیم بگذاریم کمی استراحت کند و هر وقت خودش حوصله داشت پای صحبتش بنشینیم.

اولین نهاری را که حسابی به تنمان چسبید آنروزبا لذت تمام خوردیم و همانوقت از پدر قول گرفتیم که سر فرصت همه چیز را برایمان تعریف کند.

ساعتی پس از صرف نهار،حسین و سید اسدالله پدر را همراهی کردند وبه حمام عمومی شهر رفتند تا تن و بدنی صفا بدهند. خواهرم طاهره از البسه سید اسدالله چند تکه را که اندازه پدر بود توی بقچه ای گذاشت و به او داد که نو نوار شود و از شر لباسهای کثیف،کهنه و وصله داری که به تن داشت خلاص گردد.حتی سفارش کرد که لباسهای کهنه را همانجا بیاندازد داخل آشغالدانی و آنها راهمراه خوشان باز نگردانند. از حمام که برگشتند من بچه ها را برداشتم و به پارک بردمشان تا پدر بتواند در سکوت خانه چرت دلچسبی بزند و تجدید قوائی بکند.

دم دمهای غروب که به خانه بازگشتیم او از خوتب بیدار شده بود و داشت خودش را برای نماز مغرب آماده میکرد. به پیشنهاد سید و به شکرانه سلامتی پدر ،همانجا توی هال نماز مغرب را به جماعت برگزار کردیم و پس از مشاهده اخبار تلویزیون و خوردن شام مختصری که مادر و طاهره تدارک دیده بودند نگاهی به چهره پدر انداختم تا از کم و کیف احوالش آگاه شوم. اثر زیادی از خستگی در صورتش ندیدم و فهمیدم که حالاوقتش است و میتوانیم ای صحبتش بنشینیم.از او پرسیدم:

- بابا...حوصله داری داستان خروجت از قصر را برایمان تعریف کنی؟

پدر اعلام آمادگی کرد . بسرعت همگی اورا دوره کردیم و سراپا گوش شدیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل دهم:

( فرجام )

 

تنها مانده بودیم. یقینا توی همه شهر بجز من و شریعت کسی باقی نمانده بود .قصرشیرین دیگر جای ماندن نبود .میدانستیم که از این ببعد عراقیها اگرحتی سایه ای از یک ایرانی ببینند با گلوله سوراخ سوراخش میکنند چون میدانند اگر کسی در شهر باقی مانده باشد حتما برای خروج از شهر مشکلی داشته که مانده است .

با شریعت نشستیم و مشورت کردیم . قرارمان بر این منوال شد که نگذاریم شب صبح شود و هنوز توی آن خانه نشسته باشیم . آری...هر طور که شده باید با تاریک شدن هوا شهر را ترک میکردیم و خودمان را نجات میدادیم .

نماز مغرب را که خواندیم کمی نان خشک آب زده با مقادیری خرما خوردیم تا برای راهپیمائی طولانی که در پیش بود قوت و قدرت کافی ذخیره کنیم،آنگاه کوله ای را از غذا و آب پر کردیم .اسلحه هایمان را روی دوشمان انداختیم ،فانوسقه ها را همراه با چند خشاب اضافه و نارنجک به کمربستیم ودر حالیکه (وجعلنا) بر زبانمان جاری بود در دل تاریکی وارد حیاط خانه شدیم.ابتدا من درب خانه را گشودم و بدقت بیرون را پائیدم .کوچه کاملا تاریک وخلوت بود . صدای شریعت را از پشت سرم شنیدم :

- الآن احتمالا ساعت شام کوفت کردنشان است حاج اصغر.فرصتی بهتر از این دست نمیدهد.باید شتاب کنیم.

از امنیت کوچه که اطمینان حاصل کردم بااشاره دست از شریعت خواستم که بدنبال من از خانه خارج شود:

- بسم الله الرحمن الرحیم.

بسرعت طول کوچه را پیمودیم بی آنکه کوچکترین درنگی داشته باشیم و یا از احتمال دیده شدن بهراسیم. گاهی اوقات آدم مجبور است خودرا بدست تقدیر بسپارد ،خوشبین باشد و فقط به احتمالات خوشایند بیاندیشد. انتهای کوچه ایستادیم .چشمها و گوشهایمان را تیز کردیم که اگر حرکت مشکوکی را متوجه شدیم سریعا پنهان شویم . با سرعتی که حتی بنظر خودمان هم اعجاب آور بود کوچه ها را یکی یکی پیمودیم .انرژی شگرفی در خود جس میکردم که تا آن لحظه برایم بی سابقه بود .تو گوئی دعاهای من و شریعت اثر معجزه آسایش را گذاشته بود و خداوند از قدرت لایزال خود بما دونفر داده بود تا بتوانیم از مهلکه بسلامت بگریزیم و باصطلاح معروف کم نیاوریم. دخترم ،انسان تنها در موقعیتهای سخت طاقت فرساست که امدادهای خداوندی را درک میکند و میفهمد که خودش هیچ نیست و هرچه هست از اوست.توکل به خدا،معجزه گریست بی همتا . باور اینکه قدرت لایزال الهی مدد دهنده انسان در تنگناهای زندگانیست نعمتیست که اگر نصیبت شود هرگز خودرا بیکس و تنها نمیبینی .این باور ،یاورت میشود،آنهنگام که ازآدمیان همنوع خود کلا نومید و مایوس میشوی و یا همچون بره ای بی پناه و ضعیف خودرامیان دسته ای از گرگان درنده و بی شفقت که نام انسان را بر خود نهاده اند آسیب پذیر می یابی .

تعجب من از آن روی شدت بیشتری میگرفت که درد مزمن زانوانم را نیز که هنگام پیاده رویهای طولانی برمن عارض میگشت ،درآن موقع نالار شده یافتم و در ماهیچه و استخوانهایم استحکام و قدرت جوانی را پس از سالیانی طولانی مجددا تجربه نمودم .نه...من جوان نشده بودم و هنوز همان پیرمرد شصت ساله ای بودم که همیشه یک زانو درد موذی و مزمن در مواقعی آزارش میداد ولی چون در آن موقعیت حساس نیاز جدی و بی چون و چرا به نیرو و توان تحرک بی وقفه و مدام داشتم،بدنم هم ناز کردن را کنار گذاشته بود و خداوند با کرامتش داشت یاریم میداد.

از خیابان نخست بسلامت عبور کردیم . در قسمتی از آن چند خودرو وجود داشت که عده ای نظامی در اطافشان پرسه میزدند . البته بدلیل تاریکی مطلق هوا ونبودن ماه در آسمان از انظار نهان بودیم و کسی نمیتوانست مارا ببیند.در خیابانهای بعدی هرجا اثری از سرباز ،کامیون ،تانک و نفر بر یا هر وسیله نقلیه دیگری میدیدیم در پناه دیواری خودرا پنهان میکردیم تا خطر رفع شود و آنگاه حرکت را از سر میگرفتیم.به نزدیکیهای حمام خودمان که رسیدیم دلم بد جور گرفت.برای لحظاتی ایستادم و ساختمان حمام را نگاه کردم .میخواستم تصویری ماندگار از محلی که سالها محل کسب رزق و روزی خانواده ام بود در ذهن ثبت کنم ،شاید هرگز نمیتوانستم برگردم ،کسی نمیدانست.

حوالی مسجد کوچیکه مجددا جمعی از عراقیها را دیدیم .گویا آنجارا هم مقر خودشان کرده بودند چون بر خلاف بقیه ساختمانهای متروکه چند لامپ در آن روشن بود و موتور برق پر سرو صدائی داشت کنارش کار میکرد.شریعت باناراحتی گفت:

- حتم دارم فرشهای مسجد را هم به یغما برده اند ،مخصوصا آن دو تخته فرش نفیس دست بافتی که حاجی صبائی هدیه داده بود.گمان نمیکنم این لاشخورها بتوانند از آنها بگذرند و حرمت مسجد را نگاه دارند.هر کدام از آن فرشها یک پیکان میارزند...نمی ارزند حاجی؟

درست میگفت .دوتخته 12 متری فرش کاشان اصل آنتیک توی صحن مسجد پهن بود که لنگه اش توی قصر پیدا نمیشد.جاجی صبائی خدابیامرز وقتیکه آنها را با دستان خودش انداخت توی صحن سفارش کرد که مواظبتشان کنیم و حالا بعثیهای کافر احتمالا بعنوان غنیمت آنها را به بغداد میبردند .

مسجد کوچیکه را رد کردیم ونیم ساعت بعد با زحمت فراوان از میان نیروهای دیگری هم رد شدیم و به حوالی پل نصر آباد رسیدیم آنجا خلوت بود.در پناه بوته های انبوه،کناره الوند قدری استراحت کردیم .آنجا ساکت و بی سروصدابود و بجز صدای قورباغه های کنار آب وجیر جیرکهای داخل بوته ها صدای دیگری شنیده نمیشد. دلم میخواست همانجا کنار رود روی خاک مرطوب دراز بکشم ،چشمها را ببندم وزیر نسیم خنکی که از جانب رود میوزید افکارم را رها کنم.و این کار را مثل کاری که انجامش انگار واجب بود انجام دادم .فقط چند ثانیه توانستم رهائی اندیشه را تجربه کنم و همه جارا خالی از زشتی و پلیدی متصور شوم. دنیا با ذات بهشتی و ملکوتیش و خالی از هوشهای منحرف و مخربی که همه چیز را به گند کشیده اند چقدر زیبا بود..آری دنیا زیبا بود چون ذات بهشتیش محکم و پابر جا وجودداشت و از بین نمیرفت .این هوشهای منحرف و شیطانی بودند که می امدند و رشد میکردند و در نهایت مرگ آنها را میبلعید. فطرت خوب دنیا استواری خودرا داشت و خدشه ای بر آن نمی افتد چون بدویست و همیشه به خدا متصل است.

قورباغه ها و جیر جیرکها هم عالمی داشتند .بیشه کنار رود را روی سرشان گذاشته بودند از بس سرو صدا میکردند.شاید داشتند همدیگر را به شب نشینی دعوت میکردند ...

- حاجی وقت تنگ است ها...نرویم؟

این صدای شریعت بود که مرا از عمق افکارم بیرون کشید .براه افتادیم و آمدیم بالای پل .حالا باید از عرض جاده میگذشتیم و از مسیری که من با آن کاملا آشنائی داشتم خودرا به سرپل میرساندیم .این شاید سخت ترین عبور آن شب بود چون بطور حتم پل نصرآباد نگهبان داشت .شاید بیشتر از یکی .سرم را کمی از لبه سیمانی پل بالا آوردم و قسمت جنوبی پل را دید زدم .اشتباه نکرده بودم ، دو نگهبان مسلح در دوسوی جاده و در منتهی الیه قسمت جنوبی مشغول قدم زدن بودند .نمیتوانستیم از پل بگذریم و تنها راه چاره مان این بود که کمی ازحاشیه رود خانه را بپیمائیم و چند متر آنور تر ،یعنی در جائی که صدای احتمالی شالاپ شولوپ آب بگوش عراقیها نرسد به رود خانه بزنیم و خودمان را به آنسویش برسانیم. همین کاررا کردیم و در حین عبور بدلیل عمق زیاد آب پای شریعت سر خورد و اسلحه اش در آب افتاد. شریعت بزحمت توانست در آب مجددا سر پا بایستدولی پیش از آنکه بتوانداسلحه اش را بگیرد آب آنرا برد.

در سوی دیگر رود از آب خارج شدیم و کمی نشستیم . شریعت شدیدا ناراحت بود و من شانه هایش را گرفتم بعلامت اینکه جای ناراحتی نیست ،پیش آمدیست که رخ داده . فکر میکردیم خطر را د کرده ایم ولی زهی خیال خام!حتی پس از پل و درست لبه جاده دو نگهبان دیگر هم ایستاده بودند و موقعیتشان طوری بود که سد راهمان بودند .توی دلم بی اختیار به فرماندهی که این آرایش را برای پاس دادن نگهبانان جاده طراحی کرده بود آفرین گفتم.بالاخره آدم بعضی اوقات میتواند حتی از دشمنش هم درسهای آموزنده بگیرد. خلاصه...موقعیت پیچیده ای بود.آن دو نگهبان دقیقا جایی ایستاده بودند که مسیر ناگزیر و بی بدیل عبور ما بود و اگر میخواستیم برویم باز هم میبایست راه دورتری را بسمت غرب رودخانه پیش میگرفتیم و از خیلی آنسوتر راهی جدید بطرف جاده پیدا میکردیم . نیاز نبود که با شریعت کلمه ای رد و بدل کنم چون او هم هر چه را من میدیدم میدید. اینجا دیگر خودم را خیلی تنها حس میکردم چون عملا شریعت بدلیل ناآشنائی با منطقه،ایده ای نمیتوانست ارائه دهد نگاهش که میکردم وچهره کافه هراسانش را که میدیدم دلم بحالش میسوخت و باخودم فکر میکردم که حالا پدرو مادرش چه حالی دارند و چه میکشند ؟ توجهم بسمت ساختمان کافه ای که در سینه تپه مشرف به رودخانه قرارداشت و حالا ظاهرا متروک بنظر میرسید جلب شد .مسلما اگر در این تاریکی مطلق کسی در آن ساختمان میبود باید چراغی ،فانوسی ،شمعی روشن میکرد. باید از تپه بالا میرفتیم.ریسک بود ولی چاره ای نداشتیم .من فرض را بر این گذاشته بودم که کافه خالیست و تصمیم داشتم از پشتش عبور کنیم و پس از طی نمودن مسیری طویل و پائین رفتن از شیب بعدی تپه در جائی دورتر از محل نگهبانی سربازان ،جاده را قطع کرده و به آنطرفش برسیم . در حقیقت این تنها گزینه بود و باز هم توکل و امید به امداد خداوندی تنها امیدمان بود.فاصله مان با عراقیها زیاد نبود.نه تنها نمیتوانستیم باهم صحبت کنیم بلکه اگر صدائی از تماس اسلحه ،کوله ها و فانوسقه و نارنجکهایان ایجاد میشد ،صدای بعدی که میشنیدیم و در حقیقت آخرین صدائی که بگوشمان میرسید رگبار شلیک بعثسها بودو یک عاقبت خونین و دردناک برای مادو نفر.کمال احتیاط و نرمش را در حرکت بخرج دادیم و خودمان را به پشت کافه رساندیم . آنجا توانستیم چند لحظه توقف کرده و نفسی تازه کنیم. خوشبختانه حدسم درست درآمده بود و ساختمان خالی بود . کافه ای که همیشه از نامش تنفر داشتم حالا جان پناهم شده بود.بهر حال ساختمانها که گناهی ندارند این آدمها هستند که از اماکن استفاده نادرست میکنند .آن کافه در زمان رژیم شاه محل شرابخواری عرقخورهای قهار بود و چه خانمانها که بواسطه فسق و فجور در همین کافه بر باد نرفته بود.بارها شنیده بودم مردان مست و لایعقل نیمه های شب به خانه آمده و همسران بیچاره شان را بباد کتک و ناسزا گرفته بودندو خیلیهایشان کارشان به طلاق کشیده بود. حتی یک مورد قتل هم بر اثر عوارض مستی یادم مانده بود.و حالا آن ساختمان پرشر و شور و بدنام ساکت و خاموش ایستاده بود و درحالیکه به نفسهای بریده ما گوش میداد ما را از چشم نامحرم دشمن مخفی نگته میداشت.بعد از نفس تازه کردن به حرکت ادامه دادیم .همه انرژیمان را جمع کردیم و شیب تند تپه را یک نفس رو به بالاپیمودیم.در خط الراس تپه کارمان تاحدودی به مشکل برخورد.بااشاره به شریعت فهماندم که باید سینه خیز برویم اما سینه خیز رفتن مشکل سر و صدای وسایل همراهمان را ایجاد میکرد و این نکته را شریعت با زبان اشاره بمن فهماند.قدری در منتهی الیه شیب روبه بالای تپه مکث کردیم . صداهای عراقیها را که گفتگو میکردند میشنیدیم .نسیم نسبتا خنکی شروع به وزیدن کرد.پیدا بود که موقع مناسب همان وقت است چون نسیم و جهت آن بسود ما بود.بادی بود ملایم که کمک میکرد صدا ی حاصل از حرکت ما به سمت مخالف برود .اینرا از قوت گرفتن صدای عراقیها فهمیدیم. درنگ جایز نبود.بسرعت ادامه دادیم و سینه خیز خط الراس تپه را عبور کرده و به شیب منفی رسیدیم.

در شیب منفی اوضاع بمراتب ایده آل تر بنظر میرسید. نگهبانان عراقی تا اندازه دلگرم کننده ای دور بودند و من فکر کردم میتوانیم بااحتمال خطر کمتری از تپه سرازیر شویم وخودمان را به جاده نزدیک کنیم . باد هنوز میوزید و حتی کمی شدت گرفته بود که جای خوشحالی داشت زیرا باعث میشد صداهای ایجاد شده ناشی از تحرک ما بگوش عراقیها نرسد.معادله ساده ای بود .چون ما صدای آنها را خیلی ضعیف میشنیدیم پس آنها هم بهمین اندازه صدای مارا ضعیف میشنیدند ولی باز هم عقیده دارم که احتیاط شرط عقل است و بر همین اصل هردویمان حداکثر کوشش را برای حرکت در سکوت میکردیم.

راحت و بی دردسر به پائین تپه رسیدیم .همانجا نشستیم که با فکر بقیه راه را تا لبه جاده و آنطرف آن ادامه دهیم .فاصله زیادی با جاده نداشتیم ولی با عراقیها فاصله مان تقریبا زیاد بود و همین بما دلگرمی میداد که تقریبا از خطر گذشته ایم و بزودی در مسیری ایمن تر قرار میگیریم و با اضطراب کمتری براهمان ادامه میدهیم.تنها مشکلی که موجب میشد نتوانیم از جاده عبور کنیم این بود که روی سربازان عراقی بسمت مسیر پیش روی مابود.ایستاده بودند و سیگار میکشیدند وجاده را مینگریستند. سر در گوش شریعت گذاشتم :

- جاده را اگر بسلامت رد کنیم گوئی نصف راه را رفته ایم چون یکی از خطرناکترین مراحل است.چشمانمان به آنها باشد بمحض آنکه رویشان را بهر دلیلی برگردانندو من به پشتت زدم با حد اکثر سرعت ممکن حرکت میکنیم .

انتظارمان زیاد طول نکشید .نگهبانان روی پل آنها را صدازدند.نمیدانم به چه دلیل ،ولی هردویشان بطرف پل براه افتادند. فرصت طلائی مورد نظرمان فرا رسیده بود و درنگ بیشترجایز نبود. به پشت شریعت زدم.حرکت کردیم و چند لحظه بعد در آنسوی جاده بودیم .آنطرف مکثی نداشتیم بلکه راهمان را ادامه دادیم و آنقدر رفتیم که کاملا از جاده فاصله گرفتیم .

به نزدیکیهای روستای سید خلیل که رسیدیم تصمیم گرفتیم چند دقیقه استراحت کنیم نمیدانم چه شد که ناگهان نور یک جیپ نظامی را از دور دیدیم .خوب شد که فکرم کار کرد و همان لحظا با عجله گفتم:

- حسن آقا فانوسقه ات را باز کن ،بی معطلی... و حرکت کن ....

خودم هم بلافاصله فانوسقه ام را باز کردم و همراه با اسلحه ام کنار هم روی زمین گذاشتم.حالا فقط کوله همراهم بود. باتفاق شریعت از محلی که نشسته بودیم دور شدیم .همانطور که حدس میزدم دیده شدیم و فرمان ایستی بزبان عربی بما داده شد .شریعت گفت:

- اسیر شدیم حاجی!

- نترس .تومحمد چوپانی ومن رحیم دکاندار،یادت باشد.

ایستادیم و دستهایمان را بعلامت تسلیم بالا بردیم.نور افکنی را که به جیپ وصل بود درست توی چشمانمان انداختند و صدایی از پشت نور به عربی پرسید:کی هستید؟

- محمد...راعی...

- رحیم ...دکاندار...

شریعت معنای عربی چوپان را بلد بود ولی من فقط به اسم دکاندار اکتفا کردم چون دکان یک لفظ عربیست و برایشان مفهوم بود.

برخلاف انتظارمان زیاد قضیه را جدی نگرفتند .حتی چهره هایشان را هم ندیدیم چون جیپ در میان حیرت و ناباوری ما بسرعت دور شد ود رحین دور شدنشان صدای آواز و خنده هایشان را شنیدم و ضرب گرفتنشان را روی چیزی.شاید مست بودند و بهمین دلیل قضیه را راحت و بشوخی برگزار کردند. نمیدانم ولی بخیر گذشتن این برخورد جراتمان را زیاد کرد .شریعت خواست بطرف محل انداختن فانوسقه ها و اسلحه من برگردد که ازجهت مخالف جیپی که رفته بود صدائی بگوشمان خورد.صدای یک موتور سیکلت بود که داشت نزدیک میشد .همانجا بحالت ایستاده ماندیم و باز هم دستانمان را بالا بردیم .کم کم نور موتورسیکلت پدیدار شد در حالیکه یک جیپ هم پشت سرش بود .هردو کنار ماایستادند.موتور سوار چیزی نگفت اما درجه داری که کنار راننده جیپ نشسته بود به کردی هویتمان را پرسید.اینبار من بجای هردویمان جواب دادم:

- من رحیم هستم .د کاندارم و این هم محمد است که زراعت میکند.

باور کنید نمیدانم چرا اینبار شغل شریعت یا همان محمد را چوپان نگفتم .گرچه مهم هم نبود.درجه دار کرد پرسید:

- دارید به سرپل میروید؟ از دست عراقیها فرار میکنی رحیم؟

- بله ...به سرپل میرویم.امروز همه مردم قصر را نیروهای خودتان بردند ولی برای ما جا نبود مجبور هستیم با پای خودمان برویم .

- آزادید ...میتوانید بروید .بیائید بالا تا کمی شما را نزدیک کنیم .

میدانستم با سوار شدنمان اسلحه و فانوسقه ها را از دست میدهیم ولی اگر هم سوار نمیشدیم حتما بما مشکوک میشدند و بهمین دلیل هردویمان سوار شدیم و جیپ حرکت کرد.درجه دار پرسید:

- محمد چرا ریش داری؟ شکلت به پاسدارها میخورد،مواظب باش ...

شریعت عاقلی کرد و فقط خندید چون او کردی بلد نبود واگر جوابش را به فارسی میداد آن درجه دار شک میکرد و برایمان گران تمام میشد

من بلافاصله گفتم:

- اتفاقا محمد اهل ریش گذاشتن نیست ولی تیغ و دستگاه ریش تراش نداشت

درجه دار کرد برگشت،بادقت بیشترنگاهی بمن و شریعت انداخت وگفت:

- تو که داشتی ،به محمد هم میدادی .

- آخر ما باهم زندگی نمیکنیم ...توی راه او را دیدم و رفیق شدیم ...

خدا کمک کرد که مکالمه مان زیاد ادامه دار نشد وگرنه حتما یک جائی لو میرفتیم و کار خراب میشدوجیپ به یک دو راهی رسید که یک سمتش به مقر عراقیها میخورد و سمت دیگرش بطرف بازی دراز میرفت.درجه دار دستور توقف دادو خطاب بمن گفت:

- محمد!... تا سرپل راه زیادی مانده.همه مثل ما نیستند که اذیتتان نکنند .جوری بروید که عراقی شمارا نبیند .عراقی خوب دارد و بد دارد.خداحافظ.

پیاده شدیم وتشکرکردیم .ترسیدم لهجه شریعت از خداحافظیش پیدا باشد ولی شریعت گفت: شکرا منهم گفتم : ممنون و براهمان ادامه دادیم .

جیپ که کاملا دور شد از شریعت پرسیدم:

- حالا چرا به عربی گفتی؟

- حاجی ...حواسم جمع است.اگر یک اصطلاح رایج فارسی را برای تشکر بکار میبردم حتما به کرد نبودنم پی میبرد ولی با گفتن شکرا نتوانست متوجه شود چون چه کرد و چه فارس الفاظ عربی را تقریبا به یک صورت ادا میکنند.

به هوش و درایتش درود فرستادم و گفتم:

- درهرصورت این دوبار را خداکمک کرد و گیر نیافتادیم ولی دیگر نباید عراقی جماعت مارا ببیند. معلوم نیست دفعه بعد بقول آن درجه دار کرد طرفمان عراقی خوب است یا عراقی بد!

- چشم حاجی ،حواسم هست .ولی من آخرش نفهمیدم،چوپانم یا زارع!؟

- حالا چه فرقی دارد؟ هم کشاورزی میکنی هم گاو وگوسفند داری! مگر نمیشود ؟!

ولی حقیقت چیز دیگری بود .من بیشتر از شریعت تعصب لباسش و مقامش را داشتم بهمین دلیل گفتم:

اصلا دفعه بعد شما محمد، معلم باش و من رحیم ، دکاندار.موافقی؟

شریعت درحالیکه میخندید سری بعلامت موافقت پائین آورد و بعد بیاد اسلحه و فانوسقه ها افتاد:

- دیدی چطور مفت و مسلم اسلحه ها و مهماتمان را از دست دادیم؟

- چه میشد کرد حاج حسن آقا .چاره ای نبود.نمیتوانستیم سوار جیپ نشویم.قسمت بود که جابگذاریمشان.عمدی که نبود.

خیلی راه رفتیم .فکر کنم از لحظه ای که خانه محل اختفایمان را ترک گفته بودیم بیشتراز چهار،پنج ساعت میگذشت .نمیدانم چه ساعتی خانه را ترک کرده بودیم ولی از محدوده کوه بازی دراز که عبور کردیم ساعت مچیم سه نیمه شب را نشان میداد.خیلی خسته بودم و حس میکردم بند بند مفاصل هردوپایم دارد از هم جدا میشود.پیشنهاد کردم که چند دقیقه استراحت کنیم چون از هنگام پیاده شدن از جیپ تا آن هنگام، چون شاد و سرحال بودیم بی وقفه راه پیموده بودیم.روی تخته سنگ بزرگی نشستیم و شریعت دراز کشید.روحیه مان قوی تر از قبل بود .قسمت زیادی از راه را پیموده بودیم .شاید نصف کمتر راه را ولی بادور شدن از قصرشیرین دیگر زیاد مهم نبود که به روشنی هوا میخوریم یا نه چون احتمالا از تعدادگشتیهای عراق کاسته میشد و راحت تر میتوانستیم براهمان ادامه دهیم.البته پس از آن دوباری که گزندی از جانب عراقیها ندیده بودیم تا حدود زیادی دلگرم و نترس شده بودیم و باندازه قبل از برخورد کردن با گشتیهای عراقی هراس نداشتیم.گرچه هشدار درجه دار کرد در مورد حذر کردن از برخورد مجدد با عراقیها را هنوز بخاطر داشتم ولی باز هم ته دلم زیاد قضیه را جدی نمیدیدم و همین موجب میشد که کمتر احتیاط کنیم و باصطلاح بی خیال باشیم.

 

 

* * *

 

 

یک ساعتی میشد که راهپیمائیمان را مجددا شروع کرده بودیم .ساعتم را نگاه کردم، پنج و ربع بود و مجددا توی یک کوره را افتادیم .احتمالا کوره راهی بود که به یکی از آبادیهای آن نزدیکیها منتهی میشد.برایم مهم نبودکه آن راه به کدام روستا میرسد چون من مسیر خودم را بلد بودم و از روی جهت جغرافیائی میدانستم که باید راهم رابسمت شرق ادامه دهم و کمی که رفتم در نقطه ای که شاید تشخیصش مشکل ولی ممکن بود میبایست بسمت شمال مسیرم را کج کنم تا به سرپل برسم .در ادامه کوره راه در جائی که جلوی راهمان یک گردنه کوچک باشیبی تند،روبه بالا قرارداشت شریعت مکثی کرد و گفت :

-حس میکنم دارم صدائی میشنوم...مثل صدای جیپ یا موتور نیست .نمیدانم شاید هم گوشم اشتباهی میشنود.

گوشهای من همانطور که همه میدانید زیاد قوی نیست ولی فرض را بر این گذاشتم که صدا متعلق به ماشین عراقیهاست و از پشت آن گردنه دارد میآید. به شریعت پیشنهاد کردم بااینکه از اصل مسیردورمی شویم ولی بهتر است آن جاده راه را رها کنیم و از لابلای تپه ماهورها ادامه مسیر بدهیم چون ممکن است باز هم با وسایل نقلیه نظامیان عراقی مواجه شویم. شریعت بی چون و چرا اطاعت کرد و راهمان را کج کردیم و درست هنگامیکه داشتیم در شیار مابین دوبرآمدگی حرکت میکردیم که تپه ای را دور بزنیم وانت تویوتائی باسرعتی سرسام آور توی جاده ظاهر شد و از بخت بد درست در یک لحظه بسیار حساس مارا دید.شاید اگر نیم ثانیه دیر تر از سینه کش جاده بالا کشیده بود ما درپیچ شیارپنهان شده بودیم و مارا نمیدید ولی بمحض رسیدنش به بالای گردنه بطرفمان تیراندازی کردند .هردو خودمان را روی زمین انداختیم و ماندیم تا ببینیم چه میشود.صدای ایست دادنشان را شنیدیم و من فریاد زدم:

- تسلیم...تسلیم.

نمیخواستم بعداز اینهمه رنج و مشقت حالا مفتی مفتی گلوله بخوریم و دفتر زندگیمان بی ثمر بسته شود . ازکجا معلوم؟ شاید اینها هم مثل دوتای قبلی رهایمان میکردند.وانت حرکتی بسمت چپ کرد و نورچراغش را روی ما تنظیم نمود.دوسرباز از پشتش پائین پریدندو بطرفمان آمدند اولش دویدند ولی نزدیکیهای ما محتاط تر عمل کردند شاید فکر میکردند مسلحیم.خطاب به شریعت گفتم:

- دستت را بالا ببر بفهمند تفنگ نداریم.

و در همان حالت خوابیده روی شکم ،بااینکه مشکل بود ولی دستهای خالیمان را نشان دادیم .سربازها که به ما رسیده بودند با نوک اسلحه اشاره کردند که بلند شویم و لحظاتی بعد داشتیم جلوی سرباز ها بطرف وانت میرفتیم.افسری که معلوم بود درجه بالائی داردو توی وانت بغل دست راننده نشسته بود و چراغ قوه ای هم در دستش بود پائین آمد و طبق معمول اولش پرسید:

- الی این ؟

من جواب دادم :

- ایران...سرپل...

و باز هم مثل گشتیهای قبلی اسممان را پرسید ومن جواب دادم:

- ان رحیم ،دکاندار و هذا محمد، معلم...

و چه اشتباه بزرگی کردم که اینبار شغل شریعت را معلم اعلام کردم چون حالت چهره افسر که تا آن لحظه بی تفاوت بود تغییر کرد و بر آشفت .بزبان عربی گفت:

- اینمرد معلم نیست.او پاسدار خمینیست!

اینبار شریعت که عربیش از من کاملتر بودجواب داد:

- من معلم هستم....معلم بچه ها.

افسر خشمگین تر از قبل جلو آمد،ریش او را گرفت،کشید و گفت:

- نه...تو ریش داری...پاسداری،چراریش داری؟معلم که ریش ندارد.

با عربی دست و پاشکسته به او فهماندم که ده روز است شهر اشغال بوده و این مرد تیغ و دستگاه ریش تراش نداشته است.

در حالیکه سرباز ها دستان شریعت را با سیم بهم میبستند راننده وانت به دستور افسر بعثی کوله ام را جستجو کرد و از شانس بد ماشین ریش تراش را از آن بیرون آورد و به وی نشان داد.افسر خنده تمسخر آمیزی کرد .ریشتراش را از راننده گرفت و جلوی صورت من تکان تکان داد:

- محمد تعصب خمینی داردکه ریشش را نتراشیده.

و من باهمان عربی نیم بند خواستم باو بفهمانم که ما در راه یکدیگر را دیده ایم و همدیگر را نمیشناسیم ولی فایده ای نداشت.شریعت را پشت وانت انداختند.من که شدیدا احساس عذاب وجدان داشتم از افسر خواستم که مرا نیز اسیر کند.گفتم او یک مادر پیر دارد یا آزادش کنید یا مرا هم همراهش ببرید.افسر با خونسردی گفت:

- پس توهم برو بالا...ولی تو پیر هستی انقدر میزنیمت که بمیری!

بطرف پشت وانت رفتم که سوار شوم .شریعت گفت:

- حاجی این چه کاریست؟ تو چرا خودت را اسیر میکنی؟بالا نیا.

- نه ...بهتر است با هم باشیم .

شریعت لبخند زنان گفت:

- خوابم را یادت هست ؟ تقدیر من اسارت بود، تو مقصر نیستی .من راضی نیستم اسیر شوی .بالا نیا...برو.

گوشم بدهکار نبود .دستم را به لبه وانت گرفتم که بالا بیایم شریعت که از فرط ناراحتی و عصبانیت سرخ شده بود فریاد زد:

- دختران بیچاره ات برای سلامتی تو زجر بسیار کشیدند حالا تو حق نداری دلبخواهی اسیر شوی و دل آنها را بشکنی . با لا نیا حاجی ...تو را به خون حسین(ع) قسمت میدهم.

یادآوری حال شما و زجری که بخاطر نجات من متحمل شدید تلنگری بمن زد و بمن فهماند که متعلق بخودم نیستم و شما بمن نیاز دارید.بهمین دلیل همانجا سر جایم ماندم .نظامیان عراقی همگی سوار شدند و در برابر دیدگان غمزده من شریعت را با خود بردند.

 

 

* * *

 

 

تا هنگام روشن شدن هوا همانجا کنار جاده ،جایی که شریعت اسیر شده بود نشسته بودم و نمیتوانستم حرکت کنم . خوابی که شریعت دیده بود تعبیر شده بود و من به حقیقت تقدیر که در زندگی همه ما حکمفرماست ایمان کامل پیدا کرده بودم و یکجورهائی میدانستم حتی اگر صدبار دیگر هم عراقیها جلویم سبز شوند اسارت در تقدیرم نیست و همین یقینی که به آن رسیده بودم باعث شد که بقیه راه را بدون هیچ گونه احتیاط یا ترس یبپیمایم و نزدیکی های عصر به خاکریز نیروهای خودی برسم .در آنجا سراغ فرمانده سپاه قصر را گرفتم و خبر اسارت شریعت را به وی دادم.آن مرد بزرگ با شنیدن این خبر بگریه افتاد و گفت:

- او مرد بزرگیست حاج اصغر مطمئنم اسارت را نیز تاب خواهد آورد فقط بخاطر حال مادر پیرش ناراحتم .او چگونه تاب خواهد آورد و ما چگونه فقدان اورا تاب بیاوریم که در صحنه رزم یار و یاوری شجاع و خوش فکر بودو به همه همرزمانش در شرایط سخت دلگرمی میداد.

در همان خط مقدم سرپلذهاب چندین روز به رانندگی وانت حمل مهمات مشغول شدم البته از چند نفر از بچه های قصر که آنجا بودند خبر سلامتی شما را گرفتم و میدانشتم که حسین باشماست . یک روز فرمانده خاکریز مرا فراخواند و گفت:

- حاج اصغر تو از موقعی که از قصر برگشته ای حتی تلفنی به خانواده ات زده ای؟

- نه...آخر دقیقا نمیدانم کجا رفته اند.

- بهتر است سری به آنها بزنی...درست است که تو از سلامت آنان مطمئنی ولی آنها هنوز از تو بی خبرند....

و باور کنید فضای جبهه طوری مرا مشغول کرده بود که اصلا فکر این را نکرده بودم که شما به چه دلشوره هائی دارید دست و پنجه نرم میکنید .بهرحال نصیحت فرمانده را گوش کردم و ابتدا به کرمانشاه رفتم ودر آنجا از اقوام خبر گرفتم که شما در منزل طاهره هستید و حالا هم که اینجا پیش شما هستم.

 

آری...شریعت همانگونه که در خواب دیده بود اسیر شد ولی ما پدر را در کنار خود داشتیم.گرچه بودن پدر درصحت و سلامت شاد مان کرده بود ولی هرگز نمیتوانستیم از ته دل خوشحال باشیم.ما دیگر آن آدمهای چند ماه قبل نبودیم .بما(آواره) و ( جنگزده) میگفتند و این یعنی با بقیه مردم فرق داشتیم .شهر نداشتیم.خانه و کاشانه نداشتیم.هویتمان لطمه دیده بود و باید خیلی تلاش میکردیم تا با هویت جدید خودمان خو بگیریم و به آن عادت کنیم.دوران آوارگی و خانه بدوش بودنمان خود یک داستان کامل است .گرچه باررنج و اندوهش به اندازه داستان قصرشیرین ویرا ن شده نیست ولی باز هم به اندازه کافی رنج و درد درآن هست که دل آدم را بدرد بیاورد.

در حال حاضر سالیان زیادیست که به شهرمان باز گشته ایم و آنرا از نو ساخته ایم.حمید بازنشست شده رقیه شوهر کرده و دوتا پسر دارد سعید و امید هم تشکیل زندگی داده اند و الحدلله وضعشان روبراه است .گرچه هیچکدامشان در قصر ساکن نیستند چون اینجا وضعیت کسب و کار ثبات ندارد .

قصر دیگر قصر قدیم نیست .از (قصرشیرین) فقط اسمش مانده و بس.بقول حمید مغزش خشکیده و پوستش مانده! ساختمانها و کوچه و خیابانها همه جدیدند و زیبا ولی لطف قدیم را ندارند. از صمیمیت سابق در شهرمان کمتر اثری میتوانی پیدا کنی چون پر شده از غریبه ها .غریبه هائی که می آیند و میروند ولی مال این شهر نیستند و تعلق خاطری به آن ندارند.قبلا هم غریبه ها میآمدند ولی ماندگار میشدندآخر این شهر همیشه غریبه نواز و مهاجرپذیر بوده و هست.مردم قبلا و حالامعتقدبوده و هستند که( خاک قصر دامنگیر است)اما قبلترها مهاجرینی که به این هر میامدند به آن احساس تعلق میکردند .حالا اینطور نیست غریبه هائی که تعصب (قصری) بودن ندارند در مقاطع کوتاه زمانی که کسب و کارمرزی بدلیل برنامه ریزی های بی ثبات و موقتی مسئولین که اکثرا غیر بومی هستند رونقی میگیرد ،میآیند بهره ای میبرند وبعد قصر را رها میکنندو میروند شهر های خودشان .اما گوش بزنگند تا اگر باز هم رونقی موقت آغاز شد بییند و چند صباحی مبلغی جمع کنند و بروند توی شهرها و روستاهای خودشان سرمایه گذاری کنند.قصرشیرین واقعی و اصیل درزیر خروارها کم لطفی و بیرحمی و نامردمی پنهان شده است و کسی آنرا نمیبیند.گاهی اوقات که از دور (چهار قاپی) ویران شده یا(بان قلعه) و (حاجی قلعه سی) را میبینم تازه میفهمم که این شهرپیشترها چه بوده والآن به چه حال و روزی افتاده است.شهری که قبل از جنگ قریب به شصت هزار نفر جمعیت داشت حالا کمتر از 15 هزار نفر در آن ساکنند و از این عده شاید کمتر از یک سومشان باقیمانده خانواده های اصیل قصری هستند .مرز این شهر مظلوم مانند سابق رونق ندارد .مسیر عبور زوار کربلا و نجف که ما قرنها به میز بانیشان افتخار میکردیم دیگر اینجا نیست .مردم اصیلی که در شهرشان هنوز ساکنند بسختی امرار معاش میکنند ولی ایستاده اند و امیوارند که باز هم (قصر)، (شیرین) شود .کی؟...خدا میداند...شاید روزی که من دیگرنه در این شهر باشم و نه دیگر در این دنیا.ولی بازهم به امید آن روز!

تعداد بازدید از این مطلب: 3391
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

شنبه 14 مرداد 1397 ساعت : 11:9 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
قصرویران (رمان)بخش هشتم/درحال ویرایش...
نظرات

     درحال ویرایش.....

 

اگردربطن اوضاعی اینچنین زندگی نکرده باشی وهمه آن مصائب و مشکلات را با تمامی وجود لمس ننموده باشی،عظمت اندوهی که انسان راگرفتارخود میشودبرایت قابل درک نیست . هیچ زبان و قلمی نمیتواند خستگی آن روزهای مرا شرح دهد.گرچه...خستگی فقط یک کلمه است وکلمات همواره ازبیان واقعیات جاری زندگی ناتوانند،خستگی نیز مانند بقیه کلمات واژه ایست با هزاران معنای منتزع.واژه ای ای که از فرط استعمال بسیار معمولی بنظر میرسد ولی فقط کسی معنای واقعی آن را میفهمد که کل بدن و تک تک سلولهایش،کل روح و روانش باتمام زوایای آشکار و نهان آن،همه احساسات و کل آن چیزی که (بودن) و (هستی) او را میسازد به آن مرحله رسیده باشد که برای لحظه ای ، فقط لحظه ای سکون و سکوت و آرامش له له بزند و حتی گاهی بقدری تشنه آرامش و فراغبال باشدو نتواند به آن دست بیابد که چاره را در مردن ببیند،انسان خسته به مرحله ای میرسدکه از ته دل باور میکند آسایش در (نبودن) است و از زنده بودن و درنتیجه دیدن و شنیدن وکلا ادراکات بیرونی باحواس پنجگانه بیزاری میجوید.اواز بودنش ،فکرهایی که به مغزش راه میابند،ماندن و زیستنش در هر مکان و هر موقعیتی،دیدن هر چیز و هر کسی،شنیدن هر آوا و هر صدا و هر کلامی و تجربه کردن هر حس و حالی احساس دردشدید میکندوعمیقا آزار میبیند.

درآن ایام شوم من مانند کسی بودم که محکوم است به هزار بار اعدام. کسی که قراراست طناب دور گردنش بیاندازند و زیر پایش را خالی کنند و آنگاه در مرز مردن فقط برای کشیدن یک نفس طناب را شل کنند و بگذارند زنده بماند که صدبار و هزاربار دیگر عذاب مرگ را به او بچشانند...آری من تا این حد خسته بودم ،تا حدمرگ !

من و خانواده ام سالیان درازی را در آرامش و آسایش زیسته بودیم و تجربه جنگ و اشغال و نفس نفس بودن با دشمنی که از او بیزار بودیم برایمان تجربه بسیار سختی بود.شاید حکایت من،پدر من،خانواده من،و شهرمن برای شما داستانی مهیج و جذاب بنظر بیاید ولی برای من زنده کردن یاد آن دوران مانند نمک پاشیدن بر یک زخم کهنه است که بااراده خود و عمدا باعث سرباز کردنش شده ام.بخصوص که واگویه خاطرات دوران اشغال توام است با زنده شدن خاطرات پدر .اوئی که گرچه در قید حیات نیست ولی تا زنده ام دلم در گروی محبتش است و هنگامی که چهره نورانیش را باآن حالت مهربان بیاد میاورم دلم میخواهد بسویش پر بکشم و همچون او به ملکوت بپیوندم.

پدرها با دخترانشان بسیار مهربانند .پدر منهم اینگونه بود .چون ما برادر نداشتیم و پدرتنها مرد خانه بود . در آن اوضاع بحرانی اندیشه از دست دادن چنین پدری سخت دهشتناک و آزار دهنده بود و بدلیل موقعیت متزلزلی که پدر داشت و تحت تعقیب بودنش از فکر و خیالهای ناجور در امان نبودم و هرچقدر که سعی میکردم ذهنم را از افکار و خیالات نگران کننده خالی کنم نمیتوانستم. از سوئی دیگر استرس و دلهره گرسنه ماندن امید و ضعف مفرط و لاغری رقیه وسعید و مریضی سخت حمید مزید بر علت شده بودو بر حساسیت من نسبت به مشکلات میافزود.

 

 

* * *

 

 

به خانه عمه نازار یا .شوهر عمه ام،استادفاضل برگشتیم.عبدالله،پسرعمه ام خیلی دلش برای امید میسوخت . همیشه خدا توجه زیادی به وضعیت طفلکم داشت و یک دلش پیش او بود .آنشب وقتی بی تابی اورادیدطاقت نیاورد و راه حلی پیشنهاد کرد.آخرمن خیلی در دادن شیرخشک به امید خساست بخرج میدادم و همیشه خدا نیمی ازشکمش سیر بود و نیمی دیگر گرسنه و زار میزد.محلولی هم که خانم آقای نعیمی دستورش را داده بود برای معده اش سنگین بود و زیاد نمیدادم بخورد .مگر در مواقعی که ناچار بودم.عبدالله پیشنهادی داد که بد نبود ولی خطر داشت.او میگفت :

- دختر دائی ،دیروز که رفته بودم حوالی باغهای نصرآباد دوتا ماده گاو بی صاحب را دیدم که آن دوروبرها داشتند ول میگشتند.با آن همه علف تازه که اطراف الوند سیز میشود پستانهایشان پرشیر بود .نمیدانم گوساله هاشان کجا بودند .یا خمپاره هلاکشان کرده بود و یا خوراک عراقیها شده بودند. ولی در هر صورت پستانهایشان از شدت پر بودن داشت میترکید.فردا باید بروم و شیرشان را برای امید بدوشم.

بعد لپهای پلاسیده طفلکم را نیشگون نرمی گرفت و افزود:

- قربانش بروم ،کاری میکنم که این لپهایش بازهم تپلی و سرخ و سفید بشود.

حمید پرسید:

- بلدی شیر بدوشی مگر؟

- آره ...ولی...نه والله!! بلد نیستم .اما یک کاریش میکنم .

فردا صبح علی الطلوع عبدالله دبه ای کوچک وشیشه شیرامید را براداشت وراهی نصرآباد شد.راضی نشداحدی با او همراه شود.دائی گفت:

- عبدالله...خانه خمیر! دور و بر باغهای نصر آباد پر از عراقیست .حتی میگویند توی باغ حاتم مستقر شده اند .بگذار باهم برویم .کله شق نباش.

- نه داش حسن،شما همپای من نمیتوانی بدوی از هم جدا می افتیم و بلائی سرت میآید .من چندین بار از دست عراقیها گریخته ام ،اینبار هم میتوانم فرار کنم.

استادفاضل که از همه بیشتر نگران بود گفت:

- چموش بازی در نیاورپسر...لااقل صبرکن شب بشود،آنوقت برو.

- بابا اگر میخواستم توی تاریکی بروم همان دیشب که بحثش شد راهی میشدم.روز بهتر از شب است عراقی جماعت شبها بیشتر حواسش جمع است تا روز.ناجنس ها مثل خفاشند شبها میخوابند و روزها میگردند.

سپس نگاهی انداخت به صورت زردنبوی حمید و ادامه داد:

- شاید شیر برای تو هم بیاورم حمید آقا.برایت خوب است ،قوت میگیری.

- زیاد توی فکر من نروعبدالله جان...همین که بتوانی اندازه چند وعده برای این بی زبان شیر تازه بیاوری انگار زیارت مکه رفته ای. میبینی چقدر لاغر شده بچه ام؟

عبدالله رفت...

یکساعت،یکساعت و نیم بعد سرآسیمه بازگشت و در حالیکه سخت نفس نفس میزد خودش را توی خانه انداخت و در را پشت سرش بست.

- عراقیها تعقیبم کردند .ولی گیجشان کردم . نفهمیدند از کجا رفتم . توی کوچه بغلی از چشمشان پنهان شدم . الآن حوالی همینجاها را دارند میگردند .فکر کنم توی کوچه شاطر الماس هستند. باید لباسهایم را عوض کنم که اگر هم اینجا آمدند مرا نشناسند.چهره ام را ندیدند ولی از روی لباس میتوانند تشخیصم بدهند.

بسرعت لباسی برایش گیر آوردیم که تنش کند. متاسفانه فقط توانسته بود شیشه شیر را پر کند .دبه خالی بود.پستانک را توی دهان امید چپاندم و او هم با ولع همه را تا قطره آخر بلعید و عارق زد.سپس رفتم و به بقیه کمک کردم تا گونیهای شن را پشت در خانه بچینیم .صدای عراقیها و ماشینهایشان از بیرون بگوش میرسید.کارمان که تمام شد همگی گوشه ای از هال نشستیم و نفس در سینه حبس کردیم.صداها دقیقه به دقیقه بما نزدیک و نزدیکتر میشد و بحدی نزدیک شدند که احساس کردیم دارند درب خانه دیوار به دیوارمان را میکوبند چون صدای نعره هایشان خیلی قوی بگوش میرسید:حرس خمینی...جیش الخمینی...چیزهائی دیگر هم میگفتند که من معنیشان را نمیفهمیدم.

صدای رگباری بگوش رسید و بعد صدای شکسته و ازجاکنده شدن درب .حالا وارد خانه همسایه شده بودند .استاد فاضل بآهستگی گفت:

- خانه سید عابدین است...کسی تویش نیست.

صداها ضعیف تر و کم حجم تر شد. من پیاپی آیت الکرسی و چهارقل میخواندم و از خدا میخواستم که چشم عراقیها محل اختفای ما را نبیند و بگذرند و بروند.صداها حالا دیگر قطع شده بود .استاد فاضل گفت:

- اثاثیه خانه سید عابدین چشمشان را گرفته انگار. سکوتشان بهمین خاطر است.

سکوت بر همه جا حکمفرماشده بود .سکوت انقدر طولانی شد که کم کم داشتیم باور میکردیم عراقیها رفته اند.ولی باورش مشکل بود .اگر وارد خانه سید عابدین شده بودند و اگر اثاثیه چشمشان را گرفته بود پس چرا صدای جابجا کردن وسایل یا خروجشان از خانه را نمیشنیدیم؟

دائی با حرکت دست از همه خواست کماکان ساکت بمانند . عبدالله پاورچین خودرا به پشت در و کنار گونی های شن رساند و با لال بازی و اشارات به ما فهماند که احتمالا عراقیها رفته اند. هنوز در حال شکلک درآوردن بود که تکان سختی به در وارد شد و یکی از گونیهای شن ازبالاترین ردیف تالاپی جلوی پایش بر زمین سقوط کرد.خدا رحم کرد چون اگر فقط بیست، سی سانتیمتر آنطرفتر افتاده بود روی سرش سقوط کرده وگردنش را میشکست.صدای نکره و ضخیمی از پشت در بگوش رسید:

- فاضل...فاضل!!!

داشتم از تعجب شاخ در میآوردم.برایم قابل باور نبود که یک عراقی دارد شوهر عمه ام را به اسم صدا میزند.حتما کار آن خائنین وطن فروش بود.صدا بقدری قوی ورسا بودکه انگاربغل گوشمان داشت دادمیزد.امیدکه صداوحشتزده اش کرده بوددهان گشودتاگریه کند.شانس یاریم کرد که زود متوجه شدم و سریعا دستم رامحکم جلوی دهانش گرفتم .استادفاضل با چالاکی دستمالی آورد و دهانش را بست. د لم داشت برایش آتش میگرفت. فشار حاصل از گریه توی گوشهایش پیچیدو چرک و خون ازگوش آسیب دیده اش بیرون زد.آه از نهادم برخاست.تاآن لحظه گمان میکردم زخم گوش طفلکم التیام یافته است اما حالا تازه داشتم متوجه میشدم که پرده گوشش دچار آسیب جدی شده و اگر به آن رسیدگی نشود ممکن است یک گوشش بر اثر عفونت کر شود.

عراقیها دست بردار نبودند و هی با مشت و لگد به در میکوفتند .بااشاره دائی حسن همگی خودمان را به دیوار های کناری چسباندیم .حقیقتا کار بجائی بود و در لحظه حساسی انجام گرفت چون بلافاصله پس از این حرکت رگباری به در شلیک شد وگلوله ها پس از سوراخ کردن در به دیوار رو برو اصابت کردند.همگی نگاههای قدر شناسانه خود را به دائی دوختیم چون اگرپیشنهاد او نبودو به کنار دیوار نیامده بودیم، همگی مورد اصابت گلوله قرارمیگرفتیم.

چند مشت و لگد دیگر نثار درب شد و بعد مجددا سکوت برقرار گشت . معلوم بود که مثل دفعه قبل گوش ایستاده ومنتظرند صدائی از داخل خانه بشنوند.

آن سکوت آزار دهنده مدت زیادی بطول نیانجامید.هنوز هم دهان امید باپارچه بسته بود و دستم را هم داشتم رویش فشار میدادم .چشمهای طفلکم از شدت فشار از حدقه بیرون زده بود و صورتش ازسرخی داشت به کبودی میگرائید و این حالات مرا شدیدا نگران میکرد.عاجزانه به خدایم التماس میکردم که بعثیهای بیشرف هرچه زودتر گورشان را گم کنند.امید داشت خفه میشد،داشت میترکید .اگر تا لحظاتی دیگر از آن حالت عذاب آور رها نمیشد حتما بلائی سرش میآمد.

کم کم صدای مکالمه مابین عراقیها شروع شد . معلوم بود دارند تصمیم میگیرند که بروند یا بمانند.نگاهم به صورت دائی بود چون از حالتش میتوانستم بفهمم حرفهای عراقیها خوشحالش کرده یا ناامید.چهره دائی از هم باز شد و برق شادی را در چشمانش دیدم. گویا عراقیها بدلیل استحکام درب خانه از ورود به خانه ناامید شده بودند چون عاقبت شرشان را کم کردند و رفتند.

صدای گاز خوردن ماشینهایشان بلند شد.خواستم دستم را از جلوی دهان امید بردارم ولی دائی مانعم شد و ازمن خواست کمی دیگر صبر کنم. بازهم دقایقی دیگر به آن سکوت و سکون آزاردهنده و سخت ادامه دادیم و عاقبت پس از آنکه دائی و استادفاضل ازرفتن عراقیها مطمئن شدند و مانندکهنه سربازانی کار کشته ومجرب اجازه حرکت و صحبت دادند ،همگی نفسهای راحتی کشیدیم ومن نیز پارجه و دستم را از جلوی دهان طفلکم برداشتم.

انتظار داشتم بزند زیر گریه ولی او فقط سکسکه میزد،آنهم نه براحتی ،بلکه بافشار و صدائی غیر طبیعی که مرانگران میکرد.بدتر از آن این بود که مابین سکسکه ها ناله هائی کوتاه و جیغ مانندازگلویش خارج میشد،بطوریکه شدیدا همه را دلواپس کرد.دوره ام کردند که شاید بتوانند کاری برای اوبکنند.هرکس یک پیشنهاد میداد .یکی میگفت آب به او بدهیم یکی دیگر میگفت دمر بخوابانیمش و آرام توی پشتش بزنیم.ولی مادر که در میان آن جمع از همه با تجربه تر بود بچه را از من گرفت و بآرامی سینه اش را ماساژ داد.درهمان حال از من خواست که با قدری آب صورتش را خیس کنم و بادش بزنم.این کاررا نه من که سخت پریشان بودم و طبق معمول دست و پایم به فلج موقتی دچار شده بودند بلکه خواهرم خدیجه انجام داد و کودک معصوم بیکباره منفجر شد و زیر گریه زد آنهم به چه شدتی.

طفلک بینواآنچنان میگریست که همه مان ترسیدیم نکند عراقیها آن حوالی باشند،صدایش را بشنوندوسربرسند.البته خوشحال بودم .برای اولین بار بود که از صدای گریه امید احساس شادمانی میکردم!

اجازه دادم آنقدر گریه کند که راحت شود.آنقدر که خودش خسته شود.چرک و خونی راکه باز هم از گوشش خارج شده بود با پارچه ای که دهانش راباآن بسته بودم پاک کردم و سپس با مقداری الکل تاآنجا که ممکن بود گوشش را شستم و ضدعفونی کردم.حمیدکه حال نزار امید اشک در چشمانش جمع کرده بود گفت:

- اگر پیش دکتر نبریمش کر میشود...ای خدا خودت کمک این طفل معصوم بکن که ناقص نشود.

در حالیکه تکه پنبه ای را لوله میکردم و توی گوشش میچپانیدم که چرک و خون را بخودش بگیرد گفتم:

- ناراحت نباش حمید جان.روزی چند بار خودم با پنبه الکلی ضدعفونیش میکنم.خدارا شکرکه این جریان پیش آمد و همه چرک و خون مانده در گوشش بیرون زد .بیا ببین چه بوی بدی دارد؟اینقدر مانده که عفونتش اینطور بد بو شده .فکر میکنی بد است که بیرون ریخته؟نه عزیزم،باید خدارا شکر کنیم .خوب میشود به امید خدا.

استادفاضل باتفاق دائی و عبدالله و خدیجه داشتند گونیهای شن را سرجایشان محکم میکردند چون فشار و تکان شدیدی که عراقیها به در وارد کرده بودند همه گونیها را جابجا کرده بود.استادفاضل بعد از خاتمه کارکمری راست کرد و گفت:

- مخبر های بی شرف خوب کارشان را فوت آبند.باور کنید خیلی از بچه های زائیده قصر هم اسم و رسم و خانه مرا بلد نیستند ولی عراقیها به لطف این آدم فروشها انگار سی سال است بامن همسایه اند .فاضل فاضل گفتنشان را شنیدید؟! داشت خنده ام میگرفت به قرآن.

با دیدن عبدالله که داشت لباسهایش را میتکاند یادم افتاد که از او هنوز تشکر نکرده ام.او در جواب تشکرمن ابراز شرمندگی کرد که نتوانسته بیشتر از آن شیر بدوشدو بیاورد وقول داد که باز هم برود.دائی حسن در حالیکه یکی از گونیها را سر جایش محکم میکردخنده کنان خطاب به او گفت:

- بنازم به غیرتت عبدالله جان.ولی نگفتی ...شیر دوشیدن را از کجا یاد گرفته بودی؟نکند استاد فاضل گاو توی خانه دارد و ما خبر نداریم؟!

عبدلله هم خندید ولی چیزی نگفت.داشتم نگاهش میکردم .خنده اش یک جور بخصوصی بود!...یعنی چه رازی ورای آن خنده پنهان شده بود؟فقط چند لحظه فکرم مشغول غیر عادی و رمز آلود بودن حالت آن خنده شد و البته فکر کردم اینهم یک خیال است .

مانند همیشه با کمرنگ شدن نگرانی عفونت گوش امید ،دلواپسی پدر بسراغم آمد .انگار نگرانیها توی صف ایستاده بودند.یکیشان که زهرش را بجانم میریخت بازهم میرفت وآخر صف می ایستادو بعدی میآمدکه اوهم حالم را طوری دیگر خراب کند و برود آخر صف و منتظر بماند برای دفعه بعد!...

یعنی الآن توی خانه دائی سلمان چه خبر بود؟اگرعراقیها سراغ آن خانه هم بروند و بخواهند دوباره چپاولش کنند چه؟عراقیها که یکی دونفر نبودند...چه میدانستند آن خانه غارت شده یا نه؟چه میدانستند که قبلا آن خانه تفتیش شده یانه؟

- دائی حسن نظرت چیست که برویم سری به پدر بزنیم؟

- نه مرضیه جان الآن وقتش نیست.انشاالله که خانه امن و امان است.توکل داشته باش عزیزدائی...حرفهای پدرت را فراموش کرده ای؟

نه ...چطور میتوانستم فراموش کنم؟همیشه نصایحش توی گوشم بود ولی با انبوه دل نگرانیهایم باید چه میکردم؟ دست خودم که نبود.

عبدالله که هنوز داشت لباسهایش را تمیز میکرد جلو آمد که مرا از فکرو خیال در بیاورد:

- دختر دائی ...میدانی شیر گاو را چطور دوشیدم؟

حربه عبدالله در عوض کردن تصاویر ذهنی و فکر و خیالات آن لحظه من موثر واقع شد.چون بسرعت خنده شک برانگیز چند دقیقه پیشش را بخاطر آوردم وفورا مغزم از سئوال پرشد. بخصوص که تاکیدش بر چگونگی دوشیدن شیر فکرم را هزار راه برد. در جواب سئوالش گفتم:

- خوب ...دوشیده ای دیگر.چطور مطور ندارد که...

باز هم خندید...از بی مزگی خنده اش عقم گرفت ولی دلم نیامد توی ذوقش بزنم.فکر کردم شایدفقط قصددارد با طرح این سئوال نامربوط مرا از فکر و خیال در بیاورد.ترجیح دادم زیاد بااو سرو کله نزنم بهمین دلیل دیگر حرفی نزدم.اما دائی دست بردار نبود و سعی داشت این بحث بیمزه و الکی را مهم جلوه دهد. مطمئن بودم که او هم دارد با عبدالله همدست میشود که فضای کسالت بار خانه را عوض کند و از دل موضوع دوشیدن شیر بانبوغی که داشت چیزهای بامزه ای بیرون بیاورد و سرگرممان کند.

عبدالله باز هم همان طور بخصوص خندید ! یکجور مخصوص شک برانگیز که سر در نمیآوردم دلیلش چیست.کم کم داشتم شاکی میشدم و هنوز هم دلم نمیامد توی ذوقش بزنم.آخر بنده خدا جانش رابخطرانداخته بود که شکم بچه مرا سیر کند ،سزاوار نبود.

تنها کاری که هم جلوی خشمم را میگرفت،هم باعث توهین به عبدالله نمیشد این بود که خودم را همچنان بی توجه نشان دهم .داشتم دامن ذهنم رااز پیرامون خنده های عبدالله برمیچیدم که اوشروع کرد به شرح ماوقع و گوشهای منهم علیرغم بی اعتنائی اولیه ام شنید:

- به باغ که رسیدم گاوها مشغول نشخوار بودند. دسته ای علف چید م و یکی از گاو ها را که پستانش بیشتر از آن یکی پرشیر بود بطرف خودم کشیده و متوقف کردم .هر چه تلاش کردم نتوانستم شیر بدوشم .قبلا دیده بودم چطور شیر بزوگوسفند را میدوشند و به خیال خام خودم تصور میکردم کار راحتی است .آنقدر گاو زبان بسته را اذیت کردم که لگدی جانانه حواله قوزک پایم کرد .دنیا جلوی چشمم تیره و تار شدوهوارم به آسمان رفت . شاید نزدیک به پنج دقیقه قوزک پایم را توی دستانم گرفته بودم و درد میکشیدم ولی از رو نرفتم ،نمیخواستم تسلیم شوم.مگر میشد دست خالی پیش شماها برگردم؟باآنکه هنوزاز درد بخود میپیچیدم دوباره مشغول شدم .هرجوری که بفکرم میرسید ممکن است درست باشد انگشتانم را بکار میگرفتم ولی دریغ از یک قطره شیر...عاقبت در کمال تاسف به این نتیجه رسیدم که نمیتوانم و باید فکر دیگری بکنم ،ولی چه فکری؟صورت رنگ پریده و معصوم این بچه را جلوی چشمهایم مجسم میکردم و دلم آشوب میشد باخودم میگفتم:عبدالله،چشم دختر دائی الآن به در است که تو باشیشه و دبه پرشیر وارد خانه شوی ،چطور میتوانی توی چشمهایش نگاه کنی و بگوئی از این پستانهای پراز شیر نتوانسته ای چند قطره بدوشی؟اگر جانت را هم فدا کرده ای باید دست پر برگردی.وتوی همین خیالات بودم که فکری به مغزم خطور کرد...

عبدالله باز هم نتوانست جلوی خنده اش را بگیرد.حالا دیگرداشت ریسه میرفت و دستش را روی شکم گذاشته بود.همه با تعجب نگاهش میکردند و هیچکس نمیتوانست حدس بزند که او دارد به چه میخندد.کار من که دیگر از حرص خوردن گذشته بود .خواستم بلند شوم و از اتاق بیرون بروم که نکند چیزی بگویم و باعث رنجش اوشوم.که عبدالله کمی از شدت خنده هایش کاست ومن هم که کنجکاو بودم بقیه حرفهایش را بشنوم و دلیل خنده هایش را متوجه شوم چشم به دهانش دوختم:

- بااینکه گاو بیتاب بودآرام به زیر شکمش خزیدم وباوجوداینکه امکان داشت زیر سمهایش لگد مال شوم مثل گوساله پستانش را بدهان بردم و مکیدم!! گاو بینوا برخلاف انتظارم نه تنها از این کار ناراحت نشد بلکه چون پستانش از فشار شیر داشت میترکید خوشحال هم شد و سر جایش ماند و دیگر حرکتی نکرد. از بخت بد در همین وقت صدای عراقیها را شنیدم ولی من که به هیچ چیز بجز شیر فکر نمیکردم حاضر بودم جانم را بدهم ولی لااقل آن شیشه را از شیر پر کنم.صداها لحظه بلحظه نزدیک و نزدیکتر میشدو من پیاپی دهانم را از شیر پرکرده و توی شیشه خالی میکردم!!

شیشه داشت پر میشد که عراقیها رسیدند و مرا دیدند.فریاد زدند: جیش الخمینی...جیش الخمینی...فکر میکردند خودم را زیر هیکل گاو پنهان کرده ام که آنها مرا نبینند،چه میدانستند دارم چکار میکنم.

شیشه پر شده بود.درش را محکم کرده و توی جیبم چپاندم.تلاش کردم خودم را پشت هیکل گاو مخفی کنم ولی بیفایده بود آن دونفرکه قبلا مرا دیده بودند وفاصله چندانی با من نداشتند بسمتم تیردر کردند .یکی ازتیرها به گاو زبان بسته خورد و نعره اش به آسمان بلند شد. آنها پشت دیوار خانه باغ سنگر گرفتند.شاید فکر میکردند مسلحم وگرنه سنگر گرفتنشان به چه دلیل بود؟یکی شان بزبان کردی از من خواست تسلیم شوم ولی من حتی فکر تسلیم شدن را هم هرگز نکرده و نخواهم کرد.این را همه میدانند.یاعلی گفتم و از جا برخاستم و الفرار...

حتی پشت سرم راهم نگاه نمیکردم.از لابلای درختها میدویدم.نامردها باز هم تیر اندازی کردند وآن یکی گاو راهم با گلوله زدند. صدای نعره گاوها بلند تر و بیشتر بگوشم میخورد.از باغ خارج شدم .عراقیهای بزدل و احمق چون فکر میکردند من مسلحم انقدر توی راه پشت دیوارها و درختها سنگر میگرفتند که فاصله شان با من زیاد شد.گاوهای زخمی درحالیکه ردی از خون پشت سرشان روی زمین کشیده میشد دنبالم وارد خیابان شدندومجدداگروهی دیگر از عراقی ها به آن دو نفر ملحق شدند. آنها همان گروهی بودند که تا اینجا پشت سرم آمدنداما نفهمیدند دقیقا وارد کدام کوچه شده ام. خدا نخواست مرا بگیرند.

حالا دیگر معنای خنده های عبدالله را میفهمیدم. گرچه حادثه ای که رخ داده بود،بخصوص تیر خوردن گاوهای بی زبان اصلا خنده دار بنظر نمیرسید ولی تجسم مکیدن گوساله وار پستان گاو توسط او پس از یک سکوت نسبتا طولانی باعث شلیک ناگهانی خنده میان جمع شد.بعد از اینکه از شدت خنده ها کاسته شد عبدالله گفت:

-دختر دائی فکر کردم که اگر همان ابتدا جریان را بگویم رغبت نمیکنی شیررا به بچه بدهی ،آنوقت همه زحماتم بهدر میرودو بچه هم گرسنه میماند.

- خداخیرت بدهد پسرعمه.میدانم که چاره دیگری نداشته ای. جانت را بخاطر این طفل معصوم بخطر انداختی و همین به اندازه یکدنیا ارزش دارد،در ضمن...چونکه تو مریض نیستی پس شیر هم سالم و پاکیزه است و جای هیچ نگرانی ندارد.من هرگز نخواهم توانست این فداکاریت را جبران کنم...

- لعنت خدا برآن عراقیهای بیشرف که مثل اجل معلق سررسیدند و نگذاشتند دبه را از شیر پر کنم...این بچه اگر چند وعده از آن شیر تازه میخورد سر حال میشد .عفونت گوشش هم حتما خوب میشدآخر میگویند شیر تازه هزار جور منفعت دارد.قول میدهم اگر گاوها تلف نشده باشند باز هم بروم و شیر بیاورم.

دائی که هنوز داشت میخندید گفت:

- عبدالله خان ،خودت هم یک شکم سیر از شیر گاو نوش جان کردی،نه؟

- شاید باور نکنی داش حسن ولی بخدانه...دلم نیامد باوجود گرسنگی این بچه اول خودم شیر بخورم.البته اگر آن بیشرفها نیامده بودند و دبه را هم پر کرده بودم حتما خودم هم دلی از عزا در میآوردم.شک نکنید که این کاررا میکردم.

حمید که تا آن لحظه ساکت بود و داشت به مکالمات گوش میداد و اصلا حوصله خندیدن و بذله گوئی نداشت خطاب به عبدالله گفت:

- خدا خیرت بدهدعبدالله.من دوشیدن گاورا خوب بلدم .همینکه بتوانم حرکت کنم میروم و میدوشمشان.نمیگذارم که تو باز هم جانت را بخطر بیاندازی.

- حمید آقا گمان نمیکنم زیاد دوام بیاورند .با چشمهای خودم دیدم که خون زیادی ازشان میرفت . بی زبانها مثل آدمهای زخمی چنان زار میزدند که دل هر کسی بحالشان کباب میشد.اگر تلف شوند گوشتشان هم حرام میشود.حیف است والله.

دائی گفت:

- اگر یکی برودسرشان را ببرد خیلی خوب میشود . هم از زجر کشیدن راحت میشوند ،هم حرام نمیشوند.میتوانیم گوشتشان را بین مردم تقسیم کنیم.توی این قحطی نعمت بزرگیست ها...

بعد کمی فکر کرد و انگار که خودش داشت جواب سئوال توی ذهنش را میداد،افزود:

- ...خوب، اگر دوام بیاورند و تا آن موقع تلف نشوند...باید دست جنباند.

نگاهی مابین دائی و حمید تبادل شد.گویا یک چیزی ذهن دائی را درگیر خودش کرده بود ومعطوف شدن توجه حمید به حرفهای دائی نشان میداد که اوهم به اهمیت آنچه که در ذهن دائیست واقف میباشد.حمید پرسید:

- چه کسی؟...چه کسی میتواند این کاررا انجام دهد دائی؟

 

 

* * *

 

 

ساعتی از ظهر میگذشت که یک ردیف از گونیهای شن پشت در را کنار گذاشتیم . من و دائی تصمیم گرفته بودیم دنبال خاله فریده برویم و هرسه باتفاق سری به خانه پسردائی مادرم،آقای حسینی بزنیم.زیرا چندروزی بود که از او بی خبر بودیم .دائی داشت از لای در کوچه را میپائید.حمید گفت:

- منهم میایم.احساس میکنم حالم بهتراست . اگر یک هوای تازه بمن بخورد بهتر هم خواهم شد.

من چاره ای بجز موافقت نداشتم چون حمید دیگر راه افتاده بودو چشمهایش نشان میداد که شدیدااحتیاج به تحرک و هواخوری و کسب روحیه دارد. ولع بخصوصی توی چشمهای کم فروغش دیده میشد. ولع زودتر خوب شدن و زندگی کردن.انگار نیروی حیات از عمق دریای چشمانش داشت خودش را بالا میکشید و بیرون میآورد تا در هوای تازه تنفسی دیگررا آغاز کند.نمیبایست مانعش میشدم .تاخانه آقای حسینی راه چندانی نبود. میشد بدون رفتن توی خیابان و در معرض دید عراقیها قرار گرفتن به آنجا رسید.

نیم ساعت بعد خانه آقای حسینی بودیم.خانواده اش بالکل کرمانشاه بودند ولی عده ای از آشنایانش که اهالی یکی ازروستاهای لب مرز بودندبه خانه او پناه آورده بودند اکثرا خسته و ضعیف بودند و چند زن و مرد مریض و حال ندار هم آنجا دیده میشد. یکی از زنان مقداری خرما جلویمان گذا شت.از وجود خرما متعجب شدم .آخر جنگ و ناامنی خرمای آنسال را به چیدن نرسانده بودو هنوز روی نخلها بودندیکی توضیح داد که اصابت گلوله های توپ و خمپاره بعضی از خوشه های رسیده را روی زمین انداخته و او موفق شده امروز صبح توی باغهای نصرآباد چند خوشه جمع کند وبه آنجا بیاورد.

جمع صمیمی وهمدلی بودند .موقع خوردن چای و خرما بحث گل انداخت و جریاناتی را که طی چندروز اخیر برایمان اتفاق افتاده بودو تجربیاتی را که از آن شرایط جدید بدست آورده بودیم برای همدیگر تعریف کردیم.نوبت من که شد داستان سرباز عراقی ودارودادن او به حمید را بازگو کردم و حمیدگفت که از آنروز به این طرف با خوردن قرصها حالش روبه بهبودی رفته و هرروز سر نماز آن سرباز را دعا میکند.حالت چهره حمید موقعی که داشت درمورد دعا کردن سرباز عراقی میگفت یک طور بخصوصی بود .انگار که داشت به گناهی اعتراف میکرد.آقای حسینی که متوجه تردید او شده بود گفت:

- آقاحمیدعزیز،خوب و بد،مرد و نامرد،انسان و ابلیس نما...همه جا پیدا میشود.بقول ضرب المثل کردی خودمان:(چم بی چغل نیه ).کسانی مانند احد پسرکرم چرچی که مثلا هموطن ماست و ادعای مسلمانی هم دارد،هموطنهای خودش را به اسیری عراقیها در میاورد .خوب حالا برعکسش هم صادق است یک ضرب المثل فارسی هم هست که میگوید( گل نیلوفر در مرداب میروید )میان عراقیهای بیرحم هم آدم خوب پیدا میشودو یک سرباز پاکنهاد در لباس دشمن ،دوستانه شما را یاری میکند .اینها نشان میدهد که ملیت و زبان و لباس هیچکدام نمیتوانندمعیار تشخیص خوب یا بد بودن آدمها باشدبلکه تنها ایمان و خداشناسی و بشر دوستیست که ذات زیبا رامیسازد و ذات بد هم ذاتیست که درآن از فطرت خدائی خبری نیست.

حمید گفت:

- جناب حسینی ما که با ملت عراق دشمنی نداشته ونداریم.اگر این جانی بالفطره جنگ را شروع نمیکردالآن مثل اینهمه سال در جوار هم داشتیم برادروارانه زندگیمان را میکردیم و مثل همیشه داد و ستد و آمد وشد داشتیم. وقتی جنگی بین دو کشور در میگیرد مردم آن سرزمینها ناخودآگاه باهم احساس دشمنی میکنند و سربازان دوطرف بدون آنکه یکدیگر را بشناسند به خون هم تشنه میشوند . طرفی که مورد ظلم و حمله قرار گرفته میداند که دشمنی و عداوت موجود زائیده ظلم و ستمیست که انجام گرفته است ومردم آن کشوری که جنگ را آغاز کرده است به اجبار سیاست مدارانشان است که با ملت مورد حمله قرار گرفته دشمنی میکنند. در حقیقت ستمکار اصلی آن کسیست که جنگ را تحمیل کرده ،مغز افراد ناآگاه راشستشو داده،آنهارا جلو انداخته و در جهت اهداف پلیدش ازآنان سوء استفاده میکند.همین حالا اگر کسی با سربازان عراقی صحبت کند در میابد که براثرتبلیغات مسموم حزب بعث بیشترشان بر این باورندکه برحق میباشند و دارند برای احقاق حقوق پایمال شده شان میجنگند .گرچه خیلی هایشان هم که آگاهتر و عاقلترهستند از دروغهای صدام با خبرند وبه زور درگیر این جنگ شده اند.

دائی حسن باوجود اینکه حرفهای آقای حسینی و حمید را تائید میکرد،فکرش درگیراندیشه ای دیگربود: گاوها !...او این موضوع را درمیان جمع حاضر مطرح کرد و کمک خواست. پیرمردی روستائی گفت:

- کسی را میشناسم که ( بزگیر)است. اسمش شاهمراد است و میتواند گاوها را ذبح کند.چندین سال در قصابخانه کرمانشاه کار کرده است.

- خالو فقط زودتر خبرش کن که وقت تنگ است.

پیرمرد از دائی فرصت خواست که با شاهمراد صحبت کند .دائی افزود:

- در هر صورت این کار باید تا یکی دوساعت دیگر انجام شود.اگر تاحالا تلف نشده باشند حتما تا چند ساعت دیگر از بین میروند.

امید که شکمش سیر بود و قبراق و سر حال بنظر میرسید به خوابی عمیق و شیرین فرو رفت. اورا به اطاق دیگری که یکی از زنها درآن خوابیده بود بردم و خودم هم کنارش دراز کشیدم و بخواب فرو رفتم.نمیدانم چه مدت در خواب بودم .شاید بیشتراز دوساعت.

با سروصدائی که توی محیط خانه پیچیده بود از خواب سرآسیمه پریدم.همانجا بحالت نشسته سرجایم چادر به سر کشیدم و بچه را بغل کردم.کسی در اتاق نبود.گویا زنی که آنجا خوابیده بود پیشتر از اتاق بیرون رفته بود. از لای در که کمی باز مانده بود در کمال تعجب متوجه یک افسر و سه سرباز عراقی شدم.کمی خودم را به در نزدیکتر کردم و توانستم به میدان دید وسیعتری از داخل هال دست بیابم.هرسه سربازدر حالیکه اسلحه هایشان را بسمت حاضرین قراول رفته بودند خشک و شق و رق با چشمان گرد شده و دهان باز، پشت بهم چسبانده ،وسط هال ایستاده و با دقت و ترسی زایدالوصف حواسشان را به اطراف داده بودند.افسر که مردی سبیلو ومتوسط القامه بود تند وتند طول هال رااز پائین به بالا و از بالا به پایین قدم میزد و عربی بلغور میکرد.متوجه کلماتش نمیشدم ولی کلمه آشنای عسگر خمینی برایم قابل فهم بود و میدانستم که دارند دنبال کسانی که مد نظرشان است میگردند و انتظار دارند افراد حاضر در خانه کسانی را به آنها لو بدهند.نگاهم از پنجره مشرف به کوچه به بیرون افتاد.نور زرد و کم جان آفتاب که در عبور از شیشه های مات مشجر نقش میپذیرفت و دیوار روبرویش را گل گلی میکرداز نزدیک بودن هنگام غروب و پایان روزحکایت میکرد.

دائی حسن برخاست، درمقابل نگاههای تهدید آمیز افسرو چشم غره های سربازهای هراسان محتاطانه به افسر نزدیک شد و گفت:

- اخی...لا عسگر،لا عسگر خمینی!

کلمات دائی بجای آنکه افسررا آرام کند بیشتر جری اش کرد.لامروت با رفت و برگشت آخرش لگدهائی نثار وسایل منزل کرد طوری که یک گلدان سفالینی را شکست وکم مانده بودتلویریونی راکه روی یک چهار پایه چوبی بود برزمین سرنگون سازد. آقای حسینی تلویزیون را که به لبه چهار پایه نزدیک شده و در شرف سقوط بود با ظرافت تمام به عقب هل داد.این حرکت از چشم افسر دور نماند و باعث شد سخت عصبی شود و گر بگیرد.وحشیانه و ناگهانی بطرف تلویزیون هجوم برد و لگدی محکمتر حواله اش کرد.این بار چهار پایه و تلویزیون همزمان روی زمین سقوط کردند.شیشه تلویزیون گرومپی ترکید و غبار سفیدی در فضا منتشر شد .آه از نهاد آقای حسینی برخاست ولی هیچ حرکتی نکرد.دائی که افسر را لحظه بلحظه غیر قابل کنترل تر و عصبی تر میدید با حرکتی سریع اورا درآغوش گرفت و در حالیکه دو طرف صورتش را میبوسیدبا عربی نیم بندی که بلد بود گفت:

- ماو شما برادرمسلمان...باید با اسرائیل بجنگیم نه زنها و بچه ها.

افسر دیوانه وار نعره ای زد و دائی رابشدت هل داد و از خود دور کرد.دائی که کنترلش رااز دست داده بود چند قدم سکندری خوران عقب رفت و با پشت روی حمید و آقای حسینی سقوط کرد.میخواست برخیزد که افسر دیوانه انگشتش را بعلامت تهدید بسوی او دراز کرد و او را از برخاستن نهی نمود.دائی همانجا مابین حمید و آقای حسینی برزمین نشست . افسر نیم نگاهی بسمت من انداخت و بعد رویش رابرگرداند. معلوم بودکه قبلا و احتمالا در بدو ورودشان که من خواب بودم از وجود من و پسرم توی آن اطاق مطلع شده است. بیتفاوتی و عکس العمل نشان ندادنش بمن جرات داد . در را بطور کامل گشودم و خودم را اندکی جلوتر کشیده و وارد محدوده هال شدم.

به امر وتشخیص افسر ،سربازها مردانی را که جوانتر بودند از میان جمع انتخاب و سوا میکردند. درست مقابل من در آنسوی هال خاله فریده نشسته بود. تازه متوجهش شده بودم و داشتم نگاهش میکردم که توجه او را هم به سمت خود جلب سازم و با زبان اشاره باوی ارتباط بر قرار نمایم.حس کردم خاله بطرزی باور نکردنی دارد از شدت خشم منفجر میشود. توی فکرآن حالت غریب و عجیب خاله بودم که ناگهان از جا جهید و بطرف یکی از سربازان که داشت با یکی از جوانان روستائی کلنجار میرفت حمله ور شد!!بی اختیار جیغ کشیدم وبه جده سادات التماس کردم :

- یا فاطمه زهرا خودت کمک کن...

برایم غیر منتظره و شوک آور بود که خاله با دست خالی داشت به دشمن مسلح حمله میکرد.خونش بدجوری بجوش آمده بود و دیگرکارش از منطق و دودو تا چها رتا کردن گذشته بود. هنوز دو قدم مانده بود به سرباز برسددستش را توی هوا بلند کرد و وقتی که کاملا به او نزدیک شد کف دستش را با ضربتی شدید به گونه سرباز کوبید. فکر میکنم تمام قدرت بدنش را توی آن کشیده جانانه جمع کرده بود چون صدای شترررق آن بقدری پر طنین بود که برای چند ثانیه همه،حتی افسررا در سکوت برسر جایش میخکوب کرد. سرباز از شدت ضربه و خشم مثل لبو سرخ شده بودو آدم فکر میکرد دارد دود از کله اش بلند میشود.

همگی انتظار بدترین عکس العملها را از جانب عراقیها داشتیم .من که ازخاله قطع امید کرده واورا دیگر مرده فرض میکردم.اصلا تصور نمیکردم او را زنده بگذارند.سرباز لوله اسلحه اش را بطرف خاله که حالا دو قدم عقب رفته بود گرفت. ضعف بر من مستولی شد و چشمانم سیاهی رفت.کم مانده بود غش کنم. از نظر من شلیک حتمی بود.چه چیزی میتوانست مانع آن سرباز خشمگین شود که گلوله ای توی مغز خاله خالی نکند؟بجز این هیچ عکس العمل دیگری در ذهن من متصور نبود...

ولی در آخرین لحظه سر لوله اسلحه پائین آمد و شلیک شد.گلوله جلوی پای خاله بزمین خورد،فرش را سوراخ کرد، روی موزائیک کف هال کمانه کرد،به پوشش سنگی که دیوارهال را تا کمر پوشانده بود اصابت نمود،تکه های پولکی و لبه تیز سنگ به اطراف پاشیدند و به سر و صورت چند نفری که آن اطراف نشسته بودنداصابت کردند.مقداری خرده سیمان و سنگ هم بسمت من آمد ولی چون از شدت سرعت آن کاسته شده بود نتوانست آسیبی به من و امید برساند.خاله که هول کرده بود،براثر حرکت ناگهانی و ناخوداگاهی که برای در امان ماندن از شلیک گلوله از خود بروز داده بود بزمین خورد.سرباز بسمت او جهید،اسلحه را روی دست بلند کرد که با قنداقش بر سر خاله بکوبد ولی نهیب افسر مانع این حرکت مرگبارشد و سرباز خشمگین پس کشید و عقب رفت.خاله با فرزی تمام از جا جهید و سرپا ایستاد.حرکت شجاعانه او باعث شد که بقیه هم دل و جرات پیدا کنند. یکی از زنان روستائی پیش آمد و گریه کنان ،با التماس از افسر خواهش کرد که شوهرش را آزاد کند.افسر که گوشش بدهکار این خواهش و التماسها نبود پشت به زن کرد و از آنجا خارج شد.متعاقب آن سرباز ها هم اسرایشان را جلو انداختند ودر مقابل چشمان مبهوت و حیرتزده حاضرین شتابان محل را ترک نمودند.

پس از خروج عراقیها همهمه وضجه وشیون و زاری و نفرین شروع شد.زنی جوان که سوء تغذیه نحیف و زردنبویش کرده بود کودکان لخت و عورش را که آب دماغشان راه افتاده بود و داشت وارد دهانشان میشد بخود میفشرد و گریه های مایوسانه در گلویش میشکست...چند کودک دیگر بابایشان راهق هق کنان صدا میزدند و سعی داشتند از خانه بیرون بروند ومادرشان که اصلا حال خوشی نداشت و از شدت ضعف و ناخوشی بدنش میلرزید بزحمت میتوانست مانعشان شود.صحنه های رقت بار و زجر آوری بودند. دلم میخواست زمین دهان باز میکرد، همه مان را در خود میبلعید و از آنهمه زجر و محنت خلاصمان میکرد.در طرف دیگر هال چند نفر پیرزنی را دوره کرده بودند . به آنسو رفتم تا بفهمم چه خبراست.پیرزنی شدیدا فرتوت و خمیده پشت که یک سمت صورتش غرق خون بود مدام میگفت:

- جائی را نمیتوانم ببینم علیجان ...کور شده ام کره گم ...

وپسرش علیجان که کامله مردی بود صبورو سرشار از اعتماد بنفس سعی میکردآرامش کند :

- نه دایه گیان...چشمانت سالمند فقط خون رویشان را گرفته...

و من ،دقت که کردم متوجه شدم چشم چپ پیرزن آسیب سختی دیده است،آسیبی احتمالا غیر قابل درمان ومعلوم بود پسرش نمیخواهد مادرفعلا از حقیقت امر آگاه شود .قطرات خون هنوز داشت از زیر پلکهای چروکیده اش به بیرون میتراوید.علت آسیب دیدگی پیرزن این بود که براثر شلیک چند دقیقه قبل تکه ای از موزائیک کف جداشده و به چشم پیرزن اصابت نموده بود .زن میانسالی که پیدا بود عروس اوست هی گونه و پیشانی اش را میبوسید و دلداریش میداد:

- دایه چیزی نیست .کور نمیشوی...تورا به جان علیجان گریه نکن دردت بالای سرم.

شاید نمیدانست چشم مادر شوهرش تا چه حد لطمه دیده است که اینچنین با اطمینان به او دلگرمی میداد.شاید هم میدانست ولی نمیخواست پیرزن روحیه اش را از دست بدهد و زمینگیر شود.

 

 

 

 

* * *

 

 

فردای آن روزتلخ،حدود ساعت هفت صبح توی خانه استادفاضل نشسته بودیم که آقای حسینی همراه با شاهمراد رسیدند.دائی باآنها همراه شد .عبدالله هر چقدر اصرار کرد که باآنها برود دائی قبول نکرد :

- یکبار جستی ملخک،دوبار جستی ملخک!...سر جایت بنشین و تکان نخور که اینبار توی مشتی ملخک!...این دیگر کارتو نیست پسرجان.

استادفاضل گفت:

- حسن جان این پسر تا خودش را توی چنگ عراقیها نیاندازد آرام نمیگیرد.

عبدالله گرچه شاکی بود ولی همانجا ماند و نرفت و آن سه نفر در جستجوی گاوهای زخم خورده با یک کلاف طناب کنفی محکم و ضخیم و یک کارد سلاخی بزرگ و ترسناک راهی شدند.دائی درست درلحظه خروج مکث کوتاهی کرد و عبدالله را مخاطب قرار داد:

- پشت سرما راه نیفتی ها!

عبدالله اخمی کرد و چیزی نگفت .مادر به دائی سفارش کرده بود که مقداری از راسته گاوها را برای خودمان بیاورد که برای بچه ها و حمید کباب کنیم تاهم بچه ها جانی بگیرند و هم آثار باقیمانده بیماری از وجود حمید محو شود.مادر قصد داشت کمی هم گوشت کباب شده برای پدر و سید هاشم بفرستد:

- نمیدانم آنجا چه میخورند .به خدا غذا از گلویم پائین نمیرود وقتی به آنها فکر میکنم.

بی خبری مااز دائی و همراهانش طولانی شد. نگرانی داشت اذیتمان میکرد،بخصوص اینکه ده دقیقه بعد از رفتنشان صدای شلیک چند گلوله را نیز از داخل شهر شنیده بودیم و خیال برمان داشته بود که هدف شلیکها آنان بوده اند.عبدالله مثل مرغ سرکنده بال بال میزد و سرجایش بند نمیشد.هی پدرش را سرزنش میکرد که چرا نگذاشته همراهشان برود و کمکشان کندآخر عبدالله توی خیالات خودش حس میکرد ابر قهرمان است و هیچ کس نمیتواند اورا شکست دهد.اگر استاد فاضل جلویش را نمیگرفت حتی قصدداشت برای کمک کردن به دائی و همراهانش از خانه خارج شود .استاد فاضل که دیگر از دست او عاصی شده بود سرش تشر زد:

- آرامت بگیرد ولد چموش! چرا مثل همه سر جایت نمینشینی منتظر شوی؟ تو امروز پدر صاحب مرا در آوردی.چند بار خدا کمکت کرد و گیر نیفتادی و جان بدر بردی خیال برت داشته مرد شش میلیون دلاری شده ای؟

- با با ...به خدا صد بار دیگر هم بروم تو دل عراقیها صحیح و سالم برمیگردم.قبول کن.

- آره ارواح عمه ات!...تا الآن بخاطر آن ننه داغ به جگرت بوده که خدا نگذاشته با یک گلوله ناکار شوی.خدا رحمش به آن پیرزن آمده که یک چشمش را روی عزای جوان ناکامش گذاشته و الآن باآن یک چشم دیگرش توی خانه انتظار توی قلچماق زبان نفهم را میکشد.

عمه ام ،میم نازار مادر عبدالله چندسال قبل داغ جوان دیده ودرماتم پسرش از فرط اشک ریختن یک چشمش را از دست داده بود و حالا استاد فاضل داشت به آن موضوع اشاره میکرد.

انتظار طولانی شده بود.خیلی طولانی.هرجور که حساب میکردیم دائی باید تاحالا در خانه میبود.حمید داشت آماده میشد که پی آنها برود. کسی حرفی نداشت چون نمیتوانستیم همینطور دست روی دست بنشینیم و کاری نکنیم.بالاخره کسی باید میرفت و خبری میآورد.چیزی به اذان ظهر نمانده بودکه حمید ون یکاد را یکنفس خواند ودستش رابرد طرف دستگیره درامابلافاصله صدای کوبیدن در بلند شد و در را که باز کرد دائی را دیدیم.

خسته وکوفته و دست خالی بودوشرمندگی از سر و هیکلش میبارید.وارد اتاق که شد خودش را روی زمین انداخت و یک نفرین جانانه حواله عراقیها کرد.تقریبا فهمیدیم دلیل موفق نشدنشان عراقیها بوده اند ولی مشتاق بودیم و نگران که بدانیم چه شده و آیا دو نفری که همراهش رفته بودند سالم هستند؟ عاقبت دائی خودش بحرف آمد و ماوقع را برایمان تعریف کرد:

- با شاهمراد وآقای حسینی همه کوچه های نصرآبادرا گشتیم وبعد ازخیابانهای دیگر سردرآوردیم.من فکر میکردم با گذشتن آن همه زمان گاوها تلف شده اند و زیاد امیدی نداشتم ولی شاهمرادمیگفت گاو سخت جان است و به این راحتیها نمیمیرد.هرسه نفرمان بیم این را هم داشتیم که اگر عراقیها با آن کارد سلاخی بزرگ ما را ببینند خیال برشان داردکه قصدمبارزه داریم و بطرفمان تیر در کنند .بهرحال آنهاعلم غیب نداشتند بفهمند ما پی چه هستیم.به شاهمراد گفتم کارد را زیر لیفه شلوار جافی گل و گشادش قایم کند ولی کارد آنقدر بزرگ بود که هی از لیفه به دمپا می افتادو بنده خدا مجبور میشد جائی بایستد و آن را از درپایش بیرون بیاورد! تیارتی شده بود برای خودش.دیگر آنقدر گشته بودیم که داشتیم ناامید میشدیم .طوری هم میگشتیم که توجه عراقیها جلب نشودو استنطاق و بازرسیمان نکنند.کافی بودکارد سلاخی را ببینند ،چطور میتوانستیم حالیشان کنیم برای بریدن سر گاوها آمده ایم نه کشتن عراقیهای بی پدر؟عاقبت درست موقعی که داشتیم ناامید میشدیم و قصد بازگشت داشتیم زبان بسته ها را پشت قرنطینه کنار الوند روی سنگریزه ها نیمه جان پیدا کردیم .پوزه هایشان توی آب بود .معلوم بود که خونریزی باعث عطششان شده و بهمین خاطر خودشان را به پای آب رسانده اند.هنوز از تشنگی داشتند له له میزدند.هرطور که بود به آنها آب خوراندیم بعدش من و آقای حسینی دست و پایشان را بستیم تاشاهمراد دست بکار شود و سرشان راببرد.

جانشان که دررفت بکمک هم اولین گاو را سلاخی کردیم وبه دومی رسیدیم ،هنوز پوستش را کامل جدا نکرده بودیم که یکدفعه سروکله عراقیها پیداشد.مثل اجل معلق گردو خاک کنان با یک جیپ جنگی کنارمان زدند روی ترمز.نمیدانید چه حالی شدیم ما سه نفر...من که انگار یک سطل آب یخ رویم ریخته باشند.سر جایم خشکم زد.چه فکر میکردم و چه شد؟!دو نفرشان کرد خانقین بودند. شاید اگر اجازه دست آنها بود میتوانستیم به زبان بگیریمشان و راضیشان کنیم که بی خیالمان شوند ولی از بخت بد ما چهار تای دیگر عربهای دوآتشه زبان نفهمی بودند که انگار هوس کباب کرده بودند و حاضر نمیشدند دل از گوشت تازه گاو بکنند.من و شاهمراد به عربی به آنها گفتیم که مردم شهر گرسنه و قحطی زده اند و مامیخواهیم گوشت را بینشان تقسیم کنیم .اولش میخندیدند.نه که قصد کوتاه آمدن داشته باشندها...به عربی حرف زدن ما میخندیدند و مسخره مان میکردند.حرامزاده ها تقلیدمان را در میآوردند و کر و کر میخندیدند.

حمید پرسید:

- یک دروغ مصلحتی میگفتید.مثلا میگفتید گاوها مریضند و گوشتشان بیماری زاست...

- نه بابا...هفت خط روزگار بودند لامروتها.نمیشد گولشان زد. خوب اگر این حرف را میزدم میگفتند پس شما چرا میخواهید این گوشت را بخورید...نه ...نمیشد.حتی خانقینی ها که دلشان سوخته بود از آنها خواهش کردند دست از سرمان بردارند ولی دریغ از یک جو انصاف و رحم ومروت. سنگ سنگ بود دلهاشان به خدا.حتی ما را مجبور کردندلاشه گاو دوم را هم سلاخی کنیم و همه گوشتها راپاک کرده و تکه تکه شده تحویلشان بدهیم.بیسیم زدند،وانتی آنجا حاضر شد و ده دقیقه نشده همه گوشتها و حتی کله ها راهم برایشان بار وانت کردیم و در حالیکه هنوز داشتند ریشخندمان میکردند وتقلیدعربی گفتنمان رادر میآوردند گورشان را گم کردند و رفتند.

دائی که کاردش میزدی خونش در نمیامد سری بعلامت تاسف شدید تکان داد و در ادامه رویش را به مادر کرد وگفت:

- نامردهای بی دین برای ما که زحمت ذبح و سلاخی گاوها را کشیده بودیم کوچکترین حقی قائل نشدند. کاش لااقل شرمنده تو نمیشدم خواهر.اگر چند تکه از گوشتها را میتوانستم برای این طفلهای معصوم بیاورم و کباب کنم اینقدر که الآن ناراحتم ناراحت نمیشدم .

لحن دائی خیلی مادر را دلتنگ و ناراحت کرد:

- ارواح خاک بابا اینطور نگو داداش .فدای سرت .قسمت نبوده خوب.این که شرمندگی و ناراحتی ندارد.شما در مقابل عراقیهای مسلح که نمیتوانستید بایستید و نه بگوئید.میتوانستید؟...والله هیچکس راضی نبود جانتان را بخاطر چند تکه گوشت بی ارزش به خطر بیاندازید.

- کاش میتوانستم مقابلشان بایستم.لعنت بر آنها.لعنت بر صدام...

و من گفتم:

- انشاالله که کوفتشان بشود دائی...

سپس کنارش نشستم و در حالیکه اشک پیاله چشمانم را پر کرده بودبر پیشانی آن مرد پاکدل بوسه ای نشاندم.انگار کمی آرام شد .برای اینکه آن آرامش تداوم یابد و در جانش بنشیند گفتم:

- دائی ترابه خدا دیگر این موضوع را فراموش کن .گذشت و رفت و کوفتش کردند...

- مرضیه جان ،تو فکر میکنی من ناراحت لاشه گاوهائی هستم که از ما گرفتند؟نه به خدا.من از این بابت دلگیر و اندوهگینم که در مقابل آن ظالمهای کفتار صفت هیچ کاری از دستمان بر نیامد. مثل یک برده بی ارزش باما رفتار کردند...خرد شدم دخترم،خرد شدم...

- مرا نگاه کن دائی!

دائی سرش را که تاآن لحظه با شرمندگی بزیر انداخته بود بالا آورد و مرا نگریست. ادامه دادم:

- تمامش کن دردت روی سرم.باشد؟...حیف دائی حسن خوب و رشید من نیست که چند تا عراقی بی مقدار خردش کنند؟...مگر میشود؟فعلا زور و اسلحه دست آنهاست که اینطور کرکری میخوانند ولی مطمئن با ش که در همیشه روی یک پاشنه نمیچرخد.بقول معروف گهی پشت به زین و گهی زین به پشت.روزگار ذلت و زبونی و شکست صدامیون را هم خواهیم دید...

استاد فاضل با صدای بلند انشاالله گفت و سعی کرد بحث را عوض کند:

- چو افتاده عراقیها برای هرکس که سیدهاشم را تحویلشان دهد جایزه تعیین کرده اند. خودم امروز صبح توی همین کوچه خودمان از یک عراقی شنیدم که با فارسی دست و پا شکسته داشت به همسایه ها این موضوع را میگفت...گفت صد هزار دینار میدهند.

استاد فاضل با این حرف انصافا به هدفش که عوض نمودن جریان بحث بود رسید .چون موضوع تعیین جایزه داستان گاوها را بالکل از مغزمن یکی پاک کردو بدجوری تکانم داد. حدس میزدم که آن عراقی بجز سیدهاشم اسم پدر راهم برده است و استادفاضل نمیخواهد در آن مورد چیزی بگوید. طاقت نیاوردم واز او پرسیدم:

- وجدانا فقط اسم سید را برد ؟

در جوابم سکوت کرد .سکوتی که معنا داشت . تصورم داشت به حقیقت نزدیک میشد.مجددا طوری دیگر سئوالم را تکرار کردم:

- عموفاضل تورا به روح جوانمرگت اسم پدر مراهم برد؟

و او سری بعلامت تصدیق حدس من جنباند.این بار رو به دائی کردم:

- تصدقت بروم دائی حسن .هر طور که شده باید امشب سری به پدر بزنیم.

 

 

* * *

 

 

پدرپس از آنکه دلیل نگرانیم را از زبان خودم شنید خنده ای تحویلم داد وگفت:

- دخترم ،پناه من کسیست که شیشه را در کنار سنگ نکاه میدارد. بااین پشتیبان قوی و مطمئن تو که انتظار نداری از این مزدوران حقیر ترسی بدل راه دهم ،هان؟

پدر جان عراقیها مستقیما از شما و سید نام برده اند . نمیشود قضیه را جدی نگرفت .باید فکری اساسی کرد...

سیدهاشم وسط حرفهایم پرید و گفت:

- خواهر، حاج مرتضی هم البته قضیه را شوخی نگرفته است.هردویمان میدانیم که اوضاع الآن بسیار خطر ناکتر از قبل است و هرچقدرهم که زمان بیشتربگذرد خطرناکتر خواهد شد. اما این را نیز باید مد نظر قرار دهیم که خطر فراوانتر محتاج اعتماد بنفس و اراده قوی تر و دل و جرات بیشتر نیز هست.ما ضمن آنکه خود را نمیبازیم فکر چاره خواهیم بود. فرمایش مولا علی است که میگوید ترس برادر مرگ است.ترس باعث زوال عقل آدم میشود.

نمیدانستم باید چه بگویم.من مانند آن دو مرد خدا دریادل نبودم . خوب میدانستم هر چه زمان بیشتر میگذرد تحمل اوضاع برای آنها مشکلتر میشودو عرصه برایشان تنگتر.انگار شهر روز به روز ،ساعت به ساعت و ثانیه به ثانیه داشت کوچک و کوچکتر میشد.

آن روز و روزهای بعد از آن محل اختفایشان را با کمک دائی و حمید چندین مرتبه تغییر دادیم. ارتباط و رساندن آب و آذوقه به آنها هر بار از بارقبل سخت تر میشد.وخامت اوضاع تابدانجا رسید که یکی از همان روزها مجبور شدیم سه بار خانه محل اختفایشان را عوض کنیم.

بنده های خدا بحدی از نظر آب و خوراک در مضیقه قرار داشتند که بجای وضو مجبور به تیمم بودند و اغلب روزها با یک وعده غذای مختصر صبح را به شب میرساندند. آشکارا میشد دید که پدر و سیدهاشم بر اثر سوء تغذیه دارند لاغر و رنجور میشوند. در هر دیدار ، هنگامی که گونه های گود افتاده وصورت رنگ پریده و مهتابی پدر را میدیدم دنیا بر سرم آوار میشد .

یادم میاید یک روز دم دمهای غروب ، قبل از نماز،پای حرفهایش نشسته بودم. از آرزوها و حسرتهایش میگفت. میگفت که آرزو دارد یک روز دوباره صدای موذن از گلدسته مساجد شهر گوشش را نوازش دهدو در کنار خانواده اش بدون اضطراب و مخفی شدنهای مکرر و دیوانه کننده زندگی آرام و بی دغدغه ای داشته باشد.

پدر خسته شده بود .همه وجودش،تک تک یاخته هایش فریاد میزدند که خسته است و احتیاج به آرامش دارد. اوخسته شده بود ولی هنوز سرپا بود.هنوز نبریده بودبلکه یکدنیا امید داشت. امیدی حتمی و بی شک. آن روزپدر پس از بجای آوردن نماز مغرب با صدای آسمانیش آیاتی از قرآن کریم رابرايمان تلاوت کرد.آیاتی که به مومنان خدا وعده فرج بعد از شدت میداد و به پایمردی دعوتشان میکرد.

در محل سکونت خودمان، میان خواهران و فرزندانم نیز وضع اصلا روبراه نبود. روزهای زیادی بود که گرسنگی و تشنگی امانمان رابریده بود.نوشیدن آب بدمزه الوندبرایمان از شکنجه بدتر و درد ناکتر بود وروزهای آزگاری بود که یک شکم سیر غذا نخورده بودیم.همگی از شدت سوء تغذیه به ضعف مفرط دچار شده بودیم و داشتیم سلامتیمان را از دست میدادیم. دیگر حتی نان خشکهای کپک زده هم داشت به انتها میرسید.بی حالی و سیاهی رفتن چشمها.خشکی پوست صورت و دستها.ریش ریش شدن پای ناخن انگشتان دستها و درد ناک شدن مفاصل علائمی بودند که خبر از اتفاقاتی بد میدادند. فاجعه در شرف وقوع بود و تنهای رنجورمان داشت تاب تحمل از کف میداد. من زن ضعیف و کم بنیه ای نبودم ولی حالا با چند گام راه رفتن فورا خستگی بر من غلبه میکرد.آنقدر آب گندیده و نان کپک زده توی معده هامان ریخته بودیم که گاهی اوقات بعد از خوردن غذا استفراغش میکردیم. معده هامان ضعیف شده بود. گرسنه بودیم،شکممان قار و قورمیکردولی از خوردن آب و غذای ناسالمی که در دسترسمان بود احساس چندش میکردیم. گاهی اوقات بحدی احساس بدبختی بر ما غلبه میکرد که دستجمعی اشک میریختیم ومیگریستیم.

مشکل بچه ها حادتر بنظر میرسید. صورت نرگس تبخال زده بود.در چندین جای بدن امیدو سعید زخمهای عجیب و غریبی ظاهر شده بود که وحشتزده ام میکرد. زخمها بسرعت عفونی میشدند وچرک بد بوئی از آنها خارج میشد . کارم شده بود شستشوی مکرر زخمها باآب و صابون و میکروکروم. حمید پس از بهبودی نسبی از مسمومیتی که بر اثر آشامیدن آب الوند گریبانگیرش شده بود حالابه کلیه درد دچار شده بود و گاهی اوقات که فعالیت بدنی داشت از درد بخود میپیچید.از گوش امید هنوز چرک و خون خارج میشد و طفلکم هیچوقت نمیتوانست درست و حسابی بخوابد. بقیه هم حال و روز خوشی نداشتند.خواهرها،مادر،دائی...حتی خاله فریده وشوهر زبان بسته ا ش هم دچار مشکلاتی شده بودند و سلامتیشان در معرض خطر بود. لازم نیست بگویم که هیچ دکترو داروئی در شهر وجود نداشت. هیچکس نبود بپرسد این مردم بیچاره و فلک زده روزگارشان چطور میگذرد و قرار است در آینده با چه امکانات و آذوقه ای به زندگی ادامه دهند.نیروهای عراقی فقط کارشان آزارو اذیت و غارت بودو احساس مسئولیتی در قبال مردم نداشتند. هیچ خبری از سازمانهای بین المللی مانند صلیب سرخ و سازمان ملل نبود که به وضع معاش و سلامتی مردم این شهر نیمه ویران و جنگزده رسیدگی کنند. مردم قصرشیرین خیلی تنها و بی کس بودند وچاره ای جز تحمل نداشتند.ما مجبور بود یم با حداقل امکاناتی که در اختیار داشتیم به زندگیمان ادامه دهیم و زنده بمانیم تا شاید کمکی برسدو ما را از آن اسارت اجباری رهائی ببخشد. نمیدانستیم قرا راست چطور بشود .سرگردان و پادر هوا بودیم.امیدها همه واهی،توخالی و بر باد رفته بنظر میرسید.امیدرسیدن نیروهای خودی برای باز پس گیری شهر ،امید رسیدن کمکهای بین المللی،امید اینکه شخصی یا سازمانی بفکر بیفتد و آب پاکیزه و غذای سالم و امکانات بهداشتی و درمانی بما برساند خیلی دور از ذهن بنظر میرسید ولی باز هم همه این امیدها در اذهانمان میچرخید و جاری بود.گرچه بیخود میچرخید و فکرهارا مشغول میکرد اما ناگزیر بودیم امید داشته باشیم.باوجود اینکه به واهی بودنش اذعان داشتیم ولی باز هم امیدرا رها نمیکردیم چون آدمی بدون امید نمیتواند زنده بماند و به مرگ تدریجی روح دچار خواهد گشت.

همزمان با آنهمه ناراحتی جسمی و روحی و کمبودهای معیشتی ،ناراحتیهای عصبی هم عود کرده بود. در گیر و دار رنجها،بیم ها و امیدها،اختلافاتی نیز پیش میامد که گریز از آنها ناممکن بود.کوچکترین تلنگر اعصابها را بهم میریخت. فقط بنازم به صبر و بردباری دائی حسن پرانرژی و همیشه امیدوار و شوخ وشنگم که وجودش در کنارمان یک نعمت بزرگ بود. او در سخت ترین شرایط روحی،روانی بسرعت خودرا باز میافت و به شخصیت سرزنده و خوش مشربش رجعت میکرد و بقیه را نیز با حرکات وسخنان نشاط آورش بسر ذوق میآورد. نقطه مقابل دائی حسن ،حمید بود که باآن حال نزار و درد کلیه که پیرش را درآورده بود دردرون خود میسوخت و دم بر نمیآورد.شاید چون نمیخواست بیش از آن بر تالمات روحی ما افزوده شود.اغلب اوقات سکوت اختیار میکرد و گوشه ای از خانه سر در سرگریبان فرو میبرد. من اورا از خودش بهتر میشناختم . میدانستم که دارد دردرون خود میسوزد.رنگ پریدگی و زجر کشیدن اهل و عیالش رامیدید و کاری از دستش ساخته نبود. این بود که از درد توامان روح و جسم بخود میپیچید و میفرسود.گاه که فشار عصبیش مضاعف میشد با من دعوا میکرد که چرا راضی نشده ام همان روزهای اول و پیش از اشغال شهر به کرمانشاه یا سنقرکه فامیلهایمان در آنجاها بودند نقل مکان کنیم و به حال اسفبار کنونی نیفتیم.

همیشه در میانه جروبحثهایم بااو اعتراف میکردم که اشتباه کرده ام و نباید بچه های معصومم را به چنین حال و روزی دچار میکردم. درست در نقطه ای قرار داشتیم که احتمال هرگونه فاجعه ای متصور بود.جان سپاری عزیزان وجگر گوشگان،زجر کش شدن یا اسارت هرکدام از ما توسط بعثیون لامروت یا وحشتناکتر از آن ،مرگ کودکانمان بر اثر گرسنگی یا بیماری و یا وحشی گری دشمن ،آنهم در مقابل چشمانمان.چه چیزی میتوانست ترس آور تر از اینها باشد؟هر روز که میگذشت این اتفاقات نامیمون به قوت احتمال نزدیکتر میشدند چون نیروهای کرد زبان مستقر در شهر مکرر به مردم هشدار میدادند که سریعتر شهر را تخلیه کنند و بروند زیرابعثیون بیرحم وفادار به صدام که ازهیچ جنایتی فروگذار نمیکنند بزودی جایگزینشان خواهند شد و اوضاع طور دیگری رقم خواهد خورد.بسیار بدتر از اینی که هست...

این فکر شوم که چه کسانی خواهند آمد و چه رفتاری با مردم خواهند داشت حالم رابد میکردو لرزه بر اندامم میانداخت. دهمین روز اشغال قصرشیرین بود.عراقی ها با بلند گو اعلام کردند که فردا مردم را از شهر خارج خواهند نمودو همه باید دور میدان مرزبانی اجتماع کنند.

این اعلان،خبر خوبی بود ولی همچنان مشکل ما پدر بود .او نمیتوانست با ما همراه شود چون بسرعت شناسائی و دستگیر میشد.

 

 

* * *

 

 

در خانه را آنقدر محکم میکوبیدند که واقعا داشت از جا کنده میشد. اولش فکر کردیم عراقیها هستند .ولی بعد با شنیدن صدای آقاسیدرسول خیالمان راحت شد و حمید در را گشود.

سید رسول تقوی پسرعمه مادرم بود که همراه با آقای رشیدی خودشان را بما رسانده بودند. سیدرسول یکی از دلسوزترین و جوانمرد ترین اقوام مادریم بود.او کلتی را زیر لباسش پنهان کرده بودو مبخواست مارا با خود ببرد.بسیار مصمم،قاطع و بی مقدمه گفت:

- بلند شوید و همراه من بیائید که دیگر مجالی برای ماندن نیست. حالا که عراقیهاراضی شده اند مردم را از شهر خارج کنند نباید معطل کرد. تا این ساعت شانس آورده اید که در ترکیب نیروهای دشمن عده کثیری کرد همزبان وجوددارند و تا حدودی ملاحظه همزبانی و همجواری را کرده اند ولی خودتان بهتر از من میدانید که منبعد این ماندن زن و بچه میان این عراقیهای بیشرف بلانسبت شما کار احمقانه ای است.

اولین کسی که جواب رد داد من بودم . منی که تا همین یکساعت قبل از هول و ولای ماندن در میان دشمن بیرحم داشتم قالب تهی میکردم وفکر میکردماگر بتوانیم از قصر بیرون برویم چقدر خوب میشود و حالا...

خیلی مصمم و محکم جواب دادم:

- آسید رسول ما نمیآئیم . منتظر میشویم نیروهای خودی برسند.اگر آنها بیایند چه کسی میخواهد کمک حالشان باشد؟هر کدام از ما که اینجا نشسته ایم اگر اسلحه دست بگیریم ده تا عراقی را حریفیم. خودشما خوب میدانید که دروغ نمیگویم وجراتش را داریم.تازه ما جائی را نداریم که برویم.پولی،پشتوانه ای،یا جا و مکانی نداریم .خانه ما اینجاست.همینجا!

داغ دلم سخت گران بود.بغضم گشوده شد و چشمه اشکم جوشید:

- هرچه داشتیم اینجا نابود شدسید. کجا برویم؟

بدون آنکه متوجه باشم کلامم فریاد شده بود و گر گرفته بودم.خون به چهره سیدرسول دوید .کلتش را از زیر کمربندش بیرون کشید و آنرا بسمتمان نشانه رفت.خدیجه و فاطمه جیغ بلندی کشیدند و مادر در حالیکه خودش را جلوی ما سپر میکرد فریاد زد:

- یا فاطمه زهرا...سید چکار میکنی؟!

سید هاشم از میان دندانهای کلید شده اش غرید:

- اشهدتان ا بخوانید...پیش از آنکه بعثی ها بخواهند صدمه ای بشما بزنند خودم جان تک تکتان را خواهم گرفت.

این حرکت سید همه مان را وحشتزده کرده بود.سرم را بسمت حمید چرخاندم تا عکس العملش را ببینم،شاید دلم راقرص کند.او سری تکان داد. به دائی نگریستم.لبخندی تلخ بر لبش ظهور کرده بود.این عکس العملها نشان میداد که هیچکدامشان حریف سیدنیستند.خلع سلاح شده بودم.راستش را بخواهید آنچنان برقی در نگاه سیدرسول دیده بودم که شک نداشتم عنقریب ماشه را خواهد چکاند و نفری یک گلوله در قلبهایمان خواهد نشاند. سعی کردم قدری نرم تر بااو صحبت کنم تا شاید خشمش را فرو بنشانم.گفتم:

- قربان جدت بروم آقا سید. مگر آنهائی که میروند زنده میمانند؟ اصلا از کجا معلوم که فردا همه شان را یکسره به بغداد نبرند؟

سید که کمی آرام شده بود سر اسلحه را پائین آورد . خشم از چهره اش رخت بربست و خستگی جایگزین آن شد.تمام صورت و هیکلش به گرد و غبار آغشته بود. میدانستم که از جای دوری خود را بما رسانده است و تنها هدفش نجات ماست. سید روی جعبه چوبی کنار دیوار نشست و آهی از اعماق دل سر داد:

- به خدا توکل کنید.ایمانتان کجا رفته است؟مگر شما همان مومنانی نیستید که تا دیروز برای آغاز و انجام هر کاری توکلت علی الله میگفتید؟مگرتاکنون تنهایتان گذاشته است که دارید اطمینانتان را از دست میدهید؟

دائی حسن کنارسید نشست و در حالیکه غبار موهای او را با دست میتکاند گفت:

- از کجا می آئی سید؟...موافقی برویم تنی به آب الوند بزنیم؟مثل قدیمها!

- چهار روز تمام توی راه بودم داش حسن.از سمت گیلانغرب آمدم.آرام و قرار نداشتم. نمیتوانستم بی خیال بنشینم.همه فکر و خیالم اینجابود...

- سید ،این دخترها بابایشان را خیلی دوست دارند.اصل دلیل ماندنشان در شهر،خانه و کاشانه یا امولشان نیست.میدانند که همه بر باد رفته است.آنها نمیتوانند حاج مرتضی را تنها بگذارند و بروند.

- آقای رشیدی که از حزب اللهی های بامرام،معتقد و بی ریا بود گفت:

- من هم اتفاقا همین را خدمت سید عرض کردم. گفتم دخترهای حاج مرتضی جانشان به جان پدرشان بسته است و نمیتوانند تنهایش بگذارند.

سپس ما را طرف خطاب قرار داد وافزود:

- چند نفرتان باما همراه شوید تا سری به ایشان زده و کسب تکلیف کنیم.موافقید؟

مثل همیشه من داوطلب شدم.حمید هم همراهمان آمدو چهار نفری راهی مخفیگاه پدر وسیدهاشم شدیم.

 

 

* * *

 

 

لحن پدر غصه داربودودل آدم را ریش میکرد. میدانستم ته دلش راضی به جدائی از ما نیست. ولی اونیز به رفتن ما اصرار داشت.من گفتم:

- آخر اگر ما برویم چه کسی میخواهد برایتان آب و غذا فراهم کند؟

درحقیقت اگر من،خاله،دائی و بقیه نبودیم پدر وسید تنها و بی پشتیبان میشدند و ممکن بود از گرسنگی و تشنگی تلف شوند. آنها حتی لحظه ای نمیتوانستند در کوچه و خیابانهای قصر آفتابی شوند. پدر در ادامه صحبتهایش افزود:

- ماهم قصد نداریم بیش از این اینجا بمانیم.همراه آقای مهدوی نقشه ای طرحریزی کرده ایم که شبانگاه از شهر خارج شویم.

پدر به شرح نقشه شان پرداخت و سید هاشم هم در توضیحات کمکش میکرد.مثل روز برای همه روشن بودکه گریختن از شهر کاریست بس پر مخاطره،هم برای پدر که سن وسالی داشت وهم برای سیدهاشم که غریب بود و با شهر و اطرافش ناآشنا..آن روز در حضور آسیدرسول من به نمایندگی از طرف خواهران ومادرم تصمیممان را اعلام کردم و خطاب به پدر گفتم:

- باباجان...همانطور که زینب(س) و اهل بیت مام حسین(ع) وی را تنها نگذاشتند مانیز تنهایت نمیگذاریم.بهر قیمتی میمانیم و صبر پیشه میکنیم. ان الله مع الصابرین.

انگار حرفی برای گفتن باقی نمانده بود. سیدرسول هم نمیدانست باید چه بگوید.حس میکردم اوهم تحت تاثیر عشق و علاقه ما به پدرمان قرار گرفته است چون از حرارت و عصبیت دقایق اولیه ورودش اثری باقی نمانده بود. من و حمید خیلی به او تعارف کردیم که پیش ما بماند ولی او اصرار داشت که باز گردد. حتی از پدر وسیدهاشم دعوت کرد که با او همراه شوند و همان شب بطرف سرپلذهاب حرکت کنندولی پدر قبول نکرد آخر او هم نمیتوانست ما را تنها بگذارد و برود. آ سید رسول با خنده گفت:

- با هم نمیتوانید ازقصر بیرون بروید.تک تک هم نمیتوانیدبروید. من نمیفهمم عاقبت شما خانواده محترم چطور میخواهید از این شهر رو به ویرانی و اشغال شده دل بکنید و به جای امنی بروید؟حاجی بخاطر دختر هایش اینجا نشسته و دخترها هم بخاطر حاجی!بالاغیرتا یکی بیاید و این معما را حل کند.

آقای رشیدی آرام دستش راروی شانه سید رسول زد و خنده کنان گفت:

- زیاد به مخت فشار نیاور سید.فقط خدا از کار این خانواده سر در میآورد و بس. حالا بهتراست زودتر راه بیفتیم.اول میرویم خانه ما چیزی میخوری،کمی هم میخوابی ،بعدش تورا بخیر و ما را بسلامت.

آنها رفتند و مانیز به خانه برگشتیم. فردای آنروزعراقیها گروه هائی از مردم با کامیونهای چادر دار به خارج از شهر منتقل کردند و ما تنها تر ا ز قبل شدیم. بعضیها و منجمله مادر معتقد بودند که عراقیهامردم راآزاد نکرده اندبلکه به اسارتگاهها منتقل کرده اند .حتی یکی از زنهای همشهری بنام طوبی خانم تصوری وحشتناکتر از این قضیه در مخیله اش پرورانده بود و میگفت:

- عراقیها مردم را به بیابانی برده اند ،به آنها رگبار بسته اند و بعد توی گورهای جمعی دفنشان کرده اند...

... و من حیران بودم که طوبی خانم اطلاعاتی به این دقیقی را از چه منبعی دریافت کرده بود!!

یک روز دیگر هم سپری شد .باز هم سربازان مستقر در شهر راه براه به مردم هشدار میدادند که باید هر چه سریعترشهر را ترک کنندچون بعثی های وفادار به صدام در راهند . آن روز قبل از غروب خورشید،من،حمید و مادر سری به مخفیگاه پدر زدیم .شوهرم به پدر پیشنهاد کرد :

- حاجی قرار است باز هم گروههائی از مردم را از قصر بیرون ببرند. توی ازدحام جمعیت گمان نکنم چهره شما وسیدهاشم شناخته شود.نظرتان چیست که همگی راهی شویم؟...

بلافاصله مادر حرفش راقطع کرد:

-چه میگوئی تورا به خدا حمید آقا؟ بچه شده ای؟عراقی ها هم که غافل باشند و دقت نکنند،افرادی از قماش احد و کوکبی آدم فروش توی خیابانهامثل آت و آشغال پخش و پلا هستند.چشم و گوششان هم که تیز تیز است و شکار را از سه فرسخی میزنند .خدا نصیب گرگ بیابانشان نکند. از شمر ذی الجوشن سنگدلترند.

پدرگفت :

- به والله اگر ممانعت شما نباشد من این خفت و خواری را بیشتر از این قبول نخواهم کرد.باید همان روزهای اول خودم را به نیروهای سپاه میرساندم .همان روزهائی که عراقیها هنوز جای پایشان را در منطقه به اندازه الآن محکم نکرده بودند و گشتی و دیدگاه و برجکشان روبراه نشده بود و موقعیت خیلی از الآن مناسبتر...

من بی مهابا پریدم وسط حرفهایش:

- باباحان این خفت است؟ پنهان شدن خفت است یا اسارت در چنگال کثیفشان؟...لا مروتها اگر اسیرتان کنندبا شما وآقای مهدوی مثل یک انسان رفتار نخواهند کرد.شما ندیده اید با اسیر هایشان چه رفتار حقارت آمیزی دارند ولی من دیده ام. خدا آن روز را نیاورد که شما را اسیر آن کافران از خدا بی خبر ببینم.

شب را آنجا خوابیدیم و ظهر روز بعدطبق قراری که گذاشته بودیم ،هنگام نهار بقیه اهل خانه با مقداری خوراکی پیدایشان شد . گرچه کارمان زیاد محتاطانه نبود ولی آنروز ظهر تصمیم گرفته بودیم نهار را بیاد گذشته دور هم بخوریم . تنها خوراکی که برایمان باقی مانده بود مقداری نان خشک،رب گوجه و مقداری خرما بود این یکی از خوراکیهائی بود که اکثر مواقع باآن سد جوع میکردیم. سعید و رقیه آنروز هی بهانه خوراکیهای رنگارنگ میگرفتندو دل شکننده مرا میسوزاندند ودچارآشوب میکردند. حدود سیزده روز بود که غذای درست و حسابی نخورده بودند .حق داشتند که هوس خورشت خلال و قاپلی و قورمه سبزی بکنند. غذاهای آن روزهای ما فقط شکم پر کن بودند و به این خاطر خورده میشدند که مانع مرگمان بشوند و بما قدرت سرپا ایستادن بدهند. بحث غذا و این چیز ها که شد عبدالله گفت:

- امروز دکان مشهدی حاتم وکلی خانی امانی توی جاده قیری باز بود . میگویند عراقیها عمدا دستور داده اند که باز کنند تا مردم را بگیرند و اسیر کنند.

بیاد روزی افتادم که همراه خاله فریده به دکان مشهدی علی رفته بودیم وهمین صحبتها را از زبان او هم شنیده بودیم و حتی خودمان عراقیها رادیده بودیم که کمین کرده بودند. توی دل هزاربار صدام را لعنت کردم که توی کاخ مجلل خودش تمرگیده و ابنطور مردم را در تنگنا قرار داده .

هنگامی که داشتم تکه ای نان خشک آب زده بدهان میگذاشتم توجهم به گونه های طفلکم که روی پاهایم خواب رفته بودجلب شد. گونه هایش آب شده بود و صورت کوچکش بطرزترحم برانگیزی استخوانی و پلاسیده مینمود.از آن لپهای با طراوت و سرخ و سفیدکه همیشه انگار خون ازش میچکید تنها پوستی خشک و چروکیده مانده بودکه انگار برپاره ای استخوان کشیده بودندش.ازشدت غصه،غذا توی گلویم گیر کرد و مجبور شدم با جرعه ای آب آنرا پائین دهم..زیر چشمی نگاهی به سعید ورقیه که در دوسویم نشسته بودند و داشتند بااشتها نانهای خشک آغشته به رب گوجه را زیر دندانهایشان خرد میکردند انداختم .دوغنچه پژمرده ای که در طی این سیزده روز نحس جلوی چشمانم طراوتشان را از دست داده بودند،پای چشمانشان چال رفته بود و هنگام خندیدن،استخوانهای گونه ها و فکشان بطرز رقت آوری خودنمائی میکردووقتی حرف میزدند از فرط بی حالی کلمات را جویده و شل و ول ادا میکردند. اینها همه نشانه های نداشتن توان و انرژی بود. دست و پاهایشان نسبت به چند روز قبل خیلی لاغرتروباریکتر شده بودند.یادم آمد دیروز که لختشان کردم تا تنشان را نظافت کنم واقعا میتوانستم دنده هایشان را بشمرم.بچه های من اصولا تپل و قبراق و سرحال بودند و دیدن حال ووضعی که دچارش شده بودند اندوه سنگین و زجرآوری به دلم می افکند که تحملش از توانم خارج بود.به خودم نهیب زدم: تو چه مادری هستی که نمیتوانی غذای مناسبی برای این طفلهای معصوم فراهم کنی؟آخرتو به چه دردی میخوری زن؟...

مثل دیوانه ها در میانه خوردن غذا ،لقمه در دهان ازجایم برخاستم و بطرف درب خروجی حرکت کردم.حمید پرسید:

- کجا مرضیه؟

و این سئوال راچند تای دیگرشان هم پرسیدند وآن چند نفرهم که نپرسیدندمنتظر جواب من ماندند. جواب دادم:

- میروم میوه ای ،بیسکوئیتی یا یک چیز مقوی برای بچه ها از دکان کلی خانی بگیرم.طفلیها دارند میمیرند از ضعف و گرسنگی...

بعد تکه نان خشکی را که هنوز توی دستم بود نشانشان دادم :

- آخر اسم این را میشود گذاشت غذا؟...

بغض راه گلویم را مثل تیله ای سربی و بزرگ سد کرد طوری که بزور میتوانستم خودم را کنترل کنم :

- دارند از دست میروند زبان بسته ها. به قرآن قسم طاقت ندارم...طاقت ندارم...

ودیگر نتوانستم ادامه دهم. زدم زیر گریه،همانجا روی زمین نشستم و صورتم را میان دو دستم گرفتم.مادر بلند شد،آمد کنارم نشست و در حالیکه بزحمت خودش را کنترل میکرد که بغضش نترکد مرا در برگرفت و گفت:

- تحمل کن عزیزم. مگر دیوانه شده ای که میخواهی بیرون بروی ؟ مگر نشنیدی؟ دکان امانی تله است .بخدا هیچ جنس خوراکی برایش نمانده که بخواهی بیاوری.پایت به آنجا بخورد زیر ذره بینی.کافیست کسی تورا بشناسد تاردت را بزنند و مخفی گاه پدرت را پیدا کنند.

اشکهایم را پاک کرده و سعی کردم قوی باشم.نباید اهل خانه فکر میکردند بریده ام و گرنه محال بود بگذارند بیرون بروم:

- مادر جان بار اولم که نیست .بارها رفته ام و از توی دل دشمن برای بچه هایم غذا فراهم کرده ام . نمیتوانم بنشینم وببینم این طفلهای معصوم گرسنگی میکشند.مثل همیشه بااحتیاط و توکل به خدا میروم و بر میگردم.نگران نباش.

حمید بلند شد که همرایم کند .مانعش شدم:

- نه ...صلاح نیست تو بیائی...هدف عراقیها از باز کردن دکانها اسیر کردن مردانی مثل توست.نمیخواهم بچه هایم بی پدر شوند. خیالت راحت باشد خطری متوجه من نیست. بسلامت میروم و باز میگردم.

حمید ابتدا قانع نشد .معتقد بود حالا که حالش خوب شده نمیتواند بگذارد من تنها بیرون بروم.وظیفه خودش میدانست که همراهیم کند ولی دائی حسن که او هم با من در ممانعت از حمید هم عقیده بود مجابش کرد که همراه شدنش با من کار بیهوده و احمقانه ایست.

چند دقیقه بعد توی کوچه بودم و داشتم بسمت دکان کلی خانی حرکت میکردم.

کوچه ها و خیابانهای قصر بسیار خلوت تر از روزهای پیشین بودو این خلوتی طبیعی بنظر میرسید چون بهرحال عده زیادی از مردم، شهر را ترک کرده بودند.حدودا دوروز بود که از خانه بیرون نیامده بودم و همین باعث شده بود که کمی ترس برم دارد. طبق معمول بدون توجه به تردد نیروهای دشمن و وسایل نقلیه شان بسمت جاده قیری طی طریق میکردم.قانون حکومت نظامی و محدودیت عبور و مرور مردم در معابر با کم شدن جمعیت ،رنگ باخته بود واز طرف عراقیها زیاد جدی گرفته نمیشد. دیگر خبری از برخوردهای خشن و تهدید بااسلحه نبود ولی بااین وجود هروقت چشمم به یک نظامی اسلحه بدست میافتاد بیاد صحنه شلیک سرباز عراقی هنگام کندن آن اعلامیه کذائی و صدای مهیب آن می افتادم که کم مانده بود پرده گوشم را پاره کند.

به مغازه امانی که رسیدم کوکبی را دیدم که مثل جن بوداده آنجا نشسته و داشت تخمه ژاپنی میشکست. هم چندشم شد،هم تنفر سراسر وجودم را پر کرد و هم دلم هری پائین ریخت. یکی دیگر هم کنارش نشسته بود که نمیشناختمش.معلوم بود که عراقی نیست و شک نداشتم که او هم از قماش همان ستون پنجمیهای منافق است و دارد زاغ سیاه مردم را چوب میزند.هردویشان گرم صحبت و خنده بودند و چون آنجا کسان دیگری هم حضور داشتند ورود من به دکان توجهشان را جلب نکرد.به کلی خانی و مردمی که داخل دکان بودند سلام کردم و جواب شنیدم.کلی خانی در حالی که سگرمه هایش در هم بود با حرکت چشم و ابرو اشاره ای به آن دو خائن کرد و پرسید:

- چه لازم داری دخترم؟

نگاهی به داخل دکان و محتویات یخچال و قفسه ها انداختم .خوراکی جماعت آنجا دیده نمیشد.کبریت و فتیله سماور و شیشه چراغ گردسوز وقلک و چراغ انگلیسی و خرت و پرتهای دیگر از جمله اجناسی بود که داخل قفسه ها بچشم میخورد.فقط کنار یخچال خاموش چند عدد خربزه با پوست پلاسیده و مقداری سیب زمینی و پیاز دیده میشد . دو تا از خربزه ها را برداشتم و روی کفه ترازو قرار دادم و آهسته پرسیدم . بجز اینها چیز خوردنی دیگری نداری؟ بچه هایم گرسنه اند.

- شرمنده ام دخترم ...این مردم همه خربزه و سیب زمینی پیاز بردند تو هم ببر...سیب زمینی پیاز قوت دارد.پیاز میکرب را میکشد.معده را تمیز میکند ..ببر بده بچه هایت بخورند. خدا میداند هرچه کنسرو و کمپوت داشتم همه اش رفت توی شکم کارد خورده این صدامیان ملعون. این چند تا خربزه چولیسیده هم اگر رنگ و روئی داشتند تا حالا باقی نمانده بودند.

مقداری سیب زمینی و پیاز سوا کردم و گذاشتم روی پیشخوان.

- باشد کلی ...اینها را بکش ببرم.

- کلی خانی همه را بدون توزین انداخت داخل زنبیلم و گفت:

- نوش جانتان . مثل شیر مادر حلالت باشد. دار و ندارم را بعثیها غارت کردند این دوتا خربزه چولیسیده و پیاز و سیب زمینی کهنه چه قابلی دارد...کاش بیشتر از اینها میداشتم و میدادم ببری برای بچه هایت.میدانم چه زجری میکشند آن طفلهای معصوم. خدا برای صدام نسازد...

همه اش میترسیدم نکند کلی خانی مرا به اسم فامیل صدا بزند ویا احوال پدرم را جویا شود .زیرا هنگام مکالمه ام با وی کوکبی و همکارش سکوت اختیار کرده بودند و پیدا بود که مشغول استراق سمع هستند.البته پیرمرد حواسش جمع بود و خوب میدانست که در حضور آن خائنین چگونه باید حرف بزند.

- چیز دیگری نمیخواهی؟کبریت،شمع،نفت...آها یک مقدار ترخینه هم ته پستو دارم .به همه داده ام .بگذار سهم تورا هم بیاورم .

رفت توی پستوی تاریک ته دکان و لحظاتی بعد با پاکتی پر برگشت.خوشحال شدم و احساس غرور میکردم که توانسته ام مقداری خوراکی مقوی تهیه کنم.پیرمرد پاکت را هم توی زنبیل گذاشت:

- خوب شد این یکی را یادم نرفت . این ترخینه را که باربگذاری و پیاز داغ کنی میارزد به هر چه پلو و خورشت و قاورمه. بده بچه ها بخورند ،قوت بگیرند.

آنگاه با حرکات سریع چشم و ابرو بمن فهماند که صلاح نیست بیشتراز اینها آنجا بمانم. تشکروخداحافظی کردم وهول هولکی از مغازه بیرون آمدم و در حالیکه سنگینی نگاه آن دو را روی خودم حس میکردم از کنارشان عبور کردم. هنوز بیش ازچند قدم دور نشده بودم که صدائی سر جا میخکوبم کرد:

- خانم...همانجا بایست.

صدا،صدای مردی بود که کنار کوکبی نشسته بود.رویم را بسمت اوچرخاندم. میدانستم که نباید ترسم راآشکار کنم یا ضعف نشان دهم. صورتم را با چادر پوشاندم و با لحنی محکم گفتم:

- بله؟...کاری داشتید؟

مرد از جا بلند شد ،بند اسلحه را روی شانه اش جابجا کرد و دوسه قدم پیش آمد:

- خانه ات کدام محل است.

نمیخواستم آدرس دقیقی به او بدهم.جواب دادم:

- ه... همین اطراف. چ... چند کوچه بالاتر.

بخاطر لکنتی که از ترس توی کلامم افتاده بود ته دل بخودم لعنت فرستادم.کوکبی که تاحالا ساکت بود بحرف درآمد و پرسید:

- مرتضی مشفق را میشناسی؟

نباید جواب ناشیانه ای باو میدادم که باعث شکش شود .با قاطعیت و بدون لکنت زبان جواب دادم:

- بله که میشناسم.کیست که اورا نشناسد؟

نگاهی بسمت مغازه انداختم.کلی خانی در آستانه در ایستاده بود و با نگرانی شاهد مکالمه ما بود. کوکبی مجددا پرسید:

- میدانی الآن کجاست؟

- از کجا باید بدانم؟...من کاری بکار کسی ندارم.دنبال غذا برای بچه هایم میگردم.

سپس چادرم را از روی هیکل امید کنار زدم و به آندو نشانش دادم.

- میبینی ؟ رنگ و رویش را میبینی؟دوتای دیگر توی خانه دارم که بخاطر کارهای شماها از گرسنگی دارند بحال مرگ می افتند...

وسط حرفهایم ،کلی خانی طاقت نیاورد و در حالیکه صدایش ازشدت ناراحتی و خشم میلرزیدگفت:

- بی انصافها ولش کنید برود پی کارش .چکارش دارید ؟ زورتان به این ضعیفه میرسد؟مگر اواستخبارات است که سراغ مشفق راازش میگیرید؟من میشناسمش.آدم بیچاره ای است.شوهرش علیل است و خانه نشین. با کلفتی و رختشوئی خرج او و بچه هایش را میدهد.

مردی که متوقفم کرده بود برگشت و رفت سر جایش نشست.کوکبی در حالیکه چند تا تخمه توی دهانش میانداخت با اشا ره دست مرخصم کرد . براه افتادم. خوشحال بودم که از خطر گذشته ام ولی قلبم از اضطراب لحظات قبل تند و تند میطپید و سعی داشتم بلند تر گام بردارم که زودتر به خانه برسم.

بتدریج رمق داشت از پاهایم میرفت و رخوت وسستی به زانوانم راه پیدامیکرد.سنگینی زنبیل کم مانده بود مفاصل دستم را از هم جدا کند.دو عدد خربزه و چند کیلو سیب زمینی و پیاز برای من بی بنیه ی همیشه گرسنه که امید را نیز در آغوش داشتم بار سنگینی بود. یکی دو خیابان را که پیمودم حس کردم کسی دارد تعقیبم میکند. بعضی اوقات از پشت سرم صدای قدمهائی را میشنیدم ،اما هنگامی که می ایستادم و سرم را برمیگرداندم کسی را نمید ید م.دوست داشتم فکر کنم توهم برم داشته است و ترس باعث شده صداهای خیالی بشنوم اما ته د لم میدانستم که توهمی در کار نیست . چهره کوکبی را که بیاد می آوردم به نظرم میرسیدکه او در لحظه آخر ،همان وقت که مرا مرخص کرده یک نگاه بخصوص داشته و به من مشکوک بوده.

نرسیده به کوچه ای که انتهای آن به خانه استاد فاضل میخورد مجبور شدم توقف کنم و از چیزی که فکرم را بخود مشغول کرده بود سر در بیاورم.زنبیل را کنار دیوار گذاشتم و چندین گام بلند با سرعتی بیشتر از قبل به عقب رفتم.حتی با وجود ناتوانی و کرختی مفاصل دست و پاهایم دوان دوان خود را به سه راهی که چند لحظه قبل از آن عبور نموده بودم رساندم تا شاید فرد تعقیب کننده ام را غافلگیر کرده و ببینم. این حرکات تاکتیکی هم مرا به نتیجه ای که حدسش را میزد م نرساند. کوچه ها همگی خلوت بودند و پرنده در آنها پر نمیزد.یک لحظه هردو زانویم تا شدند و کم مانده بود که بچه در بغل برزمین سقوط کنم .بزحمت خودم را کنترل کردم .حالم بد شد و مجبور شدم بنشینم.بدنم مرتعش شده بود و مغز سرم داشت یخ میکرد. بخود نهیب زدم:

- بازهم؟!....این چه وضع خجالت آوریست زن گنده، مادر سه تا بچه؟...از آن بچه هائی که چشم امیدشان به دستان لرزان توست خجالت بکش.باز هم که دچار ضعف و تردید شده ای.یاعلی...یاعلی...برخیز،زبون نباش...یا...علی.

تتمه توان موجود در بدنم را توی پاهایم جمع کردم و با کمک گرفتن از دیوار،قامت راست کرده و ایستادم و آنگاه نفسی عمیق کشیده و براهم ادامه دادم.به زنبیل که رسیدم از روی زمین برش داشتم و اینبار با طمانینه و آرامش به حرکتم به سمت خانه با حالتی عادی ادامه دادم.انگار نه انگار که تا لحظاتی قبل تمام وجودم لبریز از اوهام و د لشوره های گوناگون بود.

دم در خانه ایستاده و سرم را به عقب چرخاندم. میترسیدم کلید به قفل بیاندازم و وارد شوم .همه اش فکر میکردم کسی دارد مرا میپاید و میخواهد از طریق من به پدر برسد و حالا لحظه ای بود که همه چیز لو میرفت .عاقبت سایه ای را دیدم که گریخت و صدای پاهائی را بوضوح شنیدم که دوان دوان دورشد.اینها دیگرنمیتوانستند اوهام و تخیل باشند. ترسم بی دلیل نبود ولی بهرحال چاره ای جز ورود به خانه نداشتم اگر هدف آن ناشناس یافتن مقصد من بوده پس به هدفش رسیده است و من دیگر کاری نمیتوانستم انجام دهم.گرچه هنوز امیدواربودم که اینها همه تخیل باشند تخیلاتی نشات گرفته از ترس.در را گشودم و وارد شدم .

چهره وحشتزده ام همگی را متوجه غیرعادی بودن حالم کرد و تامن شروع کردم به توضیح دادن، جنب و جوشی در گرفت. اول از همه دائی و مادرسعی کردند پدر و شریعت را جائی پنهان کنند . حدود ده دقیقه پرتنش بسیار سریع گذشت .تنها جائی که برای پنهان شدن پدر و شریعت در آن خانه کوچک مناسب بنظر میرسید پستوئی بود که رختخوابها را توی آن روی هم چیده و پرده ضخیمی جلویش کشیده بودند.

داشتیم باعجله تمام رختخوابها را جلوی قامت ایستاده آن دو روی هم میچیدیم که سروصدای عراقیها از کوچه بلند شد . دائی دو قبضه اسلحه ای را که روی طاقچه بود روی سقف کاذب بالای رختکن حمام انداخت وبرگشت. حالا دیگر صدای مکالمه و فریادهای خشم آلود بوضوح شنیده میشد.آنها پشت در بودند و فریاد میزدند:

- جیش الخمینی فتح باب !

در این گیرو دار صدای فاطمه خواهر کوچکم مارا به خنده می انداخت که در جواب فریاد های وحشیانه عراقیها متصل دادمیزد که:

- نعم نعم...خمینی کورتان کند ایشالا!!

عراقیها با قنداق اسلحه و لگد شروع به کوبیدن در کردند . کاملا معلوم بود که اگر دررا باز نمیکردیم عنقریب شلیک میکردند و ممکن بود باعث کشته شدن کسی بشوند.دائی از ته حلقش یک یاعلی غرا خارج ساخت و در ادامه ،این کلمات را برزبان جاری کرد و بسمت در رفت:

- یا امیر عرب به حق آبروی فاطمه زهرا مددمان کن.نگذار این پیرمرد ذلیل شود.

درب گشوده شد و بلافاصله بازوی اولین نفررا که سرباز جوانی بود گرفت و بعربی گفت:

- برادر اینجا اسرائیل نیست .مامسلمانیم، برادریم...ما و شما باید با صهیونیستها بجنگیم.

دائی یکریز عربی میگفت و شانه بشانه آنها حرکت میکرد. چهار نفر بودند و طبق معمول هیچکدامشان گوشش بدهکار نبود.انگار اصلا دائی را نمیدیدند و حرفهایش را متوجه نمیشدند.

عاقبت فرماندهشان که یک درجه دار مسن سبیل چخماقی بود از سماجت دائی بستوه امد و هلش داد .دائی بزمین خورد و بلافاصله از جابلند شد که مجدداموی دماغشان شود و حواسشان را پرت کند. عراقیها با دیدن حمید اورا بطرف بیرون خانه هل دادند. نمیدانستم باید خوشحال باشم یا ناراحت.از یکسو چون نامی از پدر و سیدهاشم نمیبردند خوشحال بودم چون مطمئن شده بودم که این یک بازرسی معمولیست و هدف مشخصی ندارند واز سوی دیگرشوهرم را داشتند به اسیری میبردند و این،امر خوشایندی نبود.

خیلی سریع دستان او را با سیم از پشت بستند و از خانه خارج شدند. تا یکی دو دقیقه سکوت کامل بر محیط خانه سایه افکنده بود. بقدری جریانات سریع اتفاق افتاده بود که همگی شوک زده،مات و متحیر بر جای مانده بودیم.زبا ن همه مان بند آمده بود.ناراحت تر از همه من بودم که خودم را مقصر اصلی این واقعه میدانستم. اگر من از خانه بیرون نمیرفتم حالا حمید کنارمان بود.نگاهم روی زنبیل خربزه،سیب زمینی و پیازکه هنوز کنار دیوار بودمتوقف شدو احساس کردم پدر بچه هایم را با آن زنبیل پر معامله کرده ام!

هنوز همه در سکوت کامل داشتیم به همدیگر نگاه میکردیم .صدای الله اکبر گفتنهای حمید از بیرون بگوش میرسید. تنها کسی که حواسش به اوضاع بود یعنی دائی ،بااحتیاط رفت کنار محل اختفای پدر و سید هاشم و با صدائی آهسته گفت:

- تکان نخورید ها!...هنوز نرفته اند.

دائی لای در را باز کرد،بیرون رفت و دررا پشت سرش بست.من رفتم و از پشت پنجره بیرون را نگاه کردم. دائی خودش را به عراقیها که کتک زنان حمید راتا نزدیکیهای پیچ کوچه برده بودندرساند.رسیده و نرسیده یکی از عراقیها که از سماجت او بستوه آمده بودنیم چرخ ورزشکارانه ای زد و با کف پوتینش لگدی حواله سینه دائی کرد.دائی با پشت بزمین خورد و ناله ای از گلویش خارج شد. صورتش مثل لبو سرخ شده و داشت به کبودی میگرائید .ضربه پوتین نفسش را بند آورده بود.همان سربازی که لگدش زده بود سر اسلحه را بطرفش گرفت :

- امشی...امشی!

دائی نومیدانه از جا برخاست و بدون اینکه لباسهایش را بتکاند لنگان لنگان و خرد شده بطرف خانه براه افتاد. حمید دیگر الله اکبر نمیگفت. شاید نمیخواست بیش از این دائی را بزحمت بیاندازد و باعث کتک خوردنش شود.شاید میدانست که فریادهای او باعث شده که دائی سر غیرت بیاید و بهتر است سکوت کند چون فایده ای ندارد.عراقیها هم دیگر حمید را کتک نزدند و او را بردند و رفتند.

سکوت کامل جایگزین آنهمه قیل و قال شدو دائی به خانه باز گشت.از پشت پنجره که کنار رفتم پدر و سیدهاشم هم از پشت رختخوابها بیرون آمده بودند.دقایقی بعد همگی دور هم نشسته بودیم و داشتیم حرف میزدیم.دائی خطاب به پدرگفت:

- باید مجددا جای شما را تغییر دهیم چون احتمال حمله مجدد شان به این خانه کم نیست.ممکن است یکی از خائنین ستون پنجمی حمید را بشناسد و بداند که او داماد شماست...باید عجله کنیم .وقت زیادی نداریم.

دائی سپس رو به من کرد وگفت:

- خودت را ناراحت نکن .از این ستون به آن ستون فرج است.پسر کربلائی نوذربرزه دماغی را که یادت هست. خودش و زن علیلش رفتند پیش فرمانده عراقی.دوسه ساعت بعد پسرش را آزاد کردند.

- بعدش چه؟...دوباره سه روز بعد که اسیرش کردند دائی... انگارخبر نداشتی.نه؟

- چرا،خبر دار شدم.حالا خداکند حمید را آزاد کنند .دیگر نمیگذاریم گیرشان بیفتد.

 

 

* * *

 

دائی حسن جائی در حول و حوش محل استقرار عراقیها خانه ای برای مخفی شدن پدر وسید در نظر گرفته بود.دائی معتقد بود هرچقدر خانه محل اختفا به عراقی نزدیکتر باشد کمتر احتمال دارد توجهشان را جلب کند .آنجا منزل یکی از آشنایان بنام آقای شفیعی بود.یکی از اقوام دور.دائی چیزهایی به آقای شفیعی گفته بود.من و مادر و دائی مقداری خوراکی توی ساکی گذاشتیم که بعنوان چشم روشنی با خود ببریم و از صاحبخانه اجازه قطعی بگیریم چند صباحی به آن دو پناه بدهد.

به منزل مورد نظر که رسیدیم در زدیم.حلیمه خانم همسر آقای شفیعی دررا گشود و بلافاصله با دیدن ما گره به ابرو انداخت و جواب سلاممان را بسردی داد.شستمان خبر دار شد که حدس زده برای چه آمده ایم و از دیدن مانه تنها خوشحال نشده بلکه ناراحت است.مثل یک صخره سنگی باآن هیکل گنده اش توی چهارچوب در ایستاده بودو جم نمیخورد.

مادر بخودش جرات داد ،دو قدم جلو گذاشت و در چند جمله کوتاه ماوقع را بازگو نمود.جریان بازرسی خانه،دستگیری حمید ،حال ماو بیممان از عواقب بعدی...دیدم پرده پشت پنجره خانه کنار رفت و کسی نگاه کرد.سایه اش از پشت پرده توری سفیدرنگ نشان میداد که یک مرد است وحکما نمیتوانست کسی بجز آقای شفیعی باشد.معلوم بود که نمیخواهد کسی ببیندش چون بمحض جلب شدن توجه ما،بسرعت پرده را مرتب کرد ورفت. در هر صورت هیچکداممان انتظار نداشتیم که بیاید دم در و تعارفمان کند داخل منزل. حلیمه خانم همانطوربدون آنکه هیکل چاق و سنگینش را حرکت دهد بر و بر نگاهمان میکرد.این سکوت طولانی بهتر از هر کلامی داشت بما میفهماند که باید راهمان را بکشیم و برویم چون آنجا کسی پذیرایمان نیست.

حرفهای مادر که تمام شد منتظر شدیم حلیمه خانم چیزی بگوید و اوهم گویاداشت دنبال کلماتی مناسب میگشت که جواب مادر را بدهد. سکوتش خیلی طول نکشید،با حالتی بی تفاوت گفت:

- فرخنده جان مراببخش...آقای شفیعی مریض است و سردرد مزمنی گریبانگیرش شده. تحمل شلوغی و سرو صدا ندارد...

- ولی آنها فقط دو نفرند تصدقت...دونفر آدم بزرگ که سروصدائی ندارند.

- شرمنده ام ولی....

دیگر مهم نبود میخواهد چه بهانه هائی پشت سرهم ببا فد.بااینکه بهیچوجه انتظار نداشتم حلیمه خانم به ما جواب مثبت بدهد ولی بقدری ناراحت شدم که بقیه کلماتش را متوجه نشدم. انگار سطلی پرازآب یخ روی سرم ریخته باشند، از فرق سر نا نوک پا منجمد شدم.کنارکشیدم،آهی سرد از اعماق جان سردادم و بااشاره سر از مادرتقاضاکردم دیگربه اصرار کردن ادامه ندهد و خودرا برای رفتن مهیا سازد. دائی که تا حالا ساکت گوشه ای ایستاده بود دست مادر را گرفت و کشید:

- راه بیفت برویم آباجی.

معلوم بودحلیمه خانم اصلا از برخوردی که با ما کرده شرمنده نیست چون در کمال خونسردی مجددا معذرت خواهی کوتاهی کرد و دررا بملایمت بست . مادرمایوسانه همانجا جلوی درب خانه خودش را روی زمین پهن کردو کف دستهایش را توی خاکهای کف کوچه چرخاند.آنگاه در حالیکه دودست خاک آلودش را بسوی دائی دراز کرده بود با چشمان خیس به او خیره شدونالید:

- وای بر من داشی...این دستان نیازمند را دیگر بسوی کی میتوانم دراز کنم؟

دائی که نگاه غیض آلودش روی در خانه آقای شفیعی میخ شده بود.زیر لب غرید:

- نمیدانم آقای شفیعی بااین سردرد چطورتاحالا صدای توپ و خمپاره را تحمل کرده.آن دوتا بنده بی پناه خدا مگربچه اند که شلوغی و سروصدا داشته باشند؟

سپس بالاوپائین خانه را باتنفربرانداز کرد و ادامه داد:

- یعنی خانه به این درندشتی برای آن دو تا بنده خدا جا نداشت؟

مادر گفت:

- به خداحاج مرتضی خیلی دنیا دیده است داداش. وقتی فهمید میخواهیم برایشان دنبال جاومکان بگردیم گفت: فرخنده، اگر جائی رفتی و جواب رد شنیدی از کوره در نرو و چیزی نگو که بنده ای از تو برنجد.یادت باشد که هر کسی اختیاردار چهار دیواریش است و صلاحش را خودش بهتر میداند. خدا میداند اگر چیزی به حلیمه نگفتم بخاطر همین نصیحت مرتضی بودداشی.ولی ایکاش میتوانستم به همین زن که ما را به خانه اش راه نداد بگویم:حلیمه خانم ،یادت هست که که خانه مرا همیشه منزل امید خودت میدانستی و هر وقت آقای شفیعی دعوایت میکرد و کتکت میزد بمن پناه می آوردی؟حالا که شوهرم آواره و بی سر پناه شده آیا سزاوار است دست رد به سینه ام بکوبی؟

در حقیقت برخورد سرد و بیرحمانه آن زن توهین بزرگی بما بود .زیرا خانواده ما بواسطه پدرم که معتمد اهالی شهر بود احترام زیادی بین فامیل،آشنایان و همشهریها داشت و ما هرگز چنین برخوردهائی را تجربه نکرده بودیم.

باوجوددلهای شکسته و احوال ناخوش و پریشان نومید نشدیم وباز هم پی مکانی برای پنهان شدن پدر و سیدهاشم گشتیم.عاقبت خانمی بنام جمیله فیروزی که از دوستان مادر بود کلید خانه پسرش راکه خالی بود در اختیارمان گذاشت .در فکر چگونه جابجا کردن آن دو بودیم که سرو کله آقا اشرف که ازمعلمان مدرسه حمید بود پیداشد.او کارت اتومبیل و دویست تومان پول نقد از طرف حمید آورده بود. حالش راپرسیدم. آنطور که خودش میگفت پس از خبر دار شدن ازدستگیری حمید به مقرعرااقیها سرمیزند و موفق به ملاقاتش میشود.حمید هم بمحض دیدن آقااشرف کارت و پول را به او میدهد که بدست من برساند.آقا اشرف به همه اطمینان داد که حال حمید خوب است و آنگاه افزود:

- همه اسیرانشان را به مهدیه برده اند و منتظرماشینهای حمل اسرا هستند.از سربازهای کرد شنیدم که از رده های بالادستور گرفته اند فعلا کسی را اسیر نکنند چون اسارتگاهها پر شده اند وباز داشتگاههای جدید نیزهنوز آماده نشده اند.او سپس خطاب به دائی گفت:

- داش حسن تو که عربی بلدی بهتر است بروی و با فرماندهشان صحبت کنی.خیلیها رفتند و بچه هایشان را آزاد کردند.تو هم انشاالله با دست پر بر میگردی.الآن که بعثیون جائی برای اسرا ندارند فرصت خوبیست.دنبال بهانه ای میگردند که از تعداد اسرایشان کم کنند.تو هم تا ماشینها نرسیده اند دست بکار شو.البته اگر مرضیه خانم و بچه هایش را هم با خودت ببری شاید افاقه کندودلشان برحم بیاید.

سخنان آقااشرف را قطع کردم و گفتم:

- آقا اشرف من هرگز چنین کاری نخواهم کرد.التماس به دشمن؟...هرگز...سری را که در راه خدا داده ام پس نخواهم گرفت.خواهش کردن من به مزدوران بعثی جز پائین آوردن شان و منزلت یک زن مسلمان ایرانی که از زینب(س) الگو گرفته است ثمره دیگری ندارد. من از همان روز اول که وارد این مهلکه شدم خودرا به تقدیر محتوم خویش که اراده خداوند است سپردم. تصمیم گرفتم قرص و محکم بایستم و تسلیم نشوم. اگر خدا صلاح بداند خودش حمیدم را بمن باز میگرداند.

دائی با آقا اشرف رفت و من ماندم.من زنی نبودم که بتوانم به دشمنان دین و میهنم التماس کنم و بپایشان بیفتم تا شاید دل سنگشان نرم شود و برحم بیاید.

پس از رفتن دائی دست به دعا برداشتم وبه خدایم عاجزانه التماس کرد م که حمیدم را بمن باز گرداندو نگذارد بچه هایم یتیم شوند.

- پروردگارا در این دنیای پر آشوب مرا ناامید و بی تکیه گاه نخواه.گرچه همه آن چیزی را که میخواهی و بر من روا میداری باآغوش باز میپذیرم.

وهنوزنیم ساعت ازرفتن دائی و آقا اشرف نگذشته بودکه حمید به خانه باز گشت .او از آمدن دائی به قرارگاه عراقیها بیخبر بودو وقتی دلیل آزاد شدنش را پرسیدم جواب داد:

- عراقیها بدون آنکه جائی ناممان را ثبت کنند ،من و چند نفر دیگر را آزاد کردند و گفتند :بروید و فردابیائید .اردو گاههای عراق فعلا جا ندارد !

همه زدیم زیر خنده.اولش فکر کردیم شوخی میکند چون در حقیقت این کار عراقیها بیشتر شبیه جوک بود.حمید در ادامه افزود:

- باور نمیکردیم .ماهم متعجب بودیم و اولش بگمانمان رسید که دارند مسخره مان میکنند. ولی بعدش از کردهایشان شنیدیم که اسارتگاههای عراق شلوغ شده اند وبه فرموده رده های بالا فعلا نمیتوانند اسرای جدیدرا پذیرش کنند.بمحض اینکه دستهایمان راباز کردند از ترس اینکه نکند تصمیمشان عوض شود بسرعت از مهدیه بیرون آمدیم و خودمان را به خانه رساندیم.

رد خون آلود سیمهائی که دستهایش را با آن بسته بودند روی مچ و ساعدش دیده میشدو جای ضربات قنداق تفنگ روی پشت و کمرش دردناک بود و آزارش میداد. پیراهنش را در آورد تاروی خونمردگیهایش مرحم بگذارم . چنددقیقه بعدش دائی هم سررسید .گویا میدانست که حمید را آزادکرده اند چون از دیدنش متعجب نشد.اوگفت:

- خداراشکر که مجبور نشدم از این کافرها خواهش کنم . باور کنید که بعد از آنهمه کتکی که از دستشان خوردم دوست نداشتم دوباره جلویشان گردن کج کرده و آزادی حمید را گدائی کنم.همینکه به در مهدیه رسیدم چند تا جوان که آنها هم آزاد شده بودند جریان را تعریف کردندو فقط خدا میداند چقدر خوشحال شدم.

و بعد دست در گردن حمید انداخت و رویش را بوسید:

- خوش آمدی داشی .چشم و دل همه مان روشن.

حمید بخاطر زحمات دائی از او تشکر کرد وگفت:

- وقتیکه آنهمه جوان رشید را دست بسته توی مهدیه دیدم باور نکردم که در قصر اینقدر جوان وجودداشته است . تازه شاید آنهائی که دیدم یک دهم جوانانی نبودند که موقع اشغال داخل شهر بودند و حالا در اسارتگاهها به بند کشیده شده اند.

آنگاه آهی از اعماق وجود سر داد و افزود:

- خیلی غصه میخورم...میدانید چرا؟...اگر پیش از آشغال شهر تدبیر و مدیریت متمرکزی وجود داشت و این عده کثیر جوانان غیور و نیرومند، مسلح و تجهیز میشدند،بعثی ها هیچوقت نمیتوانستند به این راحتی کنترل شهر را در دست بگیرند...هزاربارلعنت بربنی صدرخائن. لطمه ای که او به این آب و خاک زد آنقدر شدید است که فقط با خون هزار هزار جوان رشید جبران خواهد شد. خدا از سر تقصیراتش نگذرد.

شب که فرا رسید دائی پدروسیدهاشم را تا مخفیگاه جدیدشان همراهی کرد و آنگاه من به خواب عمیقی فرو رفتم و یکی از شبهای آرامم را به صبح وصله زدم.

 

 

* * *

 

 

با مادر و دائی رفته بودیم سر ی به پدر بزنیم .به حمید اجازه ندادم همراهیمان کند. به او گفتم:

- عزیزم یک بار شانس آوردی و خدا کمکت کرد ولی همیشه اینطور نیست .بهتر است دیگر از خانه بیرون نروی چون احتمالا الآن دیگر بازداشتگاههای جدیدشان آماده پذیرش اسراست.

مخفیگاه جدید زیاد از محل سکونت ما دور نبود،ساعت دو بعد از ظهر بود و پدر با رادیوی ترانزیستوری کوچکش داشت اخبار رادیو تهران را گوش میداد.تهران،کرمانشاه،اهواز،دزفول و خلاصه بیشتر نقاط ایران غرق آتش وخون بود.گوینده از بمباران کرمانشاه میگفت و من دل توی دلم نبود چون بسیاری از فامیل و آشنایان که قصرشیرین را ترک کرده بودند در حال حاضر ساکن کرمانشاه بودند.خانواده عمو مجتبی،عمومصطفی،عمه فانوس،عمه طاووس وعمه بزرگم میم نازار مادر عبدالله با فرزندان دیگرش و خیلیهای دیگر.بیشتر که فکر میکردم با خودم میگفتم که در حال حاضر شاید امنیت ما از آنها خیلی بیشتر باشد چون لااقل با وجود نیروهای عراقی و حضور مردم غیر نظامی در شهر چه از سوی عراقیها و چه از سمت نیروهای ایرانی گلوله ای بسمت شهر شلیک نمیشد.

حمید که با شنیدن اخبار حسابی از کوره در رفته بود گفت:

- بنی صدر تا کی میخواهد به خیانتهایش ادامه دهد؟ اصلا انگار نه انگار ارتشی خطرناک بااینهمه ساز و برگ و تسلیحات پیشرفته دارد تمامیت ارضی کشوررا تهدید میکند.

وپدر در چواب او گفت:حرفت را قبول دارم حمیدجان . این مردک بی تدبیر- حالا نمیدانم از روی جهالت است یا عمد - اصلا به سازماندهی سریع نیروهای مردمی فکرنکرد. اگر از همان ابتدامردم را مسلح میکرد ند باندازه یک لشکر نیروی جوان و متعهد در همین قصر خودمان داشتیم،آنوقت عراقیها غلط میکردند پایشان را اینور مرز بگذارند.

سیدهاشم در تکمیل سخنان پدر گفت:

- آخ آخ آخ...حرف دل مرا گفتی حاجی.چه سیل عظیمی میشدند جوانهای پردل و جرات و برومند این شهر. من که دیدمشان میدانم چقدر زیاد بودند، ولی صدحیف...این من و شما و امثال مائیم که این قضیه را میدانیم،چون با چشمان خودمان دیده ایم و فقط حرص و جوش خورده ایم ،اما شاید بعدهامردمی که اینجا نبوده اند و فقط دورادور چیزهائی شنیده اند باورنکنند وخیلی راحت بنشینند و بگویند جوانان قصر کجا بودند؟چرا نجنگیدند؟ وآن زمان ماها نباشیم که حقایق را بشکافیم ورازها را برملا نمائیم...

البته این را هم بگویم که همه علت و معلولها و رازها به مرور زمان آشکار و برملا شد. در آن دوران هنوزآقای خامنه ای و امام تشت رسوائی بنی صدر از بالای بام به پائین نیافکنده بودندو او همچنان ترکتازی میکرد و فرمانده کل قوا بود. فکرش را بکنید (فرمانده کل قوا) بودن یک خائن آنهم در زمانی که جنگی چنین فراگیر به کشور تحمیل شده است چقدر میتواند برای یک مملکت ویرانگرباشد.ولی ایران اسلامی را خدا حفظ کرد. من فکر میکنم هر کشور دیگری اگر به دام چنین خودفروشی آنهم در دورانی آنچنان حساس میافتاد دوام نمیآوردودر کوتاهترین زمانی زیرگامهای دشمن لگد کوب میشد.آنگاه به دهها پاره تجزیه اش میکردند ودیگر حتی نامی از آن در نقشه جهان باقی نمیماند.

پدر من مرد خوش بینی بود و گمان نمیکرد بنی صدر وطن فروش باشد. او تمامی کم کاریها و نقائص آن نامرد رااز بی تدبیریش میدانست گرچه سیدهاشم وحمید معتقد بودند او فطرتا یک خائن هفت خط است که با خدعه و نفاق خود را در دل امام جا کرده و در باطن هم پیمان بیگانگان وضد انقلابیون است.

هنگام بازگشت به خانه در چند جا ،راه و بیراه میشنیدیم که عراقیها و عوامل نفوذیشان سراغ پدروسیدهاشم وچند نفر دیگررا از مردم میگیرند.آنطور که با سماجت دنبالشان میگشتند معلوم بود شدیدا مرکز توجه قرار گرفته اند.به خانه که رسیدم حمید را سخت متفکر و نگران یافتم .دلیلش را که پرسیدم گفت:

- چند روز میشود که برادرم مصطفی سری بما نمیزند.نگرانش هستم .نکند بلائی سرش آورده باشند.مرضیه تو مصطفی را خوب میشناسی، محال است در قصر باشد و به من سر نزند.خانه خودش را که ویران کردند مدتی خانه یکی از رفقایش ساکن شدو من امروز عبدالله را فرستادم آنجا که خبر ی بیاورد ولی دوستش گفته بود دو روز است بی خبر از خانه بیرون رفته و دیگر کسی او را ندیده است.

عمیقا نگران و دلواپس بود .نشستم کنارش ،دلداریش دادم و دلخوشش کردم که حتما از شهر همراه بقیه مردم خارج شده است ولی حمید میگفت محال است مصطفی بخواهد ازقصر خارج شود و به او نگوید.

نمیدانستم چطور میتوانم دل پر آشوب او را آرامش ببخشم آخر خودم دلی داشتم که از دل او خیلی نگران تر بود.تازه حمید هم مثل من نگران بچه هایمان و بیماری و گرسنگیشان بود و اینها همه باعث فشار مضاعف روحی او میشد.موضوع صحبتمان کم کم به جاهای باریک کشیده شد و حمید هر چه حرص و جوش داشت سر من بینوا خالی کرد.مثل همیشه میگفت چرا با بچه ها به کرمانشاه نرفته ام و مایه عذاب آنها و خودم شده ام.قادر نبودم از خودم دفاع کنم زیرا میدانستم مقصرم .گرسنگی و بیماری بچه ها بخاطر این بود که نخواسته بودم شهر را ترک کنم .آخر آن طفلکهای بیگناه تکلیفی بر دوش نداشتند که بمانند و مقاومت کنند . حتی بخاطر وجود آن سه کودک بر من نیز تکلیفی واجب نبودکه بایستم وبجنگم.حق بااو بود،گرچه من همواره براین باور راسخ استوار بودم که حضورم در شهر بی حکمت نیست و عاقبت همه چیزختم به خیر خواهد شد.

بی اغراق بگویم، من ایمانی شدیدا قوی داشتم ،ایمانی بر پایه دریافتهای حسی نشات گرقته ازنشانه ها.نشانه ها در زندگی آدمی زمانی قابل درک میشوند که باورشان داشته باشی وهنگامی که بر تو ظهور میکنند هارمونیشان را با تمام وجودت دریافت کنی.کشف وشهودیانشانه همیشه حائزنظم است.مانند یک بیت شعر، یک طرح قرینه سازی شده یایک موومان موسیقی... خلاصه بگویم،نشانه ها ظریفند،هنرمندانه به تو عرضه میشوند و هنگام دریافت محال است در بطنشان آشفتگی ببینی.از همان هنگاهی که دیدم دارم در ورطه ای از بلا سقوط میکنم خالصانه خود را به خالقم سپردم و از او خواستم هر آنچه که مصلحت میداند آن کند،هرگز مرا بحال خود رها نسازدو مرا از دریافت نشانه های روحانی محروم نسازد .

در ایام مشقتبار پیشین هم همواره بطور کامل به هر نشانه ای توجه موشکافانه و دقیق داشتم و هرراهی را که حس میکردم بنابر حکمتی پیش پایم قرار گرفته و درست می انگارمش،بدون ترس از مخاطرات محتملش مشتاقانه و بیدرنگ میرفتم.گرچه...هنوز راه رفتن و خروج از قصرشیرین جلوی پایم قرار نگرفته بود. من معتقد بودم چیزهائی وجود دارد که درک آن از توان ما انسانها خارج است و بهمین دلیل باید تسلیم محض اراده خداوند باشیم و ارتباطمان را با ذات اقدسش از طریق همین کشف و شهودها و توجه نمودن به نشانه ها استمرار بخشیم زیراتنها اوست که برهمه جوانب قضایای حیات و زوایای پنهان هستی آگاه است و دانا.

آن روز را نیز کماکان در خانه محبوس ماندیم.طرفهای عصر به کمک پسر عمویم ناصر مقداری نان و خرما تهیه کرده و همراه خاله فریده با احتیاط راهی نهانگاه پدرشدیم.همان ابتدای راه خاله تودلم را خالی کرد:

- دختر ،به دلم بد آمده است و مثل سیر و سرکه داردمیجوشد. بیا برگردیم و بعدا در فرصتی مناسب نان و خرما را به آنها برسانیم.

میدانستم که پدر وسیدهاشم درحال حاضرهیچ غذایی برای خوردن ندارند و محال است که بتوانم به خانه باز گردم.میدانستم آنها با دیدن این مختصر خوراکی چقدرخوشحال میشوند.

- خاله تورا به خدا دست بردار!...بابا و آن سید اولاد پیغمبرگرسنه اند آنوقت توانتظارداری من برگردم خانه و با خیال راحت بنشینم سر سفره غذا؟

خاله دیگر چیزی نگفت . منهم دلم شور میزد.اصلا من همیشه خدا هنگامیکه میخواستم بروم پیش پدر وسید دلم شور میزد ولی این دلیل نمیشد که کاری برایشان نکنم.در ادامه گفتم:

- خاله تو اگر میترسی یا بدلت بد آمده است مجبور نیستی دنبالم بیائی.باور کن نمیرنجم اگربرگردی.تنهائی میروم و فوری برمیگردم.

خاله پوزخندی تحویلم داد وگفت:

- تو راجع به من چه فکر کرده ای مرضیه خانم؟ که بزدلم و رفیق نیمه راه؟ من چطور دلم رضا میدهد تنهایت بگذارم قربانت بروم .تا دم مرگ همراهتم...میفهمی ؟ تا دم مرگ!

و خندید و افزود:

- حالا تند تر راه بیا که بتوانیم پیش از تاریکی هوا برگردیم.

براهمان ادامه دادیم.چند کوچه را که پشت سر گذاشتیم ماشین جیپی بسرعت از کنارمان رد شد و گردو خاک از خود بجاگذاشت.در حالیکه به سرفه افتاده بودیم شنیدیم که سربازان سوار بر پشت جیپ چیز هائی خطاب به ما میگویند و میخندند. ما که چیزی از حرفهایشان نفهمیدیم و برایمان هم مهم نبودکه چه میگویند و به چه میخندند ولی معلوم بود که داشتند بما متلک میگفتند.قدمهایمان را تند کردیم و به ابتدای کوچه منتهی به مخفیگاه پدررسیدیم.اول کوچه هفت هشت پله میخورد و بالامیرفت.پله ها بدجوری بلند بودند و بالا رفتن از آنها برای من یکی مشکل بود.خاله راحت بالا رفت و من عقب ماندم:

- خاله ،کمی آهسته برو که من هم برسم.

خاله بالای پله ها ایستاد و منتظر من شد:

- صدیقه میدانی داداش حسن چرا این کوچه را انتخاب کرده.

رسیدم.نفس نفس زنان روی آخرین پلکان نشستم تا استراحتی کرده باشم:

- نه ،از کجا باید بدانم؟

- خنگ خدا،بخاطر این پله هاست دیگر.ماشین وارد کوچه نمیشود وبهمین علت برنامه غارت خانه های این کوچه به بعد از غارت کل شهر موکول میشود و فعلا پدرت در امان است.حالا فهمیدی؟

از جابرخاستم و هردو براهمان ادامه دادیم :

- بله میدانم شماها خانوادتا باهوش تشریف دارید خاله جان.مامان من هم حس ششم دارد اگر متوجه شده باشی.

- مسخره میکنی بدجنس؟

- نه بخدا...

صدائی شنیدیم و حرفم را قطع کردم.صدای یک ترانه عربی بود که از رادیو داشت پخش میشد .صدا از داخل اولین خانه داخل کوچه که انفجاری درش را ریشه کن کرده بود بگوش میرسید .بدون رد و بدل کردن تنها یک کلمه ناخودآگاه با هم هماهنگ شدیم و سریع از کنار در عبور کردیم.در همان یک لحظه که عبورمان بطول انجامیدداخل حیاط خانه را دید زدم.آنجا خاک گرفته و نیمه مخروبه بودو کنار یک حوض مرمرین بی آب و شکسته سه سرباز عراقی نیمه عریان روی تختهائی که از دودرچوبی باپایه هائی از آجر بر پا شده بود داشتند میوه میخوردند. خوشبختانه چون صدای رادیویشان بلند بود و سرگرم خوردن و رقصیدن بودند متوجه عبورمان نشدند.

سومین خانه بعد از خانه مزبور مخفیگاه پدربود. دیروز که همراه با دائی به آنها سرزده بودیم کسی درخانه مزبورنبود اما حالا با وجود آن سه سرباز کمی وضعیت خطرناک و بحرانی بنظر میرسیدچون امکان اینکه آنها هوس کنند سری هم به خانه های اطراف بزنند زیاد بود. خاله درکمال آرامش و در همان حین عبور از جلوی درب مخفیگاه پدر سرش را در گوشم گذاشت و گفت:

- توقف نکن مرضیه.تاآخر کوچه میرویم تا ببینیم چه میشود.

درب خانه سوم ،چهارم و پنجم را هم رد کردیم و در انتهای کوچه ،پشت دیوار آخرین خانه مخفی شدیم. چند لحظه بعد من سرکی کشیدم ویکی از سربازها را دیدم که توی چهارچوب درایستاده و نیمی از بدنش دیده پیداست.شاید به چیزی شک کرده ویا مارا در حین عبور دیده وحالا آنجا ایستاده بود که بفهمد کجا رفته ایم .سرباز زیادآنجا نماندو مجددا بداخل خانه برگشت. خاله گفت:

- همینجا بمانیم . نکند دوباره بیرون بیاید.

بیش از پنج دقیقه صبر کردیم و خاله مجددا گفت:

- نان و خرما را بده من ببرم . صلاح نیست د ر بزنیم،صدایش را میشنوند.نایلن رااز بالای دیوار می اندازم داخل حیاط .حتما میبینند و میایند برش میدارند.

نایلن را دستش دادم و او حرکت کرد. دل توی دلم نبود و هی خدا خدا میکردم که عراقیها از خانه بیرون نیایندو او را نیبنند. اگر خدای ناکرده اورا میدیدند دیگر هیچ کاری از دستم بر نمیآمد .یا فرار میکردیم و یا کشته میشدیم ولی در هر صورت پدر و سید گیر می افتادند. خاله کنار دیوار خانه ایستاده و در حالیکه دسته نایلن را بدندان داشت چادرش را دور کمر گره زد،سپس نایلن را بدست گرفت و باآخرین قدرتی که در بازو داشت به آنسوی دیوار پرتابش کرد و بسرعت بطرف من برگشت. دستم را گرفت و بسختی کشید:

- برویم...زود...زود.

- نه ،نه خاله...کمی صبر کن ترابخدا.

خودم هم دقیقا نمیدانستم که چرا میلی به رفتن ندارم .شاید دوست داشتم برای یک لحظه هم که شده چهره پدر را ببینم. گرچه بعید بنظر میرسید که با وجود سر و صدای بزن و بکوب عراقیها پدرم خودش را نشان دهدو پا در کوچه بگذارد.

چند دقیقه ای را در سکوت سپری کردیم . خاله در گوشم نجوا کرد:

- اینجا ایستادن بیهوده است.ببین،هوا کاملا تاریک شده است . اگر توی راه عراقیها جلویمان را بگیرند چه جوابی داری بدهی؟

بعد از یک گفتگو وتبادل نظرسریع نتیجه گرفتیم که اگر ازهمان نقطه براهمان ادامه دهیم و مسیر رفته را باز نگردیم خیلی دیرمان میشود و به شب میخوریم واگرهم از جلوی خانه ای که عراقیها در آن بودند رد میشدیم که آنهم مکافات بخصوص خودش را داشت.خاله گفت:

- من این محله را مثل کف دستم بلدم .پنج سال اینجا اجاره نشین بودم.از این کوچه که برویم بعد از دو کوچه دیگر ،سومی بن بست است ولی نرسیده به آن بن بست راهی هست یک خروجی هست که مسیرمان را فوق العاده دور میکند و تا پاسی از شب را باید توی خیابان باشیم...

با دلهره حرفش را قطع کردم:

- اصلا حرفش را نزن خاله...نباید شب توی خیابان و کوچه ها ویلان باشیم.

- منهم میدانم که نباید...پس معطل نکن...

مجبور بودیم مسیر رفته را باز گردیم و قاعدتا دوباره باید از مقابل همان خانه کذائی که عراقیها توی حیاطش جشن گرفته بودند عبور میکردیم.بسم الله گفتیم و من شروع به قرائت آیت الکرسی کردم.قلبم داشت مثل پرنده ای که توی قفس حبس شده بال بال میزدو کم مانده بودکه از میان سینه ام بیرون بجهد.برسرعت قدمهایمان افزودیم و عاقبت چسبیده به دیواراز جلوی درب مزبور رد شدیم. درحین رد شدن سریعا نیم نگاهی بداخل حیاط انداختم و در کمال تعجب اثری از سربازها ندیدم!صدای آهنگ هم بگوش نمیرسید.نگاههای پر سئوالی با خاله رد و بدل کردیم و ناگهان صدای قدمها و مکالماتی نگاه ترس آلودمان را کشاند بالای بام خانه .آن سه سربازرا یک آن روی پشت بام دیدیم وبعلت اینکه ما چسبیده به دیوار راه میرفتیم آنهامتوجهمان نشدند.خاله آهسته گفت:

- خدا مرگم بدهد، دارند آن بالا چه غلطی میکنند؟نکند دارند ازطریق پشت بام خودشان را به خانه های همسایه میرسانند برای دزدی؟

ما دیگر نمیتوانستیم آنها رامشاهده کنیم چون درآن صورت آنها نیز ما را میدیدند ولی برای هردویمان مثل روز روشن بود که دارندسعی میکنند که به خانه های همسایه راه پیدا کنند و یکی از آن خانه ها هم که محل مخفی شدن پدر و شریعت بود.از خاله ملتمسانه پرسیدم:

- چکار کنیم دورت بگردم ؟ بخدا وقت تنگ است...

واقعا داشتم از شدت ترس و دلواپسی میمردم. از پله های سر کوچه که پائین رفتیم.پشت دیواری کمین کردیم. حالا فرصتی کوتاه داشتیم که دور از دیدرس عراقیها چاره ای بیندیشیم :

- خاله فکری بکن ...

- چه کاری؟ چه فکری؟...خدا کریم است.انشاالله که اتفاقی نمی افتد.توکل بر خدا.حالا راه بیفت که شب شد.

- پایم هم برود دلم میماند .رضا نمیدهد بروم .باید فکری کرد خاله جان ...

خاله جوری دستم را کشید که کتفم درد گرفت:

- چه فکری؟ دیوانه شده ای؟

ولی من تکان نخوردم،بزمین میخم کرده بودند انگار.فرصتی برای مشاوره و تصمیم نداشتم ووقت بطرز بیسابقه ای تنگ بود.فکر کردم و فکر و فکر...هزار و یک فکر توی مخیله ام وول خوردند و رد شدند و رفتند و هیچکدامشان آنقدر سنگینی نداشتند که بمانند ولی یکباره یک فکر لحظه ای توقف کرد و سررشته ای از یک راه چاره را بمن عرضه کرد.سریع قبولش کردم،دودستم را دوردهانم قراردادم و از ته دل باآخرین توان حنجره فریاد کشیدم.چشمهای خاله گرد شدووحشت و هیجان از آنها بیرون ریخت.شانس آوردم که خاله با هوش سرشارش بسرعت منظور مرا فهمید و با من همصداشد.اینبار من دستش را گرفتم و کشیدمش:

- بدو.بدو و پشت سرت را هم نگاه نکن.

هردویمان پا بفرار گذاشتیم.فقط توانستم لحظه ای گذرا به بالای بام نگاه کنم و سربازها را ببینم که دارند هول هولکی از روی دیوار به داخل کوچه میبرند و همزمان دنبال منبع صدا سرشان را به اطراف میچرخانند.شاد بودم و خیالم راحت که آنها را از سرک کشیدن به خانه های همسایه منصرف کرده ام .

تا خود خانه نه پشت سرمان را نگاه کردیم و نه از شتاب گامهایمان کاستیم.این درسی بود که خاله بمن داده بود .یاد گرفته بودم که این روزها در مواقع بحرانی و خصوصا هنگام فرار ازچنگ دشمن فقط بدوم و فکر رصد کردن موقعیت دشمن نباشم چون تنها بایددوراه جلوی روی خود میدیدم:گریزومرگ .اگر نمیتوانستیم فرار کنیم فکر تسلیم را نیز نباید میکردیم بلکه تنها به مرگ با گلوله دشمن بایدراضی میشدم.

نفهمیدم کی و چطور به خانه رسیدم فقط این را یادم هست که به هیچ نیروی عراقی برخورد نکردیم و وقتی به در خانه رسیدیم نور سرخ خورشیدمغرب هنوز روی دیوار پهن بود.پشتمان را به در تکیه دادیم و در حالیکه بشدت نفس نفس میزدیم بهم نگاه کردیم و زدیم زیر خنده.

 

 

* * *

 

 

ماجرا را که برای بقیه تعریف کردیم همگی تحسینمان کردند. حسین به من افرین گفت و نظرش این بود که مانند همیشه عاقلانه تریم عکس العمل را نشان داده ام.ولی در حقیقت من هنوز خیالم کاملا راحت نبود که توانسته ام پدر را نجات دهم. اگر آن سه عراقی باز هم هوس کرده باشند روی بام بروند چه؟آنقدر نگران بودم که نفهمیدم دارم بلند بلند حرف میزنم:

- نکند مخفیگاهشان را پیدا کرده باشند.

حسین گفت:

- اینقدر دنبال دلیلی برای نگران بودن نگرد صدیقه جان .از لحاظ کلی تو درست میگوئی،احتمال خطر همیشه برای آنهاهست همانطور که برای من و تو نیز هست ولی خطر احتمالی با خطر حتمی زمین تا آسمان تفاوت دارد.همینکه تو وخاله دقیقاسر بزنگاه،آنجا حضور داشتیدو و با تدبیرتان آنها را از خطری حتمی نجات دادید نشانگر آنست که خداوندخودش نگاهدارشان است وشما فقط اسباب رفع بلا بوده اید.پس مطمئن باش وقتی هم که تو نیستی خدای متعال کسان دیگری را اسباب نجاتشان قرارمیدهدو لازم نیست وقتی هم که در خانه هستی دلواپس پدر باشی.

عبدالرضا که دید من نمیتوانم آرام بگیرم گفت حاضر است نیمه های شب سری به نهانگاه زده و ما را از سلامتی آنها مطمئن سازد و نیمه های شب به قول خود عمل کرد.

به پیشنهاد دائی مرتضی لباسی سر تا پا مشکی برایش تهیه کردیم تا در تاریکی شب استتار شود.تادو ساعت بعد یعنی تا ساعت چهار بامداد که او به خانه برگشت هیچکس نخوابید.همگی دست به دعا بودیم و قرآن و مفاتیح میخواندیم و از خداوند عاجزانه میخواستیم که عزیزانمان را از ما نگیردو نگاهدار سلامتی وجانشان باشد.

عبدالرضا که برگشت و خبر سلامتی پدر و شریعت را داد همگی نفسی براحتی کشیدیم .خبر خوش دیگری که داد این بود که آن سه عراقی خانه ای راکه در همسایگی مخفیگاه پدر بود ترک گفته بودند.گویا فریاد کشیدنهای من و خاله باعث شده بودکه بترسند و فراررا برقرار ترجیح دهند..دائی به شوخی گفت:

- غلط نکنم فکر کرده اند توی آن محله خلوت و سوت وکورجن ها خانه کرده اند وصدای جیغ هم ازاجنه بوده !

احساس سبکی و راحتی بخصوصی میکردم .بعد از خواباندن بچه ها مفاتیحم را بازنموده وشروع به خواندن کردم.خبری که عبدالرضا آوردحس خوبی بمن بخشیده بود و ازته دلم خوشحال بودم.ساعت حدودپنج بامداد بود که آن راحتی خیال مرا به خوابی شیرین و عمیق میهمان کرد.

 

 

* * *

 

 

چهاردهمین روز اشغال قصرشیرین هم فرارسید .تقریبا نیمی از مهر ماه گذشته و ما هنوز بلاتکلیف و پا در هوا بودیم. پدر و شریعت هنوز توی مخفیگاهشان که یکی دو نوبت دیگر هم عوضش کرده بودیم ساکن بودند و روزگارشان بسختی میگذشت. حال حسین کاملا خوب شده بود و وضع محمد احسان هم بدک نبود.آشنایان و اطرافیان دست بدست هم داده و برایش از داخل مغازه ها و خانه های متروکه شهرشیرخشک گیر می آوردند و تغذیه مرتب و درست اورا قبراق کرده و بفهمی نفهمی یک پرده گوشت گرفته بود.عفونت گوشش کاملا بهبود نیافته بودولی کم شده بود و پیدا بود که دارد بسمت بهبودی میرود و من این همه اتفاق خوب را مرهون همان خانواده،آشنایان و اقوامی بودم که حتی لحظه ای تنهایم نمیگذاشتند و مانند خودم برای محمد احسان مادری میکردند.

برای همه بلااستثناء واضح بود که دیگر ماندن در قصر کاریست عبث.عراقیها استحکاماتشان را تقویت کرده بودندو بنظر میرسید قصد اقامتی طولانی مدت را دارند. مسجد مهدیه به مقر ثابت فرماندهی نیروهای عراقی تبدیل شده بود و مراسم صبحگاه و اهتزاز پرچم رادور میدان مرزبانی برگزار میکردند . گاهی وقتها از تعییراتی که رخ داده بودخنده ام میگرفت.شهرآباد و زیبای مراخیلی راحت وسهل انگارانه بدست عراق داده بودند.شهرپراهمیت،شکوهمند و مغرور من چه خیانتکارانه بازیچه گشت و به نیستی کشیده شد.هنوزباور نداشتم که قصرشیرین مملو شده از سربازان عراقی .دلم میخواست یکی بیاید،سیلی محکمی بزند توی گوشم و از خواب بپرم ببینم همه چیز سرجایش است،اوضاع مثل سایق است و مردم سر کار و کاسبیشان هستند.کربلائی حسین جلوی مغازه اش را آب پاشی کرده ،قفس سهره اش را زیر سایبان جلوی مغازه اویزان کرده و با آب و تاب از خرمای رطب تازه اش تعریف میکندوهمراه با سهره آواز سر میدهد.سید امیر سر ایستگاه سرپل ایستاده و بلند بلند میگوید: سرپل...سر پل دو نفر.زینی دوغ فروش سیار شهر با خرش توی کوچه ها میگردد و فریاد میرند: دوغ لیلی...کره کردی ...روغن دان میه.بچه ها با شوق فراوان توی راه بازگشت از مدرسه میگویند و میخندند و گاهی هم به سرو کول هم میپرند.حسین،ظهرهنگام که صدای اذان از گلدسته مسجد جامع فضای شهر را عطر آگین میسازد خسته و بی رمق از سر و کله زدن با شاگردانش با لبخندی برلب به خانه باز میگردد و پس از نماز و هنگام خوردن غذا از ماجراهایی که با بچه های بازیگوش مدرسه داشته میگوید .گاه از یاد آوری شیرین زبانی برخی از محصل هامیخندد و گاه حرص میخورد که چرا پدر مادر ها حواسشان به فرزندانشان نیست و کل بار تعلیم و تربیت را بر دوش مربیان و معلمان تحمیل میکنند...

ولی نه...فاجعه قصر ویران من حقیقت داشت و حالا ما مردم قصرشیرین باید شهرمان را ترک میکردیم و میرفتیم .معلوم نبودباید به کجا میرفتیم و نمیدانستیم تاکی چشممان به زادگاهمان نخواهد افتادوفقط خدا میدانست . آینده ای مبهم فرارویمان بود و هیچ چیزی قابل پیش بینی نبود.و این حقیقت چقدر غم انگیز بود.

نزدیکیهای ظهر در خانه کوبیده شد .مشهدی رحیم رضائی پشت در بود.او از دوستان صمیمی پدر و یکی از افراد خوشنام و معتمد شهر بحساب میآمد.تعارفش کردیم.داخل شود که دور هم بنشینیم و استکانی چائی بنوشیم.او که معلوم بود عجله دارد ترجیح داد داخل حیاط بایستد و صحبت کند.لیوان آبی را که دستش دادیم نیم خورده روی لبه ایوان گذاشت و گفت:

- با همه مردم قصر هماهنگی شده است که فردا صبح علی الطلوع ساعت شش همگی دور میدان مرزبانی که کنار مقر فرماندهیشان یعنی مسجد مهدیه است جمع شویم و از آنها بخواهیم که کلیه ساکنین شهر را یکجا از شهر خارج کنند.

مادر گفت:

- آیا نیازی میبینید که دست بدامان آنها شویم؟خودمان نمیتوانیم هماهنگ شویم و جملگی شهر را ترک کنیم؟

- نمیشود حاج خانم .اگر بدون اطلاع آنان از شهر خارج شویم بعید نیست که حرکتمان را خودسرانه و شورش تلقی کنند و عکس العملی نسنجیده و خشونتبار از خود بروز دهند که باعث آسیب رسیدن به مردم شود.ضمنا راهمان طولانی و خطر ناک است .بدون وسیله نقلیه نمیتوانیم برویم .حتی اگر مارا تا مسافتی جلو ببرند بقیه راه را میتوانیم پای پیاده برویم .

من که تاآن لحظه ساکت بودم گفتم:

- آقای رضائی ،اینهمه صبر کردیم که ارتش و سپاه برای آزاد سازی قصر اقدام کنند و ما هم بتوانیم بنوعی از داخل شهرکمک حالشان باشیم.فکر نمیکنید اگر یکی دوروز دیگر هم دندان روی جگر بگذاریم بهتر باشد؟ شاید فرجی شودو...

مشهدی رحیم بالحنی یاس آلود کلامم را قطع کرد:

- نه دخترم .موضوع رسیدن نیروی کمکی منتفی است .من هرروز اخباررادیو را گوش مدهم . توی خوزستان غوغاست.ارتش صدام با تمام قدرت دارد تلاش میکند که بطرف شهرهای مهم پیشروی کند و دولت هم ناچار است فعلا تمرکزش را روی آن مناطق بگذارد. توی منطقه خودمان فعلا پیشرویها متوقف شده است .گرچه قصر و اطافش تحت اشغال هستندو دشمن تانزدیکیهای (مل یاقو) پیش رفته است ولی تلاشی که عراق در خوزستان میکند با اینجا اصلا قابل مقایسه نیست .کاملا پیداست که صدام ملعون برای تصرف خوزستان دندان تیز کرده چون عمده نیروهایش راآنجابه خدمت گرفته است. ما الآن اسیر عراقیها هستیم منتها رحم خدا شامل حالمان بوده و تاکنون بجمدالله اتفاق ناگواری برای زنها و بچه هایمان نیفتاده است .ولی در همیشه روی یک پاشنه نمیچرخد.هران ممکن است شرایط عوض شده وباصطلاح ورق برگردد .هر چقدر در بازگشت به مناطق امن شتاب کنیم کم است.اگر فردا نتوانیم هیچ تضمینی وجود ندارد پس فردا بعنوان اسیر جنگی ماراراهی بغداد نکنند.

مادر در حالیکه نیم نگاهی بمن داشت و بنظر میرسید مخاطبش بغیر ازمشهدی رحیم من نیزهستم،گفت:

- آقای رضائی حرف حق جواب ندارد.همین فرمایش شما را من دیشب به دخترانم گفتم. به خدا هیچ جنایتی از بعثیها بعید نیست .آنها به هیچ دین و مذهب و مرامی پای بند نیستند.ما وظیفه خودمان را حتی بیشتر از توانمان انجام داده ایم و سختیهای بسیار متحمل شده ایم .تا جائی هم که مقدور بوده سنگر را خالی نکرده ایم ولی دیگر ماندنمان جایز نیست و تا قبل از رسیدن بعثیون وفادار به صدام باید شهر را ترک کنیم.این دیگر چون و چرا یا اما و اگر ندارد.

مش رحیم بااشاره دست مرا بسوی خود فرا خواند و آهسته پرسید:

- دخترم .حاجی اصغر و شریعت کجا مخفی شده اند؟

من و منی کردم و مردد بودم که بگویم یا نه . مش رحیم لبخند معنی داری برلب نشاند:

- حق داری بترسی .باوجود آن همه خائن درشهر باید هم ترسید.

بعد هم خنده ای کرد و ادامه داد:

- به من هم مشکوکی که مخبر باشم دختر حاجی اصغر؟

- نه...این چه حرفیست مشتی ...شما دوست صدیق و مومن پدر هستی .به چشمانم هم شک کنم به شما شک نمیکنم ولی باور کنید طی این چند روز اخیردر جریان جابجا شدنهای مکرر و هیجانات و دلواپسی های ناشی از آن بحدی فشار روحی روانی متحمل شده ام که گاهی اوقات مغزم قفل میکند و سرعت تفکر و عمل از من سلب میشود.

و براستی ازاینکه در جواب دادن به سئوال آن پیرمرد وارسته و نورانی تاخیر کرده و دچار شک و تردید شده بودم خجل گشتم .به مش رحیم قول دادم که فردا صبح علی الطلوع ،قبل از اجتماع مردم با وی همراه شده و اورا به ملاقات پدر و شریعت ببرم.

بعدازرفتن مش رحیم قدری به سخنانش اندیشیدم.نظراتش عاقلانه بود و منطقی.با وجود خطر بالقوه ای که تمامیت ارضی کشور را در منطقه جنوب تهدید میکردفعلا نباید امید میداشتیم که نیروهای خودی برای آزادسازی قصرعملیاتی انجام دهند.همین که فعلا پیشروی عراق در اینجا متوقف شده بودجای خوشحالی داشت .پس بااین اوصاف تنها راه جلوی ماترک شهربود و بس.گاهی درجریان یک اقدام مشخص گزینه ها فرا وانند و لی بعضی اوقات فقط یک انتخاب باقی مانده است و انسان مجبور است به همان یک انتخاب تن دهدواین حکایت مردم قصرشیرین بود که فقط یک گزینه برای انتخاب داشتند:بجای نهادن خانه و کاشانه و رفتن بسوی تقدیری تیره و تار و نامعلوم.

آن شب نماز شب حضرت محمد(ص) را خواندم و توانستم یکی دو ساعتی را هم در یک آرامش نسبی بخوابم.صبح پیش از اذان بیدار شدم،حسین را هم بیدار کردم و با آمدن مش رحیم ،کمی نان و خرما بر داشتم وهرسه عازم مخفیگاه پدر و شریعت شدیم.وقتی که به آنجا رسیدیم هنوز آفتاب طلوع نکرده بود.پدر آب چائی را بالای آتش گذاشته بود. نماز را به جماعت خواندیم،بعد دور هم نشستیم و به صرف صبحانه مختصری که تهیه کرده بودم مشغول شدیم.

پدر خوابی را که همان نیم ساعت قبل ،پیش از بیداری دیده بود برایمان تعریف کرد:

- توی خوابم دیدم که رسول اکرم(ص)سر اسبش را بدست سیدالشهدا سپرد . دختران و اهل بیتش همه سوار شدند و رفتند . من به حضرت عرض کردم:آقا این بچه ها و دخترها از بالای اسب نیفتند قربانت گردم.پیامبر (ص) در جوابم فرمودند:اصغر...حسین خودش میداند چکار کند.

مش رحیم گفت:

- حاجی اصغررویای دم صبح صادق است و خوابی که انبیاء و ائمه درآن حضور داشته باشند نشانه سلامت و رستگاری و برکت است انشاالله تعالی.

پدر گفت :

- ما بنده های ناچیز خدا چه میدانیم رستگاری و سلامت واقعی در چیست؟گاهی آنچه در نظر ما سختی و شقاوت میآید،مایه سلامت ،رستگاری و فوزعظیم است .هر فتح و گشایشی در ابتدای راه نیازمند زمینه هائیست که ما شاید از حکمت و کیفیتش آگاه نباشیم.

پدرآیاتی از سوره مبارکه فتح را بعنوان شاهدی بر مدعای خود قرائت نمودکه حقیقتا مصداق سخنانش بود. درحینی که پدر صحبت میکرد،شریعت متوجه حالاتی در چهره مش رحیم شده بود و نگاههای اورا بخود با معنی حس کرده بود لذا از وی پرسید:

- آقای رضائی گویا میخواهی چیزی بگوئی ولی مرددهستی.

- والله از خدا که پنهان نیست از شما چه پنهان.من یک دلم پیش شماست که چطور میخواهید از این مخمصه خودرا رها سازید.قرار بر این شده که مردمباقی مانده در شهرراهی سرپلذاب شوند و از آنجا خودرا به مکانهای امن برسانند ولی من درمانده ام که شما دو نفر را چگونه باخودمان ببریم.بااین اصرار و سماجتی که عراقیها و دست نشاندگانشان در یافتن شما داشته و دارندبعید میدانم شناسائی نشوید و قادر باشید میان جمعیت خودرا استتار کنید.حالا پیشنهادی به عقل ناقص حقیر رسیده که لازم میدانم مطرح کنم،شاید راهگشا باشد.

مش رحیم ادامه نداد .همانطور که شریعت متوجه شده بود براحتی نمیتوانست حرفش رابزند و پیشنهادش را مطرح سازد.منمشتاق شده بودم بدانم که او چه راه حلی برای این معضل اندیشیده است .پدر که گویا دلش میخواست زودتر پیشنهاد مش رحیم را بشنود مشتاقانه پرسید

-فکر و تدبیر شما زبانزد خاص و عام است آقای رضائی .بگو ببینم چه کاری را صلاح میبینی؟

همگی سراپا گوش شدیم و چشمان منتظرمان را بدهانش دوختیم .برایمان جالب بود که به راه حل این مسئله سخت دست بیابیم چون حقیقتا هیچکداممان راه چاره ای نمیدیدیم که بی خطر باشد.مش رحیم همانطور که سر به زیر داشت رشته کلام را در دست گرفت:

- من فکرمیکنم اگر هر دوی شما ریش و سبیلتان را بزنید شناسائیتان محال خواهد بود،چون تاکنون کسی شما را بدون موی صورت ندیده است و در ضمن به ذهن کسی خطور نمیکند که شما چنین کاری بکنید.

یک سکوت چند ثانیه ای بر قرار شد و بیکباره شلیک خنده اتاق را پر کرد.تنها کسی که نمیخندید شریعت بود که داشت لب بدندان میگزید و سرخ شده بود .حتی مش رحیم هم داشت میخندید.مسلما علت خنده همه ما تصویری بود که از آندو در مخیله خود ساخته بودیم .تصور کردن پدر و شریعت بدون ریش و سبیل خیلی خنده دار و مضحک بود.

پدر روبه شریعت کرد و در حالیکه هنوز خنده از روی لبانش محو نشده بود پرسید:

- نظر شما ظاهرا مساعد نیست.نه؟

شریعت که پیدا بود لزومی نمیبیند درمورد این موضوع فکر کند بسرعت جواب داد:

- سرم راهم بزنند ریشم را نمیزنم.جان بی مقدارمن آنقدر ارزش ندارد که بخاطرش بخواهم شعائررا زیر پا گذاشته و محاسنم را بتراشم. ناسلامتی من یک روحانی هستم و باید الگوی شجاعت و صبر و پایمردی باشم نه اینکه با هر حادثه ای رنگ عوض کنم .رعایت اصول مخصوصا در این شرایط حساس و حیاتی اهمیت صد چندان دارد. میدانم که برای جان در بردن از این مهلکه خیلی کارها میتوان انجام داد،ولی اگر تاکنون دندان بر جگر فشرده و تحمل نموده ام باین خاطر بوده که حرمت این لباس را از بین نبرده و شرافتم را بعنوان یک طلبه خدشه دار نسازم.فکر کنم آقای میخبر هم با بنده د راین زمینه بابنده هم عقیده باشند. هدف نمیتواند توجیه کننده وسیله باشد.میتواند؟

طرف خطاب او در بخش آخر سخنانش پدر بود.پدر در تائید نظر شریعت سری تکان داد وخطاب به مش رحیم گفت:

- میدانم که پیشنهادتان از سر دلسوزیست ولی عجالتا بهتر است هم و غم خودرا بر این بگذارید که جان عموم مردم شهر محافظت شود و بسلامت به سرپل برسند.ماهم بامید خدادنبال راهی برای پیوستن به شما خواهیم بود.شاید بی آنکه مجبور شویم محاسنمان رابزنیم بتوانیم از حلقه محاصره خارج شویم.

مش رحیم از کیسه ای که در دست داشت ماشین اصلاحی بیرون آورد،روی زمین گذاشت و آنرا بطرف پدر هل داد:

- اصغرآقا،آقای شریعت روحانیست و محذوراتی دارد ولی لااقل شما ریشتان را کوتاه کنید .حتی اگرهم شناسائی نشوی بخاطر ریشت گیر میفتی.عراقیها هرکسی را که ریش دارد بلااستثنا بعنوان پاسدارمیگیرند.

پدر تشکر کرد و قول داد به سفارش مش رحیم عمل کند و مجددا به او سفارش اکید کرد که در خصوص خارج نمودن مردم از شهر دقت داشته باشدو طبق یک برنامه ریزی مشخص و با روشی صحیح مردم را از پراکندگی و تکروی در مسیر بر حذر دارد و به امداد رسانی به افراد ضعیف و ناتوان و زنان و کودکان و افراد سالمند و تعاون و همیاری بخصوص در زمینه تقسیم آب و غذا توجه کندتا بحول و قوه الهی بسلامت برسند و خدای ناکرده تلفات یا مصیبتی گریبانگیرشان نشود.پدر معتقد بود اگر کسی نباشد که رهبری آن جمع کثیر را در این سفر مخاطره آمیزبعهده گیرد،عدم هماهنگی باعث روی دادن اتفاقات ناگواری خواهد شد .

آقای رضائی قول داد که حداکثر تلاشش را برای هرچه بهتر به انجام رساندن کارها انجام دهد. حسین نیز آن لباس سرتاپامشکی راکه عبدالرضا چندشب قبل هنگام سر زدن به مخفیگاه پدرپوشیده بود به شریعت داد تا درشب مقرر بپوشد.

آسمان کاملا روشن شده بود و خورشید روز پانزدهم مهر ماه درحال بالا آمدن از افق انوار کم جانش را بروی بام منازل غالبا متروک و چپاول شده شهر پهن کرده بود. مش رحیم براه خودش رفت و من و حسین نیز راهی منزل شدیم تا خودرا برای رفتن آماده کنیم.

 

 

* * *

 

 

ساعت هنوز به شش و نیم نرسیده بود که بعثیون با منظره جالب وغیر منتظره ای روبرو شدند.قریب به هزار تن مرد و زن و کودک کنار مسجد مهدیه تجمع کرده و آماده بودن که از قصر خارج شوند. فرماند هان عراقی که تازه از رختخوابشان بیرون آمده بودند با دیدن آن جمعیت انگشت حیرت بدندان گزیدند آخر انتظار نداشتند بعد از آن همه گلوله باران و اسیر گرفتن ،هنوز هم این تعداد مردم در شهر زخم خورده و نیمه ویران قصر باقی مانده باشند. مردم هر قدر که در توان داشتند مواد غذایی، آب آشامیدنی و مایحتاج مورد لزوم دیگر را در بقچه ها ،چمدانها و کوله هایشان گذاشته بودند .خانواده من و بقیه فامیلها هم همراه با خانوارهائی از همسایگان و آشنایان نزدیک در یک مکان دور هم گرد آمده بودیم و منتظر شروع سفر بودیم.مش رحیم و پهلوان نجف و چند تن دیگر از معتمدین و ریش سفید های شهر قبلا عاقلی کرده و اجازه این تجمع را از عراقیها گرفته بودند و ظاهرا نباید مشکل یا خطری جمعیت حاضر را تهدید مینمود.مادر روبه من کرد و گفت:

- میدانی این جمعیت مرا یاد چه موقع میاندازد؟

- احتمالا انقلاب...

- آفرین...یاد روزهای تحصن و تظاهرات افتادم.از زمان انقلاب تا کنون،یعنی نزدیک دوسالی هست که خیابانهای قصر جمعیتی به این کثرت را بخود ندیده است.آنروز ،جلوی ساختمان فرمانداری را یادت هست؟مامورین کلانتری و ساواکیها متصل مردم را تهدید میکردند که اگر متفرق نشوند بسویشان تیر در میکنند،ولی مردم هیجانزده آنقدر داغ بودند که از هیچی نمیتر سیدند...

حسین وارد بحث شد و توی کلام مادر پرید:

- همیشه آخرهای تظاهرات ،آنموقع که قطعنامه پایانی را پشت تریبون قرائت میکردم مردم گوش تا گوش مینشستند و با دقت و توجه فراوان بدون آنکه کسی با بغل دستی اش حتی یک کلام حرف بزند شش دانگ حواسشان را به قطعنامه میسپردند. حس میکردم نفسها در سینه حبس است و همگی دارند با عشق و علاقه گوش میدهند تا در دهای دل خود را از زبان من بشنوند.هر کدام از بندهای قطعنامه که بپایان میرسید غریو تکبیر مردم ساختمان فرمانداری را بلرزه می انداخت.خیلی بحال آن دوران حسرت میخورم ! چقدر همبستگی ویکدلی مردم زیبابود.چه شکوهی داشت !...قدرت خداوندی در صدای پر صلابت الله اکبر مردم بخوبی حس میشد...

ودائی مرتضی در این لحظه رشته کلام را بدست گرفت:

- و این جنگ...این جنگ نتجوانمردانه تاوان همان حق طلبیهاست.تجلی اراده خداوند را عده ای شیطان صفت که منافعشان در خطر بود دیدند وتاب نیاوردند زیرا اطمینان داشتند که نهضت حق طلبی و عدالت خواهی درمرزهای ایران محصور نخواهد ماند و سراسر منطقه و جهان را در بر خواهد گرفت. آزادی هیچوقت راحت و بی دردسر بدست نیامده است . هنگام پیروزی انقلاب خیلی از همین مردم تصور میکردند که دیگر از خون و شهادت خبری نیست ولی یادم میآید که همین حاج اصغر خودمان رو بمن کرد و گفت :آ مرتضی فکر نکنی ابرقدرتها دست از سرمان بر میدارند ها!...آنها گنجی رااز دست داده اند که بسیار برایشان قیمتی بوده .برای دوباره بچنگ آوردنش با تمام توان خواهند جنگید که اگرنجنگیدند به درستی و ارزش انقلابمان شک کن .ملت ایران از خوابی چند صد ساله بر خاسته اند و هیچگاه دوباره در آن خواب شوم فرو نخواهند رفت.یا برای همیشه با شیاطین خواهند جنگید،یا آنها را مجبور خواهند کرد که به اراده ملت ایران گردن بنهند و به حقوق حقه ما احترام بگذارند.

حسین گفت:

- بله دائی ،حالا حالاها باید بجنگیم و سختیهای گوناگون را تحمل کنیم .این را نیز باید بدانیم که تسلیم در برابر خصم خیانت به خون تمام شهداست ...

ناگهان ولوله ای در میان جمعیت افتاد. دلیل آن ولوله جنب و جوشی بود که از جانب عراقیها مشاهده میشدو مردم را مضطرب میکرد.حسین که گویا شصتش از موضوعی باخبر شده بود گفت:

- دارند از فرصت استفاده میکنند ناجنسها . برای چپاول خانه ها مسابقه گذاشته اند .احتمالا بزودی برسر وسایل باارزش بجان هم میافتند و همدیگررا لت و پار میکنند.

بیاد روزی افتادم که باخاله توی راه برگشت به خانه بودیم و جسم سنگینی از طبقه دوم خانه ای جلوی پایمان بزمین افتاد و تکه تکه شد.چه فحشهائی بهم میدادند و چه دعوائی باهم میکردند بر سر تصاحب اموال این مردم بیچاره!

خودم از بالای جمعیتی که جلوی دیدم را گرفته بودند توانستم ببینم که چند تا عراقی با تیرآهنی که در دست داشتند به درب مغازه ای که روبروی ساختمان کلانتری بود کوبیدند و آنرا شکستند.بعدش اثاثیه بود که از آن مغازه بیرون ریخته میشد .فقط همین یک مغازه نبود که داشت غارت میشد.تاآنجا که چشمان من میدید چند مغازه دیگر هم همین وضع را داشتند.ترجیح دادم دیگر نگاه نکنم چون بدجور روی ذهنم تاثیر منفی داشت .رویم را که برگرداندم مهدی گفت:

- مامان آب.

صدائی از بلندگو برخاست .کسی بزبان عربی و با لحنی خشن چیزهائی گفت .در حالیکه جرعه ای آب به مهدی میخوراندم از دائی معنی جملات پخش شده از بلندگو را پرسیدم.دائی جواب داد:

- بی پدر از سربازهایشان میخواهد که غنائم را متعلق بخود ندانند و همه وسایل را در یک محل که اعلام خواهد شد جمع کنند.تهدید کرد که اگر خبر دار شود کسی چیز باارزشی را پنهان کرده است مجازات سختی در انتظارش خواهد بود اما در آخر وعده دادکسانی که بیشترین فعالیت را در کسب غنائم داشته باشندسهم چشمگیری نصیبشان خواهد شدو درضمن آنهائی هم که بدلایلی نمیتوانند دربرنامه غارت و چپاول شرکت کنند نگران نباشند چون سهمشان محفوظ است.

بعد سری به نشانه تاسف تکان داد و ادامه داد:

- بدبخت به ما...چه برنامه ریزی ها ئی برای ثمره یک عمر تلاش و عرق ریختن این مردم میکنندوچه وعده وعیدهائی بهم میدهند.بدبخت به ما.

نظامیان عراقی حلقه محاصره مردم را تنگ تر کردند .شاید از ترس اینکه نکند کسی برای محافظت از خانه و زندگیش اقدامی کند. صدائی مهیب از طرف کلانتری توجهات را بسمت خود جلب کرد .یک تانک بزرگ در چند حرکت رفت و برگشت ساختمان روبروی کلانتری را که محل ساواک قدیم بودویران کرد و عده ای از عراقیها که تماشاگر این صحنه بودند پس از اتمام کار شروع به پایکوبی کردند وبا فریاد و هلهله خیابان را روی سرشان گذاشتند.خدمه تانک که انگار عمل قهرمانانه ای انجام داده اند از تانک پائین پریدند و شروع کردند به رقصیدن و طولی نکشید که بقیه سرباز ها هم به آندو پیوستند.کاردم میزدند خونم در نمیآمد:

- مگر مرض دارند سگ پدرها؟چرا خانه ها را الکی ویران میکنند.

دائی در جواب من پس از کشیدن آهی سوزناک گفت:

- ناراحت نشو عزیز دل دائی...ویرانگری قانون جنگ و عادت شوم جنگ افروزان است.در ضمن این کارها فقط برای سرگرمی و هلهله و شادی نیست بلکه نوعی آماده سازی منطقه برای حفاظت بهتر است.در میدان جنگ هرچقدر زمین صافتر باشد و موانع طبیعی یا مصنوعی کمتر باشند میدان دید وسیعتر خواهد شدو کنترل نیزراحت تر انجام خواهد گرفت .بخصوص درقصرشیرین اینکار لزوم بیشتری دارد چون هنگام نبردهای خیابانی،جوانان مدافع شهر جائی برای استتار و مخفی شدن نخواهند داشت و عراقیها بی دردسرآنها را تعقیب خواهند کرد.فکر میکنی بعد از رفتن ما تا چه مدت قصرشیرین بشکل یک شهر باقی خواهد ماند؟حتم دارم تا چند وقت دیگر از این شهر تاریخی و زیبا جز زمینی سوخته و مملو از خرابه ها و تلهای خاک بجای مانده از خانه ها ،چیزی باقی نخواهد ماند.

مادر متصل عراقیها را نفرین میکرد . خیلیها از میان آن جمعیت لب به ناله و نفرین نیروهای عراقی گشودند و بقیه نیز غمگین وحیرتزده،درکمال ناباوری صحنه های زشت و امزجار آور چپاول و تخریب را نظاره میکردند.

در میان اینهمه ددمنشی و قساوت محض منظره ای جالب و لطیف توجه مرا جلب کرد. کمی آنسوتر از جمع مردم ،بچه گربه ای ملوس و نحیف ،هراسان زیر نفربری پنهان شده و ترس و ضعف توان گریز را از او سلب کرده بود.قطعااگر نفر بر حرکت میکرد له میشد. سربازی کم سن و سال که تازه پشت لبش سبز شده بوددر حالیکه بااشاره دست از راننده خواهش میکرد حرکت نکند،همزمان با چوبی بلند در دست سعی داشت گربه را از زیر نفر بر بیرون بکشد.راننده که مرد سبیل کلفت و کله گنده ای بود و با عصبانیت داشت با سرباز جوان بگو مگو میکرد ومعلوم بود که نمیخواهد صبر کند چون هی گاز میدادوپشت سر هم دود سیاه ازعقب نفربر بیرون میزد.من نگران بودم که نکند حرکت کند و گربه بینوا له شود ولی خوشبختانه گربه از زیر نفربر بیرون دوید و آنگاه نفر بر از جاکنده شد و رفت.سرباز جوان را دیدم که با خوشحالی و رضایت درز شدن گربه را نظاره میکند. دیدن این صحنه دلم را لرزاند و حال غریبی بمن بخشید.در کنا رددمنشی ها ئی که طی این روزها ی شوم از دشمن دیده بودم این حرکت آن جوان مرا سر شوق آورد و گوئی نسیمی خنک و روحبخش در جهنمی سوزان روحم را نوازش کرد و جلاداد. با خود اندیشیدم:سربازی که اینگونه برای حفظ جان یک حیوان کوچک و بی دفاع تلاش میکند و به همقطار بیرحمش التماس میکند هرگز نمیتواند گزندی جان یک انسان که همنوع اوست برساند . این نشان میداد که درهرجاو هر زمانی در کنار افراد پلید و شیطان صفت انسانهای نیک سرشت هم وجود دارند و همین ها هستند که در میان گنداب متعفن نامردمیها رایحه خوش انسانیت را میپراکنند.

در آن گیرودار و ازدحام فشرده ،عراقیهاکه گوئی مجدداانرژی گرفته بودند چند تن از جوانان را از میان جمعیت جداکرده،باخود بردند ومادران،خواهران و همسران گریانشان را برجای نهادند.شانس یار حسین بود که آن روز بیشتر توجهشان به جوانان کم سن و سال جلب میشد وبه مردانی در سن وسال او کاری نداشتند. من و خواهرهایم باصلاحدید پدر چادر رنگی بسر کرده بودیم چون ممکن بود کسانی که چادر سیاه بسر دارند بعنوان خواهران بسیجی دستگیر شوند.

با دیدن موج جدید هجمه دشمن به خانه ها نگرانی از وضعیت پدر و شریعت شدت گرفت چون تا ساعاتی دیگر با خروج همه مردم ازشهر، درب همه منازل شکسته میشد و بالطبع مخفیگاه آنان نیز از این قاعده مستثنی نبود.تنها امیدمان این بود که تا قبل از حمله عراقیها به محل اختفایشان،محل را ترک نموده باشند.خواهر کوچکم بتول در حالیکه گریه میکرد باآن لحن کودکانه اش از مادر پرسید:

- مامان...چه کسی میخواهد برایمان کار کند و پول در بیاورد؟کی برایمان نان میخرد؟انگور میخرد؟...

و من زیر لب از خود میپرسیدم:

- از این پس چه کسی تکیه گاهمان خواهد بود؟

مادر،مهربانانه دست نوازشی بر سر بتول کوچک کشید و مانند همیشه همچنان زمزمه دعا ورد زبانش بود.خواهردیگرم مریم آرام آرام نوحه ای آشنا رامیخواند:

- کودکی از داغ پدر برده به زیر سر وای از این مصیبت ،وای از این مصیبت

درآن دقایق پرآشوب که غوغای درونچه بسا بیشتر از بیرون بود،فاجعه دشت کربلا را مجسم مینمودم و از خود میپرسیدم:براستی اهل بیت امام حسین(ع) چگونه تحمل آنهمه مصیبت و شکنجه را داشتند؟ چگونه توانستند تاب دیدن صحنه بریدن سر پدر و برادر و تاخت اسب بر پیکر مطهرشان را بیاورند؟و براستی که مصائب مادرمقابل رنج عظیم آن بزرگواران بسیار ناچیز بود...و همین افکار بودند که مرا آرام نموده وتسلای دل دردمندم میشدند.

نفراتی از عراقیها- بعضا با لباسهای غیر نظامی و مبدل - بداخل جمعیت نفوذ کرده بودند و در حال کنترل کامل همه چیز و همه کس بودند .چند نفر از عوامل نفوذی و ستون پنجمی ها هم همراه آنان بودند . من هرچند دقیقه یکبار تعداد افراد خانواده را میشمردم که مبادا کسی از ما توسط آنان ربوده شود و متوجه نشوم.راهی بجز شمارش نداشتم چون توی آن شلوغی پر اضطراب حضور ذهن کمی برایم باقی مانده بود ونمیتوانستم بسرعت تک تک افراد خانواده راتشخیص دهم و بفهمم کسی از قلم تفتاده یانه.

پاهای مادر و خواهرهایم که به اندازه من تحرک نداشتند و کل آن چهارده روز را اغلب گوشه ای نشسته بودند ،دردناک و متورم شده بود و بزحمت قدم بر میداشتند.حالا دیگر آنسوی مسجد مهدیه و داخل خیابان اصلی مملو بود از وانتها و کامیونهای پراز اسباب ،اثاثیه منازل مردم که همگی در یک ردیف پشت سر هم داشتند بسمت میدان میآمدندولابلایشان اتومبیلهای شخصی رنگارنگ هم دیده میشد.دقایقی بعد کاروان غنائم جنگی میدان را دور زده بود وداشت در یک ستون در طول جاده ای که به خسروی منتهی میشد حرکت میکرد تا غنیمتهائی را که با رذالت از مردم دزدیده بودند به صدام پیشکش کنند.

برای مردم همراه داشتن چیزی بزرگتر از یک کوله کوچک یا بقچه و ساک دستی ممنوع شده بود.این دستوراز طرف بعثی ها واز چند روز قبل که جابجائی مردم را آغاز کرده بودندمکرر اعلام شده بود.ماهم سعی کرده بودیم ضروری ترین مایحتاج مانند آب و نان و پوشاک را در بقچه هائی حتی الامکان بصورت فشرده بسته بندی کرده و در دست بگیریم تا موجب جلب نظر عراقیها نشود.

چشمم به پیرزنی افتاد که پسر جوانی همراهش بود .آن دودرطرفین گونی بزرگی که روی زمین بود بر روی آسفالت خیابان نشسته بودند.دلیل اینکه آنها موجب جلب نگاه من شدند این بود که اولا گونی همراهشان بزرگتر از حدی بود که مجاز اعلام کرده بودند و ثانیا جوان همراه پیرزن در سن و سالی بود که امکان اسیر شدنش توسط عراقیها کم نبود. در همین افکار بودم که دستی مچ راست جوانک را چسبید و اورا از جا یش بلند کردو دست دیگری سر گونی را گرفت وآن را روی آسفالت کشید.آن دودست متعلق به یک درجه دار و یک سرباز عراقی بود.پیرزن بایک دست سمت دیگر گونی و با دست دیگرش دست چپ پسر جوان را گرفت و کشمکش سختی مابین آن چهار نفردر گرفت.

با نگرانی از جایم نیم خیز شدم و دائی را نیز صدازدم که به آن صحنه توجه کند، شاید بتوانیم کاری بکنیم.درجه دارپیرزن را هل داد و اورا بزمین انداخت جوان که عصبانی شده بود خواست بطرفش حمله کند که ضربه قنداق تفنگ سرباز زمینگیرش کرد.خدا خدا میکردم که جوانک مقومت نکند ولی او سمج تر از این حرفها بود.همانطور که زمین افتاده بودگونی را بغل کرد وآنگاه در حالیکه عراقیها گونی را میبردند اونیزروی زمین کشیده میشد.خشونت این کشمکش لحظه بلحظه بیشتر میشد و سروصدای ناشی از آن عده ای از مردم و منجمله جمعی از عراقیها را نیز متوجه خود کرده بود. دهان سرباز و درجه دار کف کرده بودو پشت بند هم فحش میدادند و جوانک را کتک میزدندو پسر در حالیکه کتکها را بجان میخرید همچنان در سکوت گونی را در بغلش گرفته بود و رها نمیکرد.پیرزن گریه کنان به پسر التماس میکرد که از خیر گونی بگذرد ولی بیفایده بود.در این میان دو سرباز دیگر سررسیده و باقنداق اسلحه ایشان بجان پسر افتادند. بحدی اورا زدند که توان از کف داد و گونی از بغلش بیرون آمد.سرباز ها در میان ضجه و شیون پیرزن او راروی آسفالت کشیدندو با خودشان بردند.

جوانک را داخل مغازه ای درهمان نزدیکی محبوس کردند و همان درجه داری که بااو درگیر شده بود در حالیکه برایش شاخ و شانه میکشید و بعربی تهدید ش میکرد کنار مغازه به نگهبانی ایستاد.ما خودمان را به پیرزن رساندیمواو که دائی را میشناخت دست بدامانش شد:

- آقای باغبانباشی دستم بدامانت،کاری بکن .این بچه کله خر است .آخر مگر این گونی چه داخلش بود ؟بخدا نه طلا داخلش بود نه پول ولی بقدری سماجت کرد که عراقیها فکر کردند خبری است . اگر ولش نکنند به بغداد میبرندش .خودت که میدانی این پسر یادگار جوانمرگم است .عروسم چشم براهش است .اگر اسیرش کنند بخدا مادر بیچاره اش میمیرد.

دائی او را به آرامش دعوت کرد و از من خواست اورا به کناری ببرم :

- صدیقه، عزیزم نگذار شلوغش کند تا ببینم چه کاری از دستم بر میآید.باید فکرکنم.

دائی پس از اندکی تفکر بسمت محلی که جوان را حبس کرده بودند رفت .پیرزن از من پرسید:

- دخترم،یعنی میتواند کاری بکند؟ این بچه یتیم است.

- پناه ببر به خدا ننه جان.انشاالله که آزادش میکنند.

- انشاالله...انشاالله.ولی کا ش زودتر کاری بکنه.

صحبت دائی با درجه دار چند ثانیه بیشتر طول نکشید.عراقی که کوتاه قد و شکم گنده هم بود با خشونت دست به سینه دائی گذاشت و هلش دادو حتی اسلحه اش را بلند کرد و تهدید کرد که با قنداق اورا خواهد زد دائی دودستش را بعلامت تسلیم بالا برد،چند قدمی عقب عقب رفت و بعد بطرف مابازگشت.

پیرزن با نومیدی روبه من کرد و بالحنی بغض آلود که دل آدم را کباب میکردگفت:

- دیدی خانم جان؟...قبول نکرد بی وجدان...پسره را میبرند اسیری.جواب مادرش را چه بدهم؟

دائی که بما رسید پیرزن از او پرسید:

- آقا مرتضی،کرد بود یا عرب؟

- من که بااو عربی صحبت کردم .اگر کرد بود جوابم را به کردی میداد.

- صلاح میدانی من هم بروم بااوصحبت کنم؟

- نه مادر ،کاری از دست تو بر نمی آید...بگذار ببینم چه فکری میشود کرد.

دائی در فکر بود وپیرزن کم طاقتی میکرد:

- بیچاره میشود .این پسر کله شق است .فحششان میدهدوعراقیها آنقدر شکنجه اش میکنند که بمیرد.

مادر که تاآن لحظه ساکت بود و فقط نگاه میکرد پیش آمد:

- داداش هرکاری از دستت بر میآید انجام بده...اگر عجله نکنی و اورا ببرند معلوم نیست چه بلائی سرش بیاورند.زبان بسته خیلی کم سن و سال است...

مادر ناگهان سخنش را قطع کرد.گویا فکری به ذهنش خطور کرده بود.روبسوی پیرزن کردو پرسید:

- طلا،جواهرات...سکه ای چیزی نداری ؟

پیرزن درمانده و عاجز جواب داد:

- ایکاش میداشتم،خاک بر سرم که ندارم،گل بر سرم که ندارم...به قرآن تمام زندگیم توی آن گونی صاحبمرده بود .چکارکنم خانم؟هیچ ندارم،هیچ...هیچ...

دل سنگ بحالش کباب میشد. درنگ جایز نبود و وقت شدیدا تنگ بنظر میرسید .بیاد یک جفت النگوئی افتادم که چند ماه پیش برای دخترم نرگس خریده بودم و خیلی هم دوستش داشت.روی دوپانشستم و شانه های نرگسم را توی دست گرفته و گونه اش را بوسیدم:

- دختر گلم ،نرگس جان...النگوهایت را میدهی که پسر این ننه را از دست آدم بدها آزاد کنم ؟دیدی چطور کتکش زدند و زندانیش کردند؟

انتظار داشتم امتناع کند و طبق عادت همیشگیش بگریه بیافتد.گرچه حتی اگرهم گریه میکرد النگو ها را از دستش در میآوردم ولی دوست داشتم این ماجرا بعنوان یک عمل انسان دوستانه در ذهن دخترم حک شود.از آنجا که خدا میخواست آن پسرجوان اسیر دشمن نشود و دل پیرزن نشکند نرگس بی چون و چرا دستهایش را جلو آورد تا النگوها را خارج سازم.با عجله و خیلی سخت النگوها را از دست دخترم بیرون آوردم .دستهای طفل معصوم از درد سرخ شده بود :

- آخ...مامان دردم میاید...

جگرم کباب شد از آن آخی که فرزندم از ته دل کشید ولی چاره ای نبود.اینهاهمه میگذشتندولی آزادی آن جوان همیشه ممکن نبود.فورا النگو ها را بدست دائی دادم و او بسرعت و دور از چشم بقیه عراقیها در جه دار را کناری کشیدو النگوها را کف دستش گذاشت .درجه دار عراقی در حالیکه سعی میکرد کسی از همقطارانش اورا نبیند النگوها را بدقت نگاه کرد تا از اصل بودنشان مطمئن شود.

چند دقیقه بعد جوان همراه با مادر پیرش میان جمعیت ایستاده بودند .پیرزن از خوشحالی در پوشت خود نمیگنجید و من اشک شوق میریختم.خوشحال بودم .تمام اموالم را دشمن برده بودبدون آنکه چیزی بمن بدهد ولی این یک جفت النگورا خودم به دشمن داده بودم تا آزادی یک هموطن را بخرم و دل پیرزنی را شاد کنم .چه چیزی میتوانست باارزش تر از چنین کاری باشد؟ پیرزن آنقدر من و نرگس و همه خانواده ام را دعا کرد که نزدیک بود نفسش بند بیاید.میگفت که نمیداند چطور باید جبران کند.اورا در آغوش کشیدم،آرامش کردم و گفتم:

- مادر تشکر لازم نیست .اجر کار نیکو را خداوند خودش بموقع خواهد داد.من انتظار جبران از شما ندارم.

همان موقع که پیرزن را در آغوش گرفته بودم کامیون یخچالداری که گویا مخصوص حمل گوشت بود ازکنارمان عبور کرد و یکی از خبرچینها که کنار یک افسر بعثی نشسته بود بادیدن مش رحیم کامیون را متوقف کردو اورا صدازد.مش رحیم خود را به او رساند و ما به آرامی پشتمان را به آنها کردیم تا دیده نشویم.صدای مکالمه شان بوضوح قابل شنیدن بود.

- حاجی توی این جمعیت اصغر میخبر و شریعت میشناسی؟

مش رحیم در کمال زرنگی و بی آنکه خودش راببازد جواب داد:

- بله که میشناسم قربان ولی توی این جمعیت نیستند شریعت قبل از تصرف شهر به قم رفت و اصغر میخبر هم که زائر مکه است و برای تدارک مقدمات سفر به تهران عزیمت کرده.

مردک جاسوس دیگر چیزی نپرسید .کامیون حرکت کرد و دور شدو منهم نفس راحتی کشیدم چون چند ثانیه سخت و دلهره آور را از سر گذرانده بودم . البته مش رحیم در مورد پدر دروغ نگفته بودجون او واقعا قصد تشرف داشت .گرچه آنسال بعلت جنگ و نا امنی کسی نتوانسته بود به سفر حج برود.

خوشحالیم زیاد دوام نداشت چون باز هم همان نگرانی و دلشوره جانکاه تکراری گریبانم را چسبید و نفسم را بند آورد.باخالی شدن شهر از سکنه و خلوتی ناشی از آن ،مخفی شدن پدر و شریعت بمراتب مشکلتر میشد .زیر لب متصل آیات قرآن را میخواندم و خدایم را به اولیاء و انبیایش قسم میدادم که حافظ و نگاهدار پدرو شریعت باشد.

بتدریج چند کامیون چادر دار در محل حاضر شدند و بابلندگو از مردم خواستند که سوار شوند.نگاهم را در اطرافم سیر دادم . آیا این آخرین دقایق من در شهر آباء و اجدادیم بود؟ چه زمانی میتوانستم مجددا بازگردم و خانه و کاشانه ام را ببینم و آیا هنگامی که درآن زمان نا معلوم به شهرم بر میگردم خانه ای وجود خواهد داشت که در آن آرام بگیرم وبیاسایم ؟

قصرشیریت زادگاهم بود . روی خاک داغ و تفتیده کوچه های تابستانهایش کودکیم را گذرانده بودم و زیر رگبارهای درشت و خنک پائیز و زمستانش شیطنتها ی کودکانه بسیاری کرده بودم. سالیانی آزگار عطر بهار نارنج باغها و درختهای توی حیاط خانه هایش را با جان و دل استشمام کرده بودم و هرسال اواخر تابستان و اوایل پائیز شیرینی شهد خوای اشرسی و زیری و رطبش را با لذت چشیده بودم وبادیدن جریان آرام ولغزنده الوندش روح و جانم را به آرامش رسانده بودم .ولی حالا...

مثل خوابزده ها،ناباور وبهتزده و گنگ بودم .رویای طولانی من بپایان خود رسیده بودو آنچه که اکنون حقیقت داشت خشونت یک چشم انداز نیمه ویران بود که جلوی چشمانم گسترده شده بود و داشت به زوال کامل نزدیک میشد. حقیقت امروز من در دو نوع چهره خلاصه میشد یا چهره های غمگین و زجر کشیده همشهریانم و یاصورتهای آکنده از خشم و شقاوت دشمنانم باچشمانی دریده که ذره ای رحم و مروت و انسانیت را نمیشد حتی در آن تصور نمود .

تنها حقیقت غالب امروز من چشمانی طمعکار و نامحرم بود که همه جا نگاهش را میدواند .توی صورتها،توی ساختمانها و خانه هائی که زمانی حریم امن خانواده ها بود.صاحبان آن چشمان آزمند همه چیز را از آن خود میدانستند و تنها یک هدف را در مغز میپروراندند:غارت و تصاحب.خواستم با نفسی عمیق توشه بر دارم و ریه هایم را پر کنم از هوای شهری که شاید هیچگاه دیگر نمیدیدمش ولی مشامم رایحه خوشی استشمام نکرد. هوا سرشار بود از بازدم مسموم نفسهای دشمن و بوی تند باروت.ضربه دست دائی به پشتم مرا بخود آورد و بطرف کامیون حرکت کردم.

حالا دیگرهمه سوارکامیونها شده بودند.توی کامیون ما ازدحام عجیبی بود و من که وسطهای اتاق کامیون ایستاده بودم نمیتوانستم بیرون را ببینم . میترسیدم چون نمیدانستم حالا که کامیون بحرکت درآمده دارد به چه سمتی میرود .بیم این را داشتم که ما را به عراق ببرند. ازآن بی وجدانها هیچ چیزی بعید نبود.چه چیزی میتوانست وحشتناکتر از این اتفاق باشد؟من مرگ را به اسارت در دست بعثیون ترجیح میدادم. نگرانیم را با مادردرمیان گذاشتم .اوجواب قانع کننده ای بمن داد و خیالم را راحت کرد:

- درست است که ما بیرون را نمیبینیم ولی کسانی که عقب سوارند اشراف کامل به جاده دارند و اگر مسیر اشتباه باشد حتما چیزی میگویند.

ولی من دوست داشتم خیالم راحت شود بهمین دلیل باآنکه خیلی خجالت میکشیدم دل به دریا زدم و فریاد زدم:

- برادرها و خواهرهائی که جاده را میبینند....داریم به کدام سمت میرویم؟

- صداهای زیادی فورا جوابم را دادند و خیالم را راحت کردند:

- سرپل...بسمت سرپل میرویم...

مادر به کنایه گفت:

- وسواست خوابید دختر؟!

کامیون که سرعت بیشتری گرفت از جاده و پشت سر کامیون صدای : یاصدام ؛یاصدام عراقیها بگوش میرسید .حسین درنگ نکرد و جوابشان را دادوهمه مردم از پیر و جوان و کودک هصدایش شدند:

- خمینی رهبر.خمینی رهبر.

از این کار حسین خیلی خوشم آمد و خودم هم با صدای بلند ،طوری که مردم بیش از پیش به شعار دادن تشویق شوند فریاد کشیدم:

- تاخون دررگ ماست،خمینی رهبر ماست.

و بازمثل دفعه قبل مردم همصدا شدند و این شعار را نیز تکرار کردند . کمی بعد با جابجا شدن جمعیت ،از لابلایشان توانستم جیپی را مشاهده کنم که توی جاده پشت سر کامیون مشغول اسکورت کردن ماست وسرنشینانش دارنددر حین یاصدام یاصدام گفتن رقص و قهقهه رانیز چاشنی شعارشان میکنند.گویا داشتند با ما کل کل میکردند که تفریحی کرده باشند.

یک نفر از بین جمع فریادزد و مردم را به فرستادن صلواتی فراخواند.همگی باآخرین توان حنجره صلوات فرستادند.صدای سربازان سوار بر جیپ دیگر بگوش نرسید .از حسین پرسیدم:

- تو میدانی کجای جاده ایم؟

حسین کمی گردنش را ایسو و آنسو چرخاند تا از لابلای هیکل مردم بتواند بیرون را دید بزند:

- فکر کنم همین الآن از شاویار رد شدیم.

یعنی حدود دو کیلومتر از شهر دور شده بودیم. چند دقیقه بعد کامیون ترمز کرد و متعاقب آن صدای ترمز جیپ پشت سری هم بلند شدو سپس فریاد سربازان سوار بر جیپ شنیده شد :

- امشی...امشی...رو...

چادر کامیون را کنار زدند و اسلحه بدست مردم را از کامیون پیاده کردند .مجددا ترس توی دلم افتاد . حس کردم این حس فراگیر شده و کل آن جمع ترسیده اند چون صدا از احدی در نمیآمد. فکر ی که مرا ترسانده بود و مسلما تنهافکری که آن لحظه توی ذهن همه وول میخورد این بود که بیم داشتیم بعثیهای خبیث قصد داشته باشند توی این بیابان همه را به گلوله ببندندو آنگاه دستجمعی مدفون سازند!

با کمک حسین و دائی من و مادر و خواهرها و بچه هایم همگی پیاده شدیم .از حسین پرسیدم:

- اینجا کجاست؟

- پل شیرازی است.ولی چرا اینجا؟

دائی که فکرم را خوانده بود سرش را در گوشم نهاد:

- غلط کرده اند ...میخواستند بکشند همانجا توی شهر میکشتند...نترس و توکل کن...درس اول حاج اصغر،توکل توکل.

آه دائی جان من!...تو چقدر مرا میفهمیدی.توکل ، این فقط یک کلمه ساده نبود .این کلمه برایم معجزه های بسیار به ارمغان آورده بود وهمواره مایه آرامش روحی من بود.کلمه توکل که تکیه کلام پدر و ورد زبان او بوداز همان اوان کودکی توسط پدردر معبد قلب من حک شده بود . گرچه گهگاه بر این حکاکی مقدس غبار نومیدی و هراس و دلشوره مینشست و باعث غفلتم میگشت ولی یادآوری آن توسط اطرافیانم نیروئی شگرف بمن داده و سرزندگی و شجاعت بمن میبخشید.توکل کلامی بود که همواره نام پدر،چهره او و آهنگ صدایش را در ذهنم تداعی مینمود.او را در خیالم دیدم که تنها و بیکس توی مخفیگاهش نشسته و انتظار میکشد. با تمامی وجود دلم میخواست که پیشش میبودم و میتوانستم یار و همراهش باشم ولی حیف که نمیشد و تنها کاری که از دستم بر میامد این بود که انتظار بکشم وبرایش باخلوص واز ته دل دعا کنم که بتواند بسلامت از آن مهلکه بگریزد و بما بپیوندد.

در میان نگاههای متحیر و نگران مردم ،سربازها سوار جیپشان شدند و بهمراه کامیون و بدون توجه به آن مردم بی پناه و حیران سروته کردند و بسمت قصر شیرین حرکت نمودند. این عمل عراقیها برایمان غیر منتظره بود .ماانتظار داشتیم که لااقل تا نزدیکیهای سرپلذهاب مردم رابرسانند چون طی نمودن بیش از بیست کیلومتر راه در زیر آن آفتاب گرم و زیر آتش آتشبارها ی دو طرف فوق العاده سخت و خطرناک بود .گرچه ...از دشمنی چون بعثیون انتظار رحم و شفقت داشتن انتظاری بس بیهوده بود.

مثل روز روشن بود که مقداری جلوتر باید یک محدوده حائل وجود میداشت که طرفین آن منطقه را زیر آتش خود داشتند.این از جمله اطلاعاتی بود که من در جلسات آموزش نظامی سپاه فرا گرفته بودم و حالا داشت به دردم میخورد.مسلما برای عراقی جماعت سلامتی مردم اهمیتی نداشت و حتی بعید نبود که عمدا مارا هدف قرار دهند . نیروهای خودی نیز که ابدااز وجود ما مردم غیر نظامی در آن نقطه خبر نداشتند و بطور طبیعی جواب آتش دشمن را با آتش متقابل میدادندو این وسط ما در مخمصه ای بودیم که فقط خدا میتوانست به دادمان برسد.

عده ای قادر به راهپیمائی نبودند . روزهای متمادی گرسنگی و تشنگی و خوردن غذاها و نوشیدن آبهای آلوده و بیماریهای ناشی از ان همراه با تالمات روحی شدید و دیوانه کننده آنان را ناتوان کرده بود . برای افراد سالخورده هم که پیری و ضعف ناشی از آن مزید بر تمام آن دلایل بود.

زنی را بیاد میآورم که خادمه مسجدامام حسین(ع) بودوچند ساعت بعد،نزدیکیهای ظهر از قافله جاماند.اویک پیرزن تنها بود و کسی را برای همراهی در کنار خود نداشت .مردم هنگامی متوجه فقدان او شدند که دیگر اثری از وی باقی نبود وشاید کیلومترها از ما دور فتاده بود. دائی مرتضی و چند تن از ریش سفیدان حاضر در آنجا دو جوان پرتوان را مامور کردند که مسافتی را به عقب باز گردند،شاید پیرزن را پیدا کنند.بقیه مردم یکی دوساعتی متوقف شدند گرچه عده ای آدم عجول قبول نکردند و براهشان ادامه دادند ولی بیشتر مردم توقف کردند تا آن دو جوان بازگردند.شاید یکساعت و نیم یادوساعت گذشت تا جوانها بر گشتند ،اما دست خالی. عجیب بنظر میرسید انگار آب شده و رفته بود توی زمین .مسیر مادرجاده آسفالته اصلی بود و ممکن نبود کسی آنرا گم کند.فقط یک احتمال وجود داشت وآن این بود که پیرزن بر اثر اختلال حواس ناشی از خستگی یا ضعف قوه بینائی جمعیت وجاده را گم کرده و به بیراهه رفته باشد. شاید از همان ابتدای مسیرنتوانسته بود با جمعیت همراهی کند و شاید هم اصلا از کامیون پیاده نشده بود!هیچی معلوم نبود.بهرحال چون هرکسی کل حواس خود را به خانواده اش معطوف کرده بود ،آن بینوا ی بیکس در این میان تنها مانده و فراموش گشته بود.

تبادل آتش فی مابین چندان شدید و پرقوت نبود . در ابتدای حرکت چند گلوله توپ خودی به تپه های نزدیک اصابت نمود ولی به کسی آسیب نرساند .دو طرف جاده پر بود از واحدهای تانک وتوپ و موشک انداز عراقیها که در نقاط مختلف مستقر شده بودندو این نشان میداد که هنوز در محدوده تحت سیطره دشمن هستیم وهنوزبه منطقه حائل نرسیده ایم.بارها مجبور شدیم برای عبور کامیونها و نفربر های عراقی به حاشیه جاده برویم و چون آنجا گلوله های عمل نکرده زیادی افتاده بود ،مراقبت از کودکان بسیار مشکل بود.

این سو وآنسو سیمهای مخابراتی و حلقه های درهم پیجیده سیم خاردار دیده میشدند.من وچند تن از خواهران حزب اللهی که مختصر آشنائی با آموزشهای نظامی داشتیم سعی میکردیم در هدایت مردم نهایت مهارت را بخرج دهیم و آنها رااز خطر دور نگاهداریم. گهگاه که کامیونی یا جیپی حامل سربازان بعثی از کنارمان عبور میکرد صدای خنده و تمسخر سرنشینانشان بدجوری اعصاب مردم را بهم میریخت. حتی چند بار یکی دونفر از جوانان که نمیتوانستند جلوی خشمشانرا بگیرند قصدداشتند برایشان سنگ و کلوخ بیاندازند ولی ممانعت بزرگترها مصرفشان کرد.سه پسر نوجوان و تر و فرز که از شاگردان مدرسه حسین بودند توسط او انتخاب شده بودند که بین مردم آب توزیع کنند . در یک دست گالن و در دست دیگر کاسه ای سفالی داشتند ومیان جمعیت میگشتند. گرمای هوا با فرارسیدن نیمروز شدت گرفته بود و همین باعث میشد که مردم زود بزود تشنه شان شود .گرمای هوا و خستگی راه باعث میشد شر وشر عرق بریزیم و بدنهایمان گر بگیرد.منظره تلاش آن سه نوجوان که با شور و نشاطی زاید الوصف در سیراب نمودن تشنه لبان میکوشیدند بسیار زیبا و دلگرم کننده بود. دلم میخواست گالن دست یکیشان را بگیرم و بر سرم خالی کنم تا از حرارت کلافه کننده تنم کاسته شود .دلم لک زده بود برای یک حمام درست و حسابی .بقدری احساس چرک بودن میکردم که انگار لایه ای ضخیم و گل مانند روی پوستم کشیده اند .آب زیادی همراهمان نبود ،اگر ذخیره مان باتمام نیرسید بعید بود عراقیهای در حال گذر از جاده قطره ای بما بدهند .در نگاه خصمانه سربازان که آواز یا حبیبی میخواندند وروی خشاب کلاشهایشان ضرب عربی میگرفتند ذره ای رحم و شفقت و انساندوستی وجود نداشت.ارتش عراق معدن شقاوت بود و یافتن آدمی که ذره ای شفقت داشته باشد فقط میتوانست در حد یک اتفاق نادر باشد.

هنگامیکه آفتاب تارک آسمان را در سلطه خود گرفت توقف کردیم .عده ای از فرط خستگی روی شانه شنی جاده دراز کشیدند و آنهائی هم که آذوقه ای همراهشان بود خوراک مختصری تناول کردند.من و خانواده ام پیش از هر کاری ابتدا تیمم کرده ونماز مان را خواندیم سپس همگی دور هم جمع شده و هرچه را که با خودآورده بودیم وسط گذاشتیم و شروع بخوردن کردیم. غذابزور از گلویم پائین میرفت .برنج سردوخمیری را که گلوله کرده و میان انگشتانم گرفته بودم روی درب قابلمه ای که جلویم بود گذاشتم و اشک از چشمهایم سرازیر شد .حسین پرسید:

- باز چه شده صدیقه جان؟این یک ذره غذا را هم نخوری که جانی برایت باقی نمیماند عزیزم.

- بخدا نمیتوانم حسین.از گلویم پائین نمیرود.

واقعا هم که غذا از گلویم پائین نمیرفت .گرهی از بغض راه گلویم را سد کرده بود و بقدری قلمبه و بزرگ بود که مانند جسمی گرد و سخت ته حلقم احساسش میکردم . حسین مجددا گفت:

- میدانم...فکر پدر رهایت نمیکند.حق داری .ولی باید بفکر بچه هایمان هم باشی .مخصوصا محمد احسان .خدا کریم است.توکل کن.

دائی که لقمه اش را داشت با اشتها فرو میدادجرعه ای آب نوشید و خنده کنان سر شوخی را با من باز کرد:

- اصغر الآن جایش از من و تو راحت تر است دختر .بیخود آبغوره نگیر...

بعد کف پایش را نشان من داد و ادامه داد:

- بگذاراین رانشانت بدهم تا اشتهایت بازشود ! پدر جانت که پایش مثل من تاول نزده ...زده؟ آقا الآن دارد توی خانه کیف میکند.بحال خودمان گریه کن دختر جان،بحال خودمان گریه کن.

خاله باغیض اعتراض کرد:

- دهه !...داداش این چه کاریست که میکنی؟ داریم غذا میخوریم ها...زهر مارمان شد به خدا.!

و من برای اینکه موجب آزار و ناراحتی اطرافیانم نشوم خوردن غذا را از سر گرفتم و با بی میلی آن گلوله برنج سرو خمیر را از روی درب قابلمه برداشتم بکمک جرعه ای آب ، نجویده قورتش دادم.

اطراق مردم در آن مکان نیم ساعت بطول انجامید و همینکه با صدای مش رحیم بلند شده و آماده حرکت گشتیم تبادل آتش طرفین که تا آن لحظه بسیار مختصر بود شدت گرفت. صفیر گلوله های سنگین توپخانه عراق را که پشت سرهم از روی سرمان عبور میکردند بوضوح میشنیدیم.ولی ما بطرزی غم انگیز بی دفاع بودیم و چاره ای جز حرکت رو به جلو نداشتیم.جائی برای پناه گرفتن وجود نداشت.حتی اگرسنگری برای پناه گرفتن وجودداشت برای ما ثمری نمیداشت.تاکی میخواستیم توقف کنیم و پناه بگیریم؟ تبادل آتش دوطرف چیزی نبود که بخواهد شروع و پایانی داشته باشد ضمنا ما باید هرچه زودتر تا قبل از غروب آفتاب به سر پلذهاب میرسیدیم چون آب و آذوقه مان روبه اتمام بود .

مدتی بعد به جائی رسیدیم که هدف گلوله های شلیک شده از طرف توپخانه عراق بود یعنی خطر ناکترین جای منطقه. تنها شانسی که آوردیم این بود که از حجم آتش کاسته شد ولی با این وجود گلوله های فراوانی در اطرافمان بزمین میخورد و منفجر میشد.در آن محل دیگر نمیشد بی تفاوت بود.آنقدر روی زمین سنگلاخ درازکش کردیم که جای سالم در لباس و بدنهایمان باقی نماند.در طول شاید نیم ساعت من هزار بار از خدا طلب مرگ کردم .برایم خیلی کشنده و سخت بود که بچه در بغل هی روی زمین دراز بکشم و بلند شوم جرات هم نداشتم محمد احسان را به یکی از خواهرانم بسپارم.همه بدن نرگس و مهدی پر شده بود از خراشهای گوناگون که در تماس با زمین ایجاد شده بود.

به بالای یک بلندی که رسیدیم در فاصله ای ذور ردیفی از خاکریز که معلوم بود بتازگی احداث شده است در چشم انداز قرار گرفت .بازقه های امید را درچشمان خسته دائی و حسین که در طرفینم بودند بوضوح مشاهده کردم و بی آنکه کلامی از آنها بشنوم دریافتم که داریم به نیروهای خودی نزدیک میشویم.نمیدانید چقدر بی تاب بودم که زودتر برسم تا بتوانم دقایقی را باخیال راحت بیاسایم و احساس امنیتی را که مدتها از آن محروم و بی بهره بودم مجددا تجربه کنم.صدای مهدی رشته افکارم را گسست:

- مامان ،تشنه ام.

خواستم از نوجوانی که چند قدم با ما فاصله داشت و گالن توی دستش بود طلب آب کنم ولی حسین مانعم شد .او نمیخواست با کاسه ای که همه به آن دهان زده بودند به پسرمان آب بدهیم بهمین دلیل از مهدی خواست که کمی صبر کند و به او قول داد که پشت خاکریز رزمندگان اسلام آب سرد و گوارا خواهد نوشید.

شلیک گلوله از سمت نیروهای ایرانی قطع شد.این واقعه نشانه آن بود که دیده شده ایم و سفرمان به مرحله جدیدی رسیده است.نگهبانان روی دیدگاههای بالای خاکریزبرایمان دست تکان دادند .معلوم بود بابی سیم به توپخانه حضور مارا اطلاع داده اند .نزدیکتر که شدیم دلگرمیمان هم بیشتر شد و از داخل نزدیکترین دیدگاه ،یکی از رزمندگان بااشاره دست معبر خاکریز را بما نشان دادو مارا به آنسو راهنمائی کرد.یک نفر گفت:

- مواظب باشید...باید فقط از جهتی که او نشان میدهد برویم .بقیه نقاط مین گذاری شده اند .

معبر خاکریزرا که رد کردیم بااستقبال گرم سربازان وطن مواجه شدیمو اشک شوق از دیدگان همه جاری شد. هیچکس در آن لحظه قادر نبود خوشحالی خود را پنهان سازد یا بی تفاوت بماند.روزهای زیادی بود که چشمانمان فقط خشونت و چهره کریه بعثیهای مزدور را دیده بود و حالا دیدار چهر ه های مهربان و نورانی رزمندگان هموطن بقدری برایمان لذتبخش و شادی بر انگیز بود که در پوستمان نمیگنجیدیم.بانگ تکبیر از جای جای خط مقدم بگوش میرسید . دائی مرتضی بمحض رسیدن به پشت خاکریز بسوی قبله روی خاکها زانو زد،پیشانی بر خاک نهاد و شکر خدا را بجای آورد.

رزمندگان اسلام با سیبهای سرخ و خوشرنگ و آب خنک و زلال از ما پذیرائی کردند .من چیزی نخوردم چون نیت کرده بودم تا بچه ها و خانواده ام به محلی بی خطر و بدور از تیررس سلاحهای دشمن نرسیده اند نه لبی تر کنم و نه غذایی بخورم.وقتی میدیدم نرگس مهدی با اشتها سیبهایشان را گاز میزنندو میخندند انگاری قند توی دلم آب میشد.احساس بی نیازس میکردم و بهیچوجه تشنگی و گرسنگی آزارم نمیداد گرچه باز هم آن ته ته دلم خوش نبودم و نگرانی از وضعیت و عاقبت نامعلوم پدر اجازه نمیداد که شادی مطلق مرا در برگیردو به آرامش روحی دست یابم.

پس از آنکه بچه ها دست از خوردن و آشامیدن کشیدندمادر به کمکم آمد وبا استفاده از چند دستمال پاکیزه و مرطوب گرد و غبار راه را از دست و صورتشان زدودیم.ناگهان صدای انفجاری از فاصله ای نزدیک برخاست و دود وغباری فراوام از خط الراس خاکریز به هوا بلند شد.صدای یا حسین و یا ابالفضل از گوشه و کنار برخاست وعده ای از سربازان بطرف محل انفجار دویدند .من و مادر سر جایمان خشکمان زده و شوکه شده بودیم.چند ثانیه بعد که بر ما چند ساعت گذشت پیکر غرقه در خون جوانی را از فراز خاکریز به زیر آوردند.نمیدانم شاید یکی از همانهائی بود که برای ما از دور دست تکان داده بود وبه توپخانه بیسیم زده بود که دست نگاه دارد.جوان شهید وضع دلخراشی داشت و قسمتی ازصورتش از بین رفته بود.بسرعت جلوی چشمان نرگس و مهدی راکه به آن صحنه زل زده بودند پوشاندم وسپس رویشان را برگردانده و صورتشان را به سینه ام چسباندم.آن جوان رشید بقدری قدبلند بود که حتی برانکارد برایش کوچک بود و پایش از آن بیرون مانده بود. راستش را بخواهید دیگر اشکی برای ریختن نداشتم .نیروهای امدادی پس از اعلام خبر شهادت او از هم قطارانش اسم و مشخصاتش را پرسیدند.نامش را بخاطر ندارم ولی یادم است که بیست و سه سال داشت و بچه کرمانشاه بود .از فرمانده خاکریز تقاضا کردم که اگر مصلحت میداند آدرس خانواده اش را بمن بدهد تا خبرشهادتش را برسانم .فرمانده از من تشکر کرد و گفت:

- لازم نیست شما زحمت بکشیدخواهر.خودمان اینکاررا انجام خواهیم داد.همقطارانش فردا به کرمانشاه خواهند رفت و خانواده اش را در جریان امر خواهند گذاشت ،گرچه کاریست بس مشکل.

مش رحیم،حسین و دائی مرتضی از طرف همه مردم از سربازان مستقر درآن خاکریز و همچنین فرماندهشان تشکر وقدردانی نمودند و سپس راهمان را بسمت سرپلذهاب مجددا ادامه دادیم .آنطور که میگفتند مسافت زیادی باقی نمانده بود و حتما پیش از تاریکی هوا به سرپلذهاب میرسیدیم.

دیدار با سربازان وطن به همه ما روحیه ای تازه بخشیده بود و خوردن آب پاکیزه و آن سیبهای خوش طعم و شیرین بدنها را توان و نیرو بخشیده بود.مختصرراهی را که تا شهر سرپلذهاب باقی مانده بود در مدت کمی پیمودیم و هنوز آفتاب کاملا در خونابه نغرب غرق نشده بود که به روستای (قره بلاغ) را رد کردیم وبه ورودی شهر رسیدیم.

درهمان دروازه ورودی سنگر بندیها قابل مشاهده بود.سربازان ارتش و بسیجیان کم سن و سالی را دیدیم که مشتاقانه منتظر دستور حمله از سوی فرماندهانشان بودند.آنها سئوالات زیادی از مردم میکردند. برایشان مهم بود که در مورد چگونگی اشغال قصرشیرین و نوع تجهیزات و سلاحهای عراقیها چیزهائی بدانند. ما هر چه را که میدانستیم و دیده بودیم ،یا فکر میکردیم دانستنشان برای آنها لازم است بازگو میکردیم و اطلاعاتی را که میخواستند در اختیارشان قرار میدادیم. دائی مرتضی که سرتاپا شوق و احساس بود یکایک آن جوانان پرشور و پاک نهاد را در آغوش میفشرد و به آنها مژده پیروزی میداد. حسین با دیدن یکی از فرماندهان سپاه قصرشیرین در آنجا سر درددلش باز شد و از ئی دلیل عدم حمله برای آزاد سازی قصر را پرسید.فرمانده از او پرسید:

- توی راه که داشتید میامدید آیا خط مقدم نیروهای ما را دیدید؟

- بله که دیدیم...

- شما توی دل دشمن بودید و جنگ افزارهای بی شمار و پیشرفته عراقیها را مشاهده کرده اید و احتمالا آنها را با سلاحها و امکانات نظامی ما مقایسه کرده اید...

حسین لبخند زنان جواب داد:

- آری ،اتفاقا همینطور است که شما میگوئید.انسان ناخودآگاه وادار به چنین مقایسه ای میشود.

- بنظر شما اگر ما با همین استعداد نظامی ضعیف بخواهیم اقدام به حمله کنیم موفق خواهیم شد؟اطمینان داشته باشید در صورت اقدام ما بجز شهادت بی ثمر این جوانان بیگناه چیزی نصیبمان نخواهد شد.هنوز یکی دو کیلومتر جلو نرفته ایم که همه قتل عام میشویم و حتی سرپلذهاب را نیز متعاقب آن از دست خواهیم داد.

حسین نظر اورا تائید کرد . با دلایلی که فرمانده میآورد و انصافا درست هم بود ،فعلا جز ایستادگی و مقاومت کار دیگری از رزمندگان ما ساخته نبود. این لطف خدابود و شاید خداوند چشمان بعثیون را کور و ذهنشان را عقیم کرده بود که نخواسته بودند به پیشروی ادامه دهند .این یاری خدا و محافظتی بود از جانب او برای نظامی که با خون دهها هزار شهید روی کار آمده بود و اگر چنین مرحمتی از جانب پروردگار وجودنداشت صدامیان ددمنش باابتکار عملی که در دستشان بود قتدر بودند خیلی بیشتر از آن مقداری که تاآن هنگام پیشروی کرده بودند پیش بیایند و نقاط بیشتری رااشغال کنند و در نتیجه عده بیشتری از مردم بیگناه و مظلوم را بخاک و خون بکشند.

حسین و من کنار سنگری نشستیم تا کمی خستگی در کنیم.حسین گفت :

- صدیقه ...آن روز که خبر انهدام هلیکوپترهای آمریکا در صحرای طبس را شنیدیم بیاد داری ؟ آیا آمریکا توان نظامی نداشت که در عرض 24 ساعت این نظام نوپارا سرنگون سازد ؟ آیا جمهوری اسلامی نیروی کافی و سازماندهی شده برای مقابله با آنها راداشت؟ ...مسلما نداشتیم ولی باز هم دیدیم که نیروئی فراتر از نیروی مادی انسان خاکی از ماحصل خون شهیدان صیانت نمود و نگذاشت ایران ویران شود.اینجا هم علنا داریم میبینیم که آن نیروی معجزه گر همچنان در کار است و دارد یاری مان میکند.آیا دلیلی برای ترسیدن باقی میماند؟من بتو قول میدهم که قصرمان نیز آزاد خواهد شد و صدام هم بدرک واصل میشود .چه کسی میتواند اینقدر گستاخ باشد که ادعا کند قدرتی فراتر از قدرت خداوند منان دارد؟

بیاد سخنان پدر افتادم .او همیشه میگفت:

- ما ماموریم به تکلیف نه ضامن حصول نتیجه.آنچه را که یقین داریم درست است و رهبرمان بر صحتش اذعان داردانجام خواهیم داد و از هیچ مانع و خطری نمیهراسیم چون یقین داریم که راهمان منتهی به رستگاری و پیروزیست. ما میدانیم که محال است صراط مستقیم به خیر و نیکی ختم نگردد.میدانیم که نتیجه زیانکاری و گناه شر است و پرهیزگاری و صواب خیر.این یک اصل است .اصلی محکم وهمیشه پابرجا.

 

آن فرمانده رشید سپاه قصرشیرین که ای کاش میتوانستم نامش را بگویم نیروهایش را مجددادر سرپلذهاب سازماندهی کرده و منتظر فرصتی مناسب بود که ضرب شصتی جانانه به بعثیون نشان دهد.آن روزها شهر سرپلذهاب زیر آتش شدید دشمن قرار داشت .در ساعاتی که ما آنجا حضور داشتیم میتوانستیم ببینیم که وضعیتش خیلی به وضعیت قصرشیرین در روزهای پیش از اشغال شبیه است.در خیابانهای خلوت شهر تک و توک مردم دیده میشدند که هراسان و دوان دوان سعی میکردند از آتش گلوله های دشمن ایمن مانده و خودرا به خانه هایشان برسانند.

کامیونها و وانتهائی را هم مشاهده میکردیم که یا حامل اثاثیه خانه ها بودند و داشتند بطرف دروازه خروجی شهر میرفتند و یا جلوی در خانه ها یتاده بودند و مردم با عجله و بدون دقت وسایل منزلشان را روی هم تلنبار میکردند که هر چه زودتر از شهر خارج شوند.

با توجه به تجربه هایم حال و روز مردم را مجسم میکردم که توی زیر زمین خانه هایشان ،با دلهره و دلشوره ای کشنده و طاقت فرسا نشسته اند و تردید بین ماندن و رفتن آزارشان میدهد.

کمتر از یک ساعت در سر پلذهاب معطل شدیم .بی سیم زده بودند که ماشینهای سپاه برای انتقال مردم به به کرمانشاه خودراآنجا برسانند .کامیونهای چادر دار که رسیدند همگی سوار شدیم . این بار سوار شدن به کامیونها لطف بخصوصی داشت و دیگر خبری از بعثی های متجاوز نبود که پشت سرمان یا صدام یا صدام بگویندو حرصمان را در بیاورند.میخواستم با محمد احسان که توی آغوشم بود از جای برخیزم و سوار شوم ولی انگارزانوهایم قفل شده بودند . گویا شدت فشار وارده بر پاهایم که تاثیرراهپیمائی طولانی آنروز بود مرا دچار فلجی موقتی کرده و بخصوص مفصل های هردو زانویم را دردناک نموده بود.مادر که خدا قوتش بدهد با وجود سن بالایش از من قویتربود .بعد از آنهمه پیاده روی و جنگ اعصاب و حرص و جوش هنوز فرزو توانمند بنظر میرسید.او با عجله نزدیک آمد و بچه را از بغلم گرفت و پشت بندش دائی مرا مثل یک کودک خردسال از زمین بلند کرد و توی کامیون گذاشت...حقیقتا حرکت مادر و دائی بمن ثابت کرد که همیشه دود از کنده بلند میشود!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 3285
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

شنبه 14 مرداد 1396 ساعت : 10:53 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
قصر ویران (رمان) بخش هفتم/درحال ویرایش
نظرات

 

قصرویران (بخش هفتم)

درحال ویرایش...

 

(هرکونه برداشت کلی یا جزِیی از این رمان منوط به اخذ اجازه از صاحب اثر میباشد) 

******************************************************************************************

- خاله همینطور علاف ایستادن که کار درستی نیست،اگر عراقیها رد شوند و ما را اینجا ببینند چه

فکر میکنند؟جلوی آن خانه مخروبه راکه یادت هستٍ،باورکن شک کرده بودند.

وسط تردید ماندن یا رفتن سرگردان بودیم که پیرمردی از دکان بیرون آمد،از بشکه ای که جلوی مغازه بود پارچی رااز آب پرکرد ونیم نگاهی استفهام آلود بما انداخت.انگار داشت میپرسید:مگر مغزتان عیب کرده که اینجاایستاده اید؟!... آنگاه داخل رفت .دیدن پیرمرد خیلی خوشحالمان کرد.خاله گفت:

- به خداخودش بود...خالو حسن بود.برویم.

من خالو حسن را قبلا ندیده بودم.اصولا چون خرید های روزمره منزل را اکثر مواقع حسین انجام میداد زیاد مغازه دار ها و کسبه شهر را نمیشناختم ،مگر چند تایی که دور و بر محله خودمان دکان داشتند.امید توی بغلم تکانی خورد .چادر را از روی صورتش کنار زدم .طفلکم هنوز خواب بود .خاله فوزیه حرکت کرد ومن نیر در پی اش براه افتادم .خاله گفت:

- صدیقه جان دعا کن چیزی برای این زبان بسته پیدا شود. شاید هم مقداری مواد غذایی برای خودمان تهیه کردیم.

- خاله، یادت باشدیک بسته کبریت هم بگیریم .

صدای زمخت و نکره ای که به خرنا س یک حیوان درنده شبیه بود یه لحظه متوحشم کرد،موتور سیکلت فکسنی وبد قواره ای داشت آهسته آهسته از چهار راه عبور میکرد ،راکب موتور سیکلت که از مرکوبش هم قراضه تربنظر میرسید،یک گروهبان عراقی لاغر و استخوانی بود که لباس نظامیش به تنش زار میزد و کلاه آهنی گنده ای تا روی بینی اش پایین آمده بود .بقدری خیابان خلوت و ساکت بود که صدای اگزوز موتور سیکلت را تا هنگامی که کاملا دور و ضعیف شد شنیدیم. حالا کنار مغازه  خالو حسن بودیم . پیرمرد داشت با آب پارچ چند دانه سیب درختی پلاسیده را میشست که برای خوردن آماده شان کند .معلوم بود خیلی توی افکارش غرق است که متوجه حضور ما نشده است.یک چیزهایی را داشت زیر لب زمزمه میکرد که شباهت به تصنیفی قدیمی داشت ولی به قدری زمزمه اش گنگ و کم جان بود که حتی یه کلمه اش را نمیشد فهمید .صدای بلند سلام کردن خاله فوزیه پیرمرد را هوشیار کرد ،هیکلش را همزمان با سرش به طرف ما چرخاند و در حالی که هنوز دست از شستن سیب ها برنداشته بود از زیر شیشه ی عینک ته استکانیش در چهره هایمان دقیق شد .کار شستن سیبهاکه تمام شد پارچ را روی یخچال ویترینی خاموش و خالی مغازه گذاشت و دو تا از سیبها را بطرف ما گرفت و درحالیکه میخندید گفت:

- قسمت را میبینید ؟اصلا من چرا باید سه تا سیب بشورم ؟ها؟بنازم به حکمتت خدا.

در جواب تشکر ما مجددا خندید وگفت:

- نمک نداردکه.من پیرمرد کج وکوله اشتهای خوردن این یک دانه را هم به زوردارم ،عجیب است .باور کنید نمیدانم چرا سه تا سیب شستم .قسمت شما بود دیگر...

بعداشاره کرد به سبدی درگوشه مغازه که پر بود از سیب. یک گونی کنفی مرطوب روی آن انداخته بودتا سیبهادیر تر خراب شوند:

- الحمدلله سیب زیاداست.تازه یک مقدار هم باید ببرید برای خانواده هایتان .اینجا بماند خراب میشود،اصراف است والله.

نباید دستش را کوتاه میکردیم.هر کداممان یک دانه سیب از او گرفتیم...

- سیب قوت دارد ،نگاهشان نکنید که پلاسیده شده اندها...باز هم قوت دارند .

بعد مستقیما مرا طرف خطاب قرار داد:

- بخصوص برای تو که بچه شیر میدهی.

بوی خوشی داشت .گاز زدم.مزه ترش و شیرین سیب که زیر زبانم رفت حال خوشی پیدا کردم.انگارکه فوری شیره پرقوت میوه رفت توی خونم و انرژیش توی بدنم پخش شد،بس که احتیاج داشتم. آخرخیلی وقت بود که لب به میوه جماعت نزد بودم .خالوحسن پشت پیشخوان نشست.معلوم بود پیرمرد خوش مشرب و شوخ طبعی است چون حتی یک لحظه لبخند از روی لبانش محو نمیشد .گرچه...آن لبخند دایمی هم نمیتوانست پرده برغم درونش بکشد .معلوم بود ته دلش آنقدر غم داردکه نگوو نپرس .هول وهراس یا دستپاچگی در رفتار و سکناتش دیده نمیشد.پیدا بود که اعتماد بنفس دارد و شرایط کنونی شهر باعث نشده که خود را ببازد .خاله سیبهای جویده توی دهانش را بسرعت قورت دادو در حالیکه بااشاره دست ازمن میخواست که روی صندلی فکسنی کنار پیشخوان بشینیم از پیرمردپرسید:

- میگویم ...چطور شده که هنوز کارو کاسبی براه است خالوحسن؟عراقی ها مانعت نمیشوند؟

 چاقوی دسته شاخی تاشوئی از جیبش بیرون آورد .سپس تکه ای نازک از سیب راماهرانه برید و بالبه چاقو به دهان گذاشت:

- هه!...کارو کاسبی؟کدام کار و کاسبی پدربیامرز؟چشمت به خنده های روی لبم افتاده فکر میکنی دلم شاد است؟از بچگی شکل من اینطوربوده بابا!بلانسبت شما خنده هایم از بی عاریست.دلم خون است.زنم و دوتا دختر هایم معلوم نیست الآن کجای کرمانشاه آواره اند ،از پسرم فاضل که خرمشهر سرباز است بی خبرم.آخرین باریک هفته قبل از آمدن عراقیها کاغذش رسید. وقتی از رادیو میشنوم آبادان و خرمشهردارند توی محاصره می افتند دنیایم آخر میشود .اینجا هم که میبینید نشسته ام،والله به زور تفنگ ان بعثی های از خدابی خبراست.این قضایاهمه اش زیر سر پسرکرم چرچی است.

من با کنجکاوی پرسیدم:

- چه قضایایی؟پدر جان من الان چند روز است که اسم پسرکرم چرچی را بارهامیشنوم .او کیست؟

لبخند از صورتش محو شد وخشم پهنای چهره اش را در بر گرفت:

- اسمش احداست...او یکی از پسرهای کرم است.خدا به پسرهایش برکت ندهد .چهارتا هستند، یکی از یکی خائنتر و بیشرف تر.سردسته همه شان هم آن خودفروخته ی مادربه خطای....

بقیه حرفش را فروخوردوبعدسر به آسمان بلند کرد:

خدایاتوبه...خدایا توبه!!...هم او بود که دیشب مرا از خانه بیرون کشید و گفت دکان را باز کنم.دوسرباز و یک درجه دار عراقی هم همراهش بودند.هدفش معلوم است .میخواهدبامراجعه مردم به دکان من آنهاراراحت و بی دردسرشناسائی کند و افرادی را که منظورش است مثل گوسفند قربانی بدهد دست بعثیها.مزدوراست دیگر...حتما پولی ،وعده ای ازدولت عراق گرفته که اینطوری آتش میسوزاند...

پیرمرد با کف دست به پیشانی کوبید و ادامه داد:

دارم گر میگیرم از عذاب وجدان .به خدا اگر خودکشی گناه نبود فی الفورکلک خودم را میکند م که بیشتر از این گناهبار نشوم.

مش حسن لحظاتی مکث کرد.محتاطانه،زیر چشمی اطراف را پائید وآنگاه ادامه داد:

- بی وجودحتما همین حالا یک جائی مخفی شده و دارد مارا میپاید...دوربین می اندازد...یک دوچشمی یغور روسی اصل به گردن انداخته که گردنش راچمانده. فاصله هزار متری را میآورد یک متری...

باز هم مکثی کرد و به یک جائی آشکارا خیره شد .تا ما خواستیم جهت نگاهش را رصد کنیم سریع نهیب زد:

- ...برنگردید ها!!...نگاه نکنید .دیدمش...پشت بام آن خانه دوطبقه سنگ سفید که آنور خیابان است قوز کرده .فکر میکند من نمیبینمش شیر خام خورده!!!سرباز ها هم نشسته اند کنارش .کلاهشان پیداست .خر خودتی خائن!هه!...همین پیش پای شما با آن دو تا سرباز ریقوو یک افسر بعثی چلغوز اینجابودند.از این سیبها میشستند و مثل خر کوفت میکردندکه یک افسر استخباراتی آمد .من ده سال است یک پایم قصر است ،یک پایم خانقین.مامور استخبارات را از یک فرسنگی تشخیص میدهم.لامذهبها نگاهشان آدم را میجودو تف میکند روی زمین آنقدر که پدرسوخته اند.همانطور که سیب کوفت میکردبه افسر اسامی میداد.انقلابیها،پاسدارها،سیاسیها،روحانیها....شریعت...بله،اسم شریعت راهم گفت و او هم نوشت روی کاغذی که دستش بود.وقتی داشتندباهم صحبت میکردندشستم خبردارشدکه چه هدفی دارند .به خیالشان که من عربی بلد نیستم بلند بلند حرف میزدند.قبلش پرسیده بود ها...گفتم نه بلد نیستم،ولی دروغ گفته بودم،همه حرفهایشان را مو بموفهمیدم.پست فطرت چقدر هم با عراقیها نداراست .هی باهم مزخرف میگفتند ودوتائی کر وکر میخندیدند.چندبار خواستم باهمین سنگ پنج کیلوئی مخشان را پخش زمین کنم به والله...

توی صحبتهایش پریدم:

- من تعجب میکنم.چطور این خائن و امثال او توی آن هیر وویر به کارشان مشغول بوده اندو کسی متوجه قصد شومشان نشده است؟

حرف که میزدم دیدم خاله بدنش را کاملا به سمت چپ متمایل کرده و دارد سعی میکند زیر چشمی خانه سنگ سفید آنسوی خیابان را رصد کند.باآرنج سقلمه ای نثارش کردم :

- خاااااله...امان از تو!

برگشت و دیگر نگاه نکرد.پیرمردمشغول صحبت بود و داشت جواب سوال چند لحظه قبل مرا میداد:

-... انقدر که اینها مارمولکنددخترجان.کی فکرش را میکرداین پسر باعراقیها باشد؟تمام این مدت داشته برایشان خبر میبرده.هر چه توپ و خمپاره توی خانه مردم میخورد او و امثال او گرابه توپخانه عراق میداده اند..خودمن چندین باربیسیم بدستهائی کنار الوند دیدم ها...ولی فکر میکردم جوانمردها و چریکهای خودمانند.تازه الآن میدانم جاسوس یعنی چه. بس که ساده ام. تا یک هفته پیش روحم هم از این وطن فروشیها و گرا دادن ها خبر نداشت.اصلا حالیم نبود.چطور میتوانستم باورکنم کسی که عمری را با ما توی این آب و خاک زندگی کرده با دشمن همکاری کند و هموطنانش را به کشتن دهد؟ خداگواه است وقتی اووهمدستانش را میبینم که چطورجوانان بیگناه مردم را دست عراقیها میدهند و شادی میکنند جگرم آتش میگیرد.دلم میخواهدزمین دهان باز کند و مرا ببلعد.اینها از رحم و مروت و شرف و انسانیت بوئی نبرده اندو من...

دیگردرچهره پیرمرداز آن لبخند هائی که ته دل آدم را شاد میکرداثری نبود و غمی هنگفت داشت پهنای صورتش را در بر میگرفت.دل من هم بدجورگرفت.خاله که تحت تاثیر تاثر خالو حسن قرارداشت سعی کرد دلداریش دهد:

- خودت را ناراحت نکن خالو...

- آخر من ساده بعد از هفتاد سال شده ام عمله ی یزید.آخرتم سوخت روله،آخرتم سوخت.

بغض گلوی پیرمرد را داشت میفشرد.خاله خنده ای کردو گفت:

- عمو حسن اگر الآن دکان تو باز نبود ما از کجا میتوانستیم چیزی برای خوردن پیدا کنیم توی این شهر جنگزده؟ جوانهای شهرحواسشان جمع است. به این سادگیها به چنگ عراقیها نمیافتند .تو هیچ گناهی نداری .تاآنجا که میتوانی داری به مردم کمک میکنی.آن خائنین راهم واگذار کن به آه جگر سوزمادرانی که جوانانشان را به اسارت برده اند.مطمئن باش تقاص این زشتکاریها را پس خواهندداد...

بی اراده توی کلام خاله فریده پریدم.بدجوری نگران شده بودم.حرفهای پیرمرد مرا توی فکر برده بود.حتما اسم پدر من هم در لیست عراقیهابود.گرچه جرات نمیکردم ازاو بپرسم ولی مایل بودم یک جورهائی مطلع شوم:

- دیگر نفهمیدی اسامی چه اشخاصی رابه بعثیون داد؟

- نه...آخر وقتی که اسمها رامیدادخیلی آهسته صحبت میکرد، ولی تورابه خدااگر حاجی اصغر توی شهر است مواظبش باشید.حتم دارم دنبال اوهم هستند.چه کسی در این شهر انقلابی تر از اوست؟یادم است قبل از آمدن بعثیها ،این احد خودفروش همیشه بد حاجیتان را میگفت و از اینکه جوانان مومن و حزب الهی قصر دور و برش جمع میشوند ناراحت بود.

اسم پدرکه آمد.یک گره بغضناک وسط گلویم نشست ونفسم رابندآورد.بیکباره مغزم سردوکرخت شددوآن کرختی بتدریج توی رگهایم منتشر گشت .تو گوئی تیری ساخته شده از یخ را از شقیقه ام به داخل کاسه سرم فروکرده بودند. توان حرف زدن رااز دست دادم.چنان بی اختیار شدم که میترسیدم ازروی آن صندلی کج و کوله که کفه اش شیب سختی رو به جلوداشت سر خورده و باسلطان سر به زمین بخورم.من تاآن لحظه گمان میکردم پیرمرد مرانمیشناسد ولی حالا بدجوری احساس خطر و ناامنی میکردم.خالو حسن درادامه گفت:

- اما کسی که سخت پی اش هستند آن سید اولاد پیغمبر،شریعت است .خداکند از شهر بیرون رفته باشد،گرچه گمان نمیکنم آن شیرمرد اهل خالی کردن سنگر باشد.احدبقدری باسید دشمن است که یادش رفته بود من دارم میشنوم .دهان نحسش کف کرده بود و از اعدام او حرف میزد.به خونش تشنه است.

بسرعت خودم راجمع و جورکردم و گفتم:

- دوروزقبل از رسیدن عراقیها،شریعت وپدرم همراه نیروهای سپاه به کرمانشاه رفتند...

این دروغ مصلحت آمیز باید گفته میشد.ازکجامعلوم که یکی از همان خودفروشها توی پستوی دکان خالوحسن نباشد و یا جائی میکروفون کار نگذاشته باشند؟ازاین ساعت به بعد باید همه جاچومی انداختم که پدروشریعت در شهر نیستند.اینطور به گوش بعثیها و ایادیشان هم میرسید و کمتر پی آنها میگشتند.آنقدر گرم صحبت و در گیر دلهره ها و دلشوره هایم بودم که یادم رفته بود برای چه کاری از خانه بیرون زده ایم.پرسیدم:

- عموجان شیرخشکی، شیر گاوی،چیزی برای پسرم نداری ؟سخت گرسنه است.منهم که شیرم خشک شده است...

هنگام صحبت برای اینکه دلش را برحم بیاورم امید را روی دودست بلند کردم و صورتش را بسمت او گرفتم .طفلک چشمانش را گشود.بادیدن پیرمرد بغض کرد و لبانش کج و کوله شد.بمحض اینکه لب پائینی اش لرزید و چانه اش خواست پائین بیایدبه سینه چسباندمش و با کف دست ،آرام به پشتش زدم.خالوحسن که معلوم بود دلش برحم آمده است با شرمندگی جواب داد:

- والله هیچی ندارم دخترم.میدانی که آبادیها همه تخلیه شده اند .دیگرشیری وجودنداردکه برایم بیاورند.

درحین صحبت رفت سراغ قفسه های کنار یخچال وکاوش کوتاهی در آن انجام داد:

- چند پاکت بیسکوئیت مادر هست .افاقه میکند اگر به معده اش بسازد.

نمیدانستم میتوانم به طفلی به آن کوچکی بیسکوئیت بدهم یانه.طفلکم هنوز شش ماهش بود.تاکنون بغیر از شیر و برخی مایعات مانند آب قند چیز دیگری به او نخورانده بودم.باخود گفتم:اگر مجبور شدم و چیز دیگری پیدانشد بیسکوئیت را در آب له کرده و میدهم بخورد.اگربرای او نشد لااقل میتوانم به آن دو تای دیگر بدهم بخورند.یادم آمد زمانی که مهدی نوزاد بود ،بعد از شش ماهگی برایش حریره بادام درست میکردم و او بااشتها میخورد.پرسیدم:

- خالوحسن بادام داری؟

فکری کرد و رفت ته دکان که کم نور بود .لحظاتی بعد از میان تاریکی پستو که ظاهر شد،نایلن بزرگی دستش بود که تهش مقداری بادام وجودداشت.نایلن را کنار ترازو گذاشت ،سپس چند بسته بیسکوئیت مادر،چهار قوطی کنسرو لوبیاودو قوطی کنسرو ماهی هم داخلش قرارداد.نگاهم را روی قفسه های نه چندان پردوطرف مغازه چرخاندم تاببینم آیاچیز دیگری هم هست که بدردمان بخورد؟خاله در گوشم نجواکرد:

- هرچه که میتوانی بگیردختر.معلوم نیست بعداهم این مغازه باز باشد و یا اصلا من و توبتوانیم از خانه بیرون بیائیم و چیزی برای خوردن تهیه کنیم .

بآهستگی در جوابش گفتم:

- نه ...همین اندازه کافیست.خدابزرگ است.اجازه بدهیم برای بقیه مردم هم چیزی باقی بماند.خدا را خوش نمیآید کسی بیاید در این مغازه و دست خالی برگردد.فعلاتوی خانه مقداری برنج و حبوبات داریم،کفاف چندروزی را میدهد.کنسرو هم که داده ،تازه...ماآمده ایم پی غذا برای احسان ،نه خودمان.

پیرمرد که گویا جسته و گریخته چیزهائی از صحبت درگوشی مادستگیرش شده بودویا حدس زده بودداریم درچه موردی حرف میزنیم در حالیکه مقداری سیب در زنبیل میریخت گفت:

-هرچه که لازم داریدببرید.معلوم نیست ها!...شایدیکساعت دیگرعراقیهابیایند،همه اجناس داخل مغازه راغارت کنند و ببرند.بلکم زودتر.فکرمیکنیداگربخواهنداین کاررابکنندکاری از دست من پیرمرد بر میآید ؟بایدکناری بایستم و تماشاکنم.

یادم افتادکه بایدکبریت هم بگیرم .به خاله هم گفته بودم یادآوری کند...باآرنجم ضربه کوچکی نثارپهلویش کردم:

- قربان حواس جمع.کبریت را خوب یادم انداختی والله.

کبریت،چندعددباطری برای چراغ قوه و رادیوی پدر ،مقداری صابون رختشوئی برای شستن کهنه های احسان و...

- خالو حسن حسابشان کن.

- حساب؟!! ای بابا،چه حسابی،چه کتابی؟پول را میخواهم چکار؟ توی این اوضاع و احوال پول به چه دردمن میخورد؟بیرون را نگاه کنید...آن دو تا مغازه سمت چپ مغازه خودم را میگویم...خرازی حاج حبیب و لوازم خانگی آقای محتشم نیا.

هم من وهم خاله گردنهایمان را کج کردیم و نگاهی به سمتی که پیرمرد اشاره کرده بود انداختیم .درهای هردو باز بود:

- تا دیروز غروب میان هرکدامشان بیشتر از صد،صد و پنجاه هزار تومان ،بلکم خیلی خیلی بیشترجنس خارجی اصل خوابیده بود.یکساعت بیشترطول نکشید که بعثیها هردوراجاروکردند.حتی یک دانه جنس باقی نگذاشتند.خداشاهداست دوست دارم مردمی مثل شما بیایندجنسهای مرا هم ببرند تا نصیب این از خدابی خبرها نشود.حتی حاضرم اگر کسی از مردم شهرنمی آیدچیزی ببرد، دکانم زودترغارت شود.خوبیش این است که دیگرراحت میشوم وازاینکه محل کسبم به دامی برای جوانهای مردم بدل شده عذاب نمیکشم...ای هی هی ...از خودم شرم دارم ...یک پایم لب گوراست و...آخرچرادکان من؟مراچه به این کارها؟

پیرمرد بینوامیگریست.خیلی ناراحت بود.عذاب وجدان ویرانش کرده بود.خاله فوزیه دقایقی با وی صحبت کرد و دلداریش داد.بیرون که رفتیم پیرمرد قدری آرامتربنظرمیرسید.

کنجکاوشدیم که نگاهی به مغازه های غارت شده بیندازیم ولی متوجه نشدیم چند متر آنسوترازمادوسرباز عراقی درسکوت کامل مشغول چسباندن اعلامیه روی دیوارند.شاید دلیلش این بود که درآن نقطه،پیاده رو قدری عریض تر میشد و ردیف بعدی مغازه ها یک عقب نشینی چندمتری داشت .این ویژگی باعث ایجادیک نقطه کور در منظرما شده بود.دلایلی که ذکر کردم موجب شد که من و خاله در حین حرکت ناگهان سینه به سینه با آن دو سرباز روبرو شویم .خواستیم راهمان راکج کنیم ولی یکی از آنها عمداسدراهمان شد وگفت:

- این؟

عربی بلدنبودم ولی ازروی سواد قرآنی که داشتم میتوانستم بفهمم این کلمه به معنای(کجا؟)است.جوابش را نمیتوانستم بدهم.کمی هم هول شده بودم .خاله تند وتند کلماتی را بلغور کرد:

- لااخوی،لااخوی!

خاله را کنارزدم و شروع کردم به لال بازی که باایما و اشاره و کلمات عربی دیگر مثل طفل،طعام وچند لفظ دیگر،ضمن اشاره به احسان ،به آنها بفهمانم که کودکم گرسنه است و دنبال چیزی برای سیر کردن شکم او هستم.خیلی هم ترسیده بودم.آنقدرکه وقتی داشتم حالیش میکردم پی چه هستیم،هم صداوهم دستهایم میلرزیدند.سربازهامتوجه ترس و اضطراب من شده بودند چون از تحکم و خشونت خود کاستند.سربازی که سدراهمان شده بودکنارکشیدو راه عبورمان را بازکرد.ته دلم شکر خدارا بجای آوردم که بخیرگذشته است.اولین باری بود که با عراقیها روبرو میشدیم.واقعا هراس انگیز بود.

چندقدم که دورشدیم خاله فوزیه بالحنی ذوق زده گفت:

- میگم ها...این عراقیها آدمهای چندان بدی هم نیستند .نه؟

- مجبورند خوب باشند.حتما دستوردارند فعلا بامردم بدرفتاری نکنند.آنها بیشتراز مامیترسند خاله جان.حق هم دارند البته.خودت را جای آنها بگذار...به زور وارد شهری شده ای که آماری ازتعداد سکنه اش نداری.نمیدانی چه مقدار و چه نوع اسلحه توی خانه هایشان پنهان کرده اند.حالابگو ببینم ،ترجیح میدهی بدرفتاری کنی و جانت را بخطر بیاندازی یااینکه خوش رفتار باشی و با خیال راحت هر جا که خواستی گشت و گذار کنی؟

خاله نظرم را تائیدکرد.پیش تر که رفتیم متوجه شدیم درو دیوار پوشیده از اعلامیه است.سربازان دیگری راهم دیدیم که مشغول چسباندن اعلامیه بودندو چند نفر از مردم شهر هم ایستاده بودند و مطالعه شان میکردند.خاله گفت:

- کمی صبر کن .نمیخواهی یکی از این اعلامیه ها را بخوانی؟

جلوی یکی از اعلامیه هاایستادیم.یک پیرمردهم آنجامشغول خواندن بودیاشایدبهتراست بگویم سعی میکرد بخواندچون چشمانش راتقریبا به اعلامیه چسبانده بود،انگشت سبابه اش رابادقت و وسواس تمام روی خطوط چاپ شده حرکت میداد،لبانش آرام آرام تکان میخوردوگاهی اوقات غلط و غلوط کلمه ای از حنجره بیرون میداد.حس کردم شدیدا ازضعف چشم در عذاب است .

تقریبا میدانستم محتوای اعلامیه چه میتواندباشد .بارهاوبارهااز رادیوی دولتی عراق اطلاعیه های تکراری صدام را شنیده بودم و همه رااز بربودم .حکما حالا، روی این دیواروباانشائی دیگر،باز هم خزعبلاتشان را تکرار کرده بودند.پیرمرد که پیدابوداز حضور مادرآنجاخوشحال است رویش را به من کرد و گفت:

- خداخیرت بدهدروله .چشمانم قوه ندارند وگرنه فکرنکنی ها! سی سال فرهنگی بوده ام،این آخرهاهم معلم دبستان  باقرفانی .سوادم قدمیدهد .ولی سوی چشمانم نه.غلط نکنم میخواهند آزادمان کنند ...میبینی؟!

و انگشت گذاشت روی کلمه ای در متن اعلامیه:(آزادی).

خاله که حالا دیگر اعلامیه را کامل خوانده بود به خنده افتاد.پیرمرد با تعجب وکمی ناراحتی براندازش کرد ولی چیزی نگفت .من سرسری مروری کردم و خطاب به پیرمرد گفتم:

- پدرجان صدام سگ کی باشد که بخواهدماراآزاد کند؟الآن ماانقلاب کرده ایم و از هرزمان دیگری آزاد تریم.

- کجاآزادهستیم دخترجان؟توی شهر خودمان زندانیمان کرده اند.اگر به اسیری ببرندمان بغدادچکارکنیم؟

تازه منظورپیرمرد رااز آزادشدن فهمیده بودم:

- انشاالله خودمان آنهارا از قصربیرون میکنیم وآنوقت آزادیمان راجشن میگیریم.

- انشاالله...انشاالله.حالابخوان ببینم دیگر چه نوشته است؟

خاله فوزیه طبق عادت همیشگیش گوشه چادرم را کشیدوگفت:

- عجله کن بابا،نکند قصدداری ازاول تاآخربرایش اعلامیه رابخوانی؟..مگر نمیخواهی شیر خشک گیر بیاوری؟

- باشد خاله...تو چقدرعجول هستی؟کمی صبر کن تااین بنده خدارا آرام کنم.

دلم برای پیرمرد میسوخت.نمیتوانستم درحالیکه منتظراست اعلامیه را برایش بخوانم ترکش کنم .خواندن کل اعلامیه هم خیلی وقتم رامیگرفت بهمین دلیل مروری برمحتویات اعلامیه کردم و گفتم:

- پدرجان باورکن چیزهای بیخودی نوشته است.دسته دسته جوانهای دسته گلمان را دارند شهید میکنندیا به اسارت میبرند آنوقت در کمال پرروئی دم از انسانیت و دادن آزادی به مردم میزنند.خیلی وقیح و بیشرمند.

پیرمرد با من هم صداشد:

- خدابه زمین گرم بزندشان. خدانابودشان کند.

من و خاله آمینی گفتیم و براه افتادیم.پیرمردنیز همچنان که داشت زیر لب نفرین میکردازجهتی دیگررفت ودور شد. خوشحال شدم که پیرمرد را آرام کرده ام .خاله عصبی شده بود:

- صدام تکریتی فکر کرده ایران به این بزرگی دهات بابای گور بگور شده اش است که بتواند دوروزه فتحش کند.یعنی واقعا بعثیهافکرمیکنندمردم این حرفهاراباوردارند؟من تعجب میکنم...چطور آدمی تا این حد کوته فکر و احمق رهبر کشوری مثل عراق شده است.

- شنیده ام بازور کودتا حکومت راغصب کرده است.دیکتاتور قلدریست که نگوونپرس.میگویند مخالفانش را توی قیر مذاب می اندازد.از وقتی که این دیوانه زنجیری حاکم عراق شده،آب خوش از گلوی مردم پائین نرفته است...

آخرین کلام هنوز از گلوی خاله خارج نشده بود که ناگهان جسمی بزرگ و سنگین با صدائی وحشتناک یکی دو قدم جلوتر از ما بزمین خورد و تکه تکه شد.تکان سختی خوردم و ناخودآگاه جیغ بلندی کشیدم.خاله چندقدم به عقب دوید و ایستاد .تکه های ریز و درشت فلز و پلاستیک روی موزائیکهای کف پیاده روولو شده و صدای مشاجره دونفر به زبان کردی از طبقه فوقانی خانه ای که کنارآن بودیم بگوش رسید.آنهابا صدای بلند داشتند فحشهای بد و رکیکی نثارهم میکردند.بالا رانگاه کردم.دو نظامی را دیدم که گلاویز شده اند و مشت و لگد حواله یکدیگر میکنند.

- برویم صدیقه ...برویم.

این صدای خاله فوزیه بود.اوسریعا خودش رابمن که مبهوت سر جایم میخکوب شده بودم رساند ،طبق عادت مچ دستم را سفت چسبید و کشیدو بعدبسرعت از محل دور شدیم.نفسم داشت میبرید .با آن هیکل سنگین و بچه در بغل نمیتوانستم بدوم:

- خاله ...خاله...بهتر است از کوچه ها برویم که مجبور نباشیم بدویم .من نمیتوانم...

کلمات خاله بر اثر نفس نفس زدن ناشی از خستگی بریده بریده بگوش میرسید:

- وای صدیقه!اگر توی سرمان خورده بودچه میشددختر؟...بخدالهمان میکرد...این طفل معصوم هم نفله میشد ...وای! یاامام زمان خداچه رحمی کردبه ما.دیدی چطورداشتند سراثاثیه منزل مردم بیچاره همدیگر را خونین و مالین میکردند؟

به اولین کوچه که رسیدیم خواستم داخلش شوم ولی خاله مانع شد:

- قربانت شوم ...خیابان امن تر است.فقط باید مواظب باشیم چیزی توی ملاجمان نخورد،همیشه که آدم شانس نمیآورد!...یا فاطمه زهرا اگر روی سر این طفل معصوم میخورد باید چکار میکردیم؟دیدی چقدر بزرگ و سنگین بود؟...چه صدائی هم کرد! توفهمیدی چه بود صدیقه؟

- فکر کنم جعبه آواز بود.

- آره ...شیپوری بزرگی هم داشت .ازآن گرامافونهای گنده ویغور بود.بخدابایدسرفرصت یک گوسفندی،چیزی قربانی کنیم. وقتی فکرش را میکنم که چه بلائی ممکن بودبسرمان بیاید میخواهم قبض روح شوم...وای وای!

خیابانها کمی شلوغتر شده بودو مردم بیشتری در ترددبودند.وجود مردم باعث میشد احساس امنیت کنیم.توی مسیری که میرفتیم بعضی جاها نیروهای عراقی را میدیدیم که زیر سایه دیوارها،روی فرشها،گلیمها و رختخوابهای دزدیده شده از خانه هانشسته بودند.بعضیهایشان هم داشتند چرت میزدندو خروپفشان یه آسمان بلند بود. چندنفرهم دراز کش تماشالالا میکردند وضمن گوش دادن به آواز های عربی که از رادیوهایشان پخش میشد، سرمیجنباندندویانوک پنجه پاهارا باریتم آهنگ میرقصاندند.

سی ،چهل متر جلوترازما،یکی ازسربازانی که خوابیده بودناگهان مثل جن زده ها با وحشت از جا پریدو بحالت نشسته،با چشمانی دریده و خون گرفته اسلحه اش را بطرف یکی از رهگذران نشانه رفت و جویده و نامفهوم کلماتی را فریاد زد.رهگذر، کامله زنی بودکه دست پسربچه ای را گرفته بود و بادیدن حال و وضع سرباز داشت از ترس قبض روح میشد.پسرک،گریان و لرزان خودش را به زن چسباند وزل زد به سرباز .همقطاراو که بغل دستش نشسته و مشغول واکس زدن پوتینهایش بوددو دستی سربازرا در میان گرفت و سعی کرد آرامش کند.بعد با حرکت دست به زن و پسرک اشاره کرد که آنجانمانندوهرچه زودتردور شوند.زن ،پسرک راهول هولکی در آغوش کشید وبسرعت از محل دور شد.خاله باتاسف گفت:

- دیوانه شده بود.فکرکنم اگررگبار میگرفت و ده نفراز مردم راهم میکشت کسی باز خواستش نمیکرد.تومیگوئی میکرد؟

سرم را بعلامت نفی بالا انداختم و خاله ادامه داد:

- ماندن توی قصر با وجود این دیوانه های زنجیری حماقت است والله.انگار همه شان فک و فامیلهای صدام یزیدند!

سرتیمچه که ورودی کوچه قصریها بودسه سرباز داشتند بلند گوئی را روی یک تیر برق بتونی میبستندوگویاکارشان تمام شده بود زیرا سربازی که بالای تیر بود حالاداشت محتاطانه پائین می آمد.یکی از دو سربازی که پائین ایستاده بودند سوتی دو انگشتی برای سربازی که در آنسوی خیابان توی مغازه غارت شده ای نشسته بودزدو با صدای بلند بزبان عربی چیزی گفت.چند لحظه بعد صدای گوشخراش و ناموزون یک زن که ترانه ای عربی میخواند از بلندگو پخش شد.صدابقدری بلند ونکره بود که مرا بیاد روزهای گلوله باران وسوت قبل ازانفجارخمپاره هاانداخت! مجبور شدیم ریتم قدمهایمان را با وجود خستگی مفرط تندتر کنیم که مجبور نباشیم آن آوای شیطانی را بشنویم.آموزه های پدرازهمان اوان کودکی چنان قوی وتاثیرگذاربود بود که من ازشنیدن هرموسیقی حرامی بیزار بودم. ازآن نقطه به بعددردوسوی خیابان، تانکها،نفربرهاوکامیونهای زیادی پارک شده بودند.نیروهای عراقی پای وسایل نقلیه شان بساط استراحت و غذا پهن کرده وباخیال راحت میخوردند و مینوشیدند.حالاتازه داشتم میفهمیدم دلیل نصب بلند گو و پخش آواز چیست.احساس میکردم بدجوری توی آن خیابان که طولانی هم بود گیرافتاده ایم چون تا تهش بساط استراحت نظامیان بعثی برقرار بود و ما برای رسیدن به خانه چاره ای بجز طی کردن آن مسیردرزیر نگاه عراقیها نداشتیم.

عاقبت به نقطه ای رسیدیم که ازدحام،کمتر بود.آنجا زن سیه چرده ژنده پوشی را دیدیم که همراه با پسرکی نیمه عریان و نحیف درمیان پس مانده های غذا و میوه ای که کنار خیابان تلنبار شده بود دنبال چیزی برای خوردن میگشت.برایم خیلی سخت بود که ببینم آندواز پس مانده غذای بعثیون اشغالگرتغذیه میکنندپس پیش رفتم،یک قوطی کنسرو ویک بسته بیسکوئیت بدست زن دادم و گفتم:

- این بعثیها کثیفندخواهر.غذای جلوی دستشان هم نجس است.هرچه که برداشته ای بیانداز زمین واینهارا بگیر.اگرکم است و باز هم میخواهی برو مغازه مش حسن،آنجاحتما چیزهای بهتری برای خوردن گیر می آوری .مش حسن رامیشناسی؟

نمیشناخت.آدرس به او دادم و او هم بخاطر من چیزهائی را که از میان آشغالها جمع کرده بود به زمین ریخت،تشکر کرد و رفت.خاله فوزیه پیشنهادکرد به هرکسی که میرسیم آدرس دکان مش حسن را بدهیم که بروند خوراکی بگیرند:

- پیرمرد راست میگوید،چرابگذارد عراقیها غارتش کنند ؟باید تا فرصت هست مردم خودمان از اجناسش استفاده کنند.

اینکاررا انجام دادیم و بعد بنظرم رسید که بهتر است یکی از آنهمه اعلامیه های چسبیده بردیواررا به خانه ببرم که بقیه هم بخوانند .بی آنکه نظرم را با خاله درمیان بگذارم،بسرعت و سرسری اطراف را پائیده و اعلامیه ای را از روی دیوار کنده و زیر چادرتوی جیب پیراهنم قایم کردم.چون چسب پشت کاغذ تازه بود اعلامیه بدون پارگی از دیوار جداشد.هنوز دست از زیر چادر بیرون نیاورده بودم که بیکباره انگار مغزم منفجرشد.تکه های خردوریزآجر و سیمان دیواربود که به سروصورتم میپاشید وشاید اگر سرم بسمت پائین متمایل نبود ترکشهای دیوارنه تنها چشمانم را کور میکرد بلکه به احسان نیز آسیب جدی میزد.خوشبختانه سرم سپربلای اوشد.مردمی که اطرافمان بودند با وحشت پا به فرار گذاشتندو صدای جیغ زنها فضارا پرکرد.احسان بگریه افتاد و همزمان،صدای فریاد خاله هم بلند شد:

- یا جده سادات !

خودم را بطورکامل روی فرزندم خم کردم تا مانع از صدمات احتمالی بعدی بشوم .سپس نیم نگاهی به پشت سرم انداختم تا از چند و چون ماوقع سر در بیاورم و بفهمم که این صدای عجیب از کجابوده وبه چه دلیل ناگهان همه چیز بهم ریخته است.

بانگ تحکم بار سربازی که بسرعت کلماتی عربی بلغور میکرد و هنوز دود ناشی از شلیک گلوله داشت از لوله سلاحش خارج میشدراهنمای نگاهم شد و جهت را بمن نشان داد.تازه فهمیدم که ازطرف آن سربازخشمگین بسمتم شلیک شده است!!!

خاله طبق معمول گوشه ای از چادرم را بچنگ آورد و مرا دنبال خودش کشید.منهم بدون کوچکترین مقاومتی دنبالش براه افتادم.خاله تند تند راه میرفت و پشت سرهم سفارش میکرد که فقط بدوم:

- پشت سرت را نگاه نکن .فوقش بزنند و هردویمان را بکشند،بهتر از این است که اسیر شویم.نباید توقف کنیم...میفهمی صدیقه؟فقط بدو...آن اعلامیه کوفتی راهم زمین بیانداز.

ومن فقط میدویدم.هنوز گوشهایم از طنین صدای شلیک داشت سوت میکشید و درد عجیبی توی سرم افتاده بود.ضربه ناشی ازهرقدمی که برمیداشتم مستقیما به نقاط حساس و درد ناکی در سرم منتقل میشدواذیتم میکرد.کسانی که از فاصله نزدیک بسمتشان شلیک شده بهتر میفهمند که چه صدای گوشخراشی دارد.حس میکردم مغزم بصورت مایع در آمده و توی کاسه سرم در حال شالاپ و شولوپ است،حتی این توهم چندش آور را هم داشتم که اگرتکانه های ناشی ازدویدن ادامه پیداکند مغزم از سوراخ گوشها و بینی ام روی موزائیکهای کف پیاده رو بریزد.

تاوقتی که داخل اولین کوچه نشده بودیم ترس مورد هدف قرارگرفتن رهایم نکرد.هرآن تصور میکردم آن سرباز برافروخته ،دیوانه واردارد تعقیبمان میکندو سر اسلحه اش را بسمتمان نشانه رفته است.خاله فوزیه هم هی داشت پشت سرهم حرفهائی میزدومن بقدری در هول و هراس بودم و آنقدر قوه سامعه ام درگیر صداهای عجیب و غریب بود که کوچکترین چیزی از آن حرفها را نمیشنیدم!

تاوسطهای کوچه رفتیم و سپس ایستادیم که پشت سرمان را نگاه کنیم.کوچه خلوت بودومن همچنان بی اعتراض هنوز دنباله روی خاله بودم چون میدانستم خطای ناجوری کرده ام وبایدمطیع باشم وگرنه بعیدنبودتوی گوشم بزند، آنقدرکه برافروخته بود .

خلوتی کوچه از اضطرابم کاست و توانستم کمی بر خود مسلط شوم.حالا دیگرمیتوانستیم بقیه مسیررا آهسته تر برویم چون راه زیادی تا خانه باقی نمانده بود.از غوغای درون گوشم هم کاسته شده بود و احساس راحتی نسبی میکردم.کم کم داشتم صدای خاله را هم که یکریز میگفت و میگفت میشنیدم:

- چرا هیچی نمیگویی بلاگرفته؟لال شده ای؟این چه غلطی بود که کردی؟هان؟داشتی به کشتنمان میدادی که...اعلامیه راهم نیانداختی.والله خدارحم کرد که فقط یک دانه گلوله انداخت وبه رگبار نگرفتمان.

دفاعی برای حملات او نداشتم ولی ته دلم خوشحال بودم که توانسته ام اعلامیه را محا فظت کنم و با خودم بیاورمش.یک جورهائی احساس پیروزی میکردم.فکرمیکردم با کندن آن اعلامیه به دشمن فهمانده ام که مردم قصر اهمیتی برای پیشنهادات احمقانه و تبلیغات پوچشان قائل نیستند.کمی که از آن حال و هوای بحرانی خارج شدم سعی کردم چیزی برای آرام کردن خاله که از عصبانیت صورتش سرخ شده بود بگویم:

- الحمدلله بخیر گذشت....

- بخیر گذشت کله خراب نادان؟!رحم به من و خودت نکردی لااقل بحال این بچه بدبخت رحم میکردی،آخر آن تکه کاغذ به چه دردی میخورد؟درودیوارپربود از اعلامیه .آن عراقی آنقدر عصبانی شده بود که میخواست مغزت را بپکاند.صورتش را دیدی؟جن جنی شده بود!اینهاکه بشرنیستند.مثل حیوان درنده میمانند.

جواب خاله رادادن بی فایده بود .نه من قادرنبودم هدف و احساسم رابرای خاله تشریح کنم و نه او توی آن هیر و ویر حوصله داشت به درک من بپردازد.سری تکان دادم و با نگاهم ازاوعذرخواهی کردم و دیگر هیچکداممان در مورد آن جریان چیزی نگفتیم ،گرچه ته دل خوشحال بودم که اعلامیه رابه پدر خواهم دادو پس از خواندنش دقایقی را به بحث سرگرم میشویم.خاله گفت:

- ای وای...اصلا فکر حسین آقا نبودیم دختر.دارو را میگویم.

- نه خاله ،من یادم بود ولی نمیدانستم از کجابایدبرایش  تهیه کنیم.

- من هم چیزی بفکرم نمیرسد.ولی دست مامانت درد نکند بااین دختر بزرگ کردنش!این همه خطر و دلهره،آخرش هم هیچی به هیچی.نه شیر خشکی برای امید و نه داروئی برای حمید! آ...فرین!

- مش حسن شیر خشک نداشت.پرسیدیم که.

- بع... له !!!....شیر خشک نبود .دارو نبود.ولی اعلامیه صدام که بود...گلوله سربی داغ داغ که بود.با همین سوغاتی که زیر چادرت قایم کرده ای به خانه میرویم واز بابامامانت دستخوش میگیریم! این اعلامیه هم دوای دردحسین آقا یت میشودوهم شکم محمد احسانت را سیر میکند...خیلی خوب است دردت بالای سر خاله! آخ آخ ...صدیقه!!

 

* * *

 شریعت اعلامیه را با صدای بلند برای همه خواند.مضمون کلی،همان تکرارمکررات بودمنتها با لحنی و انشائی دیگر.تقاضای همکاری بااشغالگران و بعبارت روشنتر،فراخوان عمومی برای خیانت به وطن.درقسمتی از اعلامیه ازمردم خواسته شده بودکه عوامل حکومتی و پاسدارها را تحویل بدهند که عراقیهامثلا آنها رابه سزای اعمالشان برسانند!

پس از خاتمه قرائت اعلامیه حس کردم حال غریبی برشریعت مستولی شدو دگرگونش کرد.چنددقیقه بعددیدم که باپدر،حسین و دائی دارد بسیار آهسته و محتاطانه حرف میزند.کم کم انگارکه آن حال کذائی به آن سه تن هم منتقل شده باشد،چهره تک تکشان را نگران یافتم و این نگرانی بزودی به مادر نیر سرایت کردبطوریکه پدرم راقسم دادکه حقیقت را بگوید و دلیل این تغییر حال ناگهانی را توضیح دهد.پدرداشت دنبال کلمات مناسبی برای آرام کردن مادر میگشت که شریعت به کمکش آمد:

- حاج خانم چیزی نیست به قرآن .خودتان را ناراحت نکنید .جنگ است دیگر...

پدر توی کلامش پرید:

- پسرم،بهتراست اوهم بداندوگرنه بیش از آنچه که باید نگران خواهد شد.الآن وقت پنهانکاری نیست.ما به کمک یکدیگر احتیاج داریم و همگی باید ذهنشان نسبت به وقایع روشن باشد در جریان خطرات احتمالی قرارگیرند.

سپس رو به مادر،من و بقیه کرد و ادامه داد:

- همانطور که میدانید آن احد خبیث سخت در جستجوی حاج آقا است و حالا بااین دعوتی که بعثیون از خائنین بعمل آورده اندممکن است کسانی که هویتشان برای همه آشکار شده و پرچم سفید روی خانه هایشان زده اند موضوع راجدی ترازقبل تلقی کرده و در صدد جستجوی محل اختفای او برآیند.شهرکوچک است و اگر کسی کمی به خودش زحمت دهدپیداکردن  حاجی ،آنهم در این خانه کارسختی نیست.کافیست یک نفر از آن خائنین یکی از افرادخانواده مارادرخیابان شناسائی نموده و تعقیب کند...

رنگ از رخسار مادر پرید،منهم دستکمی از او نداشتم.بیاد حرفهای مش حسن بقال افتادم.حالا دیگر حتم داشتم که خطر پیش رویمان جدیتر از آن چیزیست که تا آن لحظه تصورمیکردم.دیگر حال خودم را نمیفهمیدم.اگر خانه لو میرفت و عراقیها پدروشریعت را دستگیر میکردند تکلیف چه بود؟چه بلائی سرشان می آوردند؟فکرم داشت هزار راه میرفت که صدای پدر مرابخودآورد:

- توانستید برای حسین آقایمان دارو تهیه کنید؟

شرمگینانه جواب دادم:

- نه دارو برای حسین و نه شیر خشک برای محمد احسان...متاسفانه هیچکدام.

حسین که رنگ رخسارش نشان میداد هنوز ناخوش احوال است گویاخجلت را درلحن صدای من حس کرده بودچون سعی کرد د لداریم دهد:

- پیدا کردن دارو توی این شهر اشغال شده خیلی سخت است توتقصیری نداری عزیزم.تازه ...من نسبت به صبح خیلی بهترم وبامیدخدابزودی بهتراز این هم خواهم شد.فعلا شیرخشک این طفل معصوم در اولویت است.

پدرگفت:

- شاید بتوانیم از خانه فامیل و آشنا شیر خشک پیداکنیم.سپس رویش را به من و حسین کرد و در ادامه گفت:

- خوب فکرکنید ببینید از اطرافیانمان چه کسانی نوزاد شیر خواره دارد.ناراحت نباشید،جوینده حتمایابنده است.

بعداز این جمله،توجه پدر به شریعت معطوف شدکه سخت توی فکرفرورفته بود.ازاوپرسید:

- پسرم چه چیزی ذهنت را مشغول کرده؟میبینم سخت در فکری...مگرچیزدیگری هم هست که ماازآن بی اطلاع باشیم؟

بنظر میرسیدشریعت در جواب دادن به پدر دودل است.پس از مکثی تقریبا طولانی که گویا به سبک سنگین کردن ذهنیاتش و آنچه که میخواست بیان کند گذشت،عاقبت لب به سخن گشود:

- حاجی...شناسنامه ام توی جیب عبایم درکمدی که داخل ساختمان مهدیه قراردارد جامانده است.همین الآن یکدفعه بفکرش افتادم.اگرعراقیها آنرا پبدا کنند مطمئن میشوند که هنوزتوی شهرهستم،آنگاه بطو رجدی پی جویم میشوند،خانه به خانه شهر را جستجومیکنندوچه بسا موجب آزار بسیاری از مردم شوند و جوانان بسیاری را نیز به اسیری ببرند...البته اگر تاکنون پیدایش نکرده باشند.

دائی مرتضی گفت:

- انشاالله که پیدانکرده اند،چون از مهدیه بعنوان یک مقر موقت استفاده میکنندو آنجا هیچکس بطور دائم ساکن نیست.دستگیر شدگان و اسرای ایرانی را بطور موقت چندساعتی درآنجانگه میدارندوبعد به داخل خاک عراق منتقل میکنند.

سیدهاشم که معلوم بود کمی خوشحال شده است گفت:

- پس امید ی هست که یکی بتواند آنرا پیداکرده و بیاورد.

آنگاه رویش را بسمت پدر چرخاند وگفت:

- خواهر زاده تان عبدالله شاید قادرباشد این کارراانجام دهد. بنظر پسر زبر و زرنگ و پردل و جراتیست.اگرسری به مهدیه بزند شاید بتواند از دوستانم نیز خبری بگیرد.

پدر با تعجب پرسید:

- مگر دوستان شما هنگام ورود عراقیها در مهدیه بودند؟

- بله حاجی.بقدری حوادث پی در پی اتفاق افتادکه حتی فرصت وداع با یکدیگر پیدانکردیم.قرار بود آنجاهمدیگررا ملاقات کنیم ولی بحدی شهراز نیروهای عراقی پر بود که نتوانستم مجددابرگردم و آنها راببینم.

سیدهاشم سپس مرا طرف خطاب قرار دادو گفت:

- خواهر مرضیه شماشاید بتوانی یک جوری آقاعبدالله را مطلع کنی.اگر هم نشد خودم شب هنگام بااستفاده از تاریکی هوا یک جوری میروم و برمیگردم.

حمید که تا آن لحظه نظاره گر بود گفت:

- آقای مهدوی ،شبها حواس عراقیها جمعترمیشود.این کار توسط هرکس که انجام شود میبایست روز هنگام و ترجیحا ظهر باشد.روزها خیابانها شلوغ است و مردم در ترددندو دم ظهر عراقیهامشغول خوردن غذا و استراحتند.

ومن که تاآن لحظه داشتم فکری را در مغزم سبک سنگین میکردم گفتم:

- آقاسید...کسی که باید این کارراانجام دهد نه شمائید و نه عبدالله.هردویتان مردان جوانی هستید که بمحض دیده شدن وقبل از انجام هرکاری دستگیر خواهید شد .این کاررا من باید انجام دهم.

سید که انتظار این حرف را نداشت هول شد و گفت:

- نه خواهرمن ...اصلا حرفش را هم نزنید.صلاح نیست شما تن به این خطر بدهی.من میتوانم انجامش دهم،نگران نباشید.

نگاهی به ساعت دیواری انداختم.یازده و نیم بود .بنظر من دستگیر شدن سید در صورت رفتن به مهدیه حتمی بود .اودر این شهر غریب بود و کوچه پس کوچه ها را درست نمیشناخت که در صورت بروز خطر قادر باشد خودرا نجات دهد .در ضمن اگر ستون پنجمیها اورا میدیدندو میشناختند میتوانستند با تعقیب کردنش محل اختفای پدر را نیز شناسائی کنند.این افکار و استدلالات درطول مدت کوتاهی مثل برق از مخیله ام گذشت و آنگاه با اراده ای پولادین از جای برخاستم.

- من میروم، کسی نگران نباشد.

نگاهم روی صورت حاضرین چرخید و برای رفع نگرا نیها درادامه گفتم:

- دیدید که همین الآن از بیرون برگشتم .اتفاقی هم برایم نیافتاد خیلی ها همین الآن دارند توی کوچه و خیابانها رفت و آمدمیکنند،کسی هم کاری باآنها ندارد.

اماسیدهاشم هنوز مخالف بود:

- اینجایک شهر اشغال شده است خواهرمن.همیشه در روی یک پاشنه نمیچرخدو دشمن خودرا ملزم به رعایت هیچ قانون مشخصی نمیداندیعنی در حقیقت برای ما مردم بی پناه و گرفتار هیچ قانون حمایت کننده ای وجودندارد.یک دیوانه ،یک جانی یا یک کافر بی دین ممکن است خدای ناکرده بدون توجه به هر قانون و موازنه ای به شما آسیب برساند و کسی هم جلودارش نشود.

- آقاسید ببخشید ها!...گویا این بار این من هستم که باید درمورد توکل به خدا و تسلیم در برابر اراده الهی سخنرانی کنم.من از پدرم و شما یاد گرفته ام که باید بدون ترس از هرکسی غیرازخدا راه صحیح و صراط مستقیم را بپیمایم و مطمئن باشم که ایمان خودم ولطف پروردگارمانند جوشنی فولادین مرااز آسیب و بلا مصون نگاه میدارد.

پدر- که سخنان من اورا سر ذوق آورده بود- نزدیکم آمدو لبخندزنان بوسه ای گرم بر پیشانیم نشاند .سپس روبه سیدهاشم کرد و باافتخار گفت:

- میبینی سید اولاد پیغمبر!...شاگرد از استاد پیشی گرفته .حرف حق جواب ندارد والله.دختر من شیر زن است و خوب بلد است از خودش مراقبت کند.

ولی پدرازاعماق دل خوف زده من بی خبر بود.نمیدانست شیردخترش در خواب و در بیداری با چه ترسها و دلشوره هائی پنجه در پنجه میاندازد.درآن لحظه بیاد شلیک دیوانه وار سرباز عراقی افتادم و زانوانم اندکی لرزید.فقط من وخدایم میدانستیم که آن قامت بظاهر استوار که ایستاده است وشجاعانه داوطلب یک ماموریت خطیر میباشد ،چقدر در درون خود مرتعش و متضرع است .میدانستم اگر بخواهم جریان شلیک را تعریف کنم غیر ممکن است پدر و حمید اجازه دهند پایم رااز خانه بیرون بگذارم. از خاله فریده هم قبلا خواهش کرده بودم که فعلا ماجرا را مسکوت بگذارد تا بعد.

محتاطانه مقدار کمی بیسکویت در آب جوش نرم کرده و با قاشق چا یخوری دردهان امید گذاشتم .همه اش خداخدا میکردم که رودل نکند.به پیشنهادخاله فریده کمی هم قندداغ توی شیشه شیرش ریختم و به او خوراندم.امیدواربودم در خروج مجدداز خانه فرصت دیگری برای گیرآوردن شیر دست بدهد.هی بخودم میگفتم:

- در نومیدی بسی امید است ...

برخلاف دفعه قبل که حضورخاله باعث دلگرمی و ریختن ترسم شده بود اینبار خیلی میترسیدم و این ترس به دو دلیل بود.یکی تنهائی و دیگری اینکه شلیک غافلگیر کننده آن سرباز دیوانه بدجوری توی دلم را خالی کرده بود.هنوز نفهمیده بودم که آیا واقعا تیرش به خطا رفته بود و یا فقط به نیت ترساندن من عمدا به دیوار شلیک کرده بود.

در هرصورت نه جای ترس بود و نه جای تردید .باید به دل خطر میزدم چون چاره ای جز اینکار نداشتم.قرعه فال بنام من دیوانه زده بودند.یکباره و ناگهانی از جا بلند شدم که بیش از آن در گیربیمها و تردید هایم نمانم.بسم الله گفتم و در حالیکه زیر نگاه های مردد ومضطرب حاضرین از خانه خارج میشدم زیر لب معوذتین و آیت الکرسی را زمزمه کردم.

پایم را که توی کوچه گذاشتم و صدای بسته شدن درب که بلند شدتوگوئی ناگهان رشته اتصال مرا به یک منبع پشتیبانی کننده بسیار قوی قطع کردند و بطرز دهشتباری تنها شدم.مثل خرگوش ضعیف و کوچکی بودم که توی بیشه ای پر از شیر و پلنگ تنها مانده .یک لحظه خواستم کلید به در بیاندازم و دوباره وارد خانه امن شوم ولی فکرش را که کردم دیدم نمیشود.تنها راهی که جلوی پای من قرار داشت رفتن به سمت مهدیه و انجم ماموریتی بود که خودم داوطلبانه قبولش کرده بودم..حتی اگر لازم بود باید داخل آتش میشدم که عزیزانم ایمن بمانند و گزندی به آنان نرسد.جان پدر از جان خودم هم برایم عزیز تر بود .اگر من شناسنامه را نمیآوردم وسیدهاشم از خانه خارج میشد جان پدر به خطر می افتاد.همانجا کنار درب خانه کلنجاری دیگر با خودم رفتم و به خودم گفتم:

- فرض کن حالا هم خاله با توست .مگر عراقیها از اومیترسندکه بودنش دلت را قرص میکند؟شهر دردستشان است و هر کاری که بخواهند میتوانند انجام دهند .درضمن چرا هی فراموش میکنی که از همان روز اول خودت و خانواده ات را بدست خدایت سپرده ای؟چرا بااینکه ایمان داری قدرت خدابرتر از هر نیروئیست باز هم مقهور نمایش قدرت این انسانهای حقیر میشوی؟آیا هنوز نتوانسته ای باور کنی که اینها هیچ نیستند و اگر صبر پیشه سازی نهایت کار آ نی خواهد شد که مقبول درگاه حق تعالی است و عاقبت کار باطل نابودی و محو گشتن است؟

هنگامیکه حس کردم دیگر بر خود مسلط شده ام و میتوانم از خانه فاصله بگیرم ،قدم ازقدم برداشتم و براه افتادم.

 

 

* * *

 

 

به سرم زد از مسیری بروم که بتوانم سری هم به خانه خودمان بزنم .درست بود که راهم کمی دور میشد ولی ارزشش را داشت .لااقل دلم آرام میگرفت که خانه ام امن و امان است یا...

به این فکر خودم خنده ام گرفت .آخر عراقی ها نه امنیت بخش بودند و نه امانتدار. تا به سر کوچه خودمان برسم شاهد غارت و چپاول خانه ها و مغازه های بسیاری بودم.عراقیها با خیال راحت کامیونها را جلوی منازل پارک کرده بودند و بدقت اثاثیه ارزشمند را گلچین کرده و داخلشان میچیدند و حتی مواظب بودند که خط رویشان نیفتد!

نرسیده به ورودی کوچه خودمان باشنیدن صداهائی توقف کردم .گویا آنجا هم برنامه غارتگری برقرار بود.ابتدا خواستم راهم را بکشم وپی کارم بروم ولی نتوانستم .گرچه میدانستم دیدن منظره ای که انتظارش راداشتم ناخوشایند است ولی کنجکاوی باعث شد از کنار دیوار به داخل کوچه سرک بکشم. درب خانه ما و همسایه روبرویمان چهار طاق باز بود و اثاثیه هردو خانه راتوی کوچه پخش و پلا کرده بودند.پژوسبزحمید هم هنوز آنجا بود و بنظر میامد دست نخورده و سالم است. چند سرباز،اسلحه بردوش مشغول کاوش درمیان اسباب و اثاثیه من بودند .کامیونی آنجا وجودنداشت .معلوم بود که دم کلفتهایشان قبلا اجناس قیمتی و بزرگ را سوا کرده و برده اندو حالا این سربازان ریقو دارند میگردند که شاید چیز باارزشی برای دزدیدن پیدا کنند و از این نمد مفت و مجانی کلاهی برای خودشان بدوزند.بیشتر که دقت کردم متوجه شدم که چند تکه اسباب کنار گذاشته اند .فاصله زیاد بود و تشخیص ماهیت کل آن اثاثیه برایم مقدور نبود،فقط سرویس قابلمه 6 پارچه خارجی اصلی را که بتازگی از بازار چینی فروشها خریده بودم و خیلی هم به آن علاقه داشتم توانستم تشخیص دهم.سرویس گرانقیمت و مرغوبی که هیچوقت دلم نیامده بود از آن استفاده کنم حالا داشت نصیب آن نکبتهای ریقماسی میشد.دربهای استیل براقشان زیر نور آفتاب چه تلالوئی داشت!

در خیالم تجسم کردم که یکی از سربازها سرویس را به زن چاق و سیاهش تقدیم میکند و با افتخار میگوید که آنرا از دشمن غنیمت گرفته است و زن در کمال خوشحالی و مسرت در حالیکه قرو قمیش میآیدغذای خوشمزه ای توی بزرگترین قابلمه میپزد و به بچه های کور و کچل و گری گوریش میگوید:بخورید.ببینید غذا توی قابلمه غنیمتی چقدر خوشمزه است!...وبچه ها غذا را با اشتها میخورند و از پدرشان میپرسند : بابا ،وقتی این قابلمه را آوردید ایرانیهای بدجنس را هم کشتید؟و سربازریقوی بعثی بادی به غبغب میاندازد و جواب میدهد:بع...له!کشتم ...دشمن را باید کشت .شما هم خوب بخورید تا بزرگ و قوی شوید و بتوانید بیشتر از آنها بکشید . وهمه با هم کر و کر میخندند!

این داستانک حرص آور،مسخره و بی مزه که توی ذهن عصبی من سرهم شد در نظرم آن سربازها را خیلی منفور تر کرد بحدی که از آنها عقم گرفت.آنقدر که مشغول نگاه کردن اثاثیه و حرکات سربازها بودم متوجه نشدم پژوسبزمان هم چندان سالم نمانده است.دقیقتر که نگاه کردم دیدم شیشه عقبش خرد شده است و دلیلش را هم فورا متوجه شدم .حمید عکسی از امام خمینی پشت شیشه چسبانده بود و بعثی ها عقده شان را با شکستن شیشه اتومبیل خالی کرده بودند. ار ته دل لعنتی نثار آن از خدا بی خبران کردم و زیر لب گفتم:

- انشاالله که سربازهای امام سربرسند و دمار از روزگارتان در بیاورند.

کاردم میزدی خونم در نمی آمد.جلوی چشمانم داشتند زندگیم را بتاراج میبردند.وقتیکه بخودم آمدمتوجه شدم طوری دندانهایم راروی هم فشرده ام که فکم درد گرفته است .پاهایم قدرت حرکتشان را از دست داده بودند .کنار دیوار ایستادم و کاملا به آن تکیه دادم که زمین نخورم :

- خدایا نمیشود یک جوری جان مرابگیری که آب از آب تکان نخورد ؟یک جوری که بچه هایم بی سر پرست نشوند و پدر مادرم هم غصه نخورند؟

- مگر میشود؟میخواهی میدان را خالی کنی؟ تا زنده ای و نفس میکشی باید بجنگی و از حق خودت دفاع کنی.درست نمیدانم چه بزرگی گفته بود:دنیا بهشت گناهکاران و زندان مومنین است .ولی هر کسی که بوده خوب دنیا را شناخته است.

- خوب... چکاری ازمن بر میآید؟اصلا وجود من در میانه این جنگ چه حکمتی دارد؟

باور کنید به مکالمه ی که در درون با خودم داشتم داشت خنده ام میگرفت .دیوانه شده بودم ولی پربیراه هم فکر نکرده بودم.کاری از دست من درآن بحبوحه بر نمیآمد.

چند بار با مشت به شقیقه ام کوبیدم تا بتوانم برخود مسلط گردم .دوباره از لبه دیوار سرک کشیدم به درون کوچه و بر عذاب روحی خودم افزودم .وقتی یاد و خاطره آن روزهائی که تک تک وسایل منزل را با شور و اشتیاق فراوان و صرفه جوئی در مخارج منزل خریده بودم جلوی چشمانم مجسم میکردم خیلی دلم میسوخت .اما بیکباره آبی سرد بر آتش درونم ریخته شد و خاموشش کرد.بیاد آیه 64 از سوره مبارکه عنکبوت افتادم که بازیچه بودن این دنیارا به مردم گوشزد میکند .خداوند دراین آیه میفرماید:

وماهذهالحیوه الدنیا والالهوولعب و ان الدارالآخره لهی الحیوان لوکانوا یعلمون.این زندگانی چندروزه فسوس و بازیچه ای بیش نیست و زندگانی حقیقی اگر مردم بدانند درعالم آخرت است.

یادآوری آیه مذکور که از آیات مورد علاقه ام است و قرائت آن همواره در تفکر فرو میبردم،آرامش زیبائی بمن بخشیدوهنگامی که صحنه های در خون غلطیدن شهدا را بیاد آوردم شدیدا از خود خجل گشتم:

- این چند تا قابلمه و کاسه بشقاب یا کمد و فرش و یخچال در مقابل خون پاک جوانان شهیدمان بسیار ناچیزند و اصلا نمیشود بحسابشان آورد.هزاران انسان در این نبرد نابرابر تنها سرمایه پرارزش یک بشرکه جانش است را در طبق اخلاص نهاده و فدای اسلام وایران عزیز نموده اند ولی من ،مرضیه،دختر حاج مرتضی مشفق دارم ازغصه چند تکه اثاث بی ارزش توی سرخودم میزنم.واقعا باید خجالت بکشم .مگر نه اینکه در کشورجنگ است و من و خانواده ام نیز از مردم این مملکتیم؟ مگر میشود در میانه آتش باشی و از حرارتش ایمن بمانی؟حال که لطف خداوند شامل حالم شده وبجای جان جگر گوشگان وعزیزانم،مال دنیا را ازکف میدهم باید سر بر آستانش بسایم و شکر کنم نه اینکه در کمال ناسپاسی گله گذاری و ابراز نارضایتی کنم.

آن آیه متبرک و افکاری که در پی یادآوریش به مخیله ام خطور نمود قلبم را قوتی عظیم بخشید و توان از کف داده را بمن باز گرداند.یا علی گفتم ،چندصلوات فرستادم وطبق عادت همیشگی ضمن زمزمه معوذتین و بدون توجه و اعتنا به غارتگران مسیرم را بسمت مسجد مهدیه ادامه دادم.

همانطور که از حسین و دائی شنیده بودم مقر اصلی عراقیها فعلا در ساختمان مرزبانی واقع در مقابل مهدیه قرار داشت و خوشبختانه در آن ساعت از روز کسی داخل مسجد نبود. ابتدا کنار درب ورودی مکث کوتاهی کردم وهنگامیکه مطمئن شدم کسی حواسش بمن نیست وارد شدم و یکراست بسراغ قسمتی رفتم که کمد سیدهاشم در آنجا قرار داشت .درب کمد شکسته شده بود ولی چند جلد کتاب مذهبی ،یک جلد قرآن مجید و عبای قهوه ای مچاله شده ای در آن بچشم میخورد .با دادن این احتمال که عبا،عبای سیداست دست در جیبش کردم و خوشبختانه شناسنامه را بیرون آوردم.باور نمیکردم به این راحتی ماموریتم را به اتمام رسانده باشم.از خوشحالی در پوستم جا نمیشدم.خواستم گشتی در قسمتهای دیگر مسجد بزنم ولی ترجیح دادم از این کار چشمپوشی کنم .با خود گفتم:

- شیطنت را کنار بگذارمرضیه...حالا که خدا کمک کرده و بی دردسر به هدفت رسیده ای برگرد ووقتت را بیش از این درمحلی چنین پر خطر تلف نکن .

بااین فکر قصد خروج از مسجد را کردم که ناگهان صدای ترمز گوشخراش کامیونی از بیرون بگوش رسید و پشت بند ش صدای فریادها یی بزبان عربی و باز شدن درب کامیون و ضربات پوتین بر آسفالت هولم کرد و دنبال محلی برای اختفا گشتم.چشمم به پرده مخمل حائل مابین قسمت زنانه و مردانه مسجد افتاد وپشت آن را بهترین محل برای پنهان شدن یافتم .خودم را به محل امن رساندم.قلبم تند و تند میزد و یکسره زیر لب و با صدائی که خودم هم بزحمت آنرا میشنیدم به خواندن آیت الکرسی مشغول شدم.ازته دل خدارا التماس کردم که اجازه ندهد عراقیها متوجه من شوند .صدا ها نزدیک و نزدیکتر میشد و عاقبت صاحبان صدا را دیدم که از هشتی واردمسجد شدند.در جائی که ایستاده بودم دید کاملی بر محیط داشتم و قادر بودم همه چیز را بدون آنکه دیده شوم مشاهده نمایم.

افسر دیلاق بد ترکیبی که در جاده گیلانغرب با ستون نظامیش سد راه مردم شده بودداخل شد،درحالیکه همان استوار شکم گنده هم همراهیش میکرد.چند سرباز سلاح بر دوش و شش جوان کتک خورده و حال ندار که دستهایشان رابیرحمانه با سیم هایی محکم بسته بودنددوان دوان از آنها پیشی گرفته و وارد شدند.سرباز ها اسرارا هل داده،وسط مسجد بزمینشان انداختند.از حالات چهره آن جوانان پیدا بود که رنج و شکنجه بسیار دیده اندو حالا هم فشار سیمی که دستان آنها را محکم بهم بسته و خون آلود کرده سخت آزارشان میدهد .صورت دونفر از آنها که ریش زیادی داشتند کبود و ورم کرده بود.گویا مدت بیشتری از بعثیون آزار و اذیت دیده بودند چون بیحالتر از بقیه بنظر میرسیدند.همگی بزحمت روی پاهایشان ایستاده بودند و این نشان میداد که بشدت تشنه و گرسنه اند و رمقی در بدنهایشان باقی نمانده است.اسرا را بالاجباراز جا بلند کرده و روی زانوهایشان گیر دادند.حالا دیگر صورتشان بطرف من بود و میتوانستم ببینمشان پیش از آنکه تصمیم بگیرم با دقت بیشتری به شناسائی آنها بپردازم ترجیح دادم موقعیت خودرا بسنجم.میخواستم ببینم که آیا اگرعراقیها بخواهند مدت زیادی آنجا ماندگار باشندراهی برای برون رفت من از آن مخمصه وجوددارد یانه؟از وجود درب قسمت زنانه که بسمت خیابان کناری مسجد باز میشود مطلع بودم چون یکی دوسال بود به مهدیه رفت و آمد داشتم و در جلسات هفتگی خواهران بطور مرتب حاضر میشدم.الآن موقعش بود که بررسی کنم و ببینم درب مزبور باز هست یانه .امیدوار بودم که قفل نباشدو...خوشبختانه قفل نبود.فاصله ام با آن درب در حد سه چهارمتر بود اما ترجیح دادم کمی صبر کنم و ببینم سرنوشت آن جوانان بیگناه چه میشود.

با چنان خشونتی با آنها رفتار میشد که بلا نسبت آن جوانها انگار طرفشان حیوان بود نه انسان.حدود ده متر با محل اختفای من فاصله داشتند و فکر میکردم اگر آشنا باشند میتوانم بشناسمشان .نفراول از سمت راست که صورتی متورم و کبودداشت بنظر میآمد مورد ضرب و شتم شدیدی قرار داشته و شاید هم با صورت بزمین خورده و بعلت بسته بودن دستانش نتوانسته مانع ازآسیب دیدن خود بشود.در قسمت گونه چپ اوخونمردگی همراه با تورم شدیدوجودداشت.ورم آن ناحیه از صورتش بقدری زیاد بود که چشم چپش را بحالت بسته در آورده بودوبجای چشم فقط خط باریک سرخ پرخونی د یده میشد.بهرحال نمیشناختمش. درچهره بقیه هم دقت کردم وآنها رانیز در نگاه اول نشناختم. گرچه ازآن فاصله و با وجود چهره های دگرگون شده اسرا شناسائیشان بسادگی ممکن نبود.این را هم باید بگویم که من اصولا افراد زیادی را نمیشناختم و همیشه سرم به کار خودم گرم بود.در حقیقت بجز خانواده و همسایگانم با کس دیگری در ارتباط نبودم .همه پنج جوان دیگر هم یک جورهائی یا سر و صورتشان زخم و زیلی بود ویا لب و لوچه شان پاره و زخمی شده بود.از بینی یکیشان هنوز داشت قطره قطره خون میچکید ،طوری که جوی باریکی بوجود آورده بود و درست از زیر چانه بروی پیراهنش میریخت.بنده خدا تا آنجا که میتوانست سعی داشت سرش را بالا بگیرد که شاید خون را بند بیاورد یا لااقل از شدت ریزشش بکاهد.

همانطور که غرق تماشای آن صحنه فجیع و تاسفبار بودم مردی دستار برسر و تر و فرز،با کلاشنیکوف قنداق تاشوئی بردوش وارد مسجد شد و مقابل افسر عراقی پاجسباند.ظاهرش نشان میداد که ازقماش همان خبر چینهای خودفروش است ...

همینکه افسر بعثی بنام صدایش زد و (احد) خطابش نمود تنفر سراسر وجودم را گرفت.آرزو کردم ایکاش اسلحه ای داشتم و از همانجا به مغزش شلیک میکردم و آن ملعون رابه سزای اعمال ننگینش میرساندم .باور کنید اگر اسلحه ای در دستم بود قید همه چیز را میزدم و اورا میکشتم چون مطمئن بودم اگر هم مرا میکشتند بی ثمر نبود،لااقل عده زیادی از جوانان هموطنم را نجات داده بودم.

احد در حالیکه لبخند شیطنت آمیزی بر لب داشت تعدادی کارت شناسائی از جیبش خارج ساخت و به افسر بعثی تقدیم نمود.افسر بدقت عکس روی کارتها را با چهره اسرا تطبیق داد و سپس با اشاره اش سربازها دونفر را از بقیه جدا کردند . افسر ناگهان منفجر شد،بنای داد و بیداد را گذاشت و به آن دو حمله ور شد .دهان کثیفش کف کرده بودو پشت سر هم چیز هائی بزبان عربی غلیظ میگفت که برای من نامفهوم بود.آن دو جوان نگونبخت نقش زمین شده بودند و با پیچ و تاب دادن خودشان روی زمین نومیدانه سعی میکردند آسیب کمتری متوجهشان شود و لااقل سرو شکمشان را ازگزند نوک سفت و محکم پوتین آن بعثی بی وجدان مصون نگاه دارند.از میان کلمات پی در پی افسر فقط یک کلمه را متوجه میشدم:( حرس خمینی ).

آن دو جوان از شدت درد بخود میپیچیدند اما دم بر نمیآوردند .حتی با چشمان خودم دیدم که بر اثر ضربه پوتین آن نامرد از دهان یکی از آن دو یکی دو دندان شکسته با مقداری خون بیرون ریخت و ناله ای کوتاه از حلقومش خارج گشت:

- یا...حسین.

گریه ام گرفته بودو پهنای صورتم خیس اشک بود .باتمام وجود درد و رنج آن جوان مظلوم را احساس میکردم و از صمیم قلب حاضر بودم اگر بشود جای او باشم و تمام آن ضربات هولناک را تحمل کنم .کتک زدنهای افسر دیلاق که خاتمه یافت بدستور او یکی از سربازها آن دو را که معلوم بود از بچه های سپاه هستند و احتمالا مجازات سختی در انتظارشان است به آبدارخانه مسجد منتقل کرد.پس از رفتن آنان کلماتی مابین احد و افسر- با کمک استوار چاق که نقش دیلماج را مابینشان ایفا میکرد- رد و بدل شد که بدلیل سکوت نسبی محیط و شمرده شمرده ادا شدن کلمات چیزهائی از آن فهمیدم ودلم لرزید.افسرازاعدام وتیرباران صحبت میکردواحدهم با همان لبخند شیطنت بارمتملقانه سر میجنباند و تائیدش میکرد.

با دستور افسر چهار اسیر باقیمانده را حرکت داده و در جائی نشاند ند که فقط دو سه متر با محل اختفای من فاصله داشت.بقدری به سربازها و اسرا نزدیک بودم که حتی قادر بودم تعداد دم و باز دمهایشان را بشمارم و شاید اگر آنها پس از چند ثانیه مجددابه نزد فرماندهشان باز نمیگشتند بواسطه هول شدن و حرکات غیر ارادی که از من سر میزدخودم را لو میدادم.بهرحال لطف خدا مثل همیشه شامل حالم شد و بابیشتر شدن فاصله سربازها کمی بر خودم مسلط شدم.

درحین اینکه احد،افسرواستوارمشغول ردوبدل کردن کلمات بودند.کمی بیشتردرچهره آن چهارنفردقیق شدم.فکرکردم یکیشان راشناخته ام،ولی نمیدانستم کجا او را دیده ام.کمی که به مغزم فشار آوردم فهمیدم....وی را چندین بار دم در واحد خواهران سپاه هنگام سر زدن به مادر زنش دیده بودم . ماد ر زن اوخانم شکوه منش بود.اسم اورا نمیدانستم ولی میدانستم که حدود یکماه و نیم قبل با دختر خانم شکوه منش ازدواج کرده وازپرسنل افتخاری سپاه میباشد.جای خوشحالی داشت که احد نتوانسته بود شناسائیش کند.

دیگر درنگ جایز نبود و باید خودم را به خانه میرساندم.پاورچین بطرف در پشتی قسمت زنانه که یگانه امیدم بود حرکت کردم و فالگوش ایستادم تا مطمئن شوم کسی پشت در نیست.تیز تر گوش سپردم،هیچ صدائی که حاکی از وجود کسی باشد بگوش نمیخورد اماقانع نشدم چون حس ششمم بمن میگفت حتما کسی بایدآن پشت باشد.تیز تر گوش دادم ،صداها خودشان را بگوشم رساندند.صدای پاهائی که گهگاه روی زمین کشیده میشد.صدای خوردن بد نه اسلحه به جیب خشاب و فانوسقه.این صداها ضعیف بودند و با صداهای دیگری که از بیرون میآمد ترکیب میشدند.تصور کردم که شاید چند نظامی در حال عبور بوده اند و حالا دیگر رفته اند .برای مطمئن شدن باید مدت بیشتری گوش به صداها میسپردم.ترجیح دادم اول به جای قبلیم در پشت پرده باز گردم و ببینم آنجا چه خبر است...

هنوز آنجا بودند.افسر و احمد با دیلماجی استوار چاق گرم مکالمه بودندو انگار حالا حالاها نمیخواستند بروند.اسرا نشسته بودندونگاهشان به زمین چسبیده بود .نفهمیدم برسر آن دو سپاهی که که از بقیه جدایشان کردند و به آبدارخانه مسجد منتقل شدند چه آمد آخرصدائی ازآن سمت نمیآمد .دل توی دلم نبود .انگار حبس شده بودم.تنها امیدم این بود که در مورد در پشتی اشتباه کرده باشم و آنجا کسی نباشد. به همین امیددر حالیکه با نوک پا قدم بر میداشتم باز هم به آنجابرگشته و گوش ایستادم.شکم در کمال تاسف به یقین مبدل شد چون بوضوح صدای مکالمه دو نفر را شنیدم .بزبان کردی خانقینی که برایم قابل فهم بود حرف میزدند .دنبال روزنه ای روی درب گشتم و عاقبت پیداکردم.کنار قفل درب سوراخی ریز وجودداشت که گویا جای یک پیچ باز شده بود .آنقدرهاریز نبود که نشود چشم رویش گذاشت و بیرون را دید .دو نفری که مشغول مکالمه بودند حدودا نیم متر آنورتربودند.با فاصله ای از آن دو،کنار پیاده رویک سرباز دیگر پشت به همقطارانش روبه خیابان ایستاده بود و سیگار دود میکرد. تصمیم گرفتم در فرصتی که دارم - با وجود خطرات- به حرفهای آن دوسرباز گوش بسپارم ،شاید اطلاعات ارزشمندی بدست بیاورم .زبان مردم خانقین هم مانند زبان مردم قصر شیرین کردی کلهری است و کاملا متوجه صحبتهایشان میشدم.اولی میگفت که تا چند روز دیگر جابجائی میخورندوتیپ جدیدی جایگزین آنها خواهد شد. دومی بحال مردم قصر تاسف میخورد وباانزجاراز بعثی های دو آتشه ای که فرماندهان آن تیپ بودند حرف میزدو معتقد بود که به مردم رحم نخواهند کرد و به سربازانشان که جملگی عرب هستند اجازه خواهند داد که نهایت اذیت و آزار را نسبت به مردم روا بدارند.

مخم تیر کشید و عرق سردی بر پیشانیم نشست .وقتیکه خود سربازان عراقی از بیرحمی و شقاوت کسانی که قرار بود جایگزینشان شوند سخن میگفتند حتما اوضاع بدی در پیش بود . توی دل با خودم گفتم:

- خداوندا دیگر قرار است چه بلائی برسر این مردم مظلوم و نگون بخت بیاید؟مگردیگر توانی در جانهایمان مانده است که بتوانیم شقاوتی بیشتر از آنچه که برسرمان آمده را متحمل شویم؟اگر بقول این دو نفر،عربهای متعصب و صدام پرست وارد شهر شوندتکلیفمان چه خواهد شد؟اگر بخواهند بیش از این به جان و مال مردم تعرض کنند و یا چشم ناپاک به ناموس مردم داشته باشند واقعا چاره ای بجز مبارزه جدی تا مرز شهادت برای مردم باقی نمیماند.اگر شهر بدست چنین افرادی می افتاد همگی باید خودرا برای مرگی سرخ و پر افتخار آماده میکردیم.

پیش ترها توی تلویزیون فیلمهایی از اشغال شهرها توسط آلمانیها میدیدم و از مشاهده جنایات سربازان آلمانی و خشونتی که در آن فیلمها وجودداشت وحشتزده میشدم .ولی حالا خودم یکی از همان مردم بودم و گویا ارتش اشغالگری که قرار بود بیاید دستکمی از آلمانیها نداشت و شاید هم بمراتب جنایتکار تر بود.

مزه دهانم مثل زهر مارتلخ شد .مانند همیشه یک ضعف مفرط بر بدنم مستولی شد و درد عجیبی توی دلم افتاد.اگر دست به دیوار نمیگرفتم عنقریب زانوانم تا میشد.بزحمت خودم را سرپا گیر دادم چون میدانستم آنجا جای ضعف نشان دادن نیست واگر کم بیاورم کارم تمام است.

به پشت پرده حائل برگشتم.انگار گفتگوی احد با افسر بعثی تمامی نداشت .چقدرهم باحرارت و پرانرژی باهم صحبت میکردندو افسر با چه لذتی از سیگارش کام میگرفت و دود غلیظش را در هوا رها میکرد.خیلی خوش خوشانشان بود .انگار دنیا را برایشان قباله کرده بودند.

افسر پاکت سیگارش رابه نشانه تعارف بطرف احدگرفت و او هم یک نخ برداشت و گیراند.استوار چاق با حسرت به پک زدنهای احد خیره شده بود ،شاید سیگاری که فرمانده و احد داشتندمیکشیدند از نوع مرغوب و گرانقیمتی بود که دروسع استوار با آن مواجب ضعیفش نبود .

معطلی من در مسجد زیادی داشت طول میکشید حتما حالا خانواده ام توی خانه خیلی دلواپسم شده بودند .منهم اگر جای آنها بودم دلواپس که سهل است ،از نگرانی قالب تهی میکردم.برای چندمین مرتبه پاورچین به طرف درب قسمت زنانه رفتم و از روزنه آنسورا نگاه کردم. از دوتا سربازی که آن خبر های بد را از دهانشان شنیده بودم خبری نبود ولی نفر سوم داشت کنار جدول پیاده رو قدم میزد و روی قنداق اسلحه اش ضرب میگرفت.صدای کسی از سمت چپ بلند شد و او را متوجه خود کرد .گویا داشتندصدایش میزدندچون سرباز سوم هم دویدورفت. حالا دیگر کسی آنجا نبود.چشم از سوراخ برداشتم و خودم را آماده رفتن کردم. میتوانستم در را باز کنم وبیرون بروم ولی مشکل اینجا بود که کل دانسته های من از محیط بیرون محدود میشد به اطلاعاتی که از طریق همان روزنه کوچک درب و میدان دید کوچک وبسته اش در اختیارم گذاشته شده بود ودرواقع نمیدانستم چند متر آنسوترهم آیا کسی هست یا نه .

تصمیم گرفتم برای آخرین بار سری به سالن مسجد بزنم و ببینم نظامیان عراقی هنوز آنجایند یانه. اگر بودندکه چاره ای برایم باقی نمیماند،دل به دریا میزدم و ازدرب قسمت زنانه خارج میشدم و اگر نبودند که فبهاالمراد،از همان دری که داخل شده بودم و کاملا باز بود و میدان دید وسیعی هم داشت با خیال راحت خارج میشدم.برای رها شدن از ضعفی که دقایقی پیش بر من مستولی گشته بود به دیوار کنار درب تکیه دادم، بسم اللهی گفتم و چهار قل را یکضرب و یک نفس خواندم .مثل همیشه آیات آسمانی معجزه کردند و و نه تنها قدرت به تنم بازگشت و از کم جانی زانوانم اثری باقی نماند بلکه حس خوبی پیدا کردم. با خود گفتم:

- این بار آخر است که میروم طرف سالن مسجد . انشاالله که دیگر به اینجا بازنگردم و اگر هم برگردم وبیرون بروم بسلامت خارج شوم وبه سلامت به خانه برسم.

نفسی عمیق کشیدم و محتاطانه و نوک پایی خودم را به پشت پرده رساندم . از گوشه پرده که آنور را نگاه کردم شادی و سروری زاید الوصف مرا در برگرفت چون اثری از عراقیها و احد و اسرایشان نبود.دقیقتر گوشه و کناررا پائیدم و با حبس نفس در سینه سعی کردم که بهتر و بیشتر صداهای محیط اطراف را بشنوم.نه...هیچکس نبود و هیچ صدائی هم بگوش نمیرسیدواین موضوع مایه خوشحالی بود .باخودم گفتم:

- ببین مرضیه... فاصله زمانی مابین آن غم شدید و کشنده که توان تورا گرفته بود با این شادی بزرگ که تورا اینچنین سرخوش کرده است لحظاتی بیش نبود .باور کن هیچکدامشان حقیقی نیستند چون فاقد پایداری و اصالتند .انسان باید سعی کندبازیچه موقعیتهای گذرا قرار نگیرد. نه در نگرانیها خود را ببازد و نه در شادیها از خود بیخود شود زیرا که در هردو صورت خودش را و بالطبع خدای خودش را نعوذ بالله فراموش میکندواستغفرالله کوچک می انگارد ودرنتیجه ازعظمت اراده خداوندکه همانا حقیقت اصیل است غافل میشود.

فوق العاده تشنه بودم . گلویم خشک خشک بود.انگار دیواره گلویم رااز چیزی زمخت مثل پوسته درخت خرماساخته بودند.حتی یک قطره بزاق در محیط دهانم تولید نمیشد .لبها و زبانم نیز کاملا خشک بودند:

- قربانت بروم زینب جان...چه کشیدی توی صحرای کربلا.؟

درکمال جرات پرده را کنار زدم و اینبارقدرت همه حواسهای پنجگانه ام را به قوه سامعه ام دادم .محتاطانه یک پایم را آنطرف پرده گذاشتم .سکوت مطلق بر فضای مسجد حکمفرمابود و این سکوت دلچسب باعث شد که اعتماد بنفس بیشتری پیداکنم و و بر دل و جراتم نیز افزوده شود...کل بدنم را به این سوی پرده منتقل کردم و ده دوازده قدم را چسبیده به دیوار طی کردم.حال به جائی رسیده بودم که میتوانستم از درب بزرگ و باز مهدیه خیابان و میدان را کاملا مشاهده کنم .کامیون چادر داری آن روبرو ،کنار خیابان پارک شده بود.افسردیلاق جلوی کامیون سوار بود ولی اثری از احد نمیدیدم.سربازها آخرین نفر از اسرا رابا خشونت سوار پشت کامیون کرده و خودشان هم سوار شدند . کامیون دود غلیظ و سیاهی کرد وبا صدای بلندی بحرکت درآمد.

چند ثانیه دیگر صبر کردم .خیابان کاملا خلوت بود.در آن ثانیه هاباز هم به آن دو پاسداری که از بقیه جدایشان کرده بودنداندیشیدم.آیا سوار بر کامیون بودند یاآنهارا برده بودندجائی دیگر که تیربارانشان کنند؟میدانستم که هرگز به حقیقت این جریان پی نمیبرم و این برای من غمی بود که بر دیگر غصه های زندگیم اضافه میشد.

ساعت روی دیوار مسجد یک و دوازده دقیقه را نشان میداد.مردی در کنار میدان پیدایش شد که ظاهرا دیوانه بنظر میرسید .نی بلندی در دست داشت ودوان دوان آنرا به جدولهای کناره میدان میکوبید و میشمرد: یک،دو،سه،چهار... موقعیتی مناسب تر ازاین ممکن نبود دست بدهد.درنگ جایز نبود. با عجله از مسجد خارج شدم و نفس راحتی کشیدم .سه سرباز از پیچ خیابان منتهی به سینما شیرین و بازار چینی فروشان پیدایشان شد.چادرم رابطور کامل روی صورتم کشیده و برسرعت گامهایم افزودم. سربازهاازعرض خیابان عبور کرده و خودشان را توی پیاده رو سمت چپ انداختند و من برعکس،از عرض خیابان گذشتم و و خودم را به پیاده رو سمت راست رساندم.وقتی که سربازها بموازات من رسیدندچیزهائی بزبان کردی خیلی غلیظ و با لهجه ای که برایم ناآشنا بود گفتند .من از حرفهایشان هیچ نفهمیدم .آنها باهم خندیدند و من بقدری سریع رفتم و دور شدم که صدای خنده هایشان در سکوت خیابان محو گشت.باید هرچه سریعتر به خانه میرسیدم و آنچه را که شنیده بودم برای پدر وسیدهاشم باز گو میکردم.خبرآمدن نیروهای جدید عراقی کل ذهنم را اشغال کرده بود و ناجور داشت اذیتم میکرد.این مسئله ،بسیار مهم و حیاتی بود . موجودیت معنوی ومادی ما مردم شهر باصطلاح روی هوا بود.تاآن روز و آن ساعت بااینکه همین نیروهای حاضر در شهر هم با وجود اکثریت همزبانی که مابینشان وجودداشت برخورد و رفتار مناسب و انسانی با مردم نداشتندولی لااقل خوبیشان این بود که سیستماتیک عمل میکردند و ضمن اینکه خودراتاحدودی به قوانین نظامی ملزم میدانستند،تنها دنبال افراد نظامی و اداری و سیاسی یا جوانانی میگشتند که از ناحیه آنها احساس خطر مینمودند.آنها کاری با افراد مسن،زنان و کودکان نداشتند ولی اینهائی که داشتند جایگزین میشدند بقول آن دوسربازپایبند اصول اخلاقی نبودند و ارتکاب هرگونه جنایتی از آنان بعید نبود. احتمالا از زمره اعراب متعصب و جاهلی بودند که عجم را با لفظ (مجوس) خطاب میکنند و ایرانیهاراموجوداتی بی ارزش و لایق تحقیر و توهین تصور مینمایند. این افکار داشت مانند موریانه مخم را میخورد و از درون پوکش میکرد. ووای از عطش ...وای از تشنگی که داشت مرا میکشت!فکرمیکردم آنقدرتشنه ام که اگر به خانه برسم بقدری از آب گرم و بدبوی الوند مینوشم که میترکم!!

وارد کوچه قصریها که شدم از دور چشمم به یک سرباز خودی افتاد و دهانم از تعجب باز ماند:

- اواینجا چکارمیکند؟یعنی نیروهای کمکی رسیده اند ؟

سرباز سرآسیمه و هراسان و خاک آلود ،پشت سر دختر بچه لاغر زردنبوی هفت هشت ساله ای میدوید .گویا دخترک داشت راه را به سرباز نشان میداد.ازلباسش پیدابود که از سربازان ارتش است و احتمالا موقع عقب نشینی جامانده است :

- فقط خدامیداند که این بنده خدا تا حالا کجا بوده و چگونه سر کرده است.

اسلحه اش را هنوز غیرتمندانه حفظ کرده بود و هنگامی که بنزدیکی من رسیدند تازه فهمیدم چه اندازه رنجور و ضعیف است .احتمالا کل این روزهای اخیررا لب به غذا نزده بود چون چشمانش چال رفته و و زیرش سیاهی افتاده بود.از او پرسیدم:

- برادر کجامیروی؟مگر خبر نداری شهر پراست از عراقیها؟

ایستادوبارقه ای ضعیف از شادی در چشمانش درخشید.پشت به دیوارداد ودر حالیکه نفس نفس میزد جواب داد:

- ممنون همشیره ،ولی نترس .منطقه امن است .لشگر خراسان توی راه است و بزودی میرسد.

نمیخواستم و دلم نمیآمد نومیدش کنم .اگر نومید میشد انرژیش را از دست میدادو وممکن بود دست از تلاش بر دارد.انگار از عمق فاجعه بی خبربود و نمیدانست تا کیلومترها دورتر خبری از نیروهای خودمان نیست. یک آن فکر کردم شاید او از چیزهائی خبرداردکه من از آنها بیخبرم وبرای اطمینان پرسیدم:

- تو این خبر را ازچه کسی وچه وقت شنیده ای؟نیروهای لشگر خراسان الآن کجاهستند؟

- توی راهند . ولی نمیدانم کجاهستند.خیالتان راحت باشد ،زود تر آنچه که فکرش را بکنید میرسند.

نه....خبر جدیدی نبود که او بداند و من از آن بی اطلاع باشم.همان وعده و خیالی که روز های بسیار مردم شهرمرا فریب داد و باعث شد غافلگیر شوند،در محاصره عراقیها قرار بگیرند و به اسارت بیفتند حالا به این سرباز سرگردان امید میدادکه خودرا ازمحاصره دشمن نجات دهد.نگاهی به دخترک انداختم و از سرباز پرسیدم:

- این دختر بچه کجارا بلد است که دنبالش راه افتاده ای؟

بعد روبه دختر کردم و پرسیدم:

- اسمت چیست عزیزم؟

- پریسا.

- پریسا جان اورا میخواهی کجاببری؟...جائی را بلدی یا همینطوری...

دختر که خیلی به خودش اطمینان داشت با لحنی محکم جواب داد:

- خاله میدانم کجا ببرمش.عمویم در نصرآباد،پشت باغ حاتم باغ دارد است .او کمکش میکند و نجاتش میدهد.به او میگوید از کجا برود که به دوستانش برسد .

خیالم راحت شد که دخترک حواسش جمع است و میداند دارد چکار میکند.دخترک بااشاره دست سرباز را به ادامه حرکت دعوت کرد .سرباز تکانی بخودش داد و براه افتاد.چند قدمی پشت سرشان رفتم و گفتم:

- حالا عجله نکن برادر.لااقل بیا تورا به جای امنی ببرم که لباسهایت را عوض کنی و چیزی بخوری.

هردو یشان توقف کردند و سرباز جواب دادد:

- نه همشیره،عجله دارم باید زودتر خودم را به یگانم معرفی کنم .

سربازبراهش ادامه دادولی دخترک همچنان ایستاده بودوبمن نگاه میکرد.به او نزدیک شدم،دستش را گرفتم،خم شدم وموهای زبر و خاک آلودش را نوازش کردم .سرباز هم توقف کرد.با لحنی محبت آمیزخطاب به دخترک گفتم:

- دختر خوبم مراقب باش .این سرباز خسته و گرسنه است .حواسش نیست .تو حواست را جمع کن.

سرباز این پا و آن پا میکرد و برای ادامه مسیر عجله داشت.عصبی شدم وبالحنی تحکم آمیز گفتم:

-اینقدر عجله نکن پسر!...تو که جائی را بلد نیستی .بگذار این بچه را حالی کنم که چکار کند.

و مجددا روبه دخترک کردم و ادامه دادم:

- میبینی؟گفتم که حواسش نیست .جلوتر از او حرکت کن. چشمانت را باز کن و گوشهایت را تیز که به عراقیها برخورد نکنید. وگرنه او را میکشند . باشد عزیزم؟

- چشم خاله .به خدا نمیگذارم عراقیها اورا ببینند.

بوسیدمش.گونه اش مزه خاک میداد.دستش را رها کردم و او دویدورفت .در حالیکه سرباز عجول جلوترازاوبراه افتاده بود.حرصم بالا آمد و دادزدم:

- خانه آباد...عجله ات برای چیست ؟ میخواهی زودترگرفتاربعثیهاشوی؟چرا پشت سر این بچه راه نمیروی و جلو میفتی؟

سربازخجلتزده توقف کرد و اجازه داد دخترک پیش بیفتد و من تا هنگامیکه آندو از نظر ناپدید شدند ایستادم،آیت الکرسی خواندم ودعاکردم که بسلامت به مقصد برسند.

یک غصه دیگر به انبوه غمها یم اضافه شده بود.میدانستم که این قبیل دلشوره های بی سر انجام هرگز مرارها نخواهند کردو حتی شاید تاآخر عمرم گرفتارشان باشم.اتفاقا اینطورهم شد .حتی حالاهم با وجود گذشت بیش از سی سال از آن روزها هنوزوقتی خاطراتم را مرور میکنم دلواپسی آن سرباز خسته وآن دو پاسدار رنج کشیده و کتک خورده که احد خائن شناسائیشان کردرا خود بهمراه دارم و میدانم که هرگز نخواهم فهمید سرنوشتشان چه شده و بنابر این هرگز خیالم بابت آنها راحت نخواهد شد.این قبیل موضوعات شاید برای خیلیها مهم نباشد ولی مانند باری سنگین بر دوش خاطرات گذشته ام سنگینی میکند.

هرطورکه بودخودم را به خانه رساندم.آنقدر معطل کرده بودم که باید سریع قدم بر میداشتم و آنقدر سریع رفته بودم که نفسم داشت میبرید . تشنگی امانم را بریده بود و فضای داخل دهانم خشک خشک بود.سرم را کنار نرده های مشرف به کوچه نهادم و ایستادم که قدری نفسم سرجایش بیاید و ورودم باآن وضع به داخل خانه موجب شوکه شدن خانواده ام نگردد.انعکاس سایه ای سرخ رنگ مرا متوجه تکه پارچه ای کرد که به نرده های پنجره گره خورده بودو با وزش نسیم داغ ظهرتکان تکان میخورد.آیا این یکنوع علامتگذاری برای شناسائی خانه بود؟!

آری ...این پارچه بی شک یک علامت مشخص کننده بود .هراسان شدم.هنوز خستگی راه را از تن خارج نکرده اضطرابی جدید گریبانم را گرفته بود .بسرعت پارچه را باز کرده و زیر چادرم قایم کردم.بطرف درب رفتم ولی قبل از آنکه کلید بیاندازم مکثی کردم .مرددبودم که آیا باید جریان پارچه قرمز را بازگو کنم یانه و نتیجه گرفتم که بازگونکردن این قضیه اصلا جایز نیست. مسئله مهم بود و نمیتوانستم پنهانکاری کنم .اوضاع امنیتی ساعت بساعت داشت بغرنجتر میشد و باید با همفکری یکدیگربرای برون رفت از این مخمصه راه چاره ای پیدا میکردیم.یک خودفروش خائن خانه را علامتگذاری کرده بود و بزودی بعثیها سراغمان می آمدند...

...وضع بدبود...بدتر از بد...حتی بدتر از بدتر!!

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل هشتم:

آشفتگی مضاعف

 

 

همانگونه که در طول هشت سال دفاع مقدس منافقین و نیروهای خود فروخته بازوی قدرتمند ی برای دشمن بودند ،در قصرشیرین اشغال شده نیزعده ای قلیل از همان روز اول اشغال ،پرچم سفید روی با مها و سر در منازلشان نصب کرده و بدینوسیله همبستگی خودرا با دشمن اعلام نموده بودند.آنان با دادن اطلاعات استراتژیک ارزشمند به صدامیان و خوش رقصیهائی دیگرنظیر همکاری و همراهی باارتش عراق درعملیاتهای تجسس و دستگیری جوانان انقلابی،افراد مذهبی،حزب الهی ها ،پاسداران انقلاب و و نیروهای پیرو خط امام وولایت فقیه کار کنترل اوضاع را برای دشمن راحت میکردند.علامتگذاری خانه ما با پارچه قرمزنیز کار آنها بود ویکی از همان خائنین با علامت گذاری خانه ای که ما در آن ساکن بودیم داشت به بعثیون که بزودی به گشت در محلات شهر مشغول میشدند میفهماند این خانه مشکوک است و باید هویت افرادساکن در آن بررسی گردد.

وضعیت شهر بسیار بدتر از زمان گلوله باران بود.قبل از اشغال شهر ما با دشمنی طرف بودیم که مقابلمان جبهه گرفته بود و میدانستیم کیست و چکار میخواهد بکند،ولی در دوران اشغال نمیدانستیم ازکجاوچگونه میخواهند ضربه بزنند.عراقیها یکطرف قضیه بودند اما منافقین ،چریکهای فدائی،دمکرات و کومله و پیکار ...و هزار کوفت و زهر مار دیگر از نواحی مختلف و به طرق متفاوت از هم قصدداشتند با خودنمائی ونوکری برای عراقیها یکجوری کنترل اوضاع را در دست بگیرند تا شاید بخیال خام خودشان بر شهر و مردمش حاکم شوند و دولتی کوچک برای خودشان تدارک ببینند.

مطلبی رابیاد میآورم که از یک سایت برداشته شده بود و اخیرا در فضای مجازی دردسترس قرار گرفته است. مطلب مزبور مربوط به خاطرات یکی از افسران بعثی هنگام اشغال قصرشیرین است . این مطلب ترجمه مطلبی است که درروزنامه عرب زبان (الشرق الاوسط)چاپ شده است. آن افسر عراقی در بخشی از نوشته هایش از پرچمهای سفیدی یاد کرده که در بدو ورود اشغالگران بعثی،برخی از مردم شهر روی خانه هایشان زده بوده اند.خنده دار این است که این افسر از آگاهی کمی در مورد اوضاع عمومی شهر برخوردار بوده چون تعداد افراد باقی مانده در قصرشیرین را حدود فقط 100 نفر تخمین میزند و این خیلی از واقعیت دور است...

نمیتوان یکطرفه به قاضی رفت وگفت آن افسر از روی عمد یا غرض ورزی دروغ گفته بلکه فقط میتوان گفت اطلاعاتش ناقص بوده است.بله ،عده ای بر سر در خانه هاو روی بامهایشان پرچم سفید زده بودند.این قراری بود که بعثیون با نیروهای مخفی خود دراکثر شهر های اشغال شده گذاشته بودند تا بتوانند بفهمند ایادیشان کجاهاسکونت دارند .درضمن هیچکس افراد باقی مانده در شهر را سرشماری نکرده بود که بداند چند نفر هستند.طبیعتا آن افسراز آدمهای ساکن در داخل خانه ها ی شهربی خبربوده و تنها از روی تعداد مردمی که در خیابان و در حال تردد دیده آن آماررا داده است.من اگر بر اساس مشاهدات خودم در طی روزهای اشغال بخواهم آمار بدهم میتوانم تعداد را بیش از هزار نفر تخمین بزنم و میدانم که این تعداد خیلی به واقعیت نزدیکتر است تا تعدادی که آن افسرداده است.

نکته تلخی که درگزارش آن افسروجود دارد این است که هرکس آن خاطرات رامطالعه کند بخاطرنصب پرچمهای سفید به کل مردم شهر ظنین میشود.متاسفانه شهر من از همه نظرگرفتار سوء تفاهمات گشته و مظلوم واقع شده است.مطلب آن افسر بعثی را به این دلیل عنوان کردم که نتیجه گیری کنم گاهی دادن اطلاعات ناقص و مطرح کردن آنها در یک رسانه معتبر و فراگیرتاچه اندازه تاثیر منفی روی اذهان و افکار عمومی میگذارد و به بدبینی ها و شایعات بی مورد دامن میزند .بخصوص اینکه هیچگاه رسانه های جهان عرب دید مثبتی نسبت به کشور و ملت ما نداشته اندو سعی کرده اند با کلی گویی و وارونه جلوه دادن حقایق حس پلید کینه توزی خودرا ارضا نمایند .این دشمنی دیرینه که خاستگاه باستانی آن جزیره العرب دردوران جاهلیت و تکمیل کننده ،به روز کننده و دامن زننده آن مکتب (پان عربیسم)در قرن بیستم است هنگامی رخ نمایاند که در دوران جنگ تحمیلی جبهه ها مملو از مزدوران اعزامی از کشورهای عربی منطقه نظیر اردن،سودان،مصر و خیلی جاهای دیگرشد.خودمن درلابلای نظامیان عراقی به کرات آنهارادیده بودم.اکثریت با مزدوران سودانی بودکه صورتشان مثل بادمجان ،سیاه وبراق بود!

 

 

* * *

 

 

بمحض اینکه وارد خانه شدم از همان دم در بوی بدی مشامم را آزرد. وارد اتاق که شدم تازه فهمیدم منشا آن بوی تهوع آور کجاست. مادرمشغول طبخ برنج بودو دلیل انتشار آن بوی مشمئز کننده این بود که از آب رودخانه الوند برای پخت و پز استفاده میشد .این اولین بار نبود که باآب الوند غذا تهیه میکردیم ولی این بار چون من از بیرون وارد خانه شده بودم و مشامم از هوای آزاد وپاک بیرون پربود بیشتر میتوانستم بوی تعفن آب جوشیده و غلیظ شده رودخانه را بفهمم.آب رود خانه الوند از وسط شهر میگذشت و فکر نمیکنم لازم باشد بگویم وضعیت بهداشتی آن به چه صورت بود .

چاره ای نداشتیم چون برای آشامیدن و پخت و پز هیچ آب دیگری موجود نبود.در واقع در صورت امتناع از خوردن آب الوند تنها گزینه جلوی روی ما فقط مرگ بر اثر تشنگی بود .بخصوص که هوا گرم و سوزان بود و نمیشد از خوردن آب صرفنظر کرد .تنها آب پاکیزه ای که در منزل داشتیم آبی بود که به امید میدادم .دلیل رنگ پریدگی بچه ها و مریضی حمید بینوا هم خوردن همان آب آلوده بود .گرچه ما همیشه قبل از خوردن آب آنرا میجوشاندیم و میگذاشتیم سرد شود ولی بازهم تاثیر سوء خود را میگذاشت.

خیلی تشنه بودم .بمحض ورودبه خانه از همان آب الوند آنقدر خوردم که مادر دستم را گرفت:

- بس است دختر،خودکشی نکن .آب زمزم که نیست خانه خمیر ! خیلی آبش پاکیزه و گواراست که داری خودت را میترکانی؟

پیش ترها یکی ازدکترهای بیمارستان پس از قطع شدن آب شهر و مجبور شدن مردم به خوردن آب رودخانه،خطر زیاد خوردن ازاین آب را به مردم گوشزد وسفارش کرده بود که بقدر کفایت بنوشیم .به اندازای که عطشمان رفع شود.اما کوگوش شنوا ؟

مادر ظرف آب را بزور از دستم گرفت .بدون اعتراض بر زمین نشستم وامید رادرآغوش کشیدم.همه سراپا گوش بودند ولی چیزی نمیپرسیدند. .گویا دلشان نمیآمد با وجود خستگی مفرطی که داشتم مرا به حرف بگیرند و منتظر بودند خودم هروقت که حوصله داشتم و رفع خستگی کردم ماوقع را باز گونمایم.زیاد منتظرشان نگذاشتم چون خودم هم مشتاق بودم حرف بزنم. بخاطر خطری که در کمین بود باید هرچه زودتر موضوع علامتگذاری خانه را اطلاع میدادم.

بس ازبازگونمودن آنچه که بر من گذشته بود،شناسنامه سیدهاشم و پارچه قرمز رنگ را کنار سفره ای که برای صرف نهار پهن شده بود گذاشتم . تاوقتی که نهار تمام نشد از دهان هیچکس کلمه ای خارج نشد.پیدا بودکه نگرانی همه را پکر کرده و غذا هم بزور از گلویشان پائین میرود.سید بعد از تمام کردن بشقاب برنجش لب بسخن گشود :

- قضیه ی این تکه پارچه بی ربط به اعلامیه اخیر بعثیون نباید باشد.فرصت طلبان آدم فروش دست بکار شده اند.

حمید که بزور چند قاشق برنج خورده بود با همان لحن بیمار گونه و بی حالش خطاب به سیدهاشم و پدرگفت:

- آقایان،دیگر ماندن در این خانه بصلاحتان نیست.مرضیه عاقلی کرده که پارچه رااز نرده ها باز کرده ولی در هر صورت این خانه نشان شده است و دیر یا زود سراغش میآیند.

حمید دگمه های پیراهنش رابست وسپس با کمک گرفتن از دیوار سعی کردروی پاهایش بایستد.پدردر حالیکه نیم خیز میشد گفت:

- کجامیخواهی بروی حمیدجان؟حالت خوش نیست...

حمید هرطور که بود بکمک پدرقامت راست کرد و در حالیکه باملاطفت سعی میکرد دست یاری پدر را ردکرده واورا از خوددور کند .به تنهائی خودش را به آینه قدی روی دیواررساند ودستی داخل موهای سرش کشید.گویا داشت برای رفتن به جائی آماده میشد.هیچکس نمیدانست کجا میخواهد برود .

- حاجی مرتضی ...یک تک پا بروم در خانه مشهدی رحیم رضائی .زن وبچه اش را قبل از اشغال قصر به کرمانشاه فرستاده بودو حالا خودش در خانه تنهاست.شما بهتراز من او را میشناسید چون از رفقای قدیمیتان است .فرد متدین و خیریست ومحال است دست رد به سینه مان بزند.من میروم و اجازه میگیرم که شما وسیدهاشم مدتی آنجا بمانید.

حمید مکثی کرد وبه قصد گرفتن تائید در چهره پدروسیدهاشم نگریست.سید دهانش رابازکردکه چیزی بگوید ولی سکوت کردواوهم مانند حمید به پدر چشم دوخت .شاید میدانست این اوست که رای نهائی را باید بدهد.وپدر هم که غرق تفکر بود و ساکت...

ناگفته پیدا بود که جوابی بجز جواب مثبت برای این پیشنهاد وجودندارد.بعد از قضیه علامتگذاری،سیدهاشم و پدر دیگر جایی در این خانه نداشتند.سیدخواست برخیزد که به حمید در حرکت کمک کند ولی حمید بااشاره دست وی را از برخاستن باز داشت و در حالیکه پیراهنش را در شلوارش فرو میکرد بسمت در خروجی حرکت کرد:

- گیرم این دو قدم راهم تا دم در دستم را گرفتید.بقیه راه را که باید تنهائی بروم.

سیدهاشم با شرمندگی گفت:

- آخه حمید آقا...بااین حال مریض؟

- نگران نباش،یواش یواش میروم .تا خانه مش رحیم راهی نیست.دوکوچه بالاتراست.به خیابان نمیخورد.

- داش حمید شما بنشین .من میروم.اگرعراقیها توی کوچه باشند با من پیرمرد کاری ندارند .

این صدای دائی حسن بود .حمید جواب داد:

- دائی نگران نباش. شاید از خانه بیرون رفتن کمی حالم را بهتر کند و زودتر خوب شوم.

حمید از خانه خارج شد .شاید کمی تکراری باشد اگر بگویم وقتی حمید از خانه بیرون رفت باز هم سنگینی تمام عالم روی سرم افتاد ودهانم خشک شد.با کوچکترین صدائی از داخل کوچه از جا میپریدم و رنگ برنگ میشدم ...

...ووقتی که حمیدبالبخندی کمرنگ برلب به خانه بازگشت آرام گرفتم و دور ازچشم مادر یک کاسه پراز آب الوند سر کشیدم!!!

حمید گفت که بامش رحیم موضوع را در میان نهاده است و او نه تنها موافق بوده بلکه خیلی هم مشتاق دیدار است و حالا هم منتظر نشسته و چشم به در دارد.

تصمیم گرفته شد که تا تاریک شدن هوا صبر کنیم و بعد پدر و سید راراهی منزل مش رحیم کنیم. اما پدر با قسمت دوم این تصمیم مشکل داشت و میگفت باید همه با هم برویم:

- ازهمان روزی که نخستین گلوله بطرف شهر شلیک شد ما یار و پشتیبان هم بودیم و تحت هیچ شرایطی یکدیگر را تنها نگذاشتیم و الآن هم بهتر است با هم باشیم زیرا که دوراز شما فکر من هزار راه میرود و نمیتوانم آرام بگیرم.همانطور که شما نگران من هستید منهم نگران شما میشوم.

 

 

* * *

 

پس از آنکه وسایل و مواد غذائی و چیزهای لازم دیگررا در بقچه ها و ساکها بسته بندی کردیم،حمید دم در حیاط ایستاد که اگر احیانا عراقیها از دور پیدایشان شد غافلگیر نشویم.آنگاه در چند مرحله خودمان را به خانه مش رحیم رساندیم .نوبت من که شد ،در حالیکه امید توی بغلم بود و دست رقیه راهم دریک دستم گرفته بودم،کیپ دیوارودرپناه سایه آن حرکت کردم.حمیدهم همراهم بودودست سعیدرادردست داشت.پدروسیدهاشم همان سری اول رفته بودند. کسانی که باید بعد از ما سه نفر میآمدند مادر،خدیجه و دائی بودند. دائی حسن که همیشه زحمات را بگردن میگرفت یک بار دیگر با خاله فریده وفاطمه این مسیر را رفته و باز گشته بود.همانطور که ازکنار دیوارراه میرفتم برای نخستین بار پس از ماهها نسیم خنک و دلنشین پائیز را حس کردم وکیفورشدم.پس از چند ماه آزگار گرمای سوزان همراه با دلهره و گلوله و ترکش و خون و تحمل رنج گرسنگی و تشنگی با چاشنی باد سام حالا این چند دقیقه مواجهه با خنکای دلچسب پائیزآنهم در این شب آرام ستاره باران برای من حکم معجزه را داشت .توی آن چند شبانه روزی که آب و برق قطع بود این اولین باد خنکی بود که به تن و صورتم میخورد و حقیقتا لذ تبخش بود.دلم میخواست تا صبح همانجا روی زمین دراز بکشم وهمه وجودم را به نوازش دستان لطیف و مهربان نسیم بسپارم. باخود اندیشیدم :ای کاش فقط چند دقیقه همه جا از ابناء بشر خالی میشد .عراقیها سر جایشان مبدل به سنگ میشدند و بقیه مردم هم موقتا غیب میشدند و آنوقت من میماندم و خدا و نسیم. و دست خدا از آستین نسیم بیرون میآمد و مرا بانوازشش مست میکرد وبه مرز دیوانگی میرساند.

ساعتی بعدهمه در خانه مش رحیم حمع بودیم و آن مرد مومن و خدادوست ما را بگرمی پذیرفت . پذیرفتنش هیچ رنگی از ریا و یا اجباردر خود نداشت و پیدا بود که از صمیم قلب به کاری که کرده راضیست و این به همه ما آرامش میداد.مش رحیم مقداری نان و پنیر جلویمان گذاشت .میگفت نان را خودش همین امروز روی ساج پخته است .پشت بندش هم برایمان چائی ریخت وهرچقدرمن و خواهرم اصرار کردیم اجازه دهد کمکش کنیم قبول نکرد .میگفت:

- شکر خدا توانائی پذیرایی را دارم . شما مهمان من هستید .اگر قرار باشد کارها را خودتان انجام دهید دیگر مهمان و میزبان معنایش را از دست میدهد .من معتقدم که اصول را باید حفظ کرد .هر چیزی جای خودش را دارد و آئین میهمانی را نیز باید آنطور که شایسته است انجام داد وآداب وقوانینش را رعایت کرد .

جملات مش رحیم باعث شد بفهمم که او مردی فهیم است وبه اصول ومعیارهائی می اندیشد و پایبنداست است که شاید برای بعضی از انسانهای بی قید معنائی نداشته باشد .هنوز هم که هنوز است بایادآوری آن روز حس میکنم که طعم نان و پنیر و چایی مش رحیم متفاوت و دلچسب بود و باصطلاح مزه اش زیر زبانم است.آخرهای شب عبدالله سری بما زد .گفت که به در خانه پدر رفته ،دررا کوبیده و پس از دقایقی معطلی پشت درب خانه بفکرش رسیده که احوال ما را از مش رحیم بگیرد .عبدالله برایمان تعریف کرد که در آن دقایق انتظار پشت درب خانه چه افکار ناراحت کننده ای بسرش زده و چه خیالات هولناکی کرده است:

- دائی مرتضی ...هزار تا گمان ترسناک توی سرم چرخید.فکر نکردم اسیرتان کرده اند بلکه از آن بدتر ،فکرکردم احد پسر کرم چرچی عراقیها را با خودش آورده وآنها هم همه را برگبار بسته اند .خواستم از در بالا بکشم ووارد خانه بشوم ولی هول و هراس روبرو شدن با اجسادتان تنم را لرزاند و نتوانستم .شاید مسخره ام کنید ولی باور کرده بودم که اتفاقی افتاده است .خدا خانه تان را آباد کند ،نمیشد به من بگوئید قصد جابجائی دارید؟!

همه بخنده افتادیم و برای چنددقیقه حال و هوایمان عوض شد . حمید که با وجود ناخوشی و کم توانیش نمیتوانست جلوی خندیدن خود را بگیرد ،گفت:

عبدالله جان ،میبینی که من الآن بیشتر شبیه جنازه هستم تا آدم زنده . پس اشتباه نکرده بودی .داریم یکی یکی به جنازه تبدیل میشویم . دیرو زود دارد ولی سوخت و سوز ندارد داداش!

پدر توی کلام حمید دویدو بحث را عوض کرد .معلوم بودبا وجود مزاح گونه بودن آن سخنان بازهم دوست نداردچنین حرفهائی زده شود:

- بیرون چه خبرپسر؟ میدانم که طاقتت نگرفته و خیلی جاها را گشته ای .باوجود اینهمه خطر باز هم نمیتوانی توی خانه بند شوی .حالا تعریف کن ببینم چه دیده ای و چه شنیده ای؟مردم قصر در چه حالند؟

- دائی ،عراقیها کمتر از دیروز توی شهر تردد میکنند گویا خبر دار شده اند که نیروهای ایرانی در منطقه خاکریز زده اند و خطوط تدافعیشان را آماده کرده اند. از این میترسند که تدارک حمله دیده شود برای آزادی قصر.

مادر از ته دل نفرینی حواله صدام و ایادیش کرد:

- خدا به زمین گرم بزندشان انشاالله که همین خاک غصبی قبرستانشان شود به حق بی بی دوعالم.

سئوال جوابهایمان با عبدالله که الحق والانصاف اطلاعات خوبی هم در اختیار داشت ساعتی ادامه داشت. بعداز رفتن او ،پدروسیدپس از پچ و پچی کوتاه اسلحه هارا برداشتندو خشابهایشان را وارسی نمودند .توی هر خشاب بیش از پنج،شش گلوله وجودنداشت.مادرمثل فشفشه از جاجهید:

- بسم الله...باز چه خبر است ؟ میخواهید چکار کنید ؟

پدر جواب داد:

- اگر خدا بخواهد صبح علی الطلوع باآقای مهدوی چرخی در شهر میزنیم و از وضع استقرار دشمن اطلاعاتی کسب کرده و کروکی جامعی تهیه میکنیم تا که اگر به امید خدا توانستیم بسلامت از شهر خارج شویم دستمان پر باشد و بتوانیم کمکی برای نیروهای خودی باشیم .البته خروج از شهر را به فردا شب موکول کرده ایم.اینطور که معلوم است بچه های سپاه و ارتش قصد باز پس گیری شهر را دارندوحتما نیاز مبرم به اطلاعاتی در باره تعداد نفرات،تانکها و ادوات جنگی و چگونگی آرایش نظامیشان خواهندداشت.ما در دل دشمن هستیم و از نقطه نظرنظامی موقعیتمان استراتژیک است.حیف است از این موقعیت طلائی استفاده بجا نکنیم؟

من و مادر وخدیجه حال خودمان را نمیفهمیدیم و هول کرده بودیم.حتی فاطمه کوچک هم نگران شده بود و سرجایش بند نمیشد .سرپاایستاده بود و آماده بود که بموقعش مانع پدر شود! تصور حضور پدر ،اسلحه بدوش در سطح شهری که مثل مور و ملخ عراقی تویش ریخته بود نه تنها نگران کننده بلکه دیوانه وار بنظر میرسید . حتی فکرش هم وحشتزده مان میکرد.کافی بود یک سرباز ساده عراقی ببیندشان.چه دلیلی داشت که درنگ کند و آندو را به رگبار نبندد؟حتی یک هشدار یا ایست هم به آنها نمیداد و زیر رگبار گلوله به خاک و خون میکشیدشان.نه...محال بود اجازه دهیم...باید هرطور که شده مانعشان میشدیم.

من و مادر با هر زبانی که بلد بودیم خطرات حتمی پیش رو یشان را یادآوری کردیم . ولی آنها بااینکه بهتر از ما به خطرات واقف بودند،عزمشان جزم بود وهیچ تردیدی در اجرای تصمیمشان نداشتند.با شناختی که از پدر وسید داشتم میدانستم محال است بتوان آنهارااز اجرای تصمیمشان منصرف نمود.

اصرارماواکره آنها روحیه همه را خسته کرده بود.دقایقی سکوت بر فضا حکمفرماشد .من ،مادر وخدیجه مثل جنگجویانی که دیگر تیری در ترکششان باقی نمانده است و در گوشه ای به انتظار اسارت یا مرگ نشسته اند ،غمزده،مبهوت و بی انگیزه نگاههای سرد و کم فروغمان را به نقاطی نامعلوم دوخته بودیم .فاطمه هم که کنار مادر نشسته بود غمزده از بغض و بهت توامان مادر و خواهرانش بتدریج داشت به گریه میافتاد.پدر بادیدن حال رقتبارفاطمه اورا دربر گرفت و غرق بوسه کرد .عاقبت بغض دخترک شکست و بگریه افتاد.اشک در چشمان من هم جمع شد و بزحمت جلوی گریستن خودم را گرفتم.سید که معلوم بود میخواهد یک جوری فضاراعوض کند زورکی خنده ای کرد و گفت:

- والله زیادی دارید سخت میگیرید.میرویم گشتی میزنیم و انشاالله بسلامت برمیگردیم...بخدا دارد بمن بر میخورد،شما خیلی مرا دستکم گرفته اید.من مثل شیر هوای حاجی رادارم.روی من حساب کنید ،گرچه حاج مرتضی خودش مرد جنگ است و احتیاجی به من ندارد ولی محض اطمینان بیشتر شما میگویم.

پدردر ادامه حرفهای سید گفت:

- انگار یادتان رفته که من بزرگ شده همین شهر هستم .قول میدهم طوری برویم و برگردیم که آب از آب تکان نخورد .جوان که بودم بارها از همین مرزی که الآن دست بعثیهاست و از بغل گوش ژاندارمهای شاه برای آوردن چای و پارچه و اجناس دیگر تا داخل خاک عراق و شهر های خانقین و مندلی رفته ام و برگشته ام .هیچوقت نه دستگیر شدم و نه اجناسم ضبط شد...

درادامه طرف خطابش را مادر قرار دادو گفت:

- خانم ...اینها شاید خبر نداشته باشند چون آنزمان کوچک بودند ولی تو دیگر چرا؟!

- حاجی ...قربانت بروم ،آن زمان جوان بودی .چشمانت ضعیف نبود .بازوها و پاهایت قوی بودند.شیر مردی بودی برای خودت.حتی پهلوانهای کرمانشاه هم که برای زورآزمائی به زورخانه قصر می آمدند در حسرت بخاک رساندن پشتت میسوختند .ولی حالا با آن زمان تومنی صد تومن فرق کرده ای.قبول نداری؟

پدر چیزی نگفت .دلم برایش سوخت و از مادر رنجیدم که دارد پیری و ضعف اورا برخش میکشد.مادر ادامه داد:

- تازه...آن موقع ها اگر هم دستگیر میشدی فوق بالایش این بود که اجناست را ضبط کنند یا جریمه ای برایت ببرند. الآن پای اسارت و کشته شدن در میان است .پای یک دشمن بیگانه بیرحم و وحشی در بین است .خیلی توفیردارد قربانت گردم.

پدرکه دنبال دلیل و برهانی جدید برای اثبات درست بودن تصمیمش میگشت در جواب مادرگفت:

- تو مگر نشنیدی الآن عبدالله چه گفت؟تردد عراقیها در داخل شهر کمتر شده است و بحول و قوه الهی کارمان درست پیش خواهد رفت.

من که میدانستم محال است پدر رابتوانیم مجاب به تغییر تصمیمش بکنیم،راهکاری تدبیر کردم که معتقد بودم از شدت مخاطرات میکاهد:

- بابا...قربانت گردم لااقل مسلخ نروید . با چند گلوله که نمیشود برعراقیها چیره شد.اگر غیر مسلح باشید هم ما خیالمان راحت تر است و هم احتمال دستگیرشدنتان کمتر.بدون اسلحه اگر هم دیده شوید ممکن است توجهی بخود جلب نکنید و مثل این همه مردم رد شوید و برویدولی با اسلحه بر دوش مهلتی بشما نمیدهند و...

دیگر نتوانستم ادامه دهم و بغضم شکست . بغضی که بیش از یکساعت بود راه گلویم را بند آورده بود .بغض مادر و بقیه خواهرانم نیز همزمان با من شکست و های های گریه آغاز کردند.حمید را دیدم که صورتش را میان دستانش گرفته وشانه هایش میلرزند .حال دائی و خاله هم شدیدا منقلب بود .سیداز جا برخاست و با صدای بلند صلوات فرستاد.

- اجماعا صلوات ...بخدا این ضعف روحیه ازخانواده حاج مرتضی بعید است .محکم باشید .اینجا جای شکننده بودن و ضعف نشان دادن نیست به مولا...همگی باید قوی باشیم چون دشمن لامروت وبی اغماضی مقابلمان است و از ضعف ما قدرت میگیرد .

سیدهاشم در حین صحبت،هر دو اسلحه را برداشت و پشت پرده ای که جلوی جارختخوابی کشیده شده بود گذاشت:

- این اسلحه ها همین جا خواهند ماند.هم برای امنیت خودمان و هم برای راحتی خیال شمالازم است که دستمان خالی باشد.حرف و نظر خواهرمرضیه درست وبجا بود . ما نمیخواهیم در گیر شویم که محتاج اسلحه باشیم . قصد ما کسب اطلاعات و تهیه یک کروکی است که بتواند برای رزمندگانمان راهگشاباشد.

بعد دستی توی انبوه ریشهایش کشید و در حالیکه توی صورت پدر میخندید ادامه داد:

- البته ریش و پشم من و حاج مرتضای عزیزبمراتب از این کلاشها خطرناکتر است.

سخنان سیدهاشم اندکی از سنگینی و اندوه فضا کاست .هق هق گریه ها بتدریج فروکش نمود وصلوات دوم را نیز به دعوت سید دستجمعی فرستادیم.سید رفت داخل حیاط و با مقداری آب که توی آفتابه بود وضو ساخت.هنگامیکه مجددا بداخل اتاق برگشت .قرآن را که همیشه جلوی رویش بالای رحل قرار داشت بدست گرفت ،بوسید و آنگاه گفت:

- من وحاج مرتضی حرف هرکسی را ممکن است زمین بیاندازیم الا کلام خدا.

باز هم صلواتی فرستاد و از همه حضار خواست که نیت کنند .گرچه همه نیتها در دل بود ولی کاملا پیدا بود که در یک راستا هستند .همه ما میخواستیم بدانیم که آیا خروج پدر وسیدهاشم از خانه بصلاح است یانه.سید در حالیکه هنوز زیر لب فاتحه الکتاب رازمزمه میکردقرآن را گشود وشروع کرد به خواندن.آهسته میخواند ،طوری که من نمیشنیدم .بعداز تمام شدن قرائتش قرآن را بست و بوسید و بر رحل نهاد. همه نگاهها بدهانش بود .لبخندی برلب نشاند و با طمانینه لب به سخن گشود:

- اگر من در برداشتم از آیات اشتباه نکرده باشم و اگر خدا بخواهد گویا قرار است این بنده ناچیر اسیر شوم! فدای سر مبارک امام خمینی .

سیدهاشم بعد از ادای این جمله کوتاه و تکان دهنده خاموش ماند ودر فکر فرو رفت.هیچ علامتی که حاکی از ترس یا دلهره باشد در چهره اش مشهود نبود.حالابعداز این همه سال که دارم فکرش را میکنم میبینم آن جوان کم سن و سا ل چه سعه صدر و دل بزرگی داشت.باور کنید به جوانهای این دوره و زمانه که نگاه میکنم و سیدهاشم مهدوی را در مقام مقایسه با آنان قرار میدهم درمیابم که پختگی و درک دینی و اجتماعی که او داشت شاید بیست سال فراتر از سن و سالش بود .چرائی این رشد شگرف برای من کاملا آشکار است.او دست پرورده مکتب انسان ساز و تعالی بخش امام خمینی(ره) بود.سید دستان پدر را میان پنجه هایش گرفت و گفت:

- حاجی فکر نکنی میخواهم حاج خانم یا خواهر هایم را بیهوده دلخوش کنم ولی تعبیر من از آیات فقط اسارت خودم بود نه شما. شما اسیر نخواهید شد،فقط من اسیر میشوم . این چیزیست که من از استخاره دریافت کردم.

مادر که معلوم بود قصد دلداری دارد خطاب به وی گفت:

- پسرم...حالا شاید...

حرفش را ناتمام باقی گذاشت ولی سید که دقیقا میدانست مادر چه نیتی دارد با همان بشاشیتی که از همان ابتدای بیان نتیجه استخاره در چهره اش نشسته بودگفت:

- منظورتان احتمالا این است که ممکن است اشتباه کرده باشم .درست حدس زدم حاج خانم؟

- بله ...بالاخره از هر آیه ای معانی متفاوتی میتوان استخراج کرد ...

- خوب،شاید...من تا این لحظه به بر داشت خودم از آیات اطمینان داشتم ولی حالا که شما معتقدید ممکن است اشتباه کنم منهم میگویم بله ...هر چیزی ممکن است .بهرحال جنگ است .مسلما در جنگ شیرینی،باقلوا قسمت نمیکنندبلکه شهادت،مجروحیت،معلولیت و اسارت قسمت میکنند...

بعد خندید و ادامه داد:

- و البته اگر فرصتی باشد بعد از شهادت حلواهم قسمت میکنند .

دیگر حرفی برای گفتن نمانده بود وظاهرا از آن لحظه ببعد تا لحظه بازگشت آندو، سهم مااززندگی، اضطراب و انتظار بود.

تااواخر شب که یکی یکی خوابمان برد،ببیشتر مواقع سکوتی کشنده بر فضای خانه حکمفرمابود.حال حمید کما فی السابق بد بود و با این وجود مرتب میگفت که قصدداردفردا با پدر وسیدهاشم همراه شود.هم خودش و هم ما میدانستیم برای او که بزحمت قادر بود قدم از قدم بر دارد وحتی تا داخل حیاط برود همراه شدن باآن دو غیر ممکن است ولی دیگر کسی دل و دماغ مخالفت و استدلال و توضیح واضحات را نداشت .نمیدانم چگونه تضاد شدید مابین فضای خانه و بیرون از خانه و سطح شهر را تشریح کنم که برای شما قابل درک باشد.فقط این را بگویم که تصمیم پدر وسیدهاشم در آن بحبوحه بسیار شجاعانه بود.خشونت و بیرحمی حاکم بلامنازع کوچه ها و خیابانهای شهر اشغال شده و روبه زوال قصرشیرین بود.آن دوبه میل درونی خودشان و بخاطر احساس وظیفه - بی آنکه کسی مجبورشان کرده باشد - ماموریتی خطیر و سنگین را برای خودشان تعریف کرده بودند وبرای به انجام رساندن این ماموریت داوطلبانه داشتند کانون گرم و امن خانه را ترک میگفتند. برای آنها خیلی راحت بود که در همان محل ایمن و راحت بنشینند و در موقعیتی مناسب شهررا ترک گفته و خودرا نجات دهند اما بنظر میرسید امنیت و راحتی در آن تنگنای زمانی برای آنها بی معنابود و در واقع آنچه که برایشان حائز معنا و اهمیت محسوب میگشت آزاد سازی خاک مقدس وطن از لوث وجود شیطان صفتان بعثی بود.آن دو مرد خدا میدانستند روزهائی که درآن بسر میبردیم در تاریخ کشورمان بعنوان دورانی سخت و سرنوشت سازثبت خواهد شد.تفاوت افراد شاخص و آگاه با افراد ناآگاه در همین نکات ریز است.آنان برهه های حساس زمانه خود را بموقع و درست تشخیص میدهند و درک میکنند که در آن مقطع زمانی چه نقشی را باید ایفا کنند. فی الواقع در مقاطع مهم زمانه،هر کسی باید با بهره گیری از شناخت و هوش ذاتی خودش نقش و وظیفه اصلی اش را تشخیص داده و عهده دار گردد.درآن مواقع کسی وجود ندارد که ماموریت افراد را مشخص کند ویا آنها را در جایگاهشان قرار دهد.برخلاف انسانهائی که میپندارند از لحظه بلحظه عمرشان تنها باید برای بهتر و بیشتر لذت بردن و کام جستن از نعمات و امکانات زندگی استفاده کنند،انسانهای فرهیخته یقین دارند حیات دنیویشان ودیعه ایست که به آنها داده شده است تادر راههائی که مکاشفات خدا محورانه برای آنان مشخص و معین مینماید بکارش گیرند. دلیل اعطای زندگی از سوی خدا به انسان نمیتواند فقط گذران و به پایان رساندن آن باشد بلکه هدفی والا در میان میباشد.

 

 

* * *

 

 

خورشید هنوز در نیمه راه مطلع خودبه درخشش کامل نرسیده بود و آدم فرصت داشت که تا قبل از گرم شدن هوا کمی از خنکای سحر گاه استفاده کند.سید هاشم و پدرصبحانه مختصری خوردندودرحالیکه آیه (وجعلنا) ورد زبانشان بودقصد خروج از خانه را کردند.با وجود ممانعتهای مادر و پدر،من هم همراه آنها ازبیرون رفتم.فکر کردم اگر یک زن همراه آنها باشد شاید کمتر مورد توجه شکاکانه قرار گیرند.

خوشبختانه ازخانه تا درمانگاه قرنطینه خبری از گشتیهای عراقی نبود.بیرون ازمحوطه درمانگاه باعده ای از اهالی که اکثرا پدر را میشناختند و گویا برای تصمیم گیری در مورد اجساد باقی مانده در داخل ساختمان درمانگاه و حیاط آن آنجااجتماع کرده بودند،برخورد کردیم.آنها بمحض اینکه پدروسیدرا دیدند آندورا دوره کردند ومن گوشه ای ایستادم .یک پیرمرد هیکلمند و پرتوان که مسن تر از پدر بنظر میرسید از میان جمع بطرف پدر و شریعت آمد، دستهایش را پشت آندو قرار داد و از میان حلقه جمعیت خارجشان کرد .پس از اینکه آنها را به نقطه خلوتی ،پشت یک دیواررساند،منهم دنبا لشان رفتم .بنظر میرسید پیرمرد مزبور نگران آنهاست چون پدر میگفت:

- پهلوان نجف،تورا به روح جوانمرگ قسمت میدهم ،نگران نباش. هدف که خدائی باشد ترس معنا ئی ندارد.

پیرمرد که حالادیگرمیدانستم نامش پهلوان نجف و از پیشکسوتان زورخانه قصراست با خوشروئی و در حالیکه زیر چشمی حواسش به اطراف بود گفت:

- داش مرتضی فکرش را کرده ای اگر این اوضاع ادامه دار باشد بدون شما وضعیت چه شکلی خواهد شد؟ اصلا ماها به کنار .اگر اسیر شوی تکلیف دخترهایت چه میشود؟مفت و مجانی خودت را به اسارت دشمن بیندازی که اسمش جهاد و مبارزه نیست .اگر میخواهی اطلاعات بگیری راه دارد.ماهم کمک میکنیم .همگی چشم و گوشمان راباز کرده و دانسته هامان را روی هم میریزیم و روی کاغذ میآوریم.آنگاه یک جوان زبر و زرنگ و تر و فرز را مامور میکنیم که کاغذ را به نیروهای خودمان برساند.خدا وکیل این که من میگویم بهتر نیست؟

کم کم چند نفر دیگر هم به آنها پیوستند و بحث ادامه دارشد.اکثریت مطلق مردم اعتقادداشتند که پدر وسیدهاشم باید بمانند .من مثل یک مامور تجسس خبره تک تک چهره ها را مطالعه میکردم که مبادا فرد نابابی میانشان رخنه کرده باشد .هوا بتدریج داشت روشن میشد و خورشید در حال طلوع بود.بیم آن داشتم که گشتیهای عراقی سر برسند .متعجب بودم که چطور تاآن لحظه خبری از آنها نشده است.احتمالا متوجه تجمع در این محل نشده بودند وگرنه سریعا در محل حاضر میشدند.خدا خدا میکردم که زودتر این جلسه مکالمه بپایان برسد و مردم متفرق شوند چون نمیتوانستم تصور کنم در صورت رسیدن عراقیها بخصوص اگر یک ستون پنجمی هم همراهشان باشد چه اتفاقی ممکن است رخ دهد.

در آن محل که ایستاده بودم باغ قسمت جنوبی بیمارستان قرنطینه را زیر دید خود داشتم . با زیاد شدن جمعیت پیرامون پدروسید ناگزیر شدم از انها فاصله گرفته و در امتداد دیوار بیمارستان چند قدم بطرف پائین بروم و در جای خلوتی بایستم .حس کردم نسیم ملایم و تقریبا خنک صبحگاهی بوی تعفن عجیبی با خود دارد.بوئی که گاهی قوی و گاهی کم جان بود.وقتی هم که جریان نسیم تند میشد موجی از بوی غیر قابل تحمل و حال بهم زن دماغم را پر میکرد.منبع آن بوی غیر قابل تحمل که داشت امانم را میبرید از اجساد در حال فساد وتجزیه ای بود که توی ساختمان و حیاط قرنطینه بلاتکلیف رها شده بودندو همین چند دقیقه پیش عده ای در مورد آن داشتند بحث میکردند.مجبور شدم برای در امان ماندن از آن بوی وحشتنا ک خودم را از جائی که بودم حرکت دهم و دوباره به جمع پیرامون پدر نردیک شوم.

پدر که در حین صحبت کردن باچشمان نگرانش داشت دنبال من میگشت بمحض مشاهده ام لبخندی زد و آرامش به نگاهش باز گشت.و همزمان برق تعصب و غیرت نیز در دیدگانش درخشیدن گرفت.بر صفحه دیوان چشمهای پدر شعر اندوهبار وعشق آلودی خوانده میشد و میدانم که آن شعر را تنها من میتوانستم بخوانم و تنها برای من قابل فهم بود .منی که آن چشمهای پراحساس،بی پیرایه و مهربان را خوب میشناختم و از کودکی تاکنون بارها و بارها در زلال عطوفتی که همواره درآنها میدیدم مسحورانه خیره شده بودم ونگاه عطشناکم را کرارا از چشمه مهر پدری سیراب کرده بودم.

پدر از پهلوان پرسید:

- خوب حالا شما میگوئید ما چکار کنیم؟اینجا خاک ماست پهلوان .وطنمان است .نمیشود بی تفاوت بایستیم و شاهد باشیم که بیگانگان لگد مالش میکنند و بریشمان میخند ند.

یکی دیگر از اهالی که کامله مردی بودجمعیت را شکافت، پیش آمد و گفت:

- حاجی ،قربان مرامت...از همان دوران انقلاب که جوانان را در مبارزه با رژیم شاه آگاه میکردید وجودتان برای شهر نعمت بود و مایه مباهات قصریها. الآن هم همه میدانیم که هدفتان عالیست و و جز خیر و صلاح چیز دیگری با خود ندارد. به مولا سوگند همه این جمعیت که اینجا حاضرند اگر میدانستند شهادت یا اسارتشان ضربه ای حتی جزئی بر پیکر دشمن وارد میسازد و یا وجبی از خاک میهن را باز میگرداند و آزاد میکند،با جان و دل همراهتان میشدند ود ر این راه از شما وآقای مهدوی سبقت میگرفتند . ولی فدایت شوم ... زدن به دل دشمن آنهم در این جنگ مغلوبه فقط یک خودکشی بی نتیجه است .

پهلوان نجف که تاکنون با حرکات سر گفته های آن مرد را تائید میکرد مجددا رشته کلام را بدست گرفت:

- هر کاری ابتدا محتاج تفکر و برنامه ریزی است ...

سپس سیدهاشم را طرف خطاب قراردادو افزود:

- ...خود شما بارها در نماز جماعت گفته اید مومن مسلمان و شیعه علی(ع)باید کیس و هوشمند باشد و همانگونه که بایددرست زندگی کند موظف است درست هم بمیرد و حتی مرگش هم ثمربخش و در راستای اعتلای دین خدا باشد.

پیرمرد کم بنیه و لاغراندامی که عصا در دست داشت وروی تکه سنگ بزرگی در چند قدمی جمعیت نشسته بود گفت:

- پسرم سردار را که همه شما میشناسید.او از نیروهای مدافع شهر بود . آقای مهدوی خوب میشناسدش ،خودش اورامسئول نیروهای بالای تپه موسی کرده بود.چند روز از او بی خبر بودیم تااینکه دیروز خودش را بخانه رساند .او میگفت: بابا این ها همه شایعه است که میگویند لشگر خراسان در راه است .هیچکس بفکر نجات ما نیست .نه تنها قصر توی دست صدامیهاست بلکه کل منطقه از این طرف تا قراویزو از آنطرف تا گور سفید توی مشتشان است . الکی خوش نباشید و خودتان را گول نزنید.بنی صدر دستش با صدام توی یک کاسه است.

پهلوان نجف که سخنان آن پیرمرد را مهر تائیدی بر نظرات خودش میدانست در حالیکه انگشت اشاره اش را بسمت پیرمرد گرفته بودو میجنباند. سری باتاسف تکان داد و صحبتهایش را ادامه داد:

- بع...له !...این است اوضاع ما ومعلوم نیست تا کی ادامه دارد.

پهلوان مکث کوتاهی کرد و خواست ادامه دهد اما گویا پشیمان شد .بعد خودش را کاملا به پدر نزدیک کرد و خیلی آهسته توی گوشش چیزهایی نجواکرد.نه من و نه کس دیگری بجز پدر چیزی نشنید اما حدس زدم که دارد در باره آدم فروشها به او هشدار میدهدو میگوید که آن خائنین دارند دنبال اووسیدمیگردندواگرگیر بیفتند به آنها رحم نخواهند کرد.بعد از خاتمه صحبتهای در گوشی پهلوان،پدر در فکر فرو رفت.میدانستم که مصلحت اندیشی دنیوی جائی در مرام پدر ندارد.او جواب همه این حرفها و هشدارها را داشت ولی شاید نمیدانست چگونه باید در آن تنگنای زمانی دلایل خود را برای همگی تشریح کند . پدر وسید یکی دو دقیقه دونفری با هم صحبت کردند و سپس پدر روبه جمعیت منتظر کردو گفت:

- مردم ...ما باید برویم .باید حرکت کنیم.مهم نیست نتیجه کارچه میشود بلکه مهم این است که تلاش وحرکت کنیم وبی ثمرننشینیم.مامامور به تکلیفیم نه نتیجه.وقتی که مسیر را درست برویم یقینا خدا یاریمان خواهد کرد و تنهایمان نمیگذارد.

حرفهای پهلوان نجف و بقیه مردم تاثیر خودش را روی من گذاشته بود . با خود اندیشید م که حتی اگر پدر بسلامتی از این مهلکه جان بدر ببرد و خودرا به سرپل برساند یک چیز مسلم است:او نمیتواند مجددا نزد ما باز گردد.حتی یک انسان بی تجربه نیز میدانست که باز گشت به قصرشیرین بسیار سخت تر از خروج از آن و در حقیقت از امور محال است.اگر اشغال قصر ماهها و سالها بدرازا میانجامید مادر و خواهران بی پناه و بی سر پرستم وسط این گله گرگها بدون پدر باید چکار میکردند؟آیا او فکر اینجای قضیه را کرده بود؟

هم سید و هم پدردر تصمیمشان راسخ بودند.بیادآوردم که آندوپیش از خروج از خانه غسل شهادت کرده بودند.با یاد آوری غسل شهادت پدر تنم لرزیدو حس کردم لازم است پیش بروم و کاری بکنم.شاید پدر فقط به تلنگری از جانب من نیاز داشت که به خانه باز گردد.

ازحرکتی که میخواستم انجام دهم بخاطر وجودآن جمعیت کثیر شدیدا خجالت میکشیدم ولی آنجا جائی بود که باید شرم را کنار میگذاشتم چون یگانه اولویت من حفظ زندگی و سلامتی پدر بود.جلو که رفتم مردم به احترام من راه را باز کردند .به پدر که رسیدم جلوی چشم همه بازویش را چسبیدم و بالحنی ملتمسانه و صدایی لرزان گفتم:

- بابا ...دردت بالای سرم .ماکه برادرنداریم.مادرو خواهرهای بد بخت مرا به کی میخواهی بسپاری ؟

پدر لبخندی از جنس خاطرات پاک کودکیم را نثار چشمان مضطرب و نگران من کرد و گرمای عشق پدرانه را بر تمامی وجودم پاشید.سپس دوکتفم را میان پنجه های قدرتمندش گرفت و مهربانانه تکانی کوچک و محکم به شانه هایم داد.خستگی بیکباره از تمامی وجودم رخت بربست و آرامشی شیرین بر تنم نشست:

- این راه من است عزیز دل بابا.راهی که مکلفم به رفتنش .راهی که حسین(ع)و یاران باوفایش بدون ذره ای تردید رفتند.من که از آنها عزیز تر نیستم.هستم فدایت شوم؟...

خواست باز هم ادامه دهد ولی گوئی گرهی از یک بغض هنگفت راه بر گلویش بست و مانع انعقاد مجدد کلامش شد.این بغضی بود که همواره با یاد آوری و ذکر مظلومیت ابا عبدالله الحسین و اهل بیت و یاران او در گلوی پدر گره می انداخت.

بهرحال گرچه آن دو عزم رفتن داشتند ولی مردم نیز اراده کرده بودند که هر طور شده مانع رفتنشان شوند و طوری دوره شان کرده بودند که گمان میکردم عنقریب هردویشان را در میان گرفته و به خانه باز میگردانند.هرچه که مردم بهتر و بیشتر واقعیات ومخاطرات را بصورت عریان تشریح مینمودند بیشتر بر خرد جمعی مسجل میشد که عزیمت آنها اشتباه است.

نهایتا قرار پدر و سید با مردم براین منوال شد که حداقل تا فراهم گشتن شرایط و امکانات لازم و تدوین یک نقشه جامع و کروکی کامل از وضعیت استقرار نیروهای دشمن در داخل و اطراف شهر که آنهم با همکاری همه مردم باید انجام میگرفت صبوری پیشه سازند و با احترام به خواسته اکثریت قریب باتفاق ریش سفیدان شهرفعلا در نهانگاه بمانند .

خوشحالی من در آن لحظه غیر قابل توصیف است .شادی من مثل شادی دختری بود که پدرش رااز بالای چوبه دار پایین میکشند و از اعدامش صرفنظر میکنند .برایم باور نکردنی بود که پدردارد به خانه باز میگردد.حتم داشتم تلاشی که در آخرین لحظه کرده و به پدر التماس نموده بودم در دستیابی به نتیجه مطلوب تاثیر بسزائی داشته است.

برای امنیت بیشتر پدر وسید ضمن همراهی با آنان جلوتر حرکت میکردم که اگر احیانا نیروهای عراقی جلویمان سبز شدند بتوانم مطلعشان کنم و آنها را از خطر برهانم.

در انتهای یک کوچه - آنجا که میباید قدم در خیابان اصلی میگذاشتم- احتیاط بیشتری بخرج دادم.متوقفشان نموده و خواهش کردم که در پناه یک اتومبیل نیم سوخته خودرا استتار کنندسپس شخصا کمی جلوتر امدم ،جائی که دیده نشوم ایستادم و داخل خیابان را پائیدم.متوجه یک کامیون روباز شدم که سر کوچه ای در آنسوی خیابان ترمز کرد.بااشاره دست،بسرعت آنان را از وجود خطر آگاه کردم.

در قسمت پشتی کامیون چند سرباز سبز پوش کلاه بره برسرنشسته بودند.افسرمتوسط القامه سبیلوئی که اوهم کلاه بره برسرش بوداز کامیون پیاده شدوپشت بندش احد پائین آمد.لبریزازنفرت وخشم شدم.احد ملعون تندوتندباافسربزبان کردی حرف میزد.کلمات برایم مفهوم نبودند .افسر نیم چرخی به بدنش دادوداخل کوچه راکه احدبه آن اشاره داشت نگاه کرد.کلتی برکمر داشت که مدام دستش روی جلد چرمی آن بود،انگار هر لحظه آماده بود کلت را از جلدش بیرون بکشد و شلیک کند.

بعد از خاتمه سخنان احد،افسر با صدای دورگه نعره مانند دستوراتی بزبان عربی صادر کرد .سربازها یکی یکی و بسرعت تمام از کامیون پائین پریدند ولحظاتی بعد دوازده کماندوی بلند قد و هیکل دارجلوی احد و فرمانده بخط شده بودند. با فرمان بعدی که بلندتر و خشن تر از قبل صادر شداسلحه ها بحالت قراول و لوله بجلو گرفته شد وهمزمان با شمارش افسر،سربازان پوتینهایشان را باریتمی هماهنگ برزمین کوفتند و بچپ چپ کردند.فرمانهای سوم و چهارم سرباز ها را وارد کوچه کردو کناردیوار متوقف نمود. افسر و احد مقابلشان ایستادند و چند لحظه بعد افسر بعثی فرماندهی سربازانش را به احد سپرد،خودش کناری ایستاد وسیگاری گیراند.

احد زیر نگاه افسر بصورت شمرده شمرده توضیحاتی به سربازها داد و بعدآنها را به چهار دسته سه نفره تفکیک نمود. گرچه کمی هول شده بودم ولی خیلی خوشحال بودم که محل عملیات آنها در آنسوی خیابان است. چون اگر به اینسو آمده بودند را گریزی برای ما نبود و خیلی بد میشد.

پدر خودرا به کنارمن رساند و غرق نگاه کردن به حرکات عراقیها شد.ازاین کارش خوشم نیامد و گله کردم:

- باباچرا آمدی؟همانجا می ایستادی خوب !

بزودی سید هاشم هم بما ملحق شد و اعصاب مرا بیشتر بهم ریخت...

- حاج مرتضی چه خبر است؟!

پدر بدون آنکه جوابی بدهد باانگشت اشاره کوچه و کامیون را نشان داد.در آن لحظه زنی حدودا سی، چهل ساله که دست کودکی را در دست داشت وچشمانش بین حرکا ت عراقیها ووضعیت غیرعادی مادرآمدوشدبود،تند وهراسان ازکنارمان عبورکردوپا به خیابان گذاشت.اورا نشناختم ولی یکجوری ما سه نفر را نگاه کرد که ترسیدم.تاوقتی که به انتهای خیابان نرسید خیال منهم راحت نشد .همه اش میترسیدم برود و وجود ما را در آن حالت مشکوک به احد اطلاع دهد.همانطور که گفتم آن زن را نمیشناختم ولی وضع روحی من طوری بود که به هر کسی سریعا ظنین میشدم و فکر میکردم ممکن است ستون پنجمی باشد.

دسته های سه نفره سربازان که حالا تحت فرمان احدبودند هر کدام به طرفی رفتند .دودسته ازآنهاوارد دوکوچه ی فرعی که از همان کوچه منشعب میگشت شدند و دو دسته بعدی همراه بااحد بسراغ دوخانه در همان حوالی رفتند و در حالیکه وحشیانه در ها را میکوبیدند،نعره کشان چیزهائی گفتند.صداهای حاصل از درکوبیدنها و فریاد زدنهااز کوچه های کناری هم که دو دسته اولی رفته بودند کمی ضعیف تربگوش میرسید. گروهی که احمد همراهشان بود هنگامیکه از باز شدن درب اولین خانه ناامید شدند چند قدم عقب رفتند و بعد احد درب خانه را برگبار بست .درهمین اثناء ازخانه دوم که چند خانه با اولی فاصله داشت پیرمردی که زیر پوش سفید و پیژامه پوشیده بود هراسان و سرآسیمه خارج شد و دسته دوم سرباز ها با عجله وارد آن خانه شدند.پیرمرد که پشت سرهم حرفهائی میزد پشت سر سربازان داخل شد.دسته اول که باوجود شلیکهای احمد هنوز موفق به تخریب قفل در نشده بودند با لگد و قنداق اسلحه بجان درب افتادند و عاقبت آنرا شکستندو وارد شدند.ازداخل آن دوکوچه فرعی صدای ضجه وشیون رقت برانگیزچند زن وکودک دلم راخراشیدوهمزمان چند صدای شلیک هم بگوش رسید.

سربازانی که که همراه پیرمردپیژامه پوش وارد خانه شده بودند بیرون آمدند .گویا در آن خانه مورد مشکوکی ندیده بودند و البته چیز پرارزشی هم برای غارت گیرشان نیامده بود.هنوز توی کوچه های فرعی قیامت بود گرچه هنوز معلوم نبود جریان چیست و چه اتفاقی دارد می افتد.داشتم به غوغای کوچه های فرعی گوش میدادم که ناگهان شیشه پنجره خانه اول که درش را شکسته بودند خرد شده و توی کوچه پاشید.نعره هائی مردانه ورسا کوچه را پر کردو فریادهائی اعتراض امیز بزبان کردی بگوش رسید،آنگاه جوانی سنگین وزن و عضلانی که شلوار کردی به پا و زیر پوش رکابی برتن داشت خودرااز پنجره شکسته با مهارت بداخل کوچه پرتاب کرده،غلتی روی زمین خورد و از جا برخاست که بگریزد.احد از خانه دوم بیرون دوید وچندگلوله بسمت جوان شلیک کردکه یکی دوتایش در ران وساق پای جوان نگون بخت نشست و بقیه هم بزمین خورده و کمانه کردند.جوان محکم با پهلو بزمین خورد،همینکه خواست از جابلند شود احد به او رسید و با قنداق اسلحه محکم به ستون فقراتش کوبید و اورا باصورت بزمین زد. شلوار جوان در طول همان چند ثانیه از خون خیس شد و بر اثر زمین خوردن هم خون از بینی و دهانش سرازیر شد.جوان در حالیکه از درد میلرزید دستانش را بحالت تسلیم بالای سر بردو سعی کرد از جا برخیزد که متاسفانه نتوانست و زمینگیر شد. ازهمان خانه که جوان مزبور بیرون پریده بود سربازها دو جوان دیگر را با دستانی که توسط سیم تلفن بهم بسته بودندبیرون آوردند.

بزودی از داخل کوچه های فرعی هم پنج مرد جوان که بعضی هایشان کتک خورده و خونین و مالین بودنددست بسته و تحت الحفظ پیدایشان شد. یکیشان که معلوم بود بیشتر از بقیه کتک خورده مدام با صدای بلند و رسا الله اکبر،خمینی رهبر میگفت ویکی از سربازها هم پشت سرهم با قنداق اسلحه به پشتش میکوبید که ساکتش کند . گرچه با هر ضربه وقفه ای کوتاه در فریادهای جوان ایجادمیشد ولی باز هم باصدائی رساتر از قبل به شعار دادنش ادامه میداد.نزدیکیهای سر کوچه ،احد ملعون طاقت نیاورد و در حالیکه با دهان کف کرده فحشهای رکیکی میداد با مشت و لگد بجانش افتاد. گویا خیلی ناراحت بود که آن جوان شجاع حتی در حال اسارت هم روحیه اش را حفظ کرده بود. خائن بقدری وحشیانه آن جوان بی دفاع را میزد که عاقبت افسر عراقی با فریادی مانعش شد و با لحنی تحکم آمیز به او دستورداد کناربایستد. احد با دنباله دستارکه زیر چانه اش تحت الحنک کرده بود،در حالیکه هنوز زیر لب ناسزا میداد عرق از صورت سترد،سپس آب دهانش را جلوی پای جوان بر زمین تف کرد و کناری رفت.

دوتن ازسربازها جوانی را که گلوله خورده بود وشد ت خونریزی داشت او را به اغما فرو میبرد روی زمین کشیدند و بطرف کامیون بردند.سپس اورا بزحمت روی دست بلند کرده وتوی کامیون انداختند.

پیرمردپیژامه پوش باخشم مجددا از خانه اش بیرون آمد و فریادزد:

- کجا میبرید این جوانها را کافرهای لامذهب؟...فکر میکنید اینها را ببرید دیگر تمام میشوند؟خمینی بیست میلیون سرباز دارد بد بختها...بیست میلیون!

احد نگاه غضبناکی حواله پیرمرد کرد و فحش رکیکی به اوداد ولی افسرعراقی بدون اینکه گوشش بدهکار باشد نیروهایش را جمع و جور کرد.یکی دو دقیقه بعد همه سوارکامیون از آنجا دور شده بودند.

جملگی با دیدن آن صحنه های تکان دهنده شوکه شده بودیم و من زیر فشار عصبی شدید داشتم خرد میشدم.چه کابوسی بود آن حوادث تکان دهنده . وضعیت آن جوان تیر خورده چه میشد؟آیا زنده میماند؟یعنی ممکن بود اورا به بیمارستان برسانند و جلوی خون ریزیش را بگیرند؟

بهت و غمزدگی پدر نشان میداد که سخت منقلب شده است .خشم زایدالوصفی بوضوح در سیمایش مشهود بود.سیدهاشم گفت:

- بیائید قبل از آنکه باز هم کسی پیدایش شود خودرا به آنطرف خیابان برسانیم.

صدای شیون وزاری هنوزازدرون خانه هائی که دردیدرس ما نبودند بگوش میرسید.البته نه بشدت قبل،بلکه فروخورده،مایوس وکم جان.مثل آتشی که آخرین زبانه هایش را کوتاه کوتاه ازدل خاکستر بیرون میدهد و عاقبت زیر خاکه ها میمیرد.

 

 

* * *

 

دم دمهای ظهر سروکله پهلوان نجف پیداشد.باپدرکارداشت ومیخواست مشورتی هم بااووسید بکند.مش رحیم که دراتاقی واقع در آنسوی حیاط زندگی میکردو زیاد پیش ما نمی آمد به خواسته پدر آمد و همصحبتشان شد .بحث مابین آنها کم کم گرم شد . من بکمک دائی داشتم توی تشت آب حمید را پاشویه آب نمک میکردم تاشاید کمی حرارت بدنش افت کند و از تب شدیدی که دچارش شده بود خلاصی یابد.پهلوان نجف گفت:

- خدایا حکمتت را شکر .خدایا رحمتت را شکر.همین که شما رفتید سرو کله عراقیها پیداشد .رحمش را میبینی داش مرتضی؟

ومن صدهزار مرتبه شکر خدارابجای آوردم . فکر میکردم اگر تمام عمرم رابنشینم و شکر خداکنم بازهم حق مطلب را ادا نکرده ام.پهلوان نجف درادامه حرفهااز دلیل آمدنش گفت.مشکل بزرگی در بیمارستان قرنطینه ایجادشده بودو انبوهی از اجساد در حال تجزیه و تعفن بودند.همین امروز صبح مردم جمع شده بودند که به دفن اجساد بپردازند ولی عراقیها مانعشان شده و از آنها خواسته بودند که متفرق شوند .

و حالا پهلوان نجف دوره افتاده بود توی شهر و خانه ها که مردم را دوباره دور هم جمع کند و این بار هرطور که شده کار را بانجام برسانند. اجساد زیاد بود و بوی تعفنشان بقدری شدید که هر جسد دو نفر آدم لازم داشت .برای کندن چاله و جابجایی تا محل قبر.توضیحات پهلوان سختی کار را آشکار میکرد:

- کندن چاله و بردن جسد تا سر قبر و مجددا پر کردن قبر توی این هوای گرم و با بوی تعفن وحشتناکی که وجودداردتوان آدم را کاملا میگیرد. اگر بالای سر یکی از جنازه ها بیائید میفهمید من چه میگویم .خیلی تحمل میخواهد که بوی تعفن بیهوشتان نکند.من که یک آن چشمم سیاهی رفت و نزدیک بود بزمین سقوط کنم .دونفر که کارها ی حمل جسد وحفر گورراانجام بدهند دیگر وقت یا توان کندن یک قبر دیگر را نخواهندداشت پس هر چه تعداد نفرات بیشتر باشدکار سریعتر پیش خواهد رفت .

من که خودم آنروز صبح بوی بد مرده را استشمام کرده بودم تقریبا حرفهای پهلوان را میفهمیدم. من ،خاله، دائی وخدیجه قول دادیم همزمان با بقیه مردم سر موعد مقرر جلوی ساختمان بیمارستان حاضر شویم .مش فتاح ،شوهر خاله فریده هم پس از اشاره بازی با خاله،با زبان بی زبانی آمادگیش را اعلام نمود،سپس پهلوان نجف رفت که شاید بتواند عده بیشتری را بسیج کند.

نهارمان آش گندم بود.یک مقدارهم باآب پاکیزه ای که داشتم از همان اش برای امید پختم و از لعابش به او خوراندم.جرات نمیکردم زیاد از آب و لعاب گندم پخته شده به او بدهم . میترسیدم معده اش را اذیت کند .طفلک هنوز وقت خوردن این غذاهایش نبود.کمی قندداغ هم برایش درست کردم که جلوی نفخ شکمش را بگیرد تابعدا فکری برایش بکنم.سخت بود ...خیلی....فکر و خیال تغذیه و سلامتی امید داشت دیوانه ام میکرد.

 

 

* * *

 

سر ساعتی که پهلوان نجف تعیین کرده بود عده کثیری از اهالی شهر دم بیمارستان قرنطینه ایستاده بودند . وضع واقعا فجیعی بود .حالابوی تعفن شدید تر ازصبح بود. ازدویست سیصد متری ساختمان بوی زننده اجساد مشام را شکنجه میداد.قدم نهادن به داخل محوطه و ساختمان بیمارستان کار هر کسی نبود .تحمل میخواست .ولی بهرحال همه ما آمده بودیم که به آن وضع خاتمه دهیم .بسیاری از مردم بیل و کلنگ با خودشان آورده بودند ولی کاملا پیدا بود که خیلی هایشان دست دست میکنند و رغبتی برای شروع کار ندارند .پهلوان رفت روی یک بلندی ایستاد و که بتواند صدایش را به همه برساند:

- چند نفر داوطلب شوند و با من بیایند.با دستمال جلوی دهان و بینی تان رابپوشانید.یک مقدارکه کار کردیم افراد تازه نفس بیایند و جایشان را با ما عوض کنند.بالاخره این کار باید انجام بگیرد.هرچقدر که بیشتر طولش بدهیم یا دست دست کنیم تعفن اجساد شدت میگیرد و دفنشان غیر ممکن میشود . هوا گرم است. باید دست جنباند.یک نفر از میان جمعیت گفت :

- پهلوان ...به قرآن از صبح تا حالا با وجود ممانعت عراقیها فقط توانسته ایم پنج جسد را دفن کنیم .تمام کسانی که در اینجا جمعند یا سالخورده اندیا ضعیفه.بعثی های بی همه چیز جوانی برای شهر باقی نگذاشته اند .آنهائی هم که مانده اند نمیتوانند توی انظار آفتابی شوند .

مش رحیم که بیل در دست کنار ما ایستاده بود خطاب به دائی حسن گفت:

- آقا مرتضی پهلوان درست میگوید ،بوی میت مانده زیر گرما تحمل ناپذیراست .بعضی از این اجساد بیشتر از48ساعت است که در این گرمای طاقت فرسا رها شده اند .

پهلوان نجف هنوز داشت حرف میزد:

-...برادرها،خواهرها،همشهریها...این وظیفه ایست که باید انجام گیرد.کدامیک از شما تحمل میکند که جنازه هموطن و هم دینش امشب هم روی زمین بماند؟...به خدا غفلت معصیت اکبراست .بقیمت جانمان هم اگر شده باید تا شب همه را دفن کنیم...

وسط حرفهای پهلوان جیپی کنار جمعیت توقف کرد .افسری را که توی جیپ بود شناختم .همان افسر دیلاقی بود که عینک دودی کوچکی بر چشم داشت.مثل همیشه استوار چاق هم کناردستش بودوحالا داشت رانندگی میکرد.چهار سرباز مسلح هم در قسمت عقب جیپ نشسته بودند و آنتن دراز بیسیم از گوشه عقبی جیپ سر به آسمان کشیده بود و تکان تکان میخورد .با فرمان افسر،سربازها پائین پریدند و و در حالیکه روی زمین زانو میزدند لوله اسلحه هایشان را بسمت مردم نشانه رفتند.پهلوا ن که هنوز روی بلندی بود افسر را مخاطب قرارداد و گفت:

- پدرآمرزیده تفنگ بطرف یک مشت زن و پیرمرد بی دفاع گرفتن که افتخاری ندارد .کمی کوتاه بیا مسلمان!

پس از آنکه استوار چاق بسرعت حرفهای پهلوان را ترجمه کرد،افسرطپانجه اش را کشید، رویش را به او کرد و بلند بلند چیزهائی گفت. یکنفر که عربی بلد بود از میان جمع فریاد زد:

- پهلوان این بابا حرف حساب حالیش نیست ،دارد تهدید میکندکه اگر دوباره حرفی بزنی تورا میکشد .چه لیوانی آب بخورد ،چه با گلوله تورا بزند.بیا پائین پدرمن...

پهلوان بناچار پائین آمد و قاطی جمعیت شد .دراین حین دو دستگاه جبپ دیگر هم آمدند و کنار جیپ فرمانده ترمز کردند .از داخل یکی از جیپها درجه داری پیاده شدوبافرمانده گفتگوی کوتاهی کرد.مردی که عربی بلد بودوچند لحظه پیش به پهلوان هشدارداده بودپیش رفت .صدای تحکم آمیز یکی از سربازان که باتفنگش اورا مستقیما نشانه میگرفت سر جا میخکوبش کرد.مرد از همان جائی که متوقف شده بود چیزهائی به عربی خطاب به افسر دیلاق گفت.افسربه استوار چاق اشاره کرد که پیش برود و بااو حرف بزند.استوار از پشت فرمان پائین آمد و بطرف مرد رفت.تااو برسد پهلوان هم خودش را با آنها رساندو در حالیکه سعی میکرد بالحنی سخن بگوید که استواررا تحت تاثیر قرار دهد گفت:

- برادر بخاطر خدا،بخاطر انسانیت .ماهمه مسلمانیم.یک فکری برای این نعشهای توی بیمارستان بکنید.صبح هم که اجازه ندادید مردم همه شان را دفن کنند .

استوار سری تکان داد وگفت:

- کاری از دست ما بر نمیآید پیرمرد.تجمع ممنوع است .نمیتوانیم اجازه بدهیم یک روز دیگر اینجا جمع باشید و مرده چال کنید.فکر دیگری برای مشکلتان بکنید.

مردی که قبل از پهلوان پیش آمده بود باانگشت بسمت داخل بیمارستان اشاره کرد و گفت:

- تعداد اجساد زیاد است و محوطه اصلی بیمارستان بتونی است .مجبوریم اجساد را مسافت زیادی حمل کنیم تا از قسمت بتونی عبور کرده و به نزدیکیهای باغ برسیم و آنجا چال بکنیم . ولی اگر بشود با بیل مکانیکی قسمت فرودگاه هلیکوپتر را که به بیمارستان نزدیکتر است دو سه مترحفر کنید .بسرعت کار فیصله خواهد کرد.

پهلوان که معلوم بود جا خورده است پرسید:

- قبر دسته جمعی!؟گناه دارد...

- چاره ای نیست پهلوان.خودت فکرش را بکن ...بهتر از این است که شهدا باز هم روی زمین بمانند . معصیت کدامشان بیشتر است؟

ولی استوار قصد همکاری نداشت.گرهی به ابرو انداخت و گفت:

- اگر خودتان توانائی دارید یکی دوساعته مرده هایتان را چال کنید شاید بتوانم از فرمانده مهلتی بگیرم .ما وظیفه نداریم اجساد ایرانی را دفن کنیم .انگار یادتان رفته که دشمن هم هستیم ودر حال جنگیم .

ومن که شاهد این مکالمات بودم باخوداندیشیدم:زیاد هم عجیب ودور از ذهن نیست.از دشمن نمیتوان انتظار برادری و یاری داشت .باز هم جای شکرش باقیست که تا حدی قصد همکاری دارند و اجازه صحبت به مامیدهند.

مردی که پیشنهاد گور جمعی را داده بود چند قدم جلوتررفت و چیزهائی به استوار چاق گفت و سپس همراه با استواربه نزد فرمانده رفت وبااو حرف زد. کسی نمی شنید چه مکالماتی مابینشان در جریان است. مکالمه مرد با افسر عراقی چند دقیقه ای طول کشید و همه منتظر بودند ببینند نتیجه آن مکالمه طولانی چه میشود.عاقبت صحبتشان خاتمه یافت .افسر کمی فکر کرد و بعد دهنی بیسیم را از جلوی داشبورد برداشت و توی آن چیزهائی گفت.سپس بدستور افسر ،استوار چاق پشت فرمان پرید ،جیپ را سروته کرد ومجددا ترمز کرد و ایستاد.افسر با صدای بلند سربازانی را که اسلحه بسمت مردم نشانه رفته بودند صدازد و پس از سوار کردنشان ،جیپ گرد و خاک زیادی بخوردمان دادو دورشد.دوتا جیپ دیگر همچنان سر جایشان ایستاده بودند .

مردم شخصی را که با فرمانده صحیت کرده بود دوره کردند واز او در باره مکالماتش با افسرسئوال کردند.مرد جواب داد:

- فقط وقتی به افسر فهماندم که در صورت تعلل در دفن اجساد ،عفونت،مرض،وباو طاعون دامن نیروهای خودشان را هم خواهد گرفت راضی شد همکاری کند .دیدید که بی سیم زدتا یکی از بیل مکانیکیهای شهرداری خودمان را بیاورند و سریع محوطه فردگاه را حفر کنند.خیلی خوب شد،اینطوری یکی دوساعته کاررا بانجام میرسانیم.

پهلوان نجف گفت:

- پس معطل نکنید مردم...تا بیل مکانیکی میرسد ماهم باید هویت اجساد را معین کرده و آنها را نزدیک فرودگاه ببریم.

سه نفر از سربازان عراقی از جیپها پیاده شدند و آنجا باقی ماندند.سپس جیپها حرکت کرده و دور شدند.همگی بلااستثناء باپارچه و روسری و چفیه روی دهان و بینی مان را پوشاندیم تا شدت بوی تعفن مانع کارمان نشود . دقیقا همانطور که مش رحیم میگفت اجساد اوضاع بسیار وحشتناک ومشمئز کننده ای داشتند.خیلی مقاومت میخواست که آدم حالش بهم نخورد و بالا نیاورد.تمام دربهای چوبی اتاقهای بیمارستان را از جا کند یم وبعنوان برانکاردبکار گرفتیم.ازداخل ساختمان تا کنار محوطه فرودگاه مسافت دراز بود ونمیشد اجساد را بادست برد.هرچه پتو ملحفه و روتختی در بیمارستان موجود بود بکار گرفتیم تا اجسادرا در آنها بپیچیم تابه آن وسیله هم بوی تعفن را اندکی خفه کنیم و هم مجبور نباشیم منظره وحشتناک اجساد را با صورتهای متورم و آب لمبوو اندام کرم گذاشته و گندیده ببینیم.گرچه بااین وجود باز هم تعدادی از اجساد بدون پوشش بودند وجابجا کردنشان آدم را اذیت میکرد.من با خاله وخدیجه با دائی همراه شده بودیم.در طول مدت کار بقدری حالمان بد بود که کلمه ای مابینمان رد و بدل نمیشد.حتی چند بارحال خدیجه خراب شدو استفراغ کرد .هنوز هم که هنوز است فکر میکنم آن یکی دو ساعت سخت ترین ساعات کاری بود که در تمام زندگیم داشته ام.

بسیاری از اجساد بی هویت بودند و اوراق شناسائی توی جیب هایشان پیدا نمیشد ولی به پیشنهاد دائی حسن از هر کدامشان هر نشانه ای که میشد برداشتیم. مثل انگشتر، ساعت یا حتی کفش یاتکه ای از لباسهایشان و همه را توی نایلن بزرگی ریختیم که شاید بعدا در تشخیص هویت آنها کمک کند.در میانه حمل و جابجائی اجساد بیل مکانیکی هم رسید و کارش را شروع کرد.آرم روی آن نشان میداد که متعلق به شهرداری قصرشیرین است.کار کندن زمین شروع شد و تیغه های بزرگ و فولادین خیلی راحت کف بتونی فرودگاه را درهم شکست و بلند کرد.در حالیکه اجساد را مرتب و منظم کنار هم ردیف کرده بودیم کم کم یک گودال بزرگ شکل گرفت. راننده از مردم خواست عقب بروند که بتواند با پاکت بیل اجساد را بداخل گودال هل دهد.پهلوان نجف و چند نفر دیگر جلو آمدند و مانعش شدند .راننده غیظ کرد و مصر بود که این کار را انجام دهد .نمیدانم چه به او گفتند که راضی شد کوتاه بیاید و دستگاه را موقتا خاموش کند تا مردم اجساد را با دست توی گودال قرار دهند. از پهلوان سئوال کردم:

- عمو نجف چه به راننده گفتید که راضی شده به اجساد احترام بگذارد؟

- میگویم دخترم...میگویم.

راننده پیاده شد ،گوشه ای بر زمین نشست و سیگاری گیراند .آنوقت همگی دست بکار شدیم که اجسادرا یکی یکی و کنار هم بااحترام کف گودال بخوابانیم . این مرحله از کار چندان راحت نبود،بخصوص برای آن چند نفر که توی گودال بودند . ما که بالا بودیم باید اجساد را روی لنگه در ها میگذاشتیم و به دست افراد کف گودال میرساندیم و بدلیل ارتفاع زیاد گودال این کارخیلی مشکل بود.نمیدانم راننده بیل دلش برحم آمد یا بخاطر زودتر تمام شدن کار اینکاررا انجام داد.او از آدمهای داخل گودال خواست که بیرون بیایند،سپس پرید پشت دستگاه و روشنش کرد .چند دقیقه بعد یک سطح رامپ مانند شیبداردرست شده بود که میشد براحتی از طریق آن وارد گودال شد و البته دیگر احتیاجی هم به دست بدست کردن نبود و کارسریعتراز قبل پیش میرفت.گودال آنقدر وسیع بود که اجساد روی هم نیفتند و کنارهم جابشوند.وقتی که داشتم بهمراه خاله آخرین جسد را برزمین میگذاشتم پهلوان صدایم زد وجواب سئوال چند دقیقه قبلم را داد:

- دخترم اگر میخواست با تیغه بیل نعش هارا هل بدهد نه تنها تکه پاره میشدند بلکه نمیشد آنها را رو به قبله خواباند.به او گفتم ما همه مسلمانیم و گناه دارد اگر اجسادمان را طبق شرع اسلام دفن نکنیم . شکر خدا آنطور که درست و خداپسندانه بود کاررا بانجام رساندیم.

پس از اتمام انتقال اجساد به دعوت پهلوان نماز میت را هم خواندیم و بعد از آن راننده چاله را از خاک پر کرد.انبوه خاک که روی اجساد را گرفت فقط تتمه بوی تعفن در فضا باقی ماندو توانستیم پارچه های جلوی صورتمان را کنار بزنیم و راحت نفس بکشیم.عطشی شدید داشتم و هنوز مور مورم میشد.دلم میخواست بروم و خودم را توی آب الوند بیاندازم . انگار کرمهای ریز و چندش آوری که روی اجسادبودند داشتند میان عرق بدنم وول میخورند و میخواستند گوشت تنم را بجوند،پوستم را سوراخ کنندو بداخل امعاء و احشاء وماهیچه هایم بروند.سعی کردم یک جورهائی ذهنم را از آن تجسمات نامطبوع ومنزجرکننده خلاص کنم ولی مشکل بودچون علاوه بر حس های چندش آور ،یک اندوه بزرگ و غریب هم روی دلم چنبره زده بود.غمی که شاید فقط با سیلی از اشک میتوانست کمی تسکین یابد و من... نای گریستن نداشتم.

اصلا چشمه اشکم خشکیده و تمامی احساساتم به بهت مبدل گشته بود. مبهوت آن همه ظلم و نامردمی و بی عدالتی بودم.دیوانه ای زنجیری بر جایگاهی که جایگاه عادلان و نیک سرشتان است تکیه زده و مست و شهوتناک از قدرتی شیطانی وویرانگر ،لحظه بلحظه برسبعیت و درنده خوئی خود می افزود.به جوانی می اندیشیدم که پیکرش زیر خروارها خاک دفن شده بود . یک فرزند که گر خار گلی در انگشتش فرو میرفت مادرش آه از نهاد بر می آورد و جگرش کباب میشد .آیا آن مادر نگونبخت میدانست که اکنون تن چون برگ گل فرزند دلبندش بی غسل و کفن زیر خاک خشک و تفتیده دارد تجزیه میشود؟ میدانستم بسیاری از آن مادران جگرسوخته سالیانی آزگار باید بی خبر ازپاره های تنشان انتظار بازگشتی موهوم را بکشند.سالهائی که شاید به اندازه تمام عمرشان بطول بیانجامدو هرگز نفهمند فرزندانشان به چه سرنوشتی دچار گشته اند.آیا زنده اند ؟...آیا بشهادت رسیده اند ؟ آن مادران بینوا باید تا آخر عمر زجر بکشند و در اندوه بسوزند و تمام خاک این سرزمین را در جستجوی گور فرزندشان ببویند و بکاوند.

 

 

 

* * *

 

روز سوم یا چهارم مهر ماه بود که د رشهر حکومت نظامی اعلام کردند . علتش این بود که مقاومت جوانان شهر شدت گرفته بود.چند نفر از جوانان غیرتمند که توی خانه ای واقع در نزدیکی مسجد جامع بصورت مسلح مخفی شده بودند بااستفاده از تاریکی شب به گروهی از عراقیها حمله کردند .در آن در گیری یکی از جوانان بشهادت رسید و بقیه شان موفق به فرار شدند . پس از این در گیری بود که فرماندار نظامی شهر دستورمنع آمد وشد در شب صادرکرد و محدودیتهائی رانیز برای تردد در روز قائل شد .مثلا تجمع بیش از دو نفر در یک محل را ممنوع کرده و تفتیش و غارت خانه ها را هم شدت بخشیدند.

لامروتها اکثر جوانها را دستگیر کرده بودند و در تفتیشهائی که انجام میدادند هر کدام از خانه ها را که خالی از سکنه بود باتانک و بولدوزر ویران میکردند.سید هاشم معتقدبود دلیل ویران کردن خانه ها این است که مخفیگاهی برای پنهان شدن نیروهای مردمی باقی نماند و کنترل اوضاع مناطق اشغالی برای دشمن ساده تر شود.هنوزغارتگرهای خانه خراب کن دوروبر محله ای که خانه مش رحیم در آن قرار داشت پیدایشان نشده بودگرچه این موضوع برای مادلخوشی بهمراه نداشت زیرا حتم داشتیم بزودی به آنجا نیز میرسند و ویرانی و غارت سرنوشت محتوم تمام خانه های شهراست.

عصر همانروز توی ایوان نشسته بودم و داشتم برای امید شیرخشک درست میکردم.روز قبل (افروز خانوم)یکی اززنهای محل که از گرسنگی طفلک من خبرپیداکرده بودیک نصفه قوطی شیرخشک برایم دست وپاکرده،بدست من رسانده ومراموقتاازهول وولای گرسنگی فرزندم-لااقل برای دوسه روز- رهانیده بود.

افروز خانم باعلم به اینکه نوزاد همسایه دیوار به دیوارشان شیر خشک مصرف میکرده است ،پسر دوازده ساله اش را از پشت بام به آن خانه فرستاده بود .گرچه خانه مزبور که ساکنانش پیش از اشغال ،شهرراترک کرده بودند دوروز قبل توسط عراقیها چپاول شده بود ولی از اقبال بلند طفلکم ،پسر افروز خانم یک قوطی نصفه شیر خشک در گوشه ای از خانه پیدا کرده و برای مادرش آورده بود .افروز خانم میگفت:

- خواهر،عراقیها هنوز خانه را کاملا غارت نکرده بودندوگرنه قوطی شرخشک را هم زمین میریختند .نشان به آن نشانی که در خانه را حسابی بسته بودند که دفعه بعد با خیال راحت بیایند و بقیه اثاثیه را هم ببرندو شاید هم بعد با بولدوزر ویرانش کنند.

- نگفتم دخترم؟نگفتم نگران نباش و خودت را نباز ؟ روزی این طفل معصوم هم مانند روزی همه بنده های خدا میرسد ...همانطور که الآن رسید باز هم میرسد.اگر ایمانت ضعیف باشد ظلم در حق این بچه کرده ای ها! خدا به ایمان و باور قلبی بندگا نش نگاه میکند و روزیشان را میرساند...

اینها حرفهای پدر بود و مرا شرمنده میکرد...اوراست میگفت.سختیها داشتند در ایمانم خلل وارد میکردند ولی شکر خدا پدر حواسش بود و هر از چند گاهی بمن نهیب میزد که حواسم باشد...تحمل گرسنگی و سختی کشیدن بچه هایم را نداشتم .هیچ چیزی به اندازه مریضی و گرسنگی فرزند،مادر را داغان نمیکند .نگرانی و دلشوره حسی است قوی که در تاروپود روح مادر تنیده شده است وهیچگاه نمیتواند گریزی ازآن داشته باشد.

پستانک شیشه شیر را بدهان طفلکم گذاشته بودم و داشتم آرام آرام بااو سخن میگفتم .امید چشمهای درشت و خاکستریش را به چشمانم دوخته بود و گهگاه از لای پستانک لبخندی نمکین تحویلم میداد و قلبم را از شادی لبریز میکرد.

همه توی خانه بودند .حمید هنوزهم در حالیکه ناخوشی و بیحالی از سرورویش میبارید،بی رمق گوشه ای پاهایش را دراز کرده بود.دائی حسن هم کنارش روی زمین دراز کشیده و چشمانش را بسته بود تا خوابش ببرد.پدر مثل همیشه رادیو ترانزیستوریش را در دست داشت و در حالیکه داشت با سید هاشم صحبت میکرد همزمان دنبال موج یکی ازایستگاههای رادیومیگشت.سید هم بظاهر داشت کتابی را ورق میزد ولی شش دانگ حواسش پیش پدر بود و هردویشان در فکر راه حلی برای گریز از مخمصه ای که در آن بودیم .

خواهرهایم هرکدامشان یک طوری داشتند سر خودشان راگرم میکردند.خدیجه به خواندن مفاتیح سرگرم بودوفاطمه کتابهای درسی سال بعد را که از یکی از بچه های فامیل امانت گرفته بود مرورمیکرد.مادرهم که طبق عادت تمام مادرهای زحمتکش عالم فکر شکم ما بودو داشت کمی نخودلوبیا پاک میکرد.

ناگهان از داخل کوچه صداهائی بگوش رسید .گاز خوردنهای شدید یک خودرو سنگین و پشت بندش صدای همهمه و امر و نهی عراقیها به هم .از ترس دل ضعفه گرفتم و همان سستی همیشگی به بدنم را یافت .امید را به خدیجه سپردم ودرحالیکه حواس همه اهل خانه معطوف جریانات بیرون خانه بود نزد پدر رفتم و دستش را کشیدم:

- بابا جان بلند شو باید پنهان شوید...

محلم نمیگذ اشت .گوشش را تیز صداهای توی کوچه کرده بود.تقریبا جیغ کشیدم:

- بابا...تورا به پیغمبر!

انگار تازه الآن داشت صدای مرا میشنید :

- صداهادورند عزیزم.تازه...کجا میشود قایم شد ؟این دووجب خانه که جائی برای مخفی شدن ندارد.

بازویش را رهاکردم و با عجله رفتم داخل حیاط که صداهارابهتر بشنوم و یا قادر باشم فاصله و جهت صدا را تشخیص دهم. مش رحیم قبل از من آمده و پشت درب خانه گوش ایستاده بود. مرا که دید گفت:

- فکر کنم اطراف خانه (غلام گوده زن) باشد.

- خب...به اینجانزدیک است؟

- نه... زیاد نزدیک نیست دخترم.روبروی ما ،آنطرف کوچه اما پنج شش خانه بالاترازما.

پدر و مادر هم باتفاق سررسیدند.مادر از من پرسید:

- کجا هستند مرضیه؟میتوانی تشخیص دهی؟

نگاهی به مش رحیم کردم که اوهم منظور مرا متوجه شد و همان توضیحی را که بمن داده بودبه مادر هم داد.مادر پرسید:

- کلی غلام ،شوهر تاتی جیران؟خانه اوست؟

مش رحیم سری به نشانه جواب مثبت جنباند واضافه کرد:

- بله.توی این کوچه فقط خانه ما و استادسلیم وغلام گوده زن خالی نیست ...

- تاتی جیران یک پسر جوان دارد.میدانی پسرش خانه است یا نه؟

مش رحیم در کمال تاسف با حرکت سر جواب مثبت داد.مادربه پشت دستش کوبید:

- یا فاطمه زهرا،خودت کمکشان کن.

حتی نفسهایم را هم سعی میکردم کم صدا و آرام بیرون بدهم که نکند طنینشان در کاسه سرم مانع از شنیدن صداهای بیرون شود .جملاتی بزبان عربی ازدهان نیروهای عراقی میشنیدم و سر وصدای زن و مردی که داشتند به وحشیگری عراقیها اعترض میکردند و مرد بعضی از جملاتش را به عربی ادا میکرد.مش رحیم که تاآن لحظه داشت بدقت گوش میداد ،رو به مادر کرد وگفت:

- فرخنده خانم ،خودشان هستند.شما هم صدایشان را شناختی؟

- بله ...تاتی جیران و شوهرش هستند...خداکمکشان کند.

صدای تاتی جیران کم کم به ناله و بعد گریه و پس از آن به جیغهای ممتد بدل شد .دستم را بردم طرف قفل که لای دررا باز کنم شاید بتوانم بهتر بیرون را مشاهده کنم.مش رحیم با جدیت مانعم شد .

- نه نه نه!...خجالتتم دخترم . ولی دیوانگیست...باز نکن.

مجبور بودم فقط به شنیدن بسنده کنم و تصاویر را در ذهنم تجسم نمایم.زن - که داشتند جوانش را به اسیری میبردند- لابلای جیغ و فریادهایش عراقیها را نفرین میکرد و به صدام فحش میداد.شوهر زن سعی داشت او راآرام کند .فکر کنم بیم این را داشت که فحشهای زن باعث لج کردن بعثیها شود و گزندی به پسر برسانند چون میشنیدم که هی میگفت: جیران فحش نده...جیران فحش نده.زن مثل ماده پلنگ زخم خورده ای بود که از هیچ چیز نمیترسید و براستی مهر مادری بحدی قدرتمند است که اوهنگامیکه خطری فرزندش را تهدید میکند دیگر از هیچ نمیترسد و بالکل ملاحظه کاری را کنار میگذارد و دست بهر کاری میزند تا دلبندش را نجات دهد.ناگهان لابلای فریادها غرش رگباری در فضا طنین انداز شد و در پی آن سکوتی مرگبار برقرار شد.

سکوت بزودی شکست و صدای ناله کم جان تاتی جیران برخاست که پسرش را به نام صدامیزد و قربان صدقه اش میرفت،سپس یک نعره مردانه و رساصدای زن رادر خود بلعید و کوچه را پرکرد .صدای الله اکبر،خمینی رهبر جوان هرباررساتر،خشمگینترو محکمتر از بارقبل بگوش میرسید و تن صدایش بصورت تصاعدی هرلحظه بالاتر و بالاتر میرفت تا آنکه مابین یکی از آن نعره های مردانه ،صدای ضربه قنداق تفنگی برخاست که فریادجوان را در گلو شکست و به ناله مبدل کرد.حالا تنهافریادهائی که بگوش میرسید صداهای دورگه ونکره ای بود که تندو منقطع به عربی چیزهائی میگفتند.پیدا بود که عراقیها پسر را بباد ناسزا وکتک گرفته اند وهمزمان تاتی جیران هم که گاه لحنی ملتمسانه و گاه تهدید آمیز داشت،نهایت تلاش خودرا برای حمایت از فرزندش میکرد...شاید نمیدانست که نه التماس و نه تهدید و نه ناله و نفرین اثری در دل سنگ آن از خدا بیخبران ندارد.

الله اکبر گفتنهای پسر و فحش وناسزاهای مادرش کار خودش را کرده بودو عراقیها جوان بیچاره را بباد کتک گرفته بودند.کوچه از گریه و ضجه جیران و الله اکبر،خمینی رهبرجوان و نعره های دیوانه وار بعثیها پربود و شنیدم که پیرمرد بینوا های و های بحال فرزندش میگریست و عاقبت مادر نیز که از ضجه و التماس و ناسزاو تهدید نومید شده بودبا شویش همگریه شد .گریه ای رقت آور و دردناک که اشک رااز چشمان من و مادر نیزسرازیر کرد.خاتمه این ماجرای غم انگیز و درد آلود صدای گاز خوردن و حرکت خودرو عراقی بود که در مویه مایوسانه مادربینوا محو شد و رفت.مش رحیم که سخت متاثر شده بود سری تکان داد و گفت:

- یکی یکدانه بود.بعد از پنج تادختر خدا این پسر را نصیبشان کرد.آنهم بعد از دعاهای بسیار ...آخ دنیا!!

در حیاط رامحتاطانه گشودم.مش رحیم دیگر مانعم نشد.از باریکه کنار در پیرزن را دیدم که روی خاکهای کوچه ،مات و حیران نشسته و دارد دست مشت کرده اش را به فرق سر میکوبد.بزودی پیرمرد نیز کنارش نشست و ناگهان شکست.مثل جامی از بلورکه طاقت لهیب مهیب آتش کوره را نمیآورد،خرد میشودو تکه های شکسته اش هم ذوب میشود،غصه اسارت فرزند اوراشکست ودر هم پیچید و مچاله کرد.غم اسارت فرزند توان از او گرفته بود .جیران لباسش را میکشید و از هم میدرید و به او اعتراض میکرد که چرا گذاشته پسرش را ببرند و پیرمرد چیزی برای گفتن نداشت .او تنها میگریست و شانه های تکیده اش سخت میلرزید.

در را بستم .مش رحیم به اطاقش پناه برده بود .پدر و مادرم هم داشتند میرفتند.ولی من ترجیح دادم همانجا پشت در بنشینم و با خراشهای ناخن غم بر دل زارم قد ری خودآزاری کنم.وجدانم راحت نبود اگر میرفتم و سعی میکردم آن ماجرا را به بوته فراموشی بسپارم و خدا راشکر کنم که عزیزان خودم هنوز کنارم هستند و بزرگی غمهایم به اندازه عظمت غم آن پیر زن و پیرمرد نیست.

همانگونه که در خلوت خود داشتم باآن پدر و مادر دلسوخته همدردی میکردم ،بی آنکه بخواهم و علیرغم کیفیت ندای وجدانم که نمیخواست در مقام مقایسه برآید و خودرا خوشبخت یا خوش شانس بداند، ازمیان ظلمات دلم جرقه ای نمایان شد و شعله ای ناپایدارو کم سوبرقص در آمدو دیری نپائید که خاموش شد.مثل چوب کبریت نمناکی که بر دیواره قوطی کبریت کشیده میشود،چند ثانیه ای درمیان حبابهای ریز آب ترق و توروق میکندو بعد بیکباره خاموش گشته ودر ظلمت نیست میشود.آری...این بود تمثیل خوشی های من در آن روزهای بیقراری . این شادی کوچک بسیار کم جان تر از آنی بود که بتواند دل خوش کنک باشد . ولی چه میشد کرد ؟در این گیر و دار و بگیر و ببندهمان یک ذره خوشحالی گذرا هم که بخاطر سلامت و ایمن بودن پدردر دلم راه پیدا کرده بود غنیمتی بود که میشد لحظاتی را باآن گذراندو فکرکرد که : بله...هنوز هم چیزهائی برای خوشحال بودن هست.

نمیدانم چه مد ت آنجا پشت درخانه به مشاهده جنگ آن ذره ذره شادیهای کوچک و تابو گونه با لشکریان کثیر و لامروت غم و درد و رنج و یا س نشسته بودم .فقط میدانم که در نهایت،اندیشه ای کاملا واقعی و بیرحم ضربه کاری نهائی را برمن وارد ساخت و آسمان دلم باز هم ابری شد:

بعثیها در طول این چندروزی که از اشغال شهر میگذشت هنوز قدم نحسشان را توی این کوچه نگذاشته بودند،ولی حالا پایشان توی محل باز شده بود ...حال تو خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل!

...این همان فکری بود که ضربه نهائی را بر من وارد ساخت و باز هم در اقیانوسی از نومیدی غرقم کرد.ونفس من غریق هنگامی برید که وارد اتاق شدم و نگرانی مضاعفی رادر چهره و نگاه یکایک اهل خانه خواندم. مادر گفت:

- حالا که این از خدا بی خبرهای وحشی توی این کوچه دشت اولشان را کرده اند و یک اسیرکاسب شده اند گمان کنم بدهنشان مزه کند و دوباره پیدایشان شود .حتم دارم دیری نمیپاید که سری هم به ما میزنند.

مادربندرت نظرمیدادوکمتردرمباحث خودش را نشان میدادوابرازوجودمیکردولی هروقت هم نظری میدادمولای درزش نمیرفت .حدسیاتش رد خور نداشت و محال بود که اشتباه باشد.برای اولین بار بود که به این ویژگی مادر نه تنهاافتخار نمیکردم بلکه حرصم را هم بالا میآورد.برایم مثل روز روشن بود که یکی از مقاصد جستجوی بعدی عراقیها خانه مش رحیم است فقط معلوم نبود چه وقت.همگی نشستیم و تبادل نظر کردیم و بدنبال راه حلی برای این مشکل جدید گشتیم.سیدهاشم چاره را در استخاره دید. همانطور که مادر استاد حدسیات بود ،سید نیزشگفتی سازعرصه استخاره بشمار میرفت.

آن جوان وارسته و پاک نهادبعد از آنکه وضویش را گرفت،بسراغ کلام خدارفت.دقیقا سوره و آیه را بخاطر ندارم ولی خلاصه مضمون و معنای آیه را خوب یادم هست.چکیده مفهوم آن آیه این بود:

(...پیامبر از راههای مختلف وارد میشود...)

سیدهاشم برداشت ذهن شفاف و زلالش راآن آیه اینچنین برای ما باز گو نمود:

- خداوند راهی را جلوی پای ما قرار داده و مصلحت مارادر این میداند که تقسیم شویم و هرکداممان به خانه ای جداگانه نقل مکان نمائیم.عقل حکم میکندهمگی در یک خانه جمع نشویم و جدا جدا زندگی کنیم.اینطوری میتوانیم در مواقع بحرانی به یکدیگر نیز یاری برسانیم .

سیداینها را گفت و از همه خواست که فکرهایشان را روی هم بگذارند و چاره ای بیاندیشند.پس از بحث و مشورت قراربر این شد که او وپدر به خانه دائی سلمان که خالی از سکنه بودو روز قبل غارت شده بود بروند.بهرحال آن خانه چپاول شده بود و دیگر عراقیها طرفش نمیرفتند.الباقی هم باید به خانه عمه نازارمادر عبدالله میرفتیم.درآنجا عبدالله و استاد فاضل شوهر عمه ام باهم زندگی میکردند وچون خانه محقرو کوچکی بودعراقیها را وسوسه نمیکرد که غارتش کنند و بهمین دلیل فعلا امن بود.

از مش رحیم خواستیم که او هم با ما بیاید ولی قبول نکرد .میگفت به من پیرمرد کاری ندارند وفوقش میآیند اسباب اثاثیه ام را چپاول میکنند و میروند.خوبی ماندن من در خانه این است که ممکن است پس از غارت بابولدوزر ویرانش نکنند.از او بخاطرمدتی که ما را تحمل کرده بودتشکر کردیم،ساک و بقچه هامان را برداشتیم و براه افتادیم .خداخدا میکردم که توی راه عراقیها متوجه حمید بیچاره نشوند و به او گیر ندهند،گرچه تا آنجا که برایمان ممکن بوداورا میان خودمان استتار میکردیم که براحتی دیده نشود.پدر و شریعت درخانه ماندند و قرار شد که بعدازتاریک شدن هوادائی حسن برگردد آنجا و تا منزل دائی سلمان همراهیشان کند.

 

 

* * *

 

 

دائی حسن زیر بغل حمید را گرفته بود و در راه رفتن کمکش میکرد .بی اشتهائی این چندروزه رمق از حمید گرفته بود و رنگ رخساره اش فریاد میزد که ناخوش و حال ندار است.هنوز کوچه را تا به آخر نپیموده بودیم که آنچه ازش میترسیدم اتفاق افتاد و سروکله چند سرباز کم سن و سال عراقی پیداشد.فرمان ایست دادند و ناگزیر اطاعت کردیم و متوقف شدیم.تنها کسی که قادر بود کردی عراقی را خوب حرف بزند دائی حسن بود.همانطور که قبلا هم گفتم زبان خانقینی ها و قصریها تقریبا یکیست ولی تفاوتهایی دارد که باعث میشد برای یکی مثل من تکلمش مشکل باشد گرچه بخوبی حالیم میشد چه میگویند ولی مکالمه برایم سخت بود.همانطور که حدسش مشکل نبود در مورد حمید سئوال میکردند و دائی مکرر ا در باره بیماری و ناخوش احوالی او میگفت و تاکید میکرد که ما همه همزبان و هم دین هستیم و باید به یکدیگر رحم کنیم .دل سربازها نرم شد و از بردن حمید صرفنظر کردند .حتی یکی از آنها دست توی جیبش کرد و چند ورق قرص بیرون آورد و توی دست دائی گذاشت و گفت که بهیار بیمارستان ارتش است و شانس آورده اند که این داروها را همراه دارد .چون مشابه بیماری حمید که بر اثر گرما و آلودگی آب است در سربازان عراقی هم شیوع پیدا کرده. کم مانده بود از تعجب شاخ در بیاورم.سربازهایی سر راهمان قرار گرفته بودند که دوای در کهنه حمید را باخودداشتند . واقعااین یک امداد غیبی از جانب خداوند منان بود .

دائی پشت سرهم(زور سپاس)و (ممنون) میگفت و بعد پیش رفت و روی سرباز را بوسید. سربازها لبخند زنان خداحافظی کردند و دور شدند.ماهم براهمان ادامه دادیم درحالیکه من از شدت شوق داشتم بگریه می افتادم.

حرکت انسان دوستانه آن سرباز آنچنان دلم را گرم کرده بود که انگار دنیا را بمن داده بودند .توی دلم تاسف میخوردم که چنین انسانهای نیک اندیش و انساندوستی به خدمت صدام جانی و د د منش در آمده اند و د ر جهت اهداف شیطانی او قرار گرفته اند.واقعا غم انگیز بود که این جوانان پاک سرشت در لشکر شیطانی بعثیون جای دارند و فدای هوسهای آن ملعون میشوند.

دائی قرصهارابدست من داد و منهم آنهارا به خدیجه که دوره بهیاری را در هلال احمر دیده بود و با برخی از داروها آشنائی داشت نشان دادم.اونگاهی به داروها انداخت و گفت:

- این مسکن است...این یکی برای عفونت روده مناسب است.داروی خوبیست .خارجی است .آبجی اصلا فکرش را هم نمیکردم توی عراقیها اینطور آدمهائی پیداشود.برای تو عجیب نبود؟من داشتم شاخ در میآوردم .

قبل از آنکه من بخواهم در جواب خواهرم چیزی بگویم دائی جوابش را داد:

- خدیجه جان،همه را که نمیشود به یک چوب راند .این نظامیانی که میبینی قبل ازآنکه نظامی باشند آدم هستند.پدر و مادر و خواهر و برادر و فرزند دارند .خیلی هایشان مثل همینهائی که دیدیم دلهای رئوفی دارندورحم سرشان میشود.همه جای این دنیا هم خوب پیدا میشود و هم بد.لباس و مقام و موقعیت نمیتواندذات پاک آدمهای بشردوست را آلوده کند.توی جنگ آدمها عادت دارند که بهم چنگ و دندان نشان دهندو ندیده و نشناخته با یکدیگر دشمنی بورزندولی بعضی ها هم پیدا میشوند که درکشان آنقدر هست که بفهمنداین دشمنیهای کورکورانه بی معنا و اشتباه است و این درک موقعی بهترو بیشترنمایان میشود که طرفین درگیر جنگ دارای اشتراکاتی از قبیل همدینی و همزبانی باشند مثل همین وجوه اشتراکی که ما با این سربازان کرد داریم و البته لطف خدا شامل حالمان شده که تاکنون با چنین نظامیانی طرف بوده ایم.

- دائی من همه اش میترسیدم که مقاومتها و درگیریهائی که جوانان شهر هرروزه با عراقیها در سطح شهر بوجود میآورند آنها راسر لج بیاندازد واز غیر نظامیان انتقام بگیرند ولی بحمدالله تاکنون این اتفاق نیفتاده است.

- همه را بحساب لطف خدا بگذار عزیزم .نیروهای اشغالگرفعلا قدرت مطلق و غالب هستند و هرکاری بخواهند میتوانند انجام دهند. خدا کند پیش از آنکه بعثی ها بخواهند جای کردها را بگیرند یا شهر از دست عراقیها خارج شود و یا ما بتوانیم از قصر بیرون برویم.

مادر زیر لب سرباز عراقی را دعاکرد:

- خدا خیرش دهد.خدا اورا برای مادرش نگاه دارد و از میان این آتش وترکش جان سالم بدر ببرد.کاش همه عراقیها مثل این سرباز میبودند.

حمید با صدای بی صدائی که هرکلمه اش با یک نفس تازه کردن مجدد همراه بود گفت:

- اینها... همه از تاثیر... دعاهای شماست مادر.باقلب پاک برای ما...طلب خیر و...سلامت میکنی و...همین...باعث میشود در این...وانفسا.دراین لحنزار متعفن...کسی پیداشود و...شاخه گلی دستمان بدهد.

 

 

* * *

 

توی خانه استادفاضل که پله های تیزی داشت خواستم قبل از بالا رفتن نفسی تازه کنم .روی اولین پلکان نشستم .مادر هم کنارم نشست و دائی نیز کنارمان توقف کرد.خدیجه و فاطمه بهمراه رقیه و سعید صبر نکردند وخنده کنان همه پله ها را یک نفس بالا رفتند.دائی گفت:

- مرضیه جان،اگر غذائی مناسب برای امید تهیه نکنیم خدای ناکرده تلف میشودها!فرداپس فردا که آن چند پیمانه توی قوطی هم تمام شود باید چیزی برای جایگزین کردن داشته باشی.این را میگویم که بدانی زودتر میبایست بفکر باشیم .

- درست میگوئی...این که شما گفتی کابوس هرشب من است دائی.نمیدانم چکارباید بکنم.واقعا نمیدانم...

- نگران نبا ش .دیروز صبح آقای نعیمی را دیدم و از مشکلمان برایش گفتم .امروز صبح برایم پیغام داده بود که سری به او بزنم.گویا فکری برایمان کرده است...

- منزلشان کجاست؟

- دو کوچه بالاتر از اینجا مینشینند. همین الآن باید سری بزنم ببینم موفق شده چیزی پیداکند.

- خدا خیرت دهد دائی جان.دردت روی سرم...من هم میآیم.

بااینکه شدیدا خسته و کوفته بودم ولی دلم نیامد تنها راهی شود.امید را بدست مادرسپردم و همراه او راهی خانه آقای نعیمی شدیم.

بیرون خانه،بمحض خروج،عمومصطفی رادیدیم که از سر کوچه پیدایش شد.دیدن عمو خیلی خوشحالم کرد. کلا من و خواهرانم بدلیل اینکه برادر نداشتیم درقلب خودعلاقه وافری نسبت به دائی ها و عموهایمان احساس میکردیم چون بعد از پدر تنها مردانی بودند که محرممان بودند و باآنها احساس راحتی میکردیم.عمومصطفی بمحض اینکه مرا دید اشک در چشمانش جمع شد.او عموی بزرگم بود و از لحاظ دلسوزی و نیکوکاری شهره شهر.احوال پدر را پرسید . وقتی از سلامتی پدر خیالش را راحت کردم گفت:

- من امشب هر طور که شده خودم را به سرپل خواهم رساند.هرکس بخواهد میتواند با من بیا ید.از راهی میبرمتان که کوچکترین خطری شما را تهدید نکند.

دائی با نگرانی گفت:

- کلی مصطفی مگر خبر نداری شهر در محاصره کامل عراقیهاست؟

- چرا داش حسن،مگر میشود بی خبر باشم؟ ولی میدانم از کجا و چه وقت بروم . ما عمرمان را توی این منطقه و کوره راهها و بیابانهایش گذرانده ایم.مطمئن باش بهتر از عراقیها راه راازبیراهه تشخیص میدهیم.خدا هم حتما کمکمان میکند.اگر عمرم به دنیا باشد که بسلامت میرسم واگر هم نه که بقیه اش بسته به قضا و قدر الهیست و مصلحتش.همه خانواده ام در کرمانشاه هستند و آنجاهم هرروز زیر بمباران هواپیماهای صدام است.الآن کرمانشاه هم باندازه قصر ناامن است.میگویند همین دیروزشرکت نفت و پالایشگاه را بمباران کرده اند و چند تا از آن مخزنهای بزرگ سوخت تا ساعتها در آتش میسوخته و سیاهی دودشان آسمان روز را مثل شب تاریک کرده.باید به خانواده ام ملحق شوم.آنها بمن احتیاج دارند.نه جا دارند .نه خرجی دارند...اگراینجا بمانم از نگرانی و غصه میمیرم.

قطرات اشک عمو روی گونه های چروکیده اش سرازیر شد و دل مرا نیز آشوب کرد.میفهمیدم چه حالی دارد.اوهم چند تا دختر قد و نیم قدداشت و میدانستم که نگرانی اصلی او دخترانش هستند که درآن شهر غریب و پر آشوب احتیاج به پشتیبان داشتند.عمو ادامه داد:

- داش حسن ،هنگامی که خانواده ام را فرستادم و خودم اینجا ماندم به این دلیل بود که فکر میکردم شاید کاری از دستم برآید .خدامیداند اگر نیروهای خودمان بخواهند قصر را پس بگیرند جانم راکف دستم میگیرم وتاآخرین نفس یاریشان خواهم کرد ولی همه داریم میبینیم و شاهدیم که عزم واراده ای برای بازپس گرفتن قصر وجودندارد.بنی صدر خائن دارد کشور را به فنا میدهد.شنیده ام آقای خامنه ای که به خباثت این نامرد پی برده است،دارد مدارک و شواهدی را رو میکند که خودفروختگی او را اثبات کند. این موضوع را از یک حاجی بازاری تهران که رفیقم است تلفنی شنیدم. تهرانی ها بیشتر از ما از جریانات سیا سی مملکت با خبر هستند.میگفت ایرانی که بزرگترین و مجهز ترین ارتش خاورمیانه را داشت چرا الآن باید در مقابل کشوری در حد و اندازه عراق کم بیاورد؟آن همه نیرو و تجهیزات و سلاح و هواپیما کجا هستند؟آخر صدام و ارتش عراق در حدی نیستند که بخواهند به این سرعت اینهمه از مناطق و شهرهای ایران را اشغال کنند،مگر اینکه پای خائنین در میان باشد...داشی... دارد خیانت میشود.بنی صدر دارد کشور را میفروشد به بیگانه ها.

دائی حسن در جواب عمومصطفی گفت:

- ارتش و سپاه غافلگیر شده اند.طول میکشد تا بخواهند خودشان را جمع و جور بکنند و سر و سامانی بگیرند. فعلا حالت تدافعی دارند و فقط میتوانند مانع از اشغال مناطق جدید شوند .درضمن خود شماهم شاهد هستی که بی پدرها چه سلاحها و تجهیزات مدرنی دارند. به قاعده هر سرباز یک تانک دارند. به خدا من با همین دوتا چشم خودم دیدم که چطورصدتا صدتا تانک توی این جاده راسیاه کرده بود.تعداد تانک از سرباز بیشتر بود.من هم در باره خیانت بنی صدر چیزهائی شنیده ام و کم کم هویت پلید ش دارد برای مردم شناخته میشود ولی به شما اطمینان میدهم که اراده انقلابی مردم و نیروهای بسیجی و خود جوش که گوش بفرمان ولی فقیهشان هستند غالب بر اراده صدام مزدور است و طولی نخواهد کشید بعثیهارا عقب خواهند راند .ببین کی گفته ام کلی مصطفی.ببین کی گفته ام.آ...آ...این خط و این نشان.

- خوب داش حسن شما چرا هنوز ایستاده اید؟ ماندن شما با زن و بچه توی شهر چه ثمری دارد؟

- کلی...شما یکه و تنهائید و خواهید توانست بسلامت از مهلکه بگریزید ولی ما با این زنها و کودکان ریز و درشت براحتی شما نمیتوانیم بی دردسر از شهر خارج شویم. باید فرصت مناسبی گیرمان بیفتد.

عمو دیگر چیزی نگفت،مارا تنها گذاشت و وارد خانه شد که بقیه راهم ببیند.

 

 

* * *

 

 

آقای نعیمی مرد بسیار محترم و خانواده داری بود. او باز نشسته اداره ثبت بود و با همسرش اقدس خانم در خانه کوچک و جمع و جوری زندگی میکرد ند.یک دختر و یک پسر هم داشتند که سالها پیش سروسامانشان داده بودند و در تهران و شیراز زندگی میکردند.او و همسرش از همان آدمهائی بودند که عرق خاک و وطن داشتند و گرنه میتوانستند براحتی به نزد بچه هایشان بروند و توی این وضعیت خودشان را درگیر نکنند.

اقدس خانم پذیرائی مختصری با چائی و خرما از ما بعمل آورد و سپس مقداری آرد با یک قوطی نیم کیلوئی رب گوجه حاضر کرد .ابتدا متوجه نشدم چکار میخواهد بکند ولی وقتی آرد و رب گوجه را باآب رقیق کرد و روی آتش گذاشت که بجوشد فهمیدم دارد برای امید من غذا آماده میکند.اقدس خانم پس از سرد شدن محلولی که تهیه کرده بود ،آنرا داخل شیشه شیر ریخت و پستانک شیشه را در دهان طفلکم گذاشت.کمی ترسیده بودم که نکند با معده اش سازگار نباشد.پرسیدم:

- اقدس خانوم خجالتم ها...آب الوند که نبود؟

- نه خانوم خوب.مگر میشوند آب الوند به این بچه داد؟ من و آقای نعیمی هنوز ذخیره آب پاکیزه مان را با قناعتی که میکنیم حفظ کرده ایم. این آبی که شازده دارد میخورد آب لوله کشی قصر است...یادش بخیر،نه؟

- آره...یادش بخیر.به خدا اینقدر که از آب الوند خوردیم همه مان داریم مریض میشویم...شوهرم حمید که چندین روز است حالش خراب شده است...

و بعد جریان داروهائی که سرباز عراقی به حمید داده بود را تعریف کردم .اقدس خانم هم تعجب کرد وهم خوشحال شد که میان عراقیها آدم خوب هم پیدا میشود.طفلکم با ولع همه محتویات شیشه رامک زد وبلعید و خورد و آروغی هم رویش زد!

خیلی خوشحال شدم که امید آنطور بااشتها محلول دست ساز اقدس خانم را خورده و پسندیده است.حتی خواستم دستش راببوسم که اجازه نداد:

- ای بابا خانوم خوب،کاری نکردم که.توهم مثل دختر خودم.این بچه معصوم هم مثل نوه خودم.دخترم نسترن دختر بچه ای دارد شاید دوسه ماه از امید تو بزرگتر باشد.شیرمادرش کفاف نمیدهد ،شیر خشک به او میدهند.اتفاقا یک قوطی شیر خشک او توی کابینت هست که البته شاید یک سومش پر باشد.آن راهم میدهم که ببری.فقط صرفه جوئی کن خانوم خوب.یک وعده شیرخشک بده ،یک وعده ازاین آردورب گوجه که طرز درست کردنش را نشانت دادم.دیدی که خوب خورد و به معده اش هم ساخت.

 

* * *

تعداد بازدید از این مطلب: 4382
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

شنبه 14 مرداد 1396 ساعت : 9:58 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
داستان: چوارقاپی/درحال ویرایش...
نظرات

 

چوارقاپی

درحال ویرایش...

نوشته :مهرداد میخبر

( هرگونه نقل،کپی و اقتباس کلی یاجزئی از این داستان بدون اجازه نویسنده ممنوع میباشد)

       ۱

آنگاه که فارغ از هر اندیشه مچاله کننده ای، بسیط و سبکبال میدویدندگوئی پروازبرفرازابرهاراتجربه میکردند .تدریجاهراندازه که بتصاعدسرعت میگرفتند انگاری فاصله شان بازمین زیرپاها کمتروکمترمیشدآنچنانکه گاهادرکمال حیرت باور میکردندکف پاهایشان  تنها تماسی کوچک بازمین پیدامیکندووهمان تماس جزئی آنچنان انرژی بخش است که مانند یک فنر قوی به آسمان پرتابشان میکند وحس پرنده بودن به آندومیبخشد.چست وچالاک ، فرز و شادمان،میدویدندومیدویدندو بی آنکه نفس کم بیاورندخودرا تا زیر دیوار ضخیم( چوارقاپی )میرساندندودرآنجاخندان ولی خسته خودراروی خاکها ولو میکردند.درقانون بازی، مجازات بازنده رقابت این بود: هرکسی که زودتر برسد بایدبه فرمان برنده، بی چون و چراگردن بنهدو آن دیگری را قلمدوش سه دور پیرامون دیوارهای سترگ ساختمان وسیع  وباستانی چهارقاپی بگرداند.اکثراوقات شیطنتهای بچگانه که شاید مشقی برای بدجنسیهای بزرگسالانه باشد گل میکرد.بی آنکه اجازه دهندبازنده ی بینوا نفسی تازه کند سوار دوشش میشدندوبیرحمانه اسب مرادرا هی میزدند ومجبورش میکردند درهمان حال زاربه مجازات مقرر تن دهد...حشمت بودو مجید.

حالا حشمت برنده شده بود ، به تلافی قبل که مجیدنیز درحقش جفائی اینچنین رواداشته بود به وی رحم نکرد ،سریع سوارش شد و نچ نچ کنان مجبورش کرد بلند شده و بدود.مجید قُدبودوخیلی زورش میآمد سواری بدهد.اواستخواندارتر، زورمندتر ودرنتیجه چالاک تراز حشمت بود.اکثرمواقع برنده میشداماگاهی اوقات که میباخت  خیلی سخت و چموشانه تن میداد به مجازات و تاوان دادن و بهمین سبب هم بود که اکنون حشمت بدون هیچگونه اغماض یا گذشتی،ظالمانه داشت حق دفعات مکرری را که سواری داده بوداز مجید میگرفت.

آری...اینگونه اوقات فراغتشان میگذشت .اکثرمواقع فقط دونفری و بدون حضور سایر بچه محل ها و همسالان ،حول وحوش چوارقاپی و (حاجی قلعه سی )و باغهای اطرافش پرسه میزدند و گهگاه دست درازیهای مختصرو کودکانه ای داشتندبه خوشه های نورس پسته  و انگور عسگری یازردآلوها و شفتالوهای کال .اکثراهم میرفتند باغ ( کلی کاظم)ودلی از عزا در میآوردندچون پیربود و حواس پرت،البته بحد کفایت میچیدند،که بخورند و بقول مجید (نوسشان نچکد ) یااگربشودبزبانی ساده گفت : بادیدن میوه هابر شاخساردرختان حسرت نخورند و آب از لب و لوچه ها شان سرازیرنشودو بابتش دین و گناهی بگردن صاحب باغ نیفتد.نتیجه چنین توجیهی این باوربودکه آندوباچیدن و خوردن میوه ها درحقیقت دارندصاحب باغ را ازمحنت جزای گناهی سنگین میرهانند! توجیهی معصومانه برای گناهواره ای کودکانه که در نهایت محافظه کاری صورت میگرفت،محافظه کارانه و معصومانه ،بدین سبب که هرگز هیچکدامشان حتی دانه ای از آن میوه هارا در جیب ننهاد و به خارج ار باغ نبرد. مجید همیشه میگفت :

- باوه ام میگه هرچی تو باغ بخوری حلاله  ودزدی نیس ولی اگه ببری خانه دشمن خدائی.

(کلی عزیرمراد) ،پدرمجیدباغبانی بود چیره دست باغریزه طبیعت گرایانه ای خداداده و قوی. اوایمانی بغایت سترگ داشت.مردم میگفتندوراست هم میگفتند،که قدومش برکت داردو در میان هرباغی که برودوکارکند بزودی شاخه درختان از سنگینی محصول بزمین میرسد.بدلیل همین خصلت شهودی عزیزمراد باغداران بیشترین حقوق را به و ی میدادند و در اکثر مواردمحض جانماندن ازرقابت بابقیه باغدارها در محصول شریکش میکردند تا بتوانندقبل ازسایرین به خدمت خود جذبش کرده وبرکات وجودش را در راستای تبدیل ایمان فطری وپاکی نهادبه برکت وثروت دراختیار بگیرند.آنزمان کلی عزیزمراددر محله نصرآباد توی باغ حاتم که یکی از باغهای وسیع و معروف قصرشیرین بود کار میکرد.

واما پدرحشمت یعنی(داش تراب) ،اوازپهلوانان و زورخانه رو های لوطی مسلک ،خوشنام وبی مال ومکنت شهربود.عاقله مردی محجوب که معمولا توی معادن و کوره های گچ حاشیه شهر روی کامیونهای سنگین شوفری میکرد.

حشمت  و مجیدیار گرمابه و گلستان هم بودند.احساسی رقیق و  نرم وعطوفتی درونی که سرشار از گذشت بود آنهاراهمچون ریسمانی سخت بهم متصل میساخت .هرگز با هم دعوا نمیکردند،در حق یکدیگر سخاوتمندبودند،در حدی که حتی برخی اشیاء واموالیرا که دوستشان میداشتند و جزو داشته های ارزشمندشان میدانستندشان،در صورت تمایل طرف مقابل مشتاقانه به وی میبخشیدندوکمترین خمی به ابروهاشان نمیآمد .آندویکدیگرراخالصانه وبسیاردوست میداشتند.

هردویشان کلاس اول راهنمائی بودندوتوی( مدرسه کورش کبیر)واقع در کوچه( امیدوار)درس میخواندند.درسشان عالی نه، ولی بدک هم نبود .شاگردانی معمولی بانمرات امتحانی که اغلب بین چهارده و شانزده درنوسان بود وخیلی اگر غیرت بخرج میدادند وزورمیزدند به هفده هم میرسید. نمراتی نه چشمگیر وافتخارآمیزاما آبرومندانه ورضایتبخش .هرآنچه که می آموختند آموزه های سر کلاس بود واز لابلای کلام معلم دریافت میشد.عادت مطالعه و لای کتاب باز کردن توی خانه را هم ابدانداشتند.آن دواز جمله محصلهائی بودند که بمحض رسیدن به خانه کتاب دفترهایشان را کنار دیوار میگذارندو تا روز بعد و سر کلاس درس بسراغشان نمیرونداماحافظه ای خدادادی دارند که کمکشان میکند درس را در حدگرفتن نمره ای مقبول فرابگیرند.البته همین برایشان کافی بود زیرا دغدغه آنها نمره ممتازگرفتن ویاتلاش برای سربودن از بقیه محصلها نبود.اگرسعی وافروجدی در تجدیدو مردود نشدن داشتند واگر برغم تنبل بودن در مرور دروس توی منزل، سرکلاس بصورتی جدی به تعلیمات وآموزه های معلم گوش و دل میسپردند به این سبب بودکه عاشق والدینشان بودند وبخاطرزحماتی که در تامین مخارج و تامین وسائل رفاهشان میکشیدند احساس سرسپردگی و دلسوزی میکردند.حشمت جمله ای را که درکلاس چهارم ابتدائی از معلمی فرهیخته  شنیده بود همیشه بخاطر داشت و به میل خود -چون حس کرده بود آموزه ارزشمندیست- آویزه گوش نموده بود.آن جمله همواره درفضای ادراک او تکرارمیشد:

(بچه ها ، پدر و مادرهای شماهمه سرمایه خودراکه عمرشان است درطبق اخلاص میگذارند که شما آدم شوید و راه درست را بروید.حالا...آیاشمامیدانیدکه چگونه باید مزدشان را بدهید؟با درس خواندن ،تلاش کردن ودرستکاربودن.این بزرگترین و باازرشترین لطف است درحق آنها)

آنها بچه هایی بودند کاملا معمولی ،تاحدودی سربزیر وگهگاه موذی و فرصت طلب!از امکاناتی که بچه پولدارهای همکلاسی و هم محلی شان داشتند بی بهره و در زمینه استفاده از آن امکانات بابهره گیری  از مهارتهاشان خبره.بعنوان مثال، حشمت در زمینه ساخت بادبادکهای کاغذی که (بادبان) مینامیدندش زبانزدبچه های محله خودشان و محلات اطراف بودند.حتی بچه های  (قلعه جوانمیری) و(جاده قیری)،همبازیهای فوتبالشان هم از صاحب سبک بودن او درزمینه ساخت بادبانهای بلندپرواز  خبرداشتند.او میدانست چسبهای مرغوب کاغذی چه نوع هستند واز کجا میشودتهیه شان کردو یااینکه قابل انعطاف ترین (قامیش)را از کدام نیزار میبایست بریدو در ساختار بادبادک چگونه و با چه مدل ازمهندسی باید بکار شان برد.براساس تجربه یادگرفته بودکه دم بادبادک یاهمان بادبان  را چه شکلی و چند حلقه ای باید بسازد که در آسمان بهتر جولان کند و بالاترازهمه بادبانها ی رقیب بپرد.

حشمت اینها را چطور یاد گرفته بود؟خودش هم دقیق و به تفصیل نمیدانست . فقط میدانست که  آن مهارت جادوئی و یگانه،حاصل دقت و تمرکز ش بود در تشخیص تجربی خواص انحناهاوهمچنین میزان وچگونگی وضعیت توزیع وزن اجزاءبصورتی مناسب وثمربخش در ساختار بادبان اولا برای غلبه بر جاذبه لجوج زمین وثانیا درجهت بهره گیری حداکثراز نیروی ملایم بادبرای آغازوانجام یک صعود موفق. شکل دهی وبازتولید محصولات ذهنی او یعنی آن انحناها ی حیاتی واجب،درقسمت پیشانی سازه ودر مقدارکشش نخ اتصال دهنده دوسر قامیش پیشانی انجام میشد.

ناگفته نماند...دلیل اصلی مهارت اودر ساخت بادبان، اشتیاقی بودکه برای دوچرخه سواری داشت!... کل کودکی و نوجوانیش را در حسرت داشتن  دوچرخه گذراند ولی بدلیل تنگدستی پدر  هرگز صاحبش نشد اما آنقدر جربزه داشت که زیاده از حد در آتش این شوق خود را نسوزاند.اومدام برای بچه هائی که دوچرخه داشتندباهزینه خودشان بادبادنهای بلند پرواز درست میکرد ودرعوض چندروزی،روزی هفت هشت دور دوچرخه -بدون اعتراض و غرولند-مهمانشان میشد.بهمین سبب یقین داشت دلیل تمرکز وذوق و اشتیاقی که مهارتش را در بادبان سازی موجب شده بود علاقه دیوانه وار به دوچرخه داشتن و دوچرخه سواری بود.

یکی دیگر از هنرهای حشمت بامجید مشترک بود.این مهارت ،خبره گی آندودرساختن ماشین سیمی بود.در این زمینه هردویشان استادانی صاحب سبک بودند.این نوع ماشینهارا با سیمهائی ضخیم، خشک و قابل انعطاف که از قرقره های خالی نخ میگذراندند درست میکردند .حاصل کار یک اسکلت ساده از اتومبیلی بود با چرخهای متحرک، و دسته ای که بواسطه آن از عقب مصنوعشان را هل میدادند و لذتش را میبردند.مدلهای مختلف اتوموبیل ، کامیون ووانت بارالگوی آنهابرای ساخت این نوع اسباب بازی بود.قرقره های خالی را ازپیاده رو مقابل دکانهای خیاطی داخل تیمچه شهر ویاداخل آشغالدانی هایشان میجستند وسیمهارانیز از اطراف ساختمانهای در حال احداثی که کار بتون ریزی و آرماتور بندی داشتند تکه تکه جمع کرده و بهم وصل میکردند.قرقره ها ی خالی وبلاستفاده که درزبان محلی (بکره) مینامیدندشان معمولا جلوی مغازه ها پخش و پلا بودند.بعضی خیاطان تنبل ونامنظم پس از مصرف نخ، قرقره خالی را از همانطورکه پشت چرخ خیاطی نشسته بودند به بیرون مغازه پرتاب میکردندوعده ای دیگر که منظم و باحوصله بودند پس از جمع کردن بکره ها ی خالی، آنها را می آوردند و میریختند داخل حلب خالی ۱۷ کیلوئی روغنی که بعنوان سطل آشغال دم در دکان گذاشته بودند.گاهی اوقات که پدرومادرحشمت میخواستند سفارش دوخت لباسی رابدهند باآنها از شناختی که براثرتجربه وبرخوردمدام  با صنف خیاطان پیداکرده بود سخن میگفت وپیشنهاد میکردسفارششان را به آن خیاطی بسپارند که سطل آشغالش پراز بکره است !! او  دلیلش را برای طرح این پیشنهاداینگونه توضیح میداد:

-درقصردونوع خیاط وجوددارد.اول خیاطی که سطل آشغالش پراست از بکره واوخیاطیست منظم وپرکار وچون کارش دقیق و خوب است مردم سفارشات زیادی به او میدهند.دوم خیاطی که سطلش خالیست واودرهرصورت استادکار مناسبی نیست چون یا بکره هایش رااز فرط تنبلی و بی حوصلگی به بیرون پرتاب میکند ویااصلامشتری نداردو دوخت و دوزی انجام نمیدهد که بکره ای در سطلش باشد. بهرحال شواهد موجود نشان دهنده لیاقت اولی ونالایق بودن دومیست!

حشمت گاهی اوقات باخود می اندیشید که خیاطان بینوااگرجمع آوری بکره های خالی رااز سوی بچه ها تاب نمی آورندحق دارند .آخروقتی که بچه ها بکره ها را میبرند و سطلها و پیاده روها را خالی میکننددیگر معلوم نیست که هر استادکاری تاچه حد بواسطه لیاقت و مهارتی که داشته سرش شلوغ بوده و چندتا مشتری داشته.البته این فقط تلقی و برداشت او بود ازدلیل حرکت تهاجمی بعضی خیاطهاوشک داشت که گمانش درست باشد یانه.شایدهم خیاطهای مهاجم حق نداشتند وبعضیهاشان خیلی بخیل،بی اعصاب یا ناتو و بدجنس بودندکه بادیدن اووبچه های دیگر که قرقره های بدرد نخورشان را جمع کرده و توی جیبهای گل و گشادشان می انداختند باالفاظی رکیک  فحششان میدادند و حتی بعضی هایشان که عقده ای تر بودند تامسافتی تعقیبشان کرده ،ناسزاگویان وتهدیدکنان از همان قرقره های روی زمین برایشان پرتاب میکردند.

اماحشمت دلیل این نوع حرکات را باوجود فرضیات و نظریاتی که گاهی اوقات به ذهنش خطور میکردبطور قطعی هرگز نفهمید.

خوشبختانه او و مجید و اکثربچه های ماشین سیمی ساز پوستشان  بقدری کلفت بود که این برخوردها ی خشن وناروا را به دل نگیرند و باصطلاح رنجیده خاطر نشوندکه اگر محکم نبودند ودرآن کارزار کم میاوردند و یا باهر برخوردخشن و ناعادلانه ای پاپس میکشیدند نه ازمصنوعات و اسباب بازیهای سرگرم کننده و افتخارآمیزشان خبری بود و نه از عایداتی که گاها از فروش یا تعویضشان با چیز های دیگر نصیبشان میگشت.هر ماشین سیمی را علاقمندانشان تا پنج قران میخریدند. کم پولی نبود و خورا کیهای متنوعی میشد با این مبلغ خرید .با پنج قران میشد یک پفک و دو تا (یام یام )که یکنوع ویفرمحبوب بالایه ای ضخیم از شکلات کاکائوئی بودو یک دانه کارملا که آنهم نوعی ویفر بامغز کشدار و لذیذ بودخرید یا اینکه بجای هرکدام از این اقلام یکدانه بستنی کیم یخی یا قیفی را جایگزین کرد.در صورت معامله پایاپای ماشینهارا اغلب با تیله های بازی که (گولو)نام داشت یا نوارهای بیست سانتی  فیلم های سینمائی وگاها عکس فوتبالیستها و هنرپیشه هاتعویض میکردند .ماشین سیمیهای اوو مجید بدلیل سماجت و پوست کلفتیشان درتحمل برخوردخشن وتوهین آمیزخیاطان بدعنق تیمچه ،سنگین و پربکره بودواز نوع مرغوب بحساب میآمدند.بهمین دلیل بچه ها برای ساخته هایشان سرودست میشکستند. دلیل مرغوبیتشان این بودکه بکره زیادی در ساختارشان بکار میبردند و از مال بقیه بچه ها سنگینتر و درنتیجه محکمترو باارزشتر بود.نمونه نامرغوب، ماشین سیمی هائی بود که صادق -پسر(عمه صبریه) یکی از بچه محلهای دوکوچه بالاتر-درست میکرد.ماشینهای صادق ازفرط کمبود بکره بسیار ساده ، لاغر و سبک بودند. درنتیجه خیلی زود زهوارشان در میرفت و کج و کوله میشدند. انواع نامرغوب معمولا بیش از دو سه قران خریدوفروش نمیشدندو حتی گاهی اوقات اصلا مشتری نداشتند وروی دست صاحبشان باد میکردند.

یکی دیگراز کاسبیهای تابستانی این دورفیق شفیق فروش آب انجیر سرد بود که سود خوبی بهمراه  داشت ودم در خانه عرضه اش میکردند.یک فلاسک یاکلمن کوچک را از آب و انجیر خشک پرکرده و کمی شکربرای خوشمزه تر و شیرینتر شدنش به آن می افزودند و این مخلوط را یک شب تا صبح در محلی خنک نگه میداشتندتاحسابی جا بیفتد و انجیرهای داخل آن نرم وآبدارشود، بعدازآماده شدن، دوقالب یخ لیوانی میانداختند داخل فلاسک وبرای مشتریهایشان که غالبا بچه های محل و ندرتا رهگذران یا آدم بزرگهای محل بودندتوی لیوان میریختند و یک قاشق مربا خوری داخلش میگذاشتند .سود خوبی داشت ،گاهی حتی تا دو برابرمایه... واین خیلی هیجان انگیز بود! اکثرمواقع توی هوای گرم و سوزان قصر خودشان در حسرت خوردن یک لیوان از آب انجیری که درست کرده بودند له له میزدندولی دلشان نمی آمد از سودی که قراربود ببرند حتی ذره ای صرفنظر کنند.

      ۲  

آخرهای مسیر بود که مجید حشمت را از فرط خستگی روی خاکها انداخت و خودش هم روی زمین ولو شد:

- لعنت بشت...چه لش سنگینی داری تو لامصب!

حشمت شاکی وارانه غرید :

- بازی اشکنک داره دیه...کم آوردی..ها ؟

- خسته ام پسر خوب،کره بی وجدان میذاشتی یه نفسی تازه بکنم خو!

- نه ...ایجوری کیفش بیشتر بود.دفعه قبل یادته مث خر سوارم شدی نذاشتی یه دقیقه نفس تازه بکنم؟ نادرستی کردی مجید...یادته؟

- یادمه ...ببخشی...

وبعد لبخندی زد و شرمسار ادامه داد:

- آری نادرستی کردم...حقم بود.

دستش رابطرف اودراز کرد و گفت:

- حالا بی خیال،رفیقی این چیزارم داره دیه...

حشمت دستش را فشرد و بالحنی ملایم گفتم:

- او که شوخی بود...اینم شوخی.پس بلند شیم بریم خانه نزدیک ظهره.

همبشه براحتی رنجشهارااز دلشان خارج میکردندو نمیگذاشتند در عمق جانهاشان رسوب کند.ساده میدیدند و ساده می اندیشیدند و بهمین دلیل هم بود که راحت میگذشتند و فراموششان میشد آن چیزهائی را که شاید میتوانست کدورت ایجاد کند و کینه.

چارقاپی کوچک و کوچکتر میشد و ابن یکی از عادات حشمت بود که هنگام دور شدن از ساختمانها و یا اجسام حجیمتر از آن گهگاه نگاهی به پشت سر میانداخت و از کوچک و کو چکتر شدن آنها لذت میبرد ودر ذهن خردش می اندیشید به یک سوال بزرگ:

-این منم که دور میشوم و یا آن است که از من فاصله میگیرد؟ این آنست که کوچک میشوددر چشم من یا برعکس این منم که درمنظرآن کوچک و کمی بعد ناپدید  میشوم ؟بهرحال چیزی مثل چارقاپی ماناتر و قدیمیتر از من است و هزاران هزار آدم چون من را درطول سالیانی درازدیده و دیده ،بنابراین مهمتر و اصیلتر از من است پس این منم که میروم واومیماند..

شبه مالیخولیاهای ذهن او بسیار بودند وهمانگونه که سرش به آنها گرم بود و خلاهای ذهنش را پرمیکردند گهگاه هم معضلی میشدند برای آگاهیش و به ورطه ای از سئوالات بی جواب و دیوانه وار پرتابش میکردند که ساعتها مخیله رادرگیر یافتن جوابهای ناممکن وانجام استدلالات انتزاعی  و فاقد نتیجه منطقی وعقل پسند میکردند.آری ذهن او شبه مالیخولیاهای مختص بخودش راداشت که هرگز نمیتوانست حتی صمیمی ترین دوستش مجید رانیز در تجربه شان شریک کند چون توصیفشان دیوانه وار بنظرمیرسیدوخجالت آور.

به خیابان که رسیدند  غرشی سهمگین از دور دست برخاست و شیهه ای در آسمان شهر طنین انداخت و در پی آن وقوع دوانفجارپیاپی در نقطه ای نزدیک تکانشان داد.بی اختیار روی زمین نشستند و مات و مبهوت به یکدیگرخیره شدند.اولین بار بود که صدای انفجاری را از فاصله ای تااین حد نزدیک میشنیدند.

خیلی سریع خودشان را پیدا کردند .مجید ازجاپریدوفریاززد:

- بدوحشمت ...خوردطرفای سپاه...بدو.

بیدرنگ مجیددویدواو نیز در پی اش.تا ساختمان سپاه راهی نبود .کمتراز پنج دقیقه طول کشید تابه آنجابرسند.برادران سپاهی جلوی درب تجمع کرده بودند و چیزهائی میگفتند.باچندمتر فاصله،فالگوش ایستادند .جرات نکردند زیادنزدیک شوند ولی از همان فاصله چیزهائی را که باید میشنیدند شنیدند . دوتاتوپ عراقی به وسط محوطه خورده،آسفالت را شخم زده ولی خسارتی ببار نیاورده... همینها را که شنیدند بس بود برایشان.خیالشانراحت شد که کسی کشته نشده وبسمت خانه هاشان دویدند تا بقیه را هم باخبر کنند از چندوچون قضیه.

چندوقتی میشد که عراقیها شیطنتشان گرفته بود ودرگیریهائی درحول و حوش پاسگاههای مرزی ایجادمیکردند.اکثرشبها صدای تیراندازی خواب از چشمان مردم قصرشیرین میربود وبچه هائی مثل مجیدوحشمت باهیجان تا دمدمهای صبح گلوله ها را به تفکیک سلاحهائی که فکرمیکردند شلیکشان میکنندمیشمردند که روزبعدش بشوند خوراک برای مباحثه با همسالان .درتشخیص نوع سلاحها همگی بلااستثناء ناشی بودند بطوریکه تا مدتها آرپی جی۷ رایک نوع تفنگ تصور میکردند یااینکه فکر میکردند خمپاره را بادست پرتاب میکنند!تقصیری نداشتند .آنهانه تنها خود سلاحها بلکه حتی عکسشان را هم جائی ندیده بودند،فقط اززبان بزرگترها اسم ویا توصیفاتی از ظاهروطرزکارشان را میشنیدندوهرکدامشان تصاویری در ذهن میساختندو وواقعی میپنداشتندشان.جنگ و اسلحه و انفجار حقایقی جدید بودند که کم کم داشتند در فرهنگ مردم جاباز میکردند.

حادثه آن روز عصرنگرانی تازه ای را در بزرگترها ایجادکرده بود.تاکنون عراقیها بسمت محدوه شهر شلیکی انجام نداده بودند واین حمله در نوع خودش اولین محسوب میشد.گرچه هدف ،یک مقرنظامی بود ولی بمثابه  تابوئی بود که شکسته شده وخبراز وقایع ناگواری میداد.

   ۳

بابا در حالیکه پالوده طالبیش  را باقاشق روی تکه یخ داخل کاسه میریخت تا خنک شود، تکه نانی در دهان گذاشت و در حال جویدن خطاب به مامان گفت:

- اوضاع داره ناجورتر از قبل میشه( وجی)باید یه فکری بکنیم.

مامان که لحن بابا به نگرانیش افزوده بود پرسید:

- چه صلاح میدانی؟

- شماهاره ببرم بذارم (هنیدر) تااقل کم از توپ و خمپاره دور باشین...

- په خودت چه؟کارت چه؟

- مجبورم یااینجا تو خانه ی خودمان بمانم یا شبا بیام هنیدر پیش شماو صبحها برگردم قصر سرکارم.

- نه...همو که میگی بیای پیشمان بهتره .ما چجور طاقتمان میگیره آخه؟

- تا ببینیم چه میشه .سخته .هرچی در میارم باید بدم کرایه ماشین .

-  چاره چیزه؟مال برای جانه یا جان برای مال؟کمتر خرج مکنیم تا ببینیم خداچه مخواد.

خانه پدری مامان در روستای هنیدر از توابع سرپلذهاب قرار داشت .در آن خانه مادربزرگ،پدربزرگ وکوچکترین دائی حشمت یعنی (سردار)زندگی میکردند .بقیه خاله ها و دائی های او متاهل بودند و این یکی که ته تغاریشان محسوب میشد  وحدود بیست و دو سال داشت هنوز تاهل اختیار نکرده بود.

دوسه روز از حادثه حمله به مقرسپاه میگذشت و اتفاق ناگوار جدیدی رخ نداده بودگرچه در گیریهای پراکنده مرزی کماکان ادامه داشت.بنظر میرسید بابا قضیه لزوم رفتن به هنیدر را فراموش کرده  و یا حداقل این تصمیم اهمیت واولویتش راازدست داده .بچه هادر بحبوحه امتحانات خردادماه بودند وبه بسختی درس میخواندند.حشمت برخلاف طول سال تحصیلی که حتی نیم نگاهی به کتابهایش نمی انداخت اما درهنگامه امتحانات، جدی و سخت درس میخواند و عملاخود را توی خانه حبس میکردکه هوس ولنگاری بسرش نزند.میدانست که این آخرین آزمون برای محک زدن هوش و لیاقت اوست و بهیچوجه شوخی بردار نیست .گردش و تفریح و بادبان و ماشین سیمی و آب انجیر و دوچرخه سواری،همه و همه بطور کامل تعطیل میشدند و ذهن او فقط یک چیز را در بالاترین درجه اهمیت قرار میداد:قبولی یکضرب و بدون تجدید.

نخستین امتحان ،امتحان علوم بود که باموفقیت پشت سر گذاشت ومشغول شد به آماده کردن خود برای امتحان بعدی، یعنی زبان انگلیسی.

همانطور کتاب دردست خوابش برده بود که براثر صدای مهیب و دیوانه کننده ای از خواب پرید و بدنبال آن تا حدود دوساعت شهر زیر باران گلوله های توپ و خمپاره قرارداشت .این اولین گلوله باران قصرشیرین بود و روز بعد همه چیز تغییر کرد.اگر تاکنون بحث رفتن یانرفتن از شهر بحثی فرعی و حاشیه ای محسوب میشداما از آن روز به جدی ترین و حیاتی ترین تصمیم زندگی اهالی مبدل شد .ظهر هنگام بود وشهر میهمان سکوت و گرما.توی خانه  حشمت صدای کولرکه تق تق کنان میچرخید و باد خنک را توی صورتش میپاشیدسکوت را میشکست .خواهرخردسالش بتول خوابیده بود و بابا و مامان داشتند گوشه ای با هم پچ پچ میکردند.چون دلش میخواست بفهمد دارند چه میگویندگوشها را تیز کرده بودوچیزهائی رااز میان حرفهایشان میفهمید .بابا گفت: وجی ...با چند تا از مردهای دیگه قراره اسلحه تحویل بگیریم و بریم حوالی پاسگاه پرویز...

مامان مضطرب حرفش را قطع کرد:

- تراب خان جنگ گود زورخانه نیس ها! بچه هاته مخوای یتیم بکنی؟

وبابا که اعصابش از لحن مامان خورد شده بود گفت :

- ای... هی !..مگه بچه ام زن حسابی؟گمانته فرق دوغ و دوشابه نمیدانم؟مگه شهرهرته که سرباز عراقی بیاد توپ بندازه و زن و بچه ی مردمه بکشه و ماهام بشینیم نگاهش بکنیم و هیچ کاری نکنیم؟پس غیرت و مردانگیمان کجاس؟ها؟

- تو سرپیازی تا ته پیاز تصدقت؟مگه مملکت ارتش و ژاندارم نداره؟اونا حقوق میگیرن برای ایجور مواقعی دیگه!

- من بچه ی این مرزم زن،ننگم میاد فقط تماشاگر باشم.تازه.‌.فقط من که نیستم ،خیلیا هستن.

و عصرهمانروز بابا به مدافعان مرز پیوست .وقتی که حشمت اورا با شلوار جافی چهل تکه ضخیم و قطار فشنگ دور کمر و برنو روی شانه دید خیلی برایش کیف کرد .دوست داشت مجید و بقیه بچه محلها هم او را در آن هیئت میدیدندولی هنگامیکه بابا راهی شد دمدمهای غروب بود و محله سوت و کور،چون عراقیها داشتند شهررا گلوله باران میکردند.

درروزهای بعد وبا شدت گرفتن آتش باران قصرشیرین بچه ها کمترتوی کوچه میرفتند.اگرصدای شلیک توپ و خمپاره تاپیش از آن برای آنها جذابیتی پنهان در خودداشت ولی حالادیگر جنگ داشت چهره حقیقی اش را نشان میداد.چهره ای خشن و خونین و سخت بی عاطفه.حتی نشستن دورهم و سخن گفتن از انواع سلاح و فشنگها و طرز شلیک هر کدام یک ترس بخصوص را در جان بچه ها میریخت زیرا آن کودکان تازه نوجوان هنوزآنقدر قدرتمند نشده بودند که مانند پدران و برادران بزرگترشان بتوانند شقاوت بیرحمانه باروت و انفجاررا باسینه هائی ستبرومالامال از غیرت تاب بیاورندوهنوزرشادت،صلابت و ابهت مردانه را در خودشان کشف نکرده بودندکه باکمک گرفتن از آن بتوانندجرات رزمیدن و از سد آتش و گلوله گذشتن رادرخودبیابند ویا از غیرت وهمیت خودسدی بسازند در برابر هجوم آتشبار خصم تجاوزگر.حقیقتاتقدیرمحتوم، آنان را در میانراه جست و خیزهاو سیر کودکانه به رودی از سرب مذاب رسانده بود. این کودکان درخودشکسته گرچه نمیدانستندقراراست  از تبار نسلی سوخته باشندامامانده بودندچه کنندوچه عکس العملی در مقابل سیر سربع وقایع نشان دهند.وقوع ناگهانی جنگی تحمیلی حیرانشان کرده بودوآن چیزی که در ابتدای امر برایشان یک بازی جدیدوهیجان آور مینمود حالا  چهره هنگامه ای خونین به خودگرفته بودومیخواست کودکیشان را به نابودی بکشاندوسرنوشتهائی نامعلوم وشایدغم انگیزو دهشتباررابرای هرکدامشان رقم بزند.حشمت که آن اوایل بعضی شبها خواب اسلحه دست گرفتن  ومثل توی فیلمها قهرمان بازی درآوردن  رامیدید حالا سعی میکرد نخوابدتاخواب در خون غلطیدن بابا را نبیند، چشمهارابزوربازنگه میداشت که توی خواب نببند به قلب باباگلوله میخوردویا مامان و خواهرکوچکش بر اثرانفجار توپ به خانه تکه تکه میشوند.حشمت سعی میکردنخوابد ولی همیشه خواب ناجوانمردوسمج عاقبت پیروزمیشد،ذهن خسته اورامیربود ومیبرد داخل کابوسهای همیشگیش.

   ۴

- تو مخوای تا کی اینجا بنشینی و تکان نخوری کاکه؟یارو صبرش کمه .عجله داره...خیلییم زیادعجله داره.جنگ بزرگی داره راه میفته.حالا که فرصتی گیرمان افتاده از این وضع در بیایم و برگردیم سر زندگیمان چرا دس دس مکنی دردت رو سرگم!

(ناصر) سراز گریبان برداشت و عمیق توی چشمان برادر کوچکش نگاه کرد .نگاهی گنگ که بلاتکلیفی ذهنش را فریادمیزد.(نصور)درحالیکه لبخندی تلخ بر لب داشت ادامه داد:

- میگم...بذاریم( غفور) دست تو دستشان بذاره و به ریشمان بخنده چطوره ...ها؟راستی راستی تومیترسی ناصر؟

عاقبت زبان با بی میلی در دهان ناصر چرخید .پیدابود هنوز ذهنش درگیر گرفتن تصمیم است و اگرهم چیزی میگوید به این خاطر است که هم از جرات و مردانگیش دفاع کند وهم بنوعی نصور راکه دیگر داشت از شدت حرص جوش منفجر میشد کمی آرام کرده باشد:

- بحث ترس،اونجور که تو فکر میکنی نیس.اصلا نقل دل من نقل این چیزا نیس براگم.من اگر دارم فکر میکنم بخاطر اینه که فکر نکرده تصمیمی نگرفته باشیم.فقط مخوام عاقل باشیم و بیگدار نزنیم به آب.

- درست میگی.منم قبول دارم که بایدفکرکرد. آری...فکربکن، بایدم فکربکنیم ولی تاکی دردت به کولم؟فرصت نیست. کارداره از دستمان میره کاکه. شانس داره مثل خرگوش از مان فرارمکنه ومانشستیم سرجامان...

- از دستمان نمیره .هاشم منتظر میشینه .مطمئن باش به این زودیا ازما قطع امید نمکنه.ماتکخالاشیم میفهمی؟کسیه بجز مانداره که روش حساب بکنه براگم.زیادبه غفورشل فکرنکن.اورقیب مانیس.فقط اگرماجوابش کنیم...البته شاید...شاید بره سراغ غفور.

سپس ناصر طبق عادت انگشت سبابه اش را لحظه ای بدندان گزید وآنگاه ادامه داد:

-حالا من یه چیزی از تو میپرسم،اگه خطرش اونجور باشه که جانمانه بگیره مال و ملک ودینارش به چه کارمان میاد.

نصور با همان بی حوصلگی که همیشه داشت سری بعلامت دریغ و تاسف تکان داد و گفت:

- کره برار نازاره گم...به خدا تو مرز ذهاب پسرای (قمرویس)تا حالا راحت راحت چند صدهزاردینارقرمز عراقی دستخوش گرفتن ...بگو چه جور؟...به شرفم کاکه...با یک دانه بی سیم اندازه کف دست.باورت میشه؟نه...باورت میشه؟به اندازه این کف دست من.

ناصرگفت:

- اوناکه نامردیه تمام کردن نصور.همین پسرای قمرویس بودن که توآب (مله دیزگه)زهرریختن و مردمه راهی بیمارستان کردن...ماهم باید از این کارا بکنیم؟تو حاضری ایجورکاری بکنی؟

حالا کی گفته زهر تو آب مردم بریزیم کاکه؟ کار ما چیزی دیگه اس.اینم یه طوفانیه که آخرش ساکت میشه. یه گردبادیه که زود میاد و زودم میره پی کارش .همه چیزه از خوب و بد و خیر و شر باخودش میاره دردت رو سرم.کسی که زرنگه از برکتش جمع مکنه...کسیم که بدبخته چشماش از خاکش پرمیشه ...

- برارجان،مطمئن باش وقتی مزدور استخبارات باشی باید غلام حلقه بگوششان بشی.هردستوری بدن نه نبایدتوش باشه...حتی زهرآلود کردن آبی که زن و بچه مردم ازش مخورن.

سپس ناصر بلند شد و کاسه آب توی طاقچه را برداشت.یخ را باانگشت توی آن چرخاند و جرعه ای نوشید .بعدقطرات آب روی سبیلهای مشکی پرپشتش را مکیدو توی چشمهای برادر خیره شد.چیزی نگفت .هنوزنگاهش حکایت از دودلی و ترسی عاقلانه داشت و نصور که از قبلترها بااین نگاه آشنابود محتاطانه ادامه داد:

- ماعاقلیم کاکه.اززیر بعضی دستوراشان درمیریم اگه بامراممان جورنبود...ها؟؟...ببین،کاری به این راحتی وبابرکتی داره میفته دست غفاربی عرضه که پای یه مرغیه نمیتانه ببنده  .خودت میدانی، او انگشت کوچیکه ی من وتوهم نمیشه.خودت خوب میدانی چه بزدلیه.بزدله  ولی موذی. تا فهمید چه نانی داره میفته تودامن ما دل زد به دریا .از همون روز اول با هاشم رفیق شدوبساط براش جورکرد.تاتوی قصرهم بردش وتوخانه رفیقاش عرق خوری و کثافتکاری راه انداخت .همون موقع که هاشم سراغ من وتو آمد سراغ غفورهم رفت .غفوردیوانه ی بی عقل حتی یک لحظه هم فکرنکرد. بی برو برگرد بله ره گفت ولی من و تو ی عاقل ماندیم که جواب چه بدیم وچکار کنیم.غفورالآن تو آب نمک هاشم خوابیده ومنتظره.میدانی اگه غفور بشه آدم هاشم و اگه هاشم بره که بقولش وفا کنه چه میشه؟هرچی که مال رشیدایرانی بوده میشه مال غفور شل که باوه اش بیست وچهارساعت خدایاتوقهوخانه هاپلاس بودیازیرآفتاب چرت میزد....کاکه،از من دل چرکین نشی ها!باتمام مال وملک دنیا عوضت نمیکنم ولی بعضی جاها عاقلی بازارنداره... آدمی که دو به شکه یکش همیشه یک میمانه.به دو نمیشه چون از شکش نمیتانه رد بشه.

چنددقیقه سکوت برقرار شد ونصور که اندوهی عمیق را از چهره اش میشد خواندآهی از ته دل سردادوپشت به چارچوب در روی زمین چمپاتمه زد و نشست. آن یک ذره امیدی که نصور به گرفتن جواب بلی از برادر داشت حالادر این دقایقی که ناصر غرق اندیشه برای گریز از چنبره تردیدهایش بود داشت به نومید ی مطلق بدل میشد.عاقبت ناصر سکوت را شکست:

- میریم....میریم کاکه.هروقت که بخوان .هرجا که بخوان و هر جور که بگن.فقط میریم .دل میزنیم به دریا .دیوانه میشیم .بی کله میشیم و میریم...

آخرین کلمات را که ادا میکردخم شد،بادو دست بآرامی شانه های نصور راچنگ زدوبا یکجور نگاه که  انگار میخواست  بزورخودش را شاد وراضی جلوه دهددر چشمانش نگریست .گل از گل برادر کوچکتر که تصنعی بودن آن نگاه را درک نکرده بود شکفت و نفس عمیقی کشید.میدانست ناصر گرچه سخت تصمیم میگیرد و دیر بله میگوید ولی تصمیمش- چه به اجبار باشدو چه به دلخواه- خلل ناپذیر است.یعنی بله اش هرگز نه نمیشود.

ناصر و نصور پسران( رشید)متولد وبزرگ شده شهر(مندلی)عراق بودندواز(معاودین) یا به تعبیری (سوقی)هائی بشمارمیرفتند که اوایل دهه پنجاه شمسی در جریان اخراج خانواده های ایرانی الاصل از خاک عراق توسط حسن البکر،رئیس جمهور وقت والبته به تحریک معاونش صدام حسین، از خاک عراق اخراج وبه ایران پناهنده شده بودندو بدلیل آنکه در این منطقه اقوامی داشتند در روستای (کریم آباد)سکنی گزیده وبسبب نداشتن سرمایه و زمین کشاورزی همواره یا با کارگری در زمینهای مردم،کوله بری اجناس قاچاق ویا با اجاره کردن زمینهای بومیان منطقه امرارمعاش مینمودندو اکنون نیز همچون سالیان قبل با مادر پیرشان بسختی روزگارمیگذراندند .آنها مانند پدرشان رشیدکه تا دم مرگ به عراق  عشق میورزیدهمواره خودرا عراقی میدانستند.رشیداز زمانی که با دست خالی و از زور فقر و تنگدستی بهمراه برادروخواهرش زادگاه و وطنش ایران را ترک گفت رشته های حب وطن وسرزمین مادری را نیزبرای همیشه پاره کرد وآنگاه که منطقه( شهروان) و مندلی و  را برای اقامت برگزیدوپس از سالیانی طولانی با تحمل مشقات بسیارتوانست یک تنه صاحب خانه ای بزرگ ،گندمزاری حاصلخیزو حدودیکصدوبیست اصله نخل بارور- که دارائی قابل توجهی محسوب میگشت-شود دیگر خودرابه تمام معنا یک عراقی میدانست و بااینکه اطرافیان همیشه اورا باکنیه ای که خود برایش انتخاب کرده بودند(رشید ایرانی) میخواندند ولی هیچگونه عرق یا احساس وابستگی  نسبت به موطن پیشینش در خودنمیدید .اوهمیشه میگفت:وطن من جائیست که درآن قیمت داشته باشم.من در ایران بقدری مسکین بودم که نان شب نداشتم وبهمین دلیل هم هیچکس کوچکترین ارزشی برایم قائل نبود ولی اینجاتوی عراق برکت بمن روی آورد و ارزش پیداکردم.درایران مفرغ بودم ولی توی این کشور طلای ۱۸ عیارشدم.

اما روزگار برای همیشه بروفق مراد رشید نماند.نیمه های دهه هفتاد میلادی خیلی سریع حزب بعث در عراق روی کار آمدوهمه چیز را بهم ریخت .معادلات سیاسی و اجتماعی درعراق تغییرات ماهوی شدیدی رااز سر گذراندند.ناسیونالیسم عرب به مرام حکمرانان این سرزمین تبدیل شدو آنگاه بود که رشیدپیر حقیقتی تلخ رافهمید.اوفهمیدکه که انسان هیچگاه نمیتواند ریشه و اصل خویشتن را کتمان کندیاازآن بگریزد.بدلیل اصلیت ایرانی ا ملاکش بهمراه کلیه منقولات اومانند اتومبیل دوج آخرین مدل،تراکتور و احشام توسط رژیم بعثی مصادره شدوسپس او و خانواده اش بطرزی ذلتبار، دست خالی  بهمراه بقیه اقوامشان وهمچنین سایرخانواده های ایرانی الاصل به ایران رانده شدند.این واقعه علاوه بر ورشکستگی کامل مالی،ضربه روحی شدیدی نیز بر پیرمرد وارد ساخت بطوریکه رشید در بازه ای زمانی که کمتر از سه سال بوداز شدت غم و غصه خمیده ومچاله شد و عصای پیری بدست گرفت.

عاقبت شوم رشیداین بود که درفقر کامل و در سرزمین مادریش بمیردو بخاک سپرده شود .رشید بینواتا آخرین لحظات عمرش در حسرت آنچه که به جفا وعنف از او گرفته بودند آه کشید و اشک ریخت واکنون پسرانش در صددآن بودند که موقعیت مطلوب پیشین واموال واملاک پدری خودرادر زادگاهشان مجددا بچنگ آورندوچه فرصتی بهتر از وضعیت آشفته وبحرانی ا کنون؟!

بتازگی یکی از مامورین استخباراتی با آندووهمچنین جداگانه با غفور که پسرعموی آنها وساکن  همان روستا بود دیدار کرده و از آنان خواسته بود در مقابل در یافت پول والبته وعده امتیازاتی از قبیل اخذ تابعیت دائمی عراق ومالکیت مجدد املاک پدری،یک سری کارهای اطلاعاتی برای نیروهای مهاجم بعثی انجام دهند واکنون گرفتن جواب مثبت از ناصر پس از روزهای متمادی اصرار برای نصور بسیار خوشحال کننده بود .

نصوربایدهرچه سریعتر (اسعدهاشم)ماموراستخباراتی را ملاقات کرده وخبرآغازسرسپردگی و همکاریشان را به او میداد.نصور اطمینان داشت که اسعدهاشم با شنیدن جواب آنهاسریعااز غفور صرفنظر خواهد کردواورابالکل فراموش خواهدنمود.

عبور از حوالی پاسگاه مرزی که درست در کنار آبادی قرار داشت کارآسانی نبود .قبل از آغاز درگیریها نصور وناصر سالهای متمتادی بود که قاچاقی به داخل خاک عراق رفته و اجناسی را برای تاجران وقاچاقچیان عمده قصرشیرین به داخل خاک ایران حمل کرده بودند ولی از یکماه قبل به این طرف که ناامنی تشدید شده بودهیچکدامشان پایش رااز خط مرزی آنطرفتر نگذاشته بود.درآن چند ملاقاتی هم که با اسعد هاشم داشتند ،مامورعراقی خودش شخصا بالباس مبدل و هویت جعلی به آنجاآمده بودوحتی توانسته بودباخیال راحت چندین بار همراه غفوربرای جمع آوری اطلاعات به داخل شهر ترددکند.

شب فرارسید و نصور آماده شد که خطرکندو از محدوده میله مرزی ردشود.چاره ای نداشت چون میدانست وقت تنگ است و نمیشود منتظر آمدن هاشم شد .درضمن بقدری از جواب مثبت برادر هیجانزده بودکه صبرکردن راغیر ممکن میدانست .همینکه از خانه خارج شد پسرعمورا مقابل خوددید:

- ها عاموزا...کجا به خیریت؟

- جائی نمیرم .یه سر میرم خانه کدخدا محمود ببینم واسطه میشه مشکلمانه با( هیبت) حل بکنیم ؟ 

- مشکل او که تمام شد .هنوز مدعیه مگه؟

- آری ... هنوز دلش صاف نشده.دیروز پیش (خالو یعقوب)گفته بود نصور و برارش کلاه سرم گذاشتن.

- کره مگه بیکاری؟بذار هی قته قت بکنه،نشنید ه بگیر.راستی ...

نگاهی عمیق  از سر احتیاط به پیرامونش انداخت و ازتن صدایش کاست،آنگاه ادامه داد:

-چه کردین با اسعدهاشم؟

- هیچی ...هنوزکه دل ناصررضانمیده پابذاره جلو.

- خوب اگر صلاح نمیدانین جوابشه بدین تا خودم کاراره پیش ببرم براشان.بخدا خطریش زیاده نصور.ولی من آدم یکه و یالغوزیم .از جانمم گذشتم .مثل شمامادر پیری ندارم که چشم براهم باشه.هاشم از شما دوتا که جواب نه ره بگیره فقط من میمانم ومن.

نصور نمیدانست چه بگوید .غفورمنتظر پاپس کشیدن آنها بود که یکه تاز میدان شودو حالاباشنیدن این جواب تردیدآمیزازنصور ،آنهم پس از اینهمه مدت، ممکن بود زودتر از او-وحتی همین امشب- برود وبه مامورعراقی اعلام سرسپردگی کند.نصور در دل بر بخت خودش لعنت فرستاد که اینچنین در منگنه قرار گرفته است .تصمیم گرفت چیزی بگوید که عجالتا غفار ملاقات محتملش را با هاشم به تعویق بیاندازد.اوبالحنی لکنت آلود که نشانه های اضطراب در آن حس میشدگفت:

- تو ...ف..فعلا نرو پیشش .بذار من جواب قطعی از نا..ناصر بگیرم .

- باشه .صبرمکنم عاموزا .فردا جواب میگیری دیگه ...ها؟

- آری خوب...حتماتافرداجواب میده.

از یکدیگر جدا شدند و غفورکه شکی سمج توی دلش ولوله انداخته بود در دل سیاه شب لنگان لنگان وسایه به سایه به تعقیب نصور پرداخت.

نصور بی خبر از همه جا آخرین خانه آبادی راردکردولی لحظه ای شک بدلش افتادکه نکند غفوردنبالش است.دقایقی چنددرپناه کپری که آغل احشام (سید عظیم)بوداطراف را زیرنظرگرفت.همه جاخلوت بود، فقط چندمترآنسوی تر،کنارکپه پهن های خشک شده، سگ پیرسیدعظیم رامیشدزیرنورکمرنگ ماه دید که خواب آلودوخاموش چشم خمارکرده وبادم مگسهای روی پشتش را میپراند. نصوربراهش ادامه داد وآنگاه که قبرستان آبادی را پشت سرنهادلحظه ای مکث کرد و سربرگرداند.فاصله زیادی با گوری که پدرش درآن آرمیده بودنداشت.دوست داشت برودسرقبررشیدودقایقی درددل کند اماوقت تنگ بود .زیر لب فاتحه ای خواند و پشت بندش زمزمه کرد:

- باوه جان ...حقته میگیرم .جوری میگیرم که همه انگشت بدهن بمانن.خودم پرون میندازم کمراو نخل بزرگی که همیشه خوشه هاش بیشترودرشت تراز بقیه نخلها بود،هرچی برش باشه میچینم و حلوای خیرات مکنم برات باوه..

اشک در چشمان نصور جمع شد وشانه هایش را لرزش خفیفی برداشت ولی زود بخود آمد و با سرآستین چشم و گونه پاک کرد و براهش ادامه داد.

دقایقی بعد نصوراز پرچین تاکستان یاقوتی گلمراد به آنسوجهیدوبه سینه کش تپه رسیدشکم بر خاک نهاد وزیرپرتوکمرنگ مهتاب محوطه روبرویش رابدقت پائید.میدانست که  کمین پاسگاه ایران صدمتر آنسوتر در نقطه ای نامعلوم که همواره متغیر بود توی حفره ای نشسته و بدلیل درگیریهای اخیر حواسش چنددانگ جمع تر از همیشه است.کمی عقب ترغفوردرحالیکه محتاط و بی صدا میان تاکها مینشست  دراندیشه خود غرید:

- ای ناجنس .میدانستم دروغ میگی...نادرست ،فکر کردی غفور خره؟!

نصورکه با گوش وچشم تیزمحو محدوده میله مرزی بودغلطی زد، در پناه تخته سنگی روی دوپا نشست واینبار همه نیرویش را به  گوشهاداد.بجز صدای ضعیف پارس سگهای آبادی،آوازجیرجیرکهاوبال زدن خفاشانی که گهگاه جسورانه از نزدیکی صورت نصور عبورمیکردندصدائی دیگر شنیده نمیشد.سرش رابالاآورد واز فراز تخته سنگ مجددا بسمت میله مرز ی نگاه کردوبعدمردمک چشمش بسمت آسمان کشیده شد.هلال ماه میدرخشیدونورش باوجودضعیفی کفایت میکردکه چشمان تیزبین نصور رایاری دهدبه تشخیص سایه های کمرنگ و کم پیدا ی اطراف.غفورلحظه ای پای لنگش را که خواب رفته بود مالیدوناگهان تعادل ازدست داد، به پهلو روی پشته کرت افتاد،سرش به سر شاخه نوک تیزی گرفت وخراشیده شد.این حرکت ناگهانی صدائی ضعیف ایجادنمودکه توجه نصور راپشت سر جلب کرد.گردن چرخاندوپس ازتشخیص تقریبی محل صدا تاکستان رابدقت زیرنظرگرفت.غفوردردل برپای لنگش لعنت فرستادوتاآنجاکه برایش مقدور بود خودش رادر گودی کرت وکنار ساقه کج و کوله تاک مچاله کرد.نصورهوشی سرشارداشت، توهم را از واقعیت بخوبی تشخیص میداد .حتم داشت شخصی در پشت سر اووشایددرمیان تاکهاست و این شخص نمیتواند مامور مرزی پاسگاه باشد چون در محدوده ای که حرکت حس میشد نمیبایست ماموری وجود میداشت.ضمنااطمینان داشت که صدا،ناشی از حرکت یک حیوان نبوده که اگر اینچنین بود میبایست بازهم تکرار و تکرار میشد.اینها راادراک  او در نتیجه سالها کوله بری اجناس قاچاق و طی طریق شبانه مابین مرز های ایران و عراق بخوبی ودرکمال اطمینان میتوانست دریافت کند.تنهاکسی که نصورمیتوانست به او مشکوک باشد فقط وفقط غفوربودوحالادیگرمطمئن بودکه دیدارچنددقیقه قبلشان یک اتفاق نبوده است. نصورترجیح داد از ادامه دادن مسیر که درآن شرایط پرخطرهم بود فعلا منصرف شود بنابراین تصمیم گرفت سریعا به آبادی بازگردد.پامرغی خودرا به پائین تپه رساندوآنگاه پشت پرچین قامت راست کرد.غفور،هراسان ومضطرب خودرا بیش ازپیش توی گودی کرت وزیرشاخه های تاک جمع کرد تاحدیکه احساس کرددارد توی زمین فرومیرود .برایش بسیارسخت وتحقیرآمیزبوداگر نصور اورا آنجا میدیدپس بهیچوجه نبایداین اتفاق می افتاد.نصور ازبالای پرچین جهید ودرمیان تاکها پیش آمد.غفورنفس درسینه حبس کرد وبازهم خودش را مچاله تروخوش شانس بود که نصورفقط ازیک کرت آنسوترعبورکردوتاردشدودور،غفورجان بسرشد.پس از اطمینان از دورشدن نصور،غفور از جابرخاست وبی آنکه بصرافت بیفتد لباسهایش رابتکاند تصمیم گرفت بسرعت نه از راه اصلی آبادی بلکه از میان کشتزار ذرت (میم حورگه)خودش را زودتر به یک نقطه تلاقی که میدانست نصور بزودی به آنجاخواهدرسید برساند وباوی روبرو شود .پای غفور لنگ بودولی میتوانست سریعتراز هر آدم سالمی بدود .دلیل چنین قابلیت و مهارتی این بودکه از اوان نوجوانی کوله بری کرده بود و پابه پای بقیه اهل آبادی توانسته بود بدود و گلیمش را از آب در بیاورد.

طبق پیش بینی غفور ،نصور درهمان نقطه مقرر با وی برخورد کرد و آنوقت بود که تمام حدسیات قریب به یقین نصوربه یقینی مطلق وبی چون وچراتبدیل شد.غفورکه خاک آلودگی لباسهایش براطمینان نصور میافزود بودبالحنی که کمال سعیش را میکرد حالت تصنعی نداشته باشد پرسید:

- توئی نصور ؟ چه زود از خانه کدخدا برگشتی!

- نصورماهرانه وفی البداهه،بی آنکه خودرا ببازد جوابی معقول داد:

- هنوز نرفتم اونجا .سری زدم حوالی میله مرزی ببینم میشه بار ی ،چیزی آورد؟آخه امروز صبح که رفتم قصراتفاقی با (حاجی نعمت ) برخوردکردم ،گفت نصور تتمه بارام هنوزتو(  پله چفت ) پیش( نوزادکاکه ای)مانده ،اگه بشه وبتانی بیاریدش این ور بیشتراز قبل بشت پول میدم...اگه شد باهم میربم غفور ...چه میگی،میای؟

- خوابت خیر عاموزا،حالت خوبه!؟بااین اوضاع مگه کسی میتانه بار بیاره؟جان عزیزه یا مال عشقی!؟یه گلوله بیشتر حراممان نمکنن.تازه نکشنمانم میگیرنمان...اونوقت بجرم مهاجم و دمکرات وفدائی مفسدفی الارض وآویزانمان مکنن.

- راست میگی عاموزا.واقعانمیشه منم که قولی بهش ندادم .گفتم :تاببینم...خوب ...فعلاکاری نداری؟

- نه چاوه گم.برو بسلامت.فکراتانم بکنین برای اون قضیه که  وقت نسوزه.

نصوررفت و غفور همچنان برجا ماند .ازمیان دندانهای کلیدشده از خشم غرید:

- ای تخم رشیدایرانی فکر کردی با یابو طرفی!?

وزیرلب بازهم غرولندکردوخودخوری که این دوبرادر بی عرضه بااینکه نمیتوانند کاری را که طرف عراقی میخواهدانجام دهند سنگ راه اوشده اند و نمیگذارند بنحواحسن خواسته هاشم راپیاده کندوبه نان و نوایی برسد.غفوررویاپردازیهایی یگانه در سر داشت به خیال خودش میخواست کاری کند کارستان .روزی را میدید که صدام حسین بادست خودش دارد مدال به گردنش میاندازد و او برایش خبردار ایستاده و سلام نظامی میدهد .نورچشمی شدن و گرفتن مقام .یک لحظه آن تصویررویائی ازخیالات خوش کدر و محو شد و آنگاه قیافه پسرعموهایش آمدندجلوی چشمهای غفور.از آنها متنفربود:

- یعنی تصمیمشانه گرفتن آب زیر کاههای نادرست!؟بخشکه شانست غفور سگ چاره.این دو تا قلچماق بیان به میدان دیگه تو دهشاهیم پول نمکنی!

 غفور توی همین افکارسیرمیکرد که یکدفعه متوجه لباسهای خاکیش شد وناخودآگاه باکف دست محکم به ملاج خود کوبید:

- آآآ خ خ...حواست کجابود تخم جن؟!

          ۵

حالادیگراین حشمت بودکه شده بودمرد خانه .مسئولیت مواظبت از خواهر و مادر روی دوشش سنگینی میکرد.مثل قبل ترهانبود که بیفتد دنبال بازی و تفریح وبادبان و ماشین سیمی و گولو بازی،یاجفتی بزنند بیرون با مجید تاطرفهای چهارقاپی و باغ کلی کاظم یابروند با بچه ها جاده قیلی فوتبال.حالا شش دانگ حواسس توی خانه بود که مادر کم و کسری نداشته باشد و اگر چیزی لازم است از بیرون برایش بخرد .حواسش به این بود که اگر خطر گلوله باران شهررا تهدید کرد آندو را یک جایی ببرد که در امان باشند ،مثلا زیر زمین خانه مجید .سفارش تراب بود که لحظه ای چشم برندارد و نگذارد خانواده کوچکش تنها و بی کس بمانند.

 عزیزمرادهم خیلی زود به گروه مدافعان پیوست واعزام شدو رفت طرفهای پاسگاه قلعه سفید.اوگرچه مسن تر از داش تراب بود ولی از غیوریت چیزی از او کمتر نداشت.میگفت :

- هیچ کاری هم که از دستم بر نیاد دلم رضا نمیده توی خانه بنشینم.میرم ...لااقل غذا که بلدم برای نیروها بپزم.

حالادیگرهرشب شهررا باگلوله های سنگین میزدند.مردم زودترشامشان را میخوردند و به زیرزمینها میرفتند و منتظرمیشدندکه شروع بشود.خانوارهایی که زیرزمین نداشتند به خانه همسایه هایی پناه میبردند که یا منازلشان زیر زمینی هرچندکوچک داشته باشدویا دوطبقه باشد و بشود در طبق زیرین احساس امنیت کرد.کم کم بعضی از مردم به پیشنهادبچه های سپاه گونیهای شن پشت پنجره ها یشان قراردادندتااز ترکش گلوله ها مصون بمانند.قصرشیرین دیگر شباهتی به یک شهر امن نداشت .منطقه جنگی شده بود.خط مقدم نبردی که پربود از زن و کودک و نوجوان.

 خانواده عزیزمرادهم اغلب اوقات توی زیر زمین کوچک خانه داش تراب سر میکردند.

مجید بود و مادرپیرش.او دوبرادردیگر هم داشت که ساکن شهرهای بالا بودند.یک روز که عراقیها به پاسگاه پرویز هجوم بردندهم داش تراب و هم عزیز مراد ،هردو مجروح شدند.توی ببمارستان قرنطینه غلغله بود .معلوم بود درگیری شدیدی بوده که اینهمه زخمی و شهید بجا گذاشته.عزیزمراد بدجور زخم برداشته بود.ترکش بزرگی خورده بود قسمت طحالش. خون از زخمش مثل چشمه میجوشید  و اوضاع ناجوری داشت.داش تراب هم از قسمت ساق پا جراحت برداشته بود ،زخم اوهم کم عمیق و بزرگ نبود ولی بهرحال پا یش بود و خطرجانی وی را تهدید نمیکرد.هردوخانواده رفته بودندقرنطینه .مادر مجید دودستی بسرش کوبید وقتی هیکل غرق خون عزیزمرادراروی برانکارددید:

- ای خدا جان منه میگرفتی که این روزه نبینم.چه بسرخودت آوردی خانه ات آبادبشه؟!گفتم بشت نرو،نگفتم؟

وعزیزمرادبااینکه خیلی دردمیکشیداما تلاش داشت که خود را سرحال نشان دهدومدام سعی می کرد به روی همسرو پسرش لبخند بزندتا کمتر نگران شوند:

 - به دلت بد نیار نورتاج...جنگه دیگه .این همه جوان زخم برداشتن ...خوب منم اینجور دیگه...

وسرفه هایی زد که خون در خود داشت وحکایت از وضع وخیمش میکرد.رنگ پیرزن بادیدن خونی که روی ریش سپیدپیرمرد ریخت مثل گچ سفید شدو زانوانش تاب نیاورد اماقبل از سقوط روی موزاییکهای کف بیمارستان وجیهه اوراگرفت و برزمینش نشاند.پرستارها دست بکار شدند ولی پیرمردشدیدا به خون احتیاج داشت .گروه خونی مجید و حشمت به او میخورد و تاحدودی توانستند کمبود خونی عزیزمراد راجبران کنند.یکی از دکترها مادرمجیدرا به کناری برد و گفت:

- مادر اینجا و توی این بلبشوکه میبینی کاردیگه ای از دست ماها برنمیاد.مجروح زیاده و امکانات ناچیز.امکانات اعزام به کرمانشاه هم نداریم .شوهرت باید هرچه سریعتر عمل بشه .بایدهرطورکه شده ببرینش کرمانشاه.

نورتاج بی پناه و ناامید روی زمین نشست .تراب که تاحدودی متوجه حرفهای دکترشده بود پیرزن را صدازد:

- عمه نورتاج بیا اینجاببینم دکتر چه گفت ؟

نورتاج رفت کنارتخت تراب وحرفهای دکتررابرای اوتکرار کرد.قبل از آنکه تراب چیزی بگوید وجیهه گفت:

- خودمان میبریمش...یه ماشینی گیر میاریم،دنیاکه به آخرنرسیده.

داش تراب نظر همسرش راتایید کرد ودرتکمیل سخنان او گفت:

- آری امیدت به خداباشه ...من که نمردم.زخممه که ببندن ومرخصم بکنن  بلند میشم  یه فکری مکنم براش.

        ۶

لای پنجره بازبودوسایه افسر استخباراتی بالرزش شعله چراغ انگلیسی که  روی طاقچه قرارداشت بردیوارگاهگلی موج میزد.او سیگاری قهاری بود که آتش به آتش میگیراند وهیجانزده از جواب مثبت دوبرادر درحالیکه دودغلیظ تنباکوی سیگار(بغداد)ش  راباولع خاصی میبلعید مشغول تشریح و توجیه  ماموریتشان بود.مانند همیشه مثل جن بوداده یکدفعه پیدایش شده بود.مثل دفعات پیشین اینبارهم دردل سیاه شب   بدون دعوت،بی هیچ مقدمه ای ،بی هیچ خبری،سرزده،نترس و مصمم درخانه را کوبیده بود.هاشم آمده بود که آخرین جواب را بشنودوچقدرهم بموقع .نصور خوشحال بود که آنشب کذائی خطرنکرده و از میله مرزی ردنشده.آخرتنها آدرسی که برای پیداکردن هاشم داشت مغازه علافی یک رابط بود در خانقین وحتی اگر آنشب توانسته بود بسلامت ازکمینها بگذرد و به خانقین برسد معلوم نبود که میتوانست باهاشم ملاقات کند.بهرحال اوضاع بروفق مراد بودوحالاکه اسعدهاشم درست سربزنگاه زحمت اوراکم کرده وباپای خودش آمده بودنصورحس خوبی داشت وفکرمیکردکه کم کم دارند روی شانس میافتند.ظاهر هاشم حاکی ازاین بود که تاکنون درمحل امنی بوده .یعنی به احتمال بسیارقوی از آنورمرز نیامده بود.مثل همیشه برای ردگم کنی لباس محلی به تن کرده بود.چوخه رانک کامل پشم بز،شال کمر و سربندوکلاش اصل پاوه .سرووضعش مرتب بود،انگارتازه حمام کرده بودچون ریشش سه تیغه بود، موهایش از تمیزی برق میزدوبوی ادوکلن گرانقیمتی از اوبمشام میرسید.حتما از دفعه قبل که باناصرونصوروبعدش باغفوردیدارکردتاحالا توی خاک ایران بوده،توی منطقه قصرنه،شایددرنواحی دیگر مثل ذهاب و ازگله داشته به امورات جاسوسهای دیگرش رسیدگی میکرده. بهرتقدیر نه نصورونه ناصردلش رانداشتند که درمورد این موضوع کنجکاوی کننداعتماد بنفس،جذبه وابهت افسربعثی بقدری محکم وهولناک بود که برادرها جرات نمیکردند از او درباره کارهایش چیزی بپرسند یادرباره اموراتی بغیراز امورمربوط به کار خودشان کنجکاوی کنند.نصورکه شدیدا از جوربودن کارها ذوق زده شده بود طاقت نیاورد،پیش از آنکه هاشم سئوالی درباره نتیجه درخواستش بکند جواب مطلوب او را دادوسرسپردگی خود و برادرش راباچرب زبانی اعلام کرد:

- ماتصمیممانه گرفتیم قربان.ازجان ودل حاضریم برای اطاعت امر .

نصورازدقایقی پیش متوجه شده بود که هاشم هرباردرجملاتش اسمی از غفور میآورد درلحنش تغییری حادث میشودکه عادی نیست ومیدانست درنهایت موضوعی وجوددارد که مربوط است به غفور...ولی چه موضوعی؟فقط مضطرب بود که نکندبعثیها غفور را هم به خدمت بخواهند واو راهم درماموریت شریک آندوکنند.

هاشم پس از آنکه با حرارت ومهارت بسیار وعده های پیشینش در مورد بازگرداندن املاک موروثی و تابعیت دائم عراق رایادآوری نمود مکث کوتاه و پرمعنایش را با نگاهی نافذ ومثل همیشه جسارتبارپرپرکرد وسپس مطلبی جدید را عنوان نمود که برای هردو برادر غیر منتظره وشوکه کننده بود:

- غفور نباید زنده بمانه!

نصور ابتدا فکرکرد احتمالا بدلیل تسلط ناکامل افسر بعثی به زبان کردی کلهری اوکلمات را اشتباه متوجه میشود و لی بعداز آنکه هاشم جمله اش را برای تاکیدبیشترباطمانینه تکرارنمودحس کرددارد دود از کله اش بلند میشود.چه او وچه ناصر بازهم فکرکردند هاشم داردیک جورهائی محکشان میزندکه به وفاداریشان مطمئن شود.ابتدا لبختدی بر لبان ناصر نقش بست وزل زد توی چشمان وحشی وصورت سنگی  وبی احساس هاشم .شاید میخواست هرچه زودتر خنده اورا ببیند و یقین پیداکند که این خواسته یک شوخی بیش نبوده. ولی هاشم که ابدا اهل شوخی نبود چون فقط و فقط به هدفش فکر میکرد،بدون هیچ ملاحظه،اغماض وگذشتی.او که حال نزاربرادرهارا خوب فهمیده وبه ناباوری و شوکه شدنشان واقف شده بود مجددا با تحکم وجدیت بیشتری آن جمله را باجدیت و تحکم بیشتری تکرار کرد:

- غفورباید بمیره...زنده ماندن او یعنی شکست عملیاتی که بر عهده شماست ...این اولین ماموریت شماست وبدانیدکه  چون و چرائی نمیبایست در اجرای اون باشه.مفهوم؟!

حالامغزناصرونصوربینوا یخ زده بودونمیدانستند دربرابرچنین خواسته ای که حکم دستوراکیدهم داشت وفی الولقع نخستین دستوری بود که به آنهاداده میشد چه جوابی بایدبه هاشم بدهند .هیچکدام حتی فکرش راهم نمیکردند که اول بسم الله کارشان به ایجورجاهائی بکشد.کشتن غفور ،پسرعمو و همبازی کودکیشان.تصورش ...حتی تصورش هم منزجرکننده بود.افسربعثی که کاملا متوجه تحیر،ماتی و مسخ شدگی آندوشده بود سعی کرد جنایت پیشنهادیش راروالی عادی جلوه دهد:

- جنگی که در پیشه یک جنگ خیلی بزرگه .بزرگترازهرجنگ دیگه ای واین جنگ جدی و خشونتباره.قائداعظم ،جناب صدام حسین اسمش را گذاشته اند قادسیه دوم، ایشان به یاری مسلمانان دلیری مثل شما میخواهند قادسیه ای دیگر بیافرینند و حکومت مجوسان راساقط کنند...واین رابدانید که شمااز مجوسان نیستید.شمادوبرادر بزرگ شده عراق هستید و در خاک عرب پرورش یافته ایدپس عراقی هستیدووظیفه داریددراین جنگ مقدس جانفشانی کنید..

- آخرکشتن غفور چه لزومی داره.

این ناصربود که از هاشم سوال میکرد و او در جواب گفت:

- لزوم هرکاری را من تشخیص میدم ...من در هدایت شما و این عملیات اختیار تام از فرماندهی کل استخبارات دارم و ایشان هم از فرمانده کل قوااختیارتام گرفته اندپس شما بعنوان سربازان جان نثار قائداعظم هرگز نباید برای ماموریتهاتان توضیح و دلیل مطالبه کنید...

سپس سینه ای صاف کرد و برای بیشترتحت تاثیرقراردادن آن دو اضافه کرد:

- از این ساعت ببعد شما عضو ارتش مقتدر عراق هستید.پس لطفا به وظیفه تان که اطاعت مطلق  از دستورات مافوق است عمل کنید.بی سوال...

هاشم که حس کرده بود بعنوان قدمهای اول کمی دارد تند میروددرادامه کلام به لحنش آرامش و عطوفتی خاص بخشید وافزود:

- ولی چون شما دوبرادر را مثل برادران خودم میدانم میگم چرامجبوریم این مرد را ازبین ببریم...علیرغم میل درونیمان.

چشمهای گرسنه دوبرادر باولع بدهان افسربعثی دوخته شده بود چون میخواستند بمحض خروج کلمات از حنجره اش آنها رادرسته ببلعندو قورت دهند.وجدا ن آندو در آستانه تحمل ناگزیر عذابی افتاده بود که بسیارمشقتبار بنظرمیرسید، اگر به شیوه ای که اسعدهاشم در لحظات پیش رو قصد داشت طی کلماتی موجز به آنان بیاموزدموفق میشدند وجدانشان رابفریبند وبااین فریب معیارها ی تشخیص خوب و بد و همچنین نوع نتیجه گیری ازکیفیت تاثیراعمال برجهان بیرون راتغییردهندآنگاه یک به نوعی رستگاری وآرامش دروغین میرسیدندکه دراین شرایط برایشان کافی بود.ناصرونصور بخوبی میدانستندکه آلت دست یک سیستم شیطانی شده اندو مجبورند هرکاری را هرچندچندش آور و رذیلانه برای جلب نظر افسر بعثی انجام دهند و اکنون که ارتکاب چنین جنایت هولناک و ناجوانمردانه ای را دردستورکارداشتنداگر باتوجیهات مغلطه آمیز مشروعیتی کاذب به جنایتشان میدادندفعلاوجدان فریب خورده وظاهرا راحتی داشتند،پس میتوانستندبه کارهائی که آنهارابه رویایشان میرسانددامه دهند.

هاشم ابتدباآتش سیگار ی که حالادیگر به فیلترش رسیده بود بعدی را گیراند و قبلی راکه حالا بوی پلاستیک سوخته از آن بمشام میرسید توی زیرسیگاری خیس جلوی دستش که مخصوص سیگاریهای پرمصرف است وخودش دربدو ورود باریختن قدری آب در آن آماده اش کرده بودخاموش نمود.سپس ادامه داد:

- غفور میخواست جای شمارابگیره ولی موفق نشد. بااو مراوده زیاد داشتم وهمه جور دوستی کردم ،من حتی تادقایقی پیش وقبل از اعلام وفاداری شماچون فکرمیکردم جواب رد میدهیدبه غفورامیدبسته بودم چون یقین داشتم که ماموریت را قبول میکند .پس درطول یک ماه اخیر بااو بیشتراز شما رفت وآمدداشتم و خوب میشناسمش .ناصر،نصور...برادران من،..من یک عنصراستخباراتی هستم و آموزش دیده ام افراد را همه جوره محک بزنم .عقل و تجربه من میگوید یک آدم جاه طلب که دررقابتی شکست می خورد مثل مار زخمی میشود...پس باید سرشه قطع کرد.این موضوع راهم ملکه ذهن کنید که شما سربازین ودارین به وظیفه سربازیتان عمل میکنید.آیا فکر میکنین سربازی که در جوخه آتشه اگربطرف یک محکوم هرچندببگناه شلیک کنه مرتکب گناه و جنایت شده ؟...ابدا...اون سرباز داره به دستور مافوقش عمل میکنه واگر  عمل نکنه دچار گناه شده 

هاشم که همیشه موجز سخن میگفت هرگز به زیر دستانش تااین حد توضیح نداده بود پس دیگر صلاح ندیدبه صحبت درمورد لزوم قتل غفور ادامه دهد.او اکنون ناصرونصوررا دست نشانده وغلام حلقه بگوش خود میدانست وبهیچوجه نمیخواست بالفاظی بیشتر از ابهت نظامی خود بکاهدوسراین قضیه که در نظراو یک امر عادی بودبااین دوبرادرتازه کار بیش از این سروکله بزند پس منتظر جواب وتصمیم آندونماند.اوقبل از رفتن تذکر دادکه غفورغروب فردارا نبایدببیندوگرنه همه قرارمدارها منتفیست.هاشم سپس دستگاه بیسیم جمع و جوروکوچکی را از کیفش خارج کرد، آنراروی فرکانس مشخصی تنظیم نمودوآنرابدست ناصردادآنگاه از نصورکه میدانست کوره سوادی داردخواست که کاغذ و قلمی بیاورد وهرچه راکه او دیکته میکند بی کم و کاست روی کاغذبیاورد.هاشم تاکیدکرد که این یادداشت درایام پیش روبسیار مهم خواهد بود و اگر کوچکترین اشتباهی در نوشتن ویا بعدها در اجرای دستورات مندرج در آن اتفاق بیافتد همه برنامه هابطرز غیرقابل جبرانی بهم خواهد ریخت چون در واقع برادرهاارتباطشان را با وی ونتیجتا اداره متبوعش  از دست خواهندداد.افسر بعثی ابتدا از ناصرخواست که گردونه چندردیفه شماره اندازبیسیم رادرمعرض دید نصور قراردهدو سپس بآرامی و شمرده شمرده شروع کردبه دیکته کردن توضیحات:

- اسم مستعارداریم.هم من و هم شما.من و سازمانم ( قادر) شمادونفر(مسئول).پشت بیسیم هرگزازاسم حقیقی استفاده نشه...هرگز وهزاربارمیگم...هر...گز. فردااز صبح علی الطلوع تایک دقیقه قبل ار نیمه شب باهمین فرکانس که الآن روی دستگاه ثبت کرده ام ونصور دربالای صفحه یادداشت میکنه میتوانیدمستقیما بامن تماس بگیرید...اما....امادرست سرساعت دوازده ویک دقیقه نیمه شب سه و نیم واحد بهش اضافه کنید.وایضاساعت دوازده ویک دقیقه نیمه شب بعدی چهارو نیم واحد .بهمین ترتیب روزی یک واحد به مقدارثبت شده شب قبل اضافه کنیدتا برسید به هشت و نیم واحد .این رویه تصاعدی ، شب بعداز ثبت هشت ونیم واحد از حالت تصاعدی به حالت نزولی تبدیل میشه یعنی اون شب سر ساعت دوازده ویک دقیقه پنج و دو دهم واحد از مقدار فرکانس کسرمی کنیدوبه این کار درشبهای بعدهم ادامه میدین .اماوقتی که بعداز چند شب تکرار این سیرنزولی  از فرکانس ثبت شده کنونی که اولین فرکانسه ونصور در ردیف اول این ورقه یادداشتش کرده حتی یکدهم عقب تررفتیدکل گردونه هارا صفرکنین ومثل کاری که من الآن انجام دادم اولین فرکانس رو روی دستگاه ثبت کنین،یعنی همین رقمی که نصور درردیف اول یادداشت کرده. مثل نوار آهنگی که موردعلاقه تانه ودوست دارید مجددا گوشش کنید روال تغیرات صعودی و بعد نزولی  را مجدداتاآخرین مرحله اش تکرار کنید.یعنی باز هم ازاضافه کردن  سه و نیم واحد شروع کنیدالی آخر...مفهوم؟

نصور که مشغول نوشتن بود سری تکان دادوبه مرور  دقیق ترتیب تغییرات فرکانسهای  بیسیم پرداخت و ورقه را برای تائید بدست هاشم داد.

هاشم پس از مرور یادداشتها سری بعلامت رضایت تکان دادوورقه را به نصور بازگرداند،بعد نگاه معنی داری به دوبرادر انداخت و گفت:

- ناصر،نصور...خوب گوش کنین... بسیار جدی میگم .اگرذره ای... حتی ذره ای تردیددرانجام دستورات من واداره متبوعم داریدهمین حالا بیسیم رابمن بدهیدو ورقه فرکانسها را پاره کنید.این ملاقات،ملاقاتهای قبلی وکلا همه این حرفهاوماجراها را هم فراموش کنید.من میروم و ماموریت را به غفور یاهرکس دیگری که صلاح بدانم میدهم،گرچه شخصا بیش از همه شمارامناسب این کارمیدانم. اگر پاپس بکشیدشاید من بواسطه علاقه ام دستور قتل شما را به غفوریاآن شخص دیگری که انتخاب میشود ندهم ولی مطمئنا در ادامه،جبرموجود در چنین کارهائی اوضاع راطوری پیش میبرد که آدم یاآدمهای  منتخب من حتی اگرانسانهای جوانمردی باشندو قلبا به چنین عملی راضی نباشندمجبور میشوندانجام وظیفه کنندو جانتان را بگیرند.مثل همان سرباز بیگناه جوخه آتش. شماچه این ماموریت را قبول کنید وچه قبول نکنیدقدم درراهی بی بازگشت گذاشته اید،درست مثل پسرعموی نگون بختتان. اینکه قربانی بشوید ویا قربانی بکنیدبه تصمیم و عملکردخودتان بستگی داره.

هاشم قبل از خروج وقبل از گشودن در خانه بازهم محض اطمینان  چند ثانیه ای در آستانه درب ایستاد ومنتظرآخرین عکس العمل آنهاوتصمیم غائی شان که باید در رفتارشان وحتی طرز نگاهشان پدیدار میشد ماند.نصور انگشتانش را بعلامت اطاعت مطلق بر چشم نهادو ناصرنیز که هاشم را بی اندازه بی تاب ومنتظر میدید ناگزیر حرکت برادررا تقلید کرد.هاشم ازته دل لبخندی زد ودر حالیکه سلام نظامی میدادباخوشحالی به آندو خیرمقدمی رسمی گفت:

- به ارتش بزرگ وپیروزمند حزب بعث عراق خوش آمدید!

سپس ،اسعدهاشم دست داخل کیفش برد و یک دسته اسکناس سرخ روی طاقچه ،کنار چراغ انگلیسی گذاشت.

     ۷

عمرعزیز مرادبه دنیا نبودوپیش از آنکه تراب بتواند وسیله ای برای انتقال وی به کرمانشاه دست و پا کند جان داد.نورتاج دیگر حال خودش رانمیفهمیدوتاوجیهه بخواهددستش رابگیرد باناخن خراشهای عمیقی برصورت انداخت :

- وی ...وی... عزیزمرادخانه خرابم کردی ...کره مه کی میتانم یتیم داری بکنم عزیزمراد...وی...وی...

ووجیهه سعی دردلداری اوداشت:

- خواهرم ، شوهرت شهیدراه اسلام شده بیتابی نکن،بخداگناهه...مگه بخیلی که برای بهشت رفتن اوخدابیامرز شیون مکنی؟

این حرفها قدری نورتاج را آرام میکرد ولی پیرزن بینوا نمیتوانست بغض هنگفتی را که در گلوداشت فرودهد.قطرات اشک برگونه های خونینش میلغزیدند و خونابه برسینه اش میریخت:

- بهشت مبارکت باشه عزیزمراد تواگه شهیدم نمیشدی بازم بهشتی بودی پیرمرد باایمان...

وبعدخطاب به وجیهه هق هق کنان گفت:

- وجی جان ...خدامیدانه نماز اول وقتش حتی یک بار قضانشد،ایجور مردی چطور بهشت نمیره؟ ...میره ...اونره کی بره؟اونره کی بره؟

وتراب که چوب زیر بغلش داشت و سرپاایستاده بود درجواب گفت:

-  تو برای مانگو عمه نورتاج،کلی عزیزمراده همه ی قصرمیشناسن...ایشالا که روحش باامام حسین محشورمیشه.

همانروز باید جسدش را دفن میکردند چون هواگرم بودو جایی برای نگهداریش وجودنداشت.چندنفراز مردان و جوانان همسایه جسدراباهمان برانکاردی که رویش جان داده بودبردند پای الوند ،غسلش دادند وتوی پارچه سفیدی که قبلا رویه لحاف خودش بود کفن کردندوبعد اوردندش خانه برای نماز میت.نماز که خوانده شدعلاوه بر نورتاج و مجید، داش تراب و حشمت هم همراهیشان کردند وجسدرابسمت قبرستان شیخ علی که در(ده سلیم) روی یک بلندی قرارداشت حرکت دادند.نیم ساعت بعد قبرحدود نیم مترکنده شد ه بودوهمان موقع گلوله باران عراقیها هم بتدریج شدت گرفت.داش تراب گفت:

- اجرتان با آقا ابالفضل ...خانواده مرحوم راضی نیستند جانتان بخطر بیفته.همین اندازه که کندین کافیه .

یکی از جوانهایی که توی قبربود گفت:

- داش تراب کمه .لااقل انقدر دیگه باید بکنیم که گودیش اندازه باشه.

-  نه کاظم جان ،دستت درست ،وقت تنگه .سنگ لحد اینجازیاده .دوردیفه میگذاریم ....

توپی صفیر کشان حدود پانصدمتر پشت غسالخانه بزمین خورد و همراهان فهمیدند تراب بیراه نمیگوید ،بهتراست زیاد وسواس بخرج ندهند.جسدرادر گورگذاشتند و تا دوردیف سنگ لحدرا روی آن چیدند حجم آتشبار عراقیها شدتی چند برابر گرفت.مجالی نبود،حشمت و مجید هم به کمک رفتند ،حتی داش تراب و نورتاج هم بیکار ننشستند وبادست خاکهارا در گودال ریختند.حالا بقدری سروصداهای ناشی از شدت گلوله باران رو به فزونی رفته بود که هیچکس صدای دیگری را نمبشنید و مجبوربودند با فریاد یا اشارات دست وبدن منظورشان را بهم حالی کنند.بهرحال باوجودخطربالقوه ای که وجودداشت کاررا باتمام رساندند و تمام خاک خارج شده از گودال قبررا روی آن تلنبار نمودند،رویش آب ریختندو با ضربات پا کوبیدندتایکپارچه ومحکم شود.

تراب به همگی حالی کرد که فعلا باید جائی پناه بگیرند تا آتشبار عراقیها خاموش گردد و یا لااقل کمی از حجم شلیکها کاسته شود.کمی پایین تراز گورستان محلی بودکه مقدارزیادی سنگ برای لحد روی هم تلنبارشده بود.همگی درپناه سنگها نشستند و منتظرشدند.حدود یکربع بعد از حجم آتشباران کاسته شد .داش تراب گفت:

- اگه زودراه نیفتیم معلوم نیست این بی دینها کی دوباره مست مکنن وشهره میگیرن زیر توپ و خمپاره شان....یاعلی!

جملگی راه افتادند و بطرف شهرحرکت کردند.

آنشب شب غمبار و سنگینی بود.نه تنها سنگین که سهمگین بود. آنشب نخستین شب بی پدری مجید بود .داش تراب اجازه ندادنورتاج ومجید توی خانه شان بمانند و آوردشان پیش خانواده خودش.حشمت ازاولین لحظات جان دادن عزیزمرادتاکنون هنوز نتوانسته بود کلمه ای با رفیقش صحبت کند،آخراوکه مثل بزرگترها دلداری دادن و تسلیت گفتن بلد نبود.  بهرحال چون حس میکرد نباید ساکت بنشیند و مو ظف است کلماتی برای دلداری به رفیقش بگویدنزدیک رفت و کنار مجید که اندوهناک، غرق اندیشه بودنشست:

- خدارحمتش کنه مجید...

مجیدنگاهی از سرعطوفت و قدردانی به حشمت انداخت،دستش را گرفت و جواب داد:

- خیلی ممنون.

وسرش را خجلتزده بزیر انداخت.نمیتوانست مثل مادر غمش را بیرون بریزدوبی مهابا گریه کند.گریه هایش را توی بیمارستان و سرخاک کرده بود، گرچه،آرام و بیصدا.حشمت ادامه داد:

- سخته مجید ...نه؟غمش سخته...غصه ات زیاده...ولی من باهاتم ،تنهات نمیذارم.

مجددا مجید ازسرسپاس و قدردانی سرش رابلندکرد و توی چشمهای رفیقش خیره شد .انگار میخواست کمی از حس غمبارش را به حشمت منتقل کند که اوهم بتواندبفهمد بی پدر شدن تاچه اندازه اندوه دارد.اشک کاسه چشمانش راپرکرد:

 - باوه ام مرد خوبی بود حشمت...میدانی؟...

ودیگرنتوانست ادامه دهد چون صدایش در هق هقی شکست و فروخورده شد.

      ۸

- از قادربه مسئول.از قادر...به...مسئول.صدارادارید؟

نصورهول هولکی رفت طرف بیسیم و آنرابرداشت.اضطرابی فوق العاده درحرکاتش حس میشدودستانش بوضوح میلرزید.ناصراشاره کرد که صدای بیسیم زیاداست و نصور دنبال ولوم صداگشت .

- فکربکنم همانه که کنار گردونه فرکانسه...

وناصرمنتظر نشد،خودش پیش آمدوصداراکم کرد.نصور دستگاه را به دهان نزدیک کردو جواب داد:

_ مسئول هستم.

ناصر پرسید:

- صدای هاشمه؟

 - کاکه...اسم نبر..مگر نگفت ؟

وناصردیگرهیچ نگفت وچشم دوخت به دهان برادر.

- مسئول ماموریت اول راامروز انجام بده.

- ماموریت؟

- مغزت عیب دارشده؟!خودم هستم.قرارمان فراموش نشه .

نصورداشت به مغزش فشارمیآورد که ناصر با حرکات لب و دهان اسم غفوررا گفت ونصور توی بیسیم جواب داد.

- فهمیدم قادر...

-  تعجیل واجب .تاشب باید انجام بشه مسئول.

- تاشب انجام میشه قادر.

- قبل از مغرب تماس بگیر و گزارش انجام کاررابده.تمام.

- حتما...حتما قادر...تمام.

نصور نفس حبس شده اش راتخلیه کرد ومیخ صورت ناصرشد.ناصرگفت:

- انگار دارم خواب میبینم نصور.یه خواب ترسناک.حتی فکرشم آزارم میده .آخه چطور غفوررا....وای...واااای!!

 

 

 

 

 

 

 

 

                                            ادامه دارد

تعداد بازدید از این مطلب: 5423
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

دو شنبه 8 خرداد 1396 ساعت : 10:6 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
داستان: ناگهانی
نظرات

      ناگهانی! 

نوشته:مهردادمیخبر  

تقدیم به عزیزسفرکرده ام (فاطمه) که درآتش انتظار دیداردوباره اش درلحظه ای ناگهانی میسوزم ومیسازم.    

  _________________________________________________________

ای رستخیز ناگهان،وی رحمت بی منتها

ای آتشی افروخته،دربیشه اندیشه ها...

(دردقایق انتهائی بیست و چهارمین ساعت ازآخرین روز تابستان ۱۳۹۵خورشیدی خوابی مرادرربودکه رویائی شگرف برایم بهمراه داشت .در آن رویا که به اندازه عمری طولانی بود تجربه ای بکر،عمیق  وغیرقابل وصف را از سر گذراندم وصبح که از خواب بر خاستم پیرمردی سپید مو و سپید ریش بودم درحالیکه کل معمای هستی را در یک بسته سربه مهرباخود حمل میکردم.)

    ۱

مانندمن درذهن سیال وپویایتان تصور کنید صندوقچه ای پولادین و مقاوم وجوددارد که در برابر شدید ترین ضربات و گدازنده ترین شعله هامقاوم است.قفلی ضخیم برآن است و مهری معتبر بر قفل .مهری که به دستورمقامی والا بر صندوقچه زده شده و محال است کسی جرات خدشه دار نمودنش را بخود بدهد.این بود حکایت اسرار غیرقابل دسترسی که برمن عرضه شده بود. میدانستم محتویات آن صندوقچه مجازی تاچه حد ارزشمنداست اما هیچ تصوری از آن نداشتم زیرا بمحض بیدارشدن حافظه ام پاک شد و علیرغم سعی فراوان چیزی از رویایم را بخاطرنیاوردم.

مشکل من در اولین لحظات پس از بیداری وحتی مدتها پس از آن ،تحمل نااگاهی از راز سر به مهر صندوقچه اسرارنبود بلکه  بیشتر از هر چیزی به این می اندیشیدم که هویت جدید خودرا چگونه به خانواده و اطرافیانم عرضه نمایم.آخرمن قراربود چند روز دیگر به خواستگاری بروم و ناسلامتی دامادشوم.

ابتدا برادرم سام درراکوفت وبلافاصله کلماتش چشمان مرا معطوف به ساعت دیواری کرد:

- ماشالا....ساعت یازده اس و داداش ما هنوز از خواب ناز بیدار نشده ...واللهه که تحفه ای !

فورا سرم را بردم زیر پتو که اگر دررا باز کردمرا نبیند...دررا باز کرد :

- بابا تو دیگه کی هستی؟

همانطورماندم تادررا بست ورفت.خوب شدکه جلو نیامد و پتوراکنار نزد.فورااز جا پریدم  چون باید سریعا سروریشم رارنگ میکردم که کسی متوجه فاجعه نشود.زنگی به دوست صمیمیم صابرزدم و ازاوخواستم که برایم رنگ مو بخردوبیاورد دم در خانه.

- دهه!!..رنگ مو چرا؟خل شدی؟

- برای مورنگ کردن که نیست بابا .برای یه کاردیگه میخوام.

- چه کاری؟

-بماند صابر...بماند.بعدا مفصل برات تعریف میکنم.

قبول کرد. نیم ساعت بعد زنگ زدو اعلام کرد که توی کوچه منتظر ایستاده.در حالیکه هنوزگوشی راقطع نکرده بودم رفتم پشت پنجره.صورتم را پوشانده بودم.دستم رااز پنجره باز بیرون بردم وتوی گوشی گفتم:

- بده بیاد صابر جان.

توی گوشی گفت:

- این مسخره بازیا چیه پسرخوب؟ببینمت...چی بسرت اومده؟

- نپرس .بعدا میگم..

- نگرانت شدم...

- جائی واسه نگرانی نیست .

- لااقل خودت رو نشون بده .نصف عمرم کردی...

- خواهش میکنن برو صابر جون.بعدامیبینمت.باشه؟.

صابررفت و من فوراپنجره را بستم.چپیدم زیر دوش و رنگ را زدم به موهایم .موها   ی سرو ریشم که رنگ شدمشکلی دیگر نمود کرد:چروکیدگی صورت!!

حقیقتا پیرشده بودم آنهم ناگهان در بیست و هشت سالگی. 

      ۲  

مادرم به سینه میکوفت و میگریست وبقیه مبهوت مرانگاه میکردند.سام داشت دیوانه میشد.زیر لب غرید:

- یک میلیون بار گفتم زیادتوی بحر این کتابهای فلسفی و عرفانی غوطه ور نشو ...دیدی آخرش غرق شدی بدبخت!

حرفی نداشتم بزنم ولی خیلی گرسنه ام بود .تکه ای نان بدهان گذاشتم و گفتم :

- راستشو بخواین من بهیچوجه علائم فرتوت بودن رودر خودم حس نمیکنم...جدی میگم!

بطرزی جدی همگی داشتندبرایم دل میسوزاندند.باخودم فکرکردم که اگرآن زال سپیدموی ساعتی قبل جلویشان نشسته بود عجب حال نزاری پیداکرده بودند...

- ازکی متوجه شدی؟

این سوال خواهرم آوابود.جواب دادم:

- بلافاصله پس ازبیدارشدن از خواب.

- این یعنی پیش از دیدن خودت توی آینه؟

- ها!؟آره دیگه...

- گویا بااین جواب نقض نظریه عدم احساس فرتوت بودنم رااعلام کرده بودم چون همگی آه از نهادشان بلندشد.آواکه بغض کرده بود گفت:

- پس علائم و نشانه های ضعف و پیری رو احساس کردی وگرنه از کجا فهمیدی؟!

بدون شک همگی به نتیجه رسیدندکه این یک مشکل فیزیولوژیکی ساده و جاری درسطح نیست بلکه کنه ذات سلولهای تشکیل دهنده مرا متاثرکرده .بادرک عمق فاجعه خواهرم آوا نیز مانندمادرم به گریه افتاد.وضعیت از کنترل خارج شده بود.

ساعتی بعد روی تخت اورژانس بیمارستان دراز کشیده بودم و دکتر داشت مثل یک پدیده خارق العاده نظاره ام میکرد.

- سندرم فرتوتیت ناگهانی.

بنظر اسم شیک ومقبولی میآمد ونمیدانم خلق الساعه بذهن دکتر رسید یا واقعا در کتب پزشکی از آن نام برده شده بود .ولی بهر حال آرامشی موقت به خانواده من اعطاکرد به این دلیل که همگی  فهمیدند عضو نگون بخت خانواده شان درگیریک بیماری نادر یا ناشناخته نیست یا مثلا موردحمله یک ویروس جهش یافته که از آزمایشگاهی  گریخته، نشده است..

قرارشد از من یکسری کامل آزمایش بگیرندکه بلافاصله این کارانجام شد.

دکترعینکش راروی بینی عقابی خودجابجاکرد واندیشمندانه مرابرانداز نمود:

- عجیبه.

بااعصابب خرد ولحنی بی ادبانه در حالیکه حرف زدن و عینک جابجاکردنش را تقلید میکردم گفتم:

- جناب دکتر عجیبه یعنی چی؟میخوام بدونم که آیا پیرشدن من یک بیماری نادره یا یک وضیت عجیب غریب غیرقابل توضیح  یا شایدهم یک بیماری جدید؟

دکتر که انگار بااین قبیل برخوردها زیادهم بیگانه نبود بدون اینکه ناراحت شود حتی لبخندکی هم زد و جواب داد:

- ازنظرعلم پزشکی این نمیتونه بیماری تلقی بشه. بنظر میاد یک شتاب دهنده بیولوژیکی ذرات توی مکانیسم حیاتی بدن شما فعال شده،چارچوب زمان رو درهم شکسته وشاید فضا-زمان مربوط به شمارو خم کرده وبه یک کرمچاله دسترسی پیداکرده.این جاهاش ازقلمرو علم پزشکی خارجه .باید با یک فیزیکدان واگه جواب نداد شاید یه فیلسوف مشورت بشه...

-شما یه نفررو بمن معرفی کن .

- فیلسوف وفیزیکدان نمیشناسم .آشنایان من همگی پزشک هستن.

حقیقتا دستم بجایی بندنبود .به سفارش مادرم سراغ دعانویسی فرتوت رفتم که بزحمت میتوانست به صدای خارج شده از حنجره اش شتاب رسیدن به شنونده را بده چه برسد به اینکه بشود بااو درباره شتاب ذرات بنیادین بحث نمود.اززیر عینک ته استکانیش یک اشاره چشمی دادکه یعنی:چایتوبخور.

چای سردشده را بادوهورت بالاانداختم و منتظر شدم ذهنم راروشن کند.گفت:

- مسلما تو در خواب شاهد الهاماتی بودی .نبودی؟

- بودم...مسلم میدونم که بودم ولی چیزی یادم نیست.هیچی یادم نیست .

- مثل صندوقچه ای لبریز از اسرار باقفلی بر درش؟

شگفتا!!!امن که از صندوقچه حرفی نزده بودم .این فرتوت تیزهوش با صدای کم توانش چه دانشمندبزرگی بنظرمیرسید.اومسلماعالم به اسرارغیب بود.پرسیدم:

-پس شمااز همه چیز خبرداری.

چائی دیگری برایم ریخت و بااشاره چشم به نوشیدن پیش از سرد شدن چای دعوتم کرد.کنجکاوانه وتاحدودی هم محض مزاح پرسیدم:

- نکنه شماهم در خواب پیرشدی؟

- این چه سوالیه؟ مسلماهمه مادرخوابیم که پیر میشیم.

     ۳

اشک مادر بندنمیآمد:

- یعنی هیچی به هیچی؟ قراره تاابد اینطور بمونه؟خدایامن چه گناهی کرده ام که بایداین بلا سرم بیاد؟

محض دلجوئی جلو رفتم و در چهره چروکیده و مهربانش دقیق شدم:

- مامان شماالآن پیری..درست؟ این یعنی اگه مادرخدابیامرزتون زنده بود باید هرروز براتون اشک میریخت؟

مادراین جمله رامزاحی گستاخانه انگاشت و گفت:

- خیرنبینی اگه ریشخندم کنی یونس .من دلم خونه.

- ریشخندنمیکنم...

امادیگرادامه ندادم.بایدپیرزن رادرک میکردم .دیگرهیچ نگفتم و بگوشه ای خزیدم.همانشب در یک وبلاگ باشخص عارف مسلکی آشنا شدم بنام شهاب .برایش شرح قضایارانوشتم و او در جوابم نوشت:

چندروز میگذرد و تو هنوز در این فکری که چرا زود هنگام به سن پیری رسیده ای؟برایت مهم نیست که قفلی گران بر صنوقچه اسرار زده شده است؟

حیطه ادراکم قدری وسعت گرفت ولی هنوز میخواستم دلیل بیماریم را پیداکنم چون ناسلامتی من قرار بود تا یکهفته دیگر خواستگاری بروم.بااین شکل و قیافه مگر میشد؟

رشدموهای من زیاداست و حالا سفیدی تارهای موهایم داشت از بیخ و بن پدیدار میشد .بایددو کار انجام میدادم ،رنگ کردن مجدد موها و رفتن پیش یک گریمور متبحر.

موهایم رامجددارنگ کرده وسراغ گریموری رفتم که رفیق سام بود.گریم من بیشتراز سه ساعت بطول انجامید.سام میگفت:

-فرضا که دختره رو امشب گول زدی ،بعدش چی ؟

باعصبانیت به او نزدیک شدم بطوریکه هردودستش را بعلامت تسلیم ،  ناخودآگاه بالا برد وچندقدم  عقب عقب رفت.به او توپیدم که:

- مگه قراره همیشه این فرمی بمونم؟یه روز صبح بیدار میشم ومیبینم که  ناگهانی بحالت واقعی خودم برگشته ام.

وتوی دلم به خودم گفتم:

- حتمااین اتفاق میفته؟!...شایدهمینطوری بمونم.

بهرحال باید مثبت فکر میکردم.

شب خواستگاری فرارسیدوهمانطورکه حدس میزدم باتمسخرخانواده دخترمواجه شدم.آنهاباورنمیکردندکه من بیست وهشت ساله ام .حتی فهمیدند که موهایم را رنگ کرده و صورتم را بدست گریمورسپرده ام اصلاهم برایشان مهم نبود که من چه دوران پرتنشی رادارم میگذرانم یا اینکه مادر م تا چه حد نگران و دلشکسته است.جای شکرش باقی بود که با تیپا بیرونمان نکردند و مودبانه عذرمان را خواستند.پدر دختر بالبخندی که از هزارتا فحش خواهرمادربدتر و شنیع تر مینمود گفت:

- مارو ببخشید .شما خانواده محترمی هستین ولی نداجون فعلا قصد ازدواج نداره!!

قصد ازدواج ندارررره!...چه جمله مسخره ای .چرا وقتی داشتند قرارمدارامشب را میگذاشتند این حرف رانزدند؟من که میدانم چه چیزی دلشان را زد...من گور بگور شده !...البته من همه این حرفها رابعداز خارج شدن از منزل دختر و خطاب به سام و آوا زدم!

   ۴

مازان دغل کژبین شده،بابی گنه درکین شده

گه مست حورالعین شده،گه مست نان و شوربا...

چاره ای نبود،سعی کردم اهمیتی ندهم و منتظر شوم این سندرم لعنتی دوره اش راطی کند.ولی تاکی؟مجددارفتم پیش دکتر.اوگفت:

- چیزی که بنده درباره حالت غریب شما گفتم شرح یک بیماری نبود بلکه فرض بنده بود و اسمی که به اون وسیله ازش یاد کردم یک نام جدید بود که ابتکار خود خود حقیره.قصددارم در سمیناری که قراره ماه دیگه دردانشگاه...

بقیه حرفهایش را نشنیدم چون ادامه نداد بدین دلیل که من توی مطب نایستادم و سریعا آنجاراترک کردم.مرتیکه داشت فضل فروشی میکرد و گوئی قصدداشت بیماری مرا وسیله ای قراردهد برای مطرح شدن در محافل پزشکی عالم.

تنها پناهم منزل دعا نویس بود.طبق عادتی که از او سراغ داشتم اززیر عینک ته استکانی ضخیمش براندازم کرد و پرسید:

- فکراتو کردی پسرجان؟

-  درچه مورد؟

- پرداختن به دلیل ونه مشغول شدن به معلول.

- آره...میخوام ولی کمکم کنید شما...

- آفرین پسر خوب...پس اول قفل اون صندوقچه رو بشکن و بمن بگو چه ها داخلشه.

-  فکرنکنم اجازه داشته باشم .من اونشب توی رویابه این درک رسیدم که اجازه ندارم.

- تلاش خودت روبکن  که اجازه روبگیری.

- دقیقا ازچه کسی.

- از خدا.

 رعشه براندامم افتاد.کم مانده بود که بیهوش شوم.نتوانستم آنجابمانم وبسرعت خانه دعانویس را ترک کردم.

سخت بود.یک فرصت لازم بود .باید با خودم تنها میبودم تا میتوانستم چیزهایی را بیاد بیاورم آخردرک محتویات صندوقچه اسراری که آنشب در دامان اندیشه من گذاشته شده بود به این راحتیهانبود.

باتمرکزی مدام در طول چند شب بتدریج توانستم به خیال خودم قفل از آن صندوقچه مجازی بردارم .درکمال ناباوری آنراخالی یافتم!مثل دفعات پیش احساس کردم تنها مامن و ماوای من خانه دعانویس است .گرچه بظاهر ساده و کم حرف بود ولی جنس حرفهایش متفاوت بنظرمیرسید .جوری بامن گفتگو میکرد که گوئی همیشه مرامیشناخته است.بنظرمیرسید یک دریا آگاهی دارد ولی بجز جرعه ای نمیتواند بمن بد  بدهد.پرسید:

- هیچ؟!

-  هیچ!

- وتو قبول کردی؟

- نه ... نه باور ونه قبول...هیچکدام.

- ...و چرا؟

- چون غیرممکنه .من اونشب لبریزشدم ...

- ازهیچ نمیشه لبریز شد نه؟حرف تو اینه؟

- دقیقا.

- پس بیشتر تلاش کن .مسلماتوهنوزنتونسته ای اجازه بگیری...

-حرفش راقطع کرده و گفتم:

- میدونم که ثمره اون شب نمیتونه هیچ باشه... نه تنها طولانی و باصلابت و شگفت انگیز بود بلکه همه ی زندگی بود ...شاهدید...یعنی همه شاهدن که پیرم کرد.حرف من این نیست که نتیجه اون شب بزرگ و ملکوتی هیچ بوده حرفم اینه که شاید باید یه جای دیگه پی حقیقت بگردم.

- مگه جای دیگری وجودداره؟به هرجا که بری بجز هیچ هیچ نخواهی یافت!اون صندوقچه همه چیزه پسرم .مطمئن باش.توفقط به قابلیت نیازداری.قابلیتی که تورومجاز کنه به دانستن بیشتر.

- پس شما میگین ایراد از منه نه از صندوقچه؟

-  دقیقا همینطوره ...

واو مرا به اتاقی برد خالی از همه چیز.دررا باز کرد اماداخل نشدیم،ازمن  پرسید :

- تواینجاتوی این اتاق چیزی میبینی؟

- نه.

- درحدی مطمئن هستی که بگی اینجا هستی وجود نداره؟خداوجودنداره؟

- نه...نه!ابدا....من که کافرنیستم.

-پس اینجا و همه جا همه چیز هست ...هیچ فقط هیچه...وجودنیست.

مرابرد توی اتاقی دیگر .وارد شدیم اونجا یک تلویزیون بزرگ بود:

- نظرت درباره اینجاچیه؟

- اینجاهمه چیز هست...یه تلویزیون هم هست...

پشت بند کلمات من او ادامه داد:

- که خاموشه.

ومن هم تکرارکردم.

 - که خاموشه.

واوگفت:

- این حقیقت فعلی توئه پسرجان...خاموشی.این اتاق پره از امواج ماهواره ای، رادیوئی ،موبایل وغیره.درون این تلویزیون گیرنده ای قوی هست که میتونه قسمت زیادی از این امواج نامرئی رو به موجودیت عینی برسونه ولی خاموشه.گیرنده خودت رو روشن کن . اون صندوقچه خالی نیست.

وقتی که خواستم خانه دعا نویس راترک کنم نگاه نافذش رابمن دوخت وگفت:

- صبرکن وازمن نصیحتی بشنو...اگه تونستی چیزی ببینی دچار منیت وغرور نشوکه خیلی خطرناکه .خودت رو کنترل کن تادچاربلانشی.

گفتم : چشم.وبیرون آمدم .

سری به وبلاگ شهاب زدم ودنبال شیوه های تمرکز صفحات مجازی را مرور کردم ....پس از روزهای متمادی تمرین و تحمل ریاضت حس کردم ازطریق کشف و شهوددارم یک  چیزهایی رادرک میکنم.ذوق زده به منزل دعانویس رفتم ودق الباب کردم .دربازشد و در کمال تعجب یکی دقیقا شکل خودم را پشت در دیدم. کم مانده بود از حیرت و ترس قالب تهی کنم .برخودم مسلط شدم آنگاه باوجود اینکه بادعانویس رودربایستی داشتم ولی بخود جرات داده و جسورانه پرسیدم :

- سرکارمون گذاشتی؟تودیگه کی هستی؟

- دعانویس.

- چراخودتو شکل من درآوردی  مردمومن؟

- من اهل این کارهانیستم پسرم، اینا تصورات توئه.البته یه تصور که حقیقی تر از واقعیت جاریه.

- یعنی میخوای بگی بنی آدم در آفرینش زیک پیکرند!

وبلافاصله از لحن تمسخرآلودم خجالت کشیده و در ادامه اضافه کردم:

- بله...مسلما زیک پیکرند ...حالاباید چکار کنم؟

- چیزی دیدی؟

- نه به قرآن.

-پس برو ودیگه اینجا نیا...فقط خودت میتونی به خودت کمک کنی.هروقت چیزی برای اندیشیدن داشتی در این خونه به روت بازه.دوچیزیادت باشه :یکی اینکه اونچه در ذهن میگنجه در زبان نمیگنجه پس فهمت روانقدر کوچک نکن که به زبان بیاددوم اینکه توهیچی نیستی بجزاندیشه فراگیرکائنات،پس نگذار منیت احاطه ات کنه...منظورم همون منیتیه که گفتم هیچه!!فهمیدی؟

بااینکه نفهمیده بودم ولی سری تکان دادم و تلو تلو خوران از خانه بیرون آمدم.به خانه که رسیدم تازه فهمیدم چه اتفاقی افتاده وچه هادیده ام.بمحض ورود به اتاق جلوی چشمان بهت زده دهراسان آوا و مادر بیحال روی زمین افتادم.

      ۵

 یک مجموعه فشرده از نقاطی که حول یکدیگر ،سیاره وار میچرخیدندو از خود نورمیپراکندند کم کم به من نزدیک شد.کلیت مجموعه به شکل منظومه ها و کهکشانهائی بود به شکل بدن یک انسان درزمینه ای فضائی وسیاه که البته جزئیات چهره و بدنش را نمیشد دید.نمیدانستم باید در جزئیات نقاط سیاره گونه دقیق شوم که هرکدامشان بتنهائی حیرتزده ام میکردند ،یابه کلیت بدن انسان واری بنگرم که داشت بمن نزدیک میشد.پرسیدم:

- جلوترنیا.کی هستی .چی هستی.

صدائی توی مغزم گفت:

- نگران نباش ... 

خموش باش و زسوی ضمیرناطق باش

که نفس ناطق کلی بگویدت" افلا"

و توده نورانی بلافاصله در من مستحیل و بامن یکی شد.حالا جز فضای خالی چیزی نبود.فکرکردم که بایدحرکت کنم و بلافاصله شتاب گرفتم و پیش رفتم و....

چه مناظر باشکوهی جلوی چشمانم گسترده میشد.دریاهای آرام و نقره فام .کوههای سرسبز و سرکشیده در ابرهای سپید و لطیف و آدمهایی که نور از بدنهاشان متصاعدمیشد...همه آن آدمها را میشناختم ، همه بلااستثنا دوستان من بودند و اینها همگی از من منعکس میشدند و جسمیت می یافتندگویاتراوشات سیال ذهنم بودند.بااینکه خسته نبودم ولی کنار چشمه ای ایستادم.گویا باید از آبش مینوشیدم.آبی بغایت زلال و خنک و گوارا که وقتی نوشیدمش تازه تر از تازه شدم و هوش و ادراکم صدچندان شد.داشت خنده ام میگرفت از بلاهتی که سالها باآن دست به گریبان بودم.سادگی و صداقت از وجود همه چیز میبارید وخیالم بقدری راحت بود که دلم میخواست فقط پرواز را ادامه دهم.همه به طرفه العینی کنارم بودند...مادر ، خواهرم،برادرم،تمامی آنانی که دوستشان داشتم...از من پدیدمی آمدندودردرونم میخندیدند و شادی میکردند...وناگهان یکنفردردرونم گفت:بایدساعاتی راروزه سکوت بگیری.

    ۶   

خامش که بس مستعجلم،رفتم سوی پای علم

کاغذبنه بشکن قلم،ساقی درآمدالصلا.....

هنگامی که از جهان واقعی جداشدم وچشمانم را مجددا دردنیای مجازی باز کردم با صحنه رقتباری مواجه شدم.مادرگیسوان سفیدش راپریشان کرده بود و از خاکی که در مشت داشت برسر میریخت و ضجه میزد.آوا و برادرم هم حالی بهتراز او نداشتند.سام بمحض بهوش آمدنم باخوشحالی بطرفم پرید وبوسه برپیشانیم نشاند:

- داداش گل خودم...خوبی؟حالت روبراهه؟

ومن در آغازین لحظات روزه سکوت بودم وباوجوداینکه شدیدامایل بودم مادرم رادلداری دهم میبایست لب از لب باز نمیکردم.پیش رفتم ،مادررامهربانانه درآغوش فشردم وبردستانش بوسه زدم.ناباورانه در من نگریست .گویامنتظربودچیزی بگویم و سکوت من برترس و دلهره اش می افزود...

میگفتندومیگریستند.شکوه میکردند وشکوه میکردندو من همچنان لب از سخن فروبسته بودم.بتدریج اجسام تغییرماهیت دادند و همه جا مبدل به اقیانوسی پهناوروبیکران از ذرات درخشان،فعال ومعنادار شد.بدین سبب میگویم (معنادار)که بهیچوجه بااین شکل جدیدواقعیت احساس بیگانگی نمیکردم.حتی هنگامی که خواستم  به دست وپای خودم نگاه کنم بجز ذرات فعال و پرتلالو چیزدیگری ندیدم.ذراتی که عمیقاباشعوربودندوبه شیوه ای فراگیر بامن سخن میگفتند.حالادیگر نه من سردرگمی وجودداشت نه نه خواهرو برادرنگرانی ونه مادرگریانی.همه چیز ذره بود و حرکت بود و نور.ذراتی که بر جای آواوسام نشسته بودنددر بعضی جاها حرکاتشان کج و معوج بود و ذراتی که برجای مادر نشسته بودند بیحال و کم نور و مردد حرکت میکردند.ذرات زمین و دیوار و اجسام جامد بخاطر حرکت محدود و خشکی که از خود بروز میدادند قابل تشخیص بودندو پیدابود که آزادی عمل زیادی ندارند و مانند محبوسانی هستند که فقط میتوانند در چهاردیواری سلولهایی کوچک حرکاتی جزیی داشته باشند.ذرات اجسام جامد هم شعور داشتند ولی قدری کمتر ...

هرجسمی یک سازوکار ذاتامنظم داشت باخصوصیاتی منحصر به خود و کل جهان آن لحظات برای من مجموعه ای از ساز و کارهای متشکل از ذرات درخشان و فعال بود.سعی کردم ذرات شناور ی را که تشکیل دهنده مادر بودند سازماندهی مجددکرده و به آنها انرژی تازه ای ببخشم بهمین قصد رویشان شدیدامتمرکز شدم و وبازوم کردن روی یکی از آنهاالبته بصورتی اتفاقی ،گفتگوئی شهودی راآغاز کردم وخواستم که به حقیقت توجه کند واستحاله مرابفهمدوآنرازیانبار قلمدادنکند.

انگارموفق شدم چونکه حالت ذرات بتدریج به سامان رسید و حرکتشان به سرعتی نرمال نزدیک شدوآنهنگام که شادی را در عمق آن سازوکار حس کردم خیالم راحت شد ودرهمان راحتی خیال همه اشیا و ذرات رنگ باختند،تاریکی همه جارافراگرفت و خواب مرادرربود.

هنگامیکه بیدارشدم روی تختم دراز کشیده بودم و اولین چهره ای که دیدم صورت خندان آوابود که جیغی از سر خوشحالی کشید:

- بهوش اومد ...مامان ،سام...یونس هوش اومد.

چشمانم گویاتحمل نور محیط رانداشتند ،بستمشان و درهمانحال رطوبت لبانی را بر گونه ام حس کردم و صدای مهربان مادر که گفت :

- دردو بلات توسرم بخوره پسرگلم خوبی؟

- خوبم مادر...خوبم...خیلی.

- لامصب تو چند کیلویی؟فکر میکردم آدمای لاغر سبکن .

این صدای سام بود فهمیدم که او بغل کرده و تا تختخوابم آورده.گفتم:

- واقعا شرمنده....اصلا نفهمیدم چی شد یه دفعه...

-میدونم داداش...بی خیال.

    ۷

برات آمد برات آمدبنه شمع براتی را

خضرآمد خضرآمد بیارآب حیاتی را....

اصلانفهمیدم کی و چطور به خانه دعانویس رسیدم.در باز بود .واردشدم .پیرمرد درنماز بود.رایحه ای خوش درهمه جا منتشربودو وضع وحال خوبی را میشد احساس کرد.لحظه ای عالم ذرات مجدا برمن آشکارگشت ودیدم که همه چیز سامان داردوذره ای نقص دروجود شان نیست.

- بهتری ماشاالله پسر!...بهترهم میشی انشاالله.تموم این ناهماهنگیها وبحرانها لازمه رسیدن به معرفته.همیشه اولش آشفتگیه و بعدش نظم و آراستگی فرامیرسه .دستت رو بمن بده...

دستم را در دستانش گذاشتم و ناخودآگاه چشمانم رابستم و ثانیه ای بعد باز کردم.دربک گورستان بودم وبرسرگوری حاضرشدم که مردی آنجا درحال خوردن حلوای خیرات بود...

بگریز ای میراجل از ننگ ما از ننگ ما

زیرانمیدانی شدن همرنگ ما همرنگ ما

ازحمله های جنداووزخمهای تنداو

سالم نماندیک رگت برچنگ ما برچنگ ما

تنها بودم،فقط من  بودم و من.صدای دعانویس رادر درونم میشنیدم:

- این مرد که حلوا میخوره پسرهمون مردیه که جسمش داخل گور خوابیده .مردی که سه روز قبل دفن شده.

بازهم عالم نوروذرات بر من آشکارشد و ساز و کاری دیگر رادر مقابل چشمانم دیدم .ذرات نور در هم ادغام میشدند و باز ذراتی دیگر پدیدمی آمدند.صداگفت:

- ذره ذره را ونور نور را میجود...این است راز زیستن.زیباست نه؟

درست میگفت،زیبا بود.صدانجواکرد:

- زشتی یک توهمه.حقیقت فقط زیباست و دیگه هیچ.این ذرات که در هم میپیچن و باز خلق میشن دربالای گور حلوائیه که پسرمیخوره و در قعرگورکرمها ئی هستن که بافتهای مادی بدن اون میت رومیخورن.سازوکار یکیست وهیچ تفاوت ماهوی وجودنداره.والبته هیچ چیز مشمئز کننده ای هم وجودنداره.اگه ذهن تو ظاهربین نباشه، اگه تفکرتو به خطا نره و باطن رو ببینه تنها نظم و زیبایی خواهد دید.

- پس روح کجاست؟

- صورت و معنی توشوم چون رسی،محو شود صورت من در لقا.

- چرا من نمیبینمش.

- دردل هرذره تورادر گهیست،تا نگشائی بود آن در خفا.یعنی همه چیز در تو رخ میده چه متوجهش باشی و چه متوجهش نباشی خلقت وآفرینش الهی درجریانه و بدون خلل وحتی لحظه ای توقف اتفاق میفته .جهل تو اصل سازوکارخلقت رو زیر سئوال نمیبره .

مبهوت بودم ولی نمیخواستم باز هم به آن حالات نزار دچار شوم بهمین دلیل روی خودم کار اساسی انجام دادم و تصمیم گرفتم که مواجهاتم با هر چیزی هر چقدر عجیب باعث نشود خودرا ببازم.به خود گفتم:من در برهه ای از زندگیم قرارگرفته ام که بایدآماده پذیرش حقایق باشم.حقایقی که ممکن است در نظرم غیرعادی جلوه کنند.

از گورستان مستقیما به خانه رفتم درحالیکه دعانویس رانیز همراه خودداشتم!!

یک شمع ازاین مجلس صدشمع بگیراند

گرمرده ای ور زنده هم زنده شوی  باما

هیچکس توی خانه نبود .نشستم و ناگهانی یک فنجان چایی توی یک سینی استیل در برابرم دیدم .تصویرخودم رانیز بوضوح در سینی مشاهده میکردم.آوا گفت:داداشمون چطوره؟ماشاالله سرحالی قربونت برم.

- ممنون خواهر خوبم.

توی سینی استیلی که فنجان درآن قرارداشت تصویر آوا نمایان بود در حالیکه داشت تشکر میکرد:ممنون خواهر خوبم .

قراری راکه باخودم گذاشته بودم بیادآوردم.مادر ازدرونم  ناگهان جهید وبوسه ای بر پیشانیم نشاند:

- بهتری عمرمادر؟

بالحنی محبت آمیز و اطمینان بخش گفتم:

-الحمدلله..

ودرآینه ی سینی تصویرمادر بود که میگفت:الحمدلله.

دعانویس هم توی آینه سینی بود.او در سکوت نگاهم میکردوانگار درمعنای نگاهش نصایحی مبنی بر داشتن تحمل و درکی ورای تحمل و درکی که تا قبل از آن داشتم نهفته بود.یک چیزی از درونم بر تارو پود جسمم فشار میاورد ومیخواست پوستم رابترکاند و بیرون بجهد .مثل دفعه قبل ، ناگهانی اجتماعاتی ازذرات  نور باجنبشی متوازن پیش رویم به جلوه گری پرداختند.رقصی زیبا از رنگ ونور و گرمای مطبوعی که رایحه ای خوش از آن به مشام جان میرسید وشادی مطلق .....

روح یکی دان وتن گشته عددصدهزار

همچو که با د ام ها در صفت ر و غنی

من که در تحمل آن اوضاع،روان خود را ناتوان ویابه تعبیری نالایق میدیدم چشمهارابستم ترجیح دادم دیگرباز شان نکنم ،یعنی همانجابخواب فرو بروم.به خیال خودم چشمها را بستم ولی رقص ذرات هرگز درسیاهی خودخواسته بینائی چشمانم محونشد.دعانویس غرید:

- پسرجان حقیقت خلقت روشنائیه  چون سیاهی و نیستی خلق ناشدنیه.جهل تو که خودش هم مصداقی ازنیستیه باچشم بستن برروشنی، تاریکی رو(فرض) میکنه نه (خلق).

پیشترآ،پیشتر...چندازاین ره زنی؟!

چون تومنی من توام...چند( توئی) و( منی)؟

نورحقیم وزجاج...باخود چندین لجاج؟!

از چه گریزد چنین روشنی از روشنی؟

گریختن نه ممکن بود و نه صلاح.حقیقت رعنای بی غل و غش تمام قد در برابرم ایستاده بودومن باید باآغوش باز میپذیرفتمش .حقیقت بیرحم نبودواگر من جبهه نمیگرفتم واز جهالتم در مقابلش سپر نمیساختم عشقی را که از او میتراوید باتمام ذرات وجودم حس میکردم.گویا من تاکنون داشتم ناجوانمردانه مزیت لطفی بزرگوارانه را از خود دریغ میکردم ...

...کم کم  میفهمیدم که دارم از خوابی عمیق برمیخیزم .

صدادرمن نجواکرد:

- آنچه که در صندوقچه بود و تو هیچ میپنداشتیش همینهاست که تجربه شان میکنم.

- توتجربه شان میکنی یا من؟

- من....تو....او...اینها القابند و پاره های گسسته ای از اصل وجود در ذهن تو.همه را فراموش کن وفقط به یک چیز فکرکن .

- به چه چیزی؟

-  مختاری که به هرچیزی فکر کنی ولی تلاشت را براین بگذار که آن چیز واحد باشه.

- بازهم که داره سخت میشه. 

- نه اینقدر سخت که توتصور میکنی.ساده ترین روش روبرای پیداکردن حقیقت در پیش بگیرمطمئن باش نتیجه میگیری.حقیقت شفاف تراز آب چشمه سارانه.حقیقت زیباست وزیبائی همیشه ساده اس.پیچیدگیهارو تصورات مغشوش ماتولیدمیکنه پسر!

-گیجم نکن پیرمرد.

 - یک مثال برات میارم ...چیزهای مرکب پیچیده ترند یا چیزهای ساده؟ وبعداز خنده ای کوتاه ادامه داد:

- بذار بیخودی مبحث رو پیچیده اش  نکنم، عدد یک ساده تره یا میلیارد؟

- یعنی میخوای بگی به یک چیز فکر کنم؟ولی اون یک چیز رو چطور تصور کنم؟ عدد یک رو بعنوان سرسلسله اعداد میشناسم ولی اگر دو و سه و چهار و بقول تو یک میلیارد نباشه ،یک عددی بی ثمر ه .مثل یک دانه ای که در خاک هرگز رشد نمیکنه و بعدها به درختی با هزاران برگ مبدل نمیشه.

- دیدی پسر؟بازهم داری پیچیده اش میکنی،سختش میکنی.من بهت میگم به یک فکر کن که سرسلسله اعداده .بااین تفکر به یک فکر کن که دو و سه و چهار و یک میلیاردفقط تصاویر عددیک هستن در آینه های روبروی کثیری که تابینهایت قابلیت تکثیردارن...تا بینهایت!...میتونی یابازهم درگیر تصوراتت میمونی؟

- مگر آینه های روبروئی که تا بینهایت قابلیت تکثیر دارن خودشون تصورنیستن؟این یک نظریه خودستیزنیست؟

- چرا ...تصورهست اما یک تصور بنیادین نه خودستیز. ساختارو سازوکار همه چیز رو میشه بوسیله این تصور تعریف کرد.این تصور بنیادینیه که مغز بشر روبرای شناخت مادیات آماده کرده وازاغاز خلقت وجودداشته ولی مطمئن باش که تصوره.

- حرف آخرتو چیه؟تصور یاعدم تصور؟شناخت وحدانیت با مطالعه جلوه هاش یا شناخت اون بدون بررسی جلوه هاش؟

- شناخت خدای قادر متعال بابررسی و مطالعه جلوه های اون کاریه که دانشمندها و فیزیکدانها قرنهاست دارن انجام میدن واگه فکر میکنی هنوز به بن بست نرسیدن- که خیلی هاشان اعتراف میکنند دارند عمررا نه به تحقیق بلکه به بطالت میگذرانند- مطمئن باش بزودی خواهندرسید.حرف من اینه که توباید باعالم مجرد آشنا بشی.تمام.

- خب اون عالم مجردروبرام تعریفش کن.

...جوابی نشنیدم واز آن لحظه به بعد ارتباطم با دعانویس قطع شد .

دیگر نه در من بود و نه روبروی من .حس کردم به قعر ذهنم رفت و پنهان شد.

   ۸

ازآنروز به بعدچندین باربه در خانه دعانویس رفتم و منتظر ایستادم تا درراباز کند ولی هیچوقت این اتفاق نیفتاد.شاید اوهمه چیزراگفته و سررشته کاررابدستم داده بود ونیازی نمیدید حرفهایش رامجدداابرایم تکرارکند.

چندروز بعد من در لحظه ای ناگهانی  دوباره به حالت قبلی خودم بازگشتم یعنی شدم همان جوان بیست وهشت ساله باموهای مشکی و صورت صاف و زیبا.مادرو خواهرو برادرم لحظاتی چندخیلی ابرازخوشحالی کردند ومن در خواستگاری بعدیم  در یک لحظه حساس و نفس گیرجواب مثبت رااز دختر موردعلاقه ام  گرفته ونامزدکردم ولی نمیدانم چرادرهیچ کدام از این لحظات  ازته دل احساس شادمانی نکردم. صندوقچه اسرارهمانگونه سربمهر در من ماند و من برای همیشه در حسرت دیدن محتویاتش ماندم و از عمق وجودسوختم.ندای درونم خاموش شده بود واین کم مصیبتی نبود .تشکیک بیش از حد، افراط در سئوال وهزاران هزار تشبیه و تصور ،نادیده گرفتن آن چشمه زلالی که داشت از درونم میجوشید،اینها همگی مرا از ادراک سادگی وپاکی اصل وجود دور کردندونعمتی راکه ممکن بود نصیبم شود از من گرفتند...من باختم!

میندیش میندیش که اندیشه گری ها،چونفطتندبسوزندزهربیخ تری ها

خرف باش خرف باش زمستی وزحیرت،که تاجمله نیستان نماید شکری ها

دیگرحتی ستاره های آسمانم راهم نمیبینم وحتی...حتی صدای خودم رادر هیاهوی دانسته های پوشالیم نمیشنوم...سرم انباشته است از دانش پوچ اشیاء.

من گم شدم درپس آنچه از طفولیت تاکنون یادگرفتم .هنگامیکه حرف زدن وراه رفتن راآموختم از خوشی و غرور لبریز شدم .آنوقتها هیچکس نبود بمن بفهماند که راه رفتن خزیدن در خاک است ،من خلق شده ام برای پروازدرکائنات وهیچکس حالیم نکردکه آموختن  کلمه آغاز گفتن  نیست بلکه در ورای واژه ها خاموش شدن است..

 

                                                    پایان.

                           مهرداد میخبر_۶ خرداد ۹۶_قصرشیرین

 (اشعار:مولانا)

( سطور آخر:برداشتی آزاداز نوشته های  هارپوکرات دروبلاگش)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                        

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 7278
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

چهار شنبه 23 فروردين 1396 ساعت : 2:42 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
شعر:(بی تو)
نظرات

           (هرگونه استفاده ازاین شعربدون اجازه سراینده ممنوع میباشد)

بی تو نمیشوددنیای من به سر

صورت زمن مپوش زجرم مده دگر

درآخرین نفس آغازشو مر

نامحرمم ندان،همرازشومرا

بی تو نمیرسدهرآنکه میرود

من را به خود رسان،همسازشو مرا

درخیل راهیان راهم نمیدهند

هم رهنماوهم رهساز شومرا

جانم زکف شده،روحم شده تلف

جانی بمن رسان،احراز شومرا

***********************

آه ای تمام جان تا کی روم هدر؟

تاکی دوچشم کور تاکی دوگوش کر؟

تاکی زهجرتوخون جگر خورم؟

ازداغ بی توئی بشکسته شدکمر

ای آشنای دور ای معنی سرور 

مفتاح محبسم رادر کفم بنه

تاکه رها شوم زین حی بی اثر

                                   مهرداد میخبر.قصرشیرین ۲۹ اسفند۹۵

 

 

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5701
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 4
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1

چهار شنبه 25 اسفند 1395 ساعت : 1:29 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
قطعه ادبی:(وهمی مبهوت)
نظرات

ناگهان یکی سلام داد

آن هنگام که درخودتنیده شده بودم

چشمانی داشت با برقی ازحقیقت

ولحظه ای ایستاددر موازات

نزدیک ترازنزدیک

امادست نایافتنی

آن دیگری ردشد،خندید 

ورازهانیزسربه مهرعبورکردند

در خنده او آهنگ حقیقت مستور بود

دیدم،شنیدم

ولی در بندتاروپودوهم اسیر.

آه،من خیالی بیش نیستم 

حقیقت سلام میدهد،میخندد،میرود

ومن همچنان وهمی مبهوتم در موازات

 تشنه یک خیزش

از  مجاز به حقیقیت

از سایه به وجود

من وهمی مبهوتم

پرازنیاز رفتن

 

                     مهردادمیخبر-۲۰ اسفند۹۵

تعداد بازدید از این مطلب: 5683
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 5
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1

جمعه 20 اسفند 1395 ساعت : 11:18 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
شعر:(شب موعود)
نظرات

(   هرگونه استفاده ازاین مطلب بدون اجازه سراینده ممنوع است)

امشب همان شب است،گاه یگانگی

سوی خداشدن،یک بزم خانگی.

امشب همان شب است،هستم که بگذرم

مستی کنم ولو،ازکف دهم سرم.

نوری زهرطرف ،میخواندم:بیا!

باشوق میروم،بی شک وبی ریا.

امشب همان شب است،بایدرهاشوم

هستم که بگذرم،ازتن جداشوم.

امشب زنورحق،ذاتا منورم

من جسم نیستم،بی پا و بی سرم.

یارب چه میشود؟اینک کجاروم؟

این اولین شب است ،یاشام آخرم؟

                مهردادمیخبر_۷اسفند۹۵

تعداد بازدید از این مطلب: 6094
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 8
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2

یک شنبه 7 اسفند 1395 ساعت : 11:48 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
قطعه ا دبی:(شعربایدخودبیاید)
نظرات

شعرباید( خود )بیاید

فارغ از جبرزمان،قافیه،معنا

نسیم گونه،آرام وبی تقلا

 بگذردازکوهستان برفگیر

مسح کند تن خنک رودرا 

ورقصان طی کندنیزاررا

باضرباهنگ سبزعلف .

شعربایدبجوشدازژرفنای دره احساس 

وآبستن کندشوره زار ترین زمینهارا

 شعربایدهشیارکندمست را 

ومست کندهشیاررا

شعریک انتزاع بغرنج ازواژگان نیست

ناب ترین امکان بشراست

وموجز ترین بستر بیان.

شعراسطوره ترین همسفر موسیقیست

ونجیبترین مرکب معراج رسول.

شعرباید خودبیاید

حتی آنهنگام که همه چشم براهند

فارغ از جبرزمان،قافیه،معنا

بی شتاب،آرام و بی تقلا

باضرباهنگ سبزعلف

رقصان طی کند نیزاررا

وعطرحضورخدارا

آمیخته باخنکی نمناک رود

به مشام مدهوش مستان گنهکاربرساند

وبیدارشان کندازکابوس  شقاوت

یاکه هشیاران رنجوررا

مست کندبامی ناب توحید

وجملگی غرق شونددر ملکوت عمیق کلمات.

شعربایدخودبیاید

فارغ از جبرزمان،قافیه،معنا

دراستجابت دعا

نیازوتمنا

حتی پس از قرنها انتظار

 

                                مهرداد میخبر.اسفند۹۵

 

 

 

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 4828
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

سه شنبه 3 اسفند 1394 ساعت : 1:8 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
شعر:(قضاوت)
نظرات

(هرگونه استفاده ازاین اثربدون اجازه سراینده ممنوع میباشد)

چشم میبندیم بر تقصیرخود،میگشائیم لب به سب دیگران

مانمیبینیم عیب خویش را،بلکه میبینیم عیب دیگران

برمنزه بودن خودغره ایم،درخیال خویش چونان بره ایم

دیگران درچشم ما غرق گناه،ما ز دیدخویش به از دیگران

درقضاوت شهره شهریم ما،بس که تنها میرویم به محکمه

در مجازات نیزمابس خبره ایم،آنقدر که سرزدیم از دیگران

       *      *      *

                                                         مهردادمیخبر.۱اسفند۹۵

 

 

 

 

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 6149
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

چهار شنبه 27 بهمن 1395 ساعت : 1:41 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
ترانه:(حیوونا)
نظرات

          (هرگونه استفاده از این ترانه بدون اجازه نویسنده غیرمجاز است وسراینده حق                        دعوی قانونی را در صورت تخلف افرادبرای خود محفوظ میداند)

           ( حیوونا )

حیوونا،حیوونیا توی خیابونا ولن

خیسن و سرگردونن ،غرق توی آب و گلن

خسته ان ، گرسنه ان، منزل و ماوا ندارن

توزمستون سیاه آتیش و گرما ندارن

حیوونا،حیوونیاهیچی تودنیاندارن

توخیابوناولن،امیدفرداندارن

         *          *           *

 کی میگه حیوونای توخیابون فهم ندارن؟

ازبرکت خدای خودشون سهم ندارن?

نون حیوونا توی سفره های ما آدماس 

ولی افسوس ودریغ که آدمارحم ندارن

حیوونا ,حیوونیا هیچی تودنیاندارن

توی این قحطی دل نون واسه فرداندارن

          *        *          *

ازحقوق حیوونا آی آدما دم نزنین

وقتی  که سگهارو توی کوچه مسموم میکنین

بیخودی دیگه دم از غم نزنین

وقتی که گربه هارو زیر ماشین له میکنین

آدما! ژست حمایت ازحیوونا نگیربن

وقتی که تفنگ واسه کشتنشون پرمیکنین

حیوونا ,حیوونیا چیزی بجز جون ندارن

که اونم  شماازشون میگیرین

      *      *       *

حیوونا حیوونیاتوی خیابونا ولن 

بهشون خونه بدین

خیسن و سرگردونن،غرق توی آب و گلن 

لااقل اجازه ی لونه بدین

خسته ان،گرسنه ان،بهشون دونه بدین

     *      *       *

حیوونا ،حیوونیاتوی خیابونا ولن

سردن وپریشونن ،غرق توی آب و گلن

بهشون گرما بدین

بهشون تورو  خدا ...یه دل زیبا بدین

 

 

                          مهردادمیخبر.بهمن ۹۵

 

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5211
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

شنبه 23 بهمن 1395 ساعت : 1:56 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
داستان: اویک ستاره بود
نظرات

او یک ستاره بود

 

___________________________________________

صبح روز پنجم

درسحرگاه پنجمین روز،دقیقا ساعت4 بامداد بود که (ملو)بایک احساس ناجور متلاشی شدن جسم از خواب پرید!

خیلی بدوچندش آور بود...یک جورنیست شدن به بدترین شکل . دریک مقطع زمانی موهوم ،تکه تکه های بدنش  پخش و پلا اطراف اتاق ریخته و وجود مادی اش به فنا رفت.نیست شدن احساس عجیبیست که کمتر کسی قبل از مرگ حتمی آنرا درک میکند.بخصوص آن نوع از فنا که ملو تجربه اش میکردحقیقتا که یک نوع فناشدن وحشتناک بود.ملوفقط هنگامی به توهم بودن آن احساس مالیخولیایی و شدیدا کثیف واقف شد که دست به سطح تشک زیرش کشید و احساس نرمی ان به لامسه  اش منتقل شد. آنوقت بود که مطمئن شدیک کابوس نشات گرفته ازگرفتاریهای روحی گریبانش را گرفته بوده است  ...

   (ملو)به چالاکی از جا جهید،به هدف اینکه بصورت ناگهانی خودش را از ان حس نامیمون و دیوانه کننده رهایی بخشد.میدانست اگر لحظه ها را با تنبلی بکشد و کار  لحظه را  لحظات و دقایق بعد موکول نماید ان احساس زشت و سمج که داشت تهوع آورهم میشدبراحتی رهایش نخواهد کرد و چه بسا که تشدید هم بشودو در مغزش تا غروب همان روز رسوب نمایدوعملاباتاثیرمخربش مانع کاروفعالیت روزانه او شود.

همانطورکه گفتم (ملو)مثل بچه ها و با حالتی احمقانه ازتوی رختخواب با یک جهش چالاکانه برخاست و بعدطبق روال همیشگی چند قدمی را سکندری خورد و دستش را به لبه دیوار گرفت تا تعادلش را حفظ کند .اخرچشمهایش داشت سیاهی میرفت ...مثل همیشه ...افت فشار خون و باقی قضایایی که پشت بندش گریبانگیرآدم میشودبطورمنظم رخ داد.ملو دقیقا جریان همیشگی این مدل از جهش ناگهانی یعنی سیاهی رفتن چشم و سر گیجه و عوارض مرتبط با ان رامیدانست ولی  عادت داشت ازباورش دورشان کندکه شاید نیست شده و دیگر پاپیچش نشوند و دست از سر ش بردارندیک جور لجاجت مذبوحانه.لجاجتی که کاملا بی ثمر بود!

(ملو )براساس تجربه میدانست که سرگیجه اش بزود ی فروکش میکند ولی میدانست که آن احساس شوم و مالیخولیایی ترکیدن و تکه تکه شدن حداقل چند روزی را مهمان مغزش میماند و او را به یک نوع بلا تکلیفی و حیرانی دچار میسازد.او از پشت پنجره به ستاره های آسمان نگاهی انداخت و باخود نجوا کرد:

- آیایک ستاره هرگز از این تجربیات بد وکثیف دارد؟

.موقع خوردن نیمروی صبحانه اش سعی کرد از فرصت استفاده کرده وجواب سوالی را پیداکند:

آن احساس از کجا نشات گرفته بود؟هیچ چیز در این جهان بی دلیل نیست.آیاپیامی در آن کابوس نهفته بود؟ایادرگیرکشف و شهودشده بود؟

زیاد هم احتیاج به فکر کردن نداشت چون(ملو)ب شرائط روانی بدی داشت ودوران پرتنشی را میگذراند.اوبا وجود عهده دار بودن سرپرستی یک خانواده 5 نفره یعنی یک زن و 4 دختر قد و نیم قد درست یکماهی میشد که بیکار بود و داشت از یک میلیون و پانصد هزار تومانی که درحساب پس انداز ش داشت خرده خرده خرج میکرد...به امید یا فتن یک شغل درامد زا که تاپیش از اتمام مبلغ اندوخته اش بتواند بداد او برسد و از این کابوس بی پایان نجاتش دهد.حقیقت این بودکه در مخیله ملو هریک هزار تومانی که که آن سپرده حیاتی خرج میشد انگارکه یکقدم او و خانواده اش به پرتگاه خوفناک فقر نزدیک میشدند.آن احساس کثیف،آن شبه کابوس زشت میتوانست از حال بداین روزهای  ملو تاثیر گرفته باشد.

(ملو)صبحانه اش را با بی میلی وفی الواقع زورکی خورد .دوست نداشت بی اشتهایی و درنتیجه نخوردن غذاتکیده و رنجورش کندزیراکه لاغر و ضعیف شدن   به سه مدل عاقبت منتهی میگشت :

اول :مریضیهای ناشی از ضعف و سوءتغذیه .دوم:نحیفی وبدشدن ظاهرو هیکل  و متعاقب آن شنیدن اتهاماتی از اطرافیان مبنی بر اینکه (ملو)معتادشده  است! و...سوم:شنیدن یک سری نچ نچ از دور و نزدیک و عموما از سمت فامیل و آشنا.نچ نچ هائی که عمدتا بیانگر انواعی ازدلسوزیهای آبکی هستند.

بنابراین (ملو)ترجیح میداد کسی از حال ووضعش با خبر نشودچون میدانست عواقب ونتایج مضرآن از ثمراتش بیشتر است. خوشبختانه ملو یک آدم همیشه امیدوار وخوشبین بود.اواعتقادداشت که این وضعیت موقت است و اصولا هیچ شرایطی -چه خوب وچه بد-پایدار و دائمی نیست.
(ملو) هنگامی که خانه اش  را در شهرستان به قصد پیدا کردن کار در تهران ترک کرد از یک میلیون و پانصد هزا رتومان دارایی اش فقط صدهزار تومان برای خودش برداشت و بقیه اش را به دست زنش داد .اوبه زنش تاکید کرد که این بار بیش از پبش صرفه جویی کند تا که شاید فرجی شود و دری  تازه برای کسب روزی برویشان گشوده شود. کرایه خانه را دوسه روز قبل داده و خیالش لااقل بابت این یک قلم خرج تا برج بعدی اسوده بود.زنش موقع خداحافظی گفته بودآخ خ خ ملو...ی بی عرضه!ملوی بدبخت...هیچوقت نتونستی سر یک شغل وایسی ...عاقبتمون سیاهه ...سیاه.
.و (ملو)طبق معمول در جواب این جمله تکراری را ایراد کرده بود .جمله ای که اگر هم انرا بر زبان نمیاورد فرقی نمیکرد چون زنش آنرا از حفظ بود
:تقصیر من است عزیزم که شرکتهاپشت سر هم  ورشکست میشن؟ .من که دوست ندارم آواره این شهر و آن شهر بشم.خدا کریمه ناراحت نباش الحمدلله فعلاپس اندازی برای خرج کردن داریم .پناه بر خدا.اگه یه سواری داشتم باهاش خط تهرون کار میکردم وضعمون روبراه میشد...
 
و(ملو)دخترهای قد و نیم قدش را یکی یکی بوسید و براه افتاد.حالا بماند که (ملو)چطور و با چه هنری توانست با همان صد هزار تومان خودش را پس از طی مسافت 175 کیلومتر به تهران برساند و خرج خورد و خوراک و مسافرخانه این 5 روز را هم بدهد و حالا هم موجودی جیبش 70 هزار تومان باشد !! چه دلیلی دارد که من نخواهم بگویم و یا شما نخواهید بدانید؟بهرحال این هم یک نوع هنر محسوب میشود ...نه؟!  پس ترجیح میدهم بگویم چون گمان نمیکنم شرحش برای کسی جالب نباشد.
(ملو)باصرف 200 تومان -و البته پس از یک معطلی45 دقیقه ای برای اتوبوس خط واحدخودش را به ترمینال رساند.او پس ازیک معطلی یک ساعته در ترمینال و دو ساعت طی طریق با مینی بوس و صرف یک کرایه 5500 تومانی به تهران رسید و از انجا باپای پیاده بطرف مسافرخانه ای که از قبل میشناخت براه افتاد .در مسافرخانه مزبور قیمت هر شب اقامت در اتاق برای ملو حتی قابل چانه زنی هم نبود .سالن خوابگاه عمومی نیز هر شب 5000توان اب میخورد .ولی (ملو)با راهنمایی و سفارش یکی از دوستانش به راهکاری دست یافته بودکه عالی بنطر میرسید:خوابیدن در نماز خانه و روزی یکی دوساعت کمک کردن به مسافر خانه چی _که از قضا دست تنها هم بود_در نظافت اتاقها و راهروها.بهتر از این نمیشد .باور کنید (ملو)قبل از عزیمت به تهران شدیدنگران مخارج اقامت و خورد و خوراک بود و فکرش را هم نمیکرد با چنین پیشنهاد و سفارشی مواجه شود.حتی وقتی دوستش به صاحب مسافرخانه زنگ زد و سفارشش را کرد برایش قابل باور نبود چنین معضلی به این راحتی حل و فصل شود.تهیه و تناول خورد و خوراک هم برای (ملو)اصولا نمیتوانست معضل باشد زیرا وی فرد شکمباره ای نبود و معده اش را با هر خوراک ساده و پیش پا افتاده ای قادر بود پر کند .توی این 5 روز دو بار صبحانه نان خالی خورده بود .یک بار نان و گوجه و دوبار هم نیمرو .نهار هم بدون استثناء هرروز یک عدد فلافل 1200 تومانی  با یک نصفه نان اضافه .شام راهم با یک وعده نان خالی دو وعده نان و طالبی و دو وعده هم نان و بادام زمینی بو داده سر کرده بودکه این یکی  الحق به دهان (ملو) خیلی مزه داده بود.البته فکر نکنید نان و بادام زمینی بو داده برای ملو شام پرخرجی بوده است در حقیقت اوبا خریدن فقط 100 گرم بادام زمینی بوداده برای لااقل 5 یا شاید 6 وعده خودش را بیمه کرده بود. 
لازم است در این قسمت از داستانم شما را از یک اشتباه شناختی در باره ملوبرحذر داشته و تاکید کنم (ملو)  ابدا آدم خسیسی نیست و به افراد تحت تکفلش مخصوصا در زمینه خورد و خوراک سخت نمیگیرد.زن و بچه ملو لااقل دو روز یکبار گوشت و برنج میخورند و ملو و زنش هرگز نمیگذارند دختر هایشان حسرت میوه ،خوراکی یا تنقلات داشته باشند .بهمین دلیل هم بچه هایشان سالم و شاداب هستند.ملو معتقد است پدر و مادر و خصوصا پدر موظفندمحرومیتها را از دوش بچه ها به دوش خودشان منتقل کرده و با کم خوردن و کم پوشیدن زمینه را برای بهره برداری بهتر و بیشترفرزندان خود از امکانات موجود زندگی فراهم سازند.  
ظرف نیمرو را که داشت میشست به این فکر کرد که مبلغ موجود در خانه کفاف بیش از یک ماه را خواهدداد و هنوز میتواند تمرکزش را برای یافتن کارحفظ کند و نگران بی خرجی ماندن زن و بچه اش نباشد  ولی مشکل فقط این نبود . دل ملو برای دخترها و زنش تنگ شده بود .کم پیش می امد که او بیشتر از یکروز خانه را ترک کند .ولی چه میشد کرد؟زندگی است دیگر.باز هم آن حس تکه تکه شدن و پودر شدن و نیست شدن بجانش افتاد.حتی بوی مشمئز کننده خون و گوشت قیمه شده ی تن هم توی بینی اش افتاد و کم مانده بود حالش را دگرگون کند .مسافرخانه چی سرک کشید توی اتاق خانه داری و بنرمی تعیین تکلیف کرد:محمد لطوف جان ناشتایی که خوردی .واس ایکه به کارات زودترم برسی دست بجنبون ...ای قربونش!!
مرد خوش زبانی بود .کارکردن برایش زور نداشت .(ملو)بارضایت خدمتش میکرد.
شب بود،حالا (ملو)تی نخی را داشت توی راهرو روی سنگهای کف میسراندو پیش میرفت.مسافرخانه چی دیروز غروب به او پیشنهاد کار دائم هم داده بود ولی با حقوق ناچیز اما خورد و خوراک ....برای ملو صرف نمیکرد عمرش را دور از خانواده توی مسافرخانه بگذراند برای ماهی فقط 700 هزارتومان.جوابگوی مخارجش نبود .تی را توی حمام شستشو داد ودر جای مخصوص گذاشت که آبش بچکد .توی دلش گفت:نه...700خیلی کمه.دو تا مدرسه رو... یه شیر خوره...نه...کمه.زنم بنده خدا چند ساله رنگ مانتوی نو به چشم ندیده زبان بسته ...آخ ایکاش یه سواری داشتم ...وبعد چشمش از پشت پنجره به ستاره های توی آسمان افتادو با خودش نجواکرد:
- یک ستاره دغدغه زن وبچه و حقوق و مدرسه و بچه شیر خوره و زن وبچه لخت و عور وحسرت به دل را ندارد.فقط نور است .نور مطلق.
 
صبح روز دهم
ساعت 4 و نیم صبح بودواگر تاثیر آمپول مسکن نبود درد دیوانه اش میکرد .یک زور گیرخدانشناس دیروز دم غروب چاقو را درست توی نرمی کشاله رانش جا گذاشت و در رفت آنهم با 50 هزار تومانی که کل دارایی (ملو)بود.شانس اورده بود که نزدیکیهای مسافرخانه لختش کردندو بعضی ها که او را میشناختند به صاحب مسافرخانه خبر داده بودند و بعدش هم بیمارستان وعمل وباقی ماجرا.مگر جرات میکرد یا دلش میامد به زن و بچه اش خبر دهد؟مسافرخانه چی گفته بود:محمد لطیف جان صدبار گفتم اینجا محله بی در و پبکریه... ادمو توی یک ثانیه لخت میکنن .ولی اتفاق دست ادم نیستش که ...از شیر مادر حلال ترت پول بیمارستان .اگه میخوای خوب که شدی برگردی شهرستان کرایه تم روی چشمم میذارم و میدم .وظیفه مه .کسی رو نداری بعد از خداجز من .و (ملو )که شرمنده لطف او بود و احساس دین میکرد تصمیم گرفت همانجا کار کند.

مسافرخانه چی آدم بدی که نبود هیچ خیلی هم آدم خوبی بود.اودست ملو را آنجا برای کارهای نظافت و اینجور چیزها بند کرد .بارهاگفته بود:خودم دورانی بدتر از اینها را گذرانده ام .میفهمم چه میکشی .

ملو دوست نداشت شب حادثه را بیاد بیاورد ولی خاطرات لجام گسیخته تر از آنی هستند که گوش به فرمان ما باشند.متاسفانه آنها در رفت و آمدشان اصلا اهمیتی به خواستمان نمیدهند.ملو خیلی دوست داشت خاطره آنشب شوم برود و دیگر برنگرددولی بد مصب حوالی مغز ملو پرسه میزد و هروقت که دوست داشت خودنمایی آغاز مینمود و مثل یک تراک از سی دی که روی تکرار افتاده باشد پشت بند هم توی مخیله ملو نمایش داده میشد . خصوصا تکه دردناک فرو رفتن چاقو توی ران ملودر هر سری ازآن نمایشهای مکرر؛خودش دهها بار تکرار میشد و درد ملو را تازه تراز قبل میکرد.

ماشین لباسشویی خراب شده بود.در حین اینکه ملو ملحفه هارا توی  تشت ریخته بود و داشت رویشان پودر میپاشید ؛تصاویر ذهنی آنشب بدتر از قبل کلافه اش کرد .بااینکه وقت تنگ بود و میبایست به دستور مسافرخانه چی تا افتاب توی اسمان است ملحفه ها را شسته و خشک کند ولی بر اساس عمل به یک تدبیر که خودش اندیشیده بود تصمیم گرفت لختی بنشیند وپس از یک مرور دقیق بر وقایع شب حادثه سعی کند آن خاطره ازار دهنده را از مغزش جارو کرده و برای همیشه دور بریزد .نمیدانست موفق خواهد شد یا نه ولی بهرحال این تنها راه حلی بود که بنظرش میرسید.اگر همان بار اول از هجوم تصاویر-علیرغم تمایل درونی اش- استقبال کرده بودوجبهه نگرفته بودحالا مجبور نبود باترس و لرز منتظر پاتک زدنهای گاه و بیگاهش باشدو هی عذاب بکشد که:کی دوباره خواهد آمد؟

ملو داشت پس از یک روز آزگار جستجوی بی وقفه و کشنده برای پیدا کردن کاری که در آمد مکفی داشته باشد (وگرنه کار ماهی 400 و سیصد  که فت و فراوان بود!)به مسافرخانه بر میگشت که حس کرد  توی یک کوچه باریک کسی دارد تعقیبش میکند.اولش جدی نگرفت چون خودش را عددی نمیدانست که حالا کسی هم بخواهد مثلازاغ سیاهش راچوب بزند.چند کوچه را که طی کرد شک نیم بندش تدریجاو به طرزی باور نکردنی به یقینی هولناک مبدل شد و عرق سردی تمام تنش را فراگرفت .اگر میگویم (بطرزی باورنکردنی)دلیلش این است که ملو همینجوری که داشت قدم میزدبا دیدن سایه خودش روی دیوار و شنیدن صدای قدمهای مردی که پشت سرش با حفظ فاصله راه میرفت یاد یکی از فیلمهای  دلهره آوری که قبلا دیده بود افتاد و خودش را جای هنر پیشه ای فرض کرد که یکی داشت تعقیبش میکرد .با این فرض و خیال بچگانه یک جورهایی خوش بود و لبخندی هم گوشه لبش داشت شکل میگرفت که بخودش آمد و دریافت که حقیقتی تلخ وجوددارد و آن هم این است که مردی واقعا در حال تعقیب اوست .ولی چرا؟ ملو ایستاد که جواب سوالش را بگیرد .تعقیب کننده پشت دیواری قایم شد و آه از نهادملوبرخاست.اگر کوچکترین شکی در وجودش مانده بود حالا دیگر یقینی تمام و کمال داشت جای آنرا میگرفت .

ملوخسته بود ولی بزحمت بر سرعت گامهایش افزود تاشاید بتواند از مهلکه ای که درانتظارش بود بگریزد ولی تعقیب کننده چالاکتر از وی بنظرمیرسید و بزودی خودش را به ملو رساند....

آه....ای احمق ترین آدم عالم!ملوی بیفکر!آدم عاقل دارو ندارش را توی جیبش میگذارد در این جنگل وحشت وبیرحمی؟دراین گرگ بازار ؟دراین...اینهارا ملو به خودش میگفت هنگامی که آن لندهور بیرحم حیوان صفت داشت با ملوی ضعیف کلنجارمیرفت که دارائیش را برباید و برود.ملو بدنی ضعیف داشت درست،ولی پردل بود و قصدداشت تا آخرین نفس در حفظ حق زن و بچه اش بجنگد ...و جنگید و چاقو خورد و مال از کف داد .به طرفه العینی آن یابوی چموش گریخت و ملوی در خون غلطان را تنها گذاشت با چشمانی دردمند و دوخته به ستاره های آسمان:

- کدام ستاره تا بحال اینطور بیگناه زخم خورده ؟کاش ستاره بودم!

جیبش حالا از قلب مومن ،از قلب خودش حتی،پاکتر بود.رویش را نداشت که برای خورد و خوراک از صاحب کارش پول بگیرد .خیلی گرسنه بود .مخصوصا که خون زیادی هم ازش رفته بود و باید تقویت میشد .مردم این دوره و زمانه از فرط گرفتاریهای عدیده دیگر مجال فکر کردن به مشکلات اطرافیانشان را ندارندومسافرخانه چی هم بهرحال یکی از همین مردم بود.

ملو تنها بود.آخرهای شب یکی از مسافرها آمد و کمی یخ خواست .یک پاکت پیتزا دستش بود که بوی عطرش ملو را دیوانه میکرد.یخ را به او داد و توی رختخوابش دراز کشید .از پشت پنجره ستاره ها معلوم بودند.ملو یک قرص کامل نان خشکیده که ته سفره یکی از مسافرها بود را آنشب بعنوان شام خورده بود.از خانه زنگ زده بودند و زنش گفته بود که چندروزی مهمان داشته،محض آبرو داری قسمت زیادی از پول را خرجشان کرده و باقیمانده چنگی به دل نمیزند و آن لحظه سرمای عجیبی توی تن ملو دویده بود ....اگر پول ته میکشید چه باید میکرد؟ تا سربرج بیست روز باقی بود .ملو باید پول بیمارستان را به صاحبکارش برمیگرداند .او گفته بود حلالت ولی اگر میگرفت چه؟؟

هی توی جایش غلت میخورد و عذاب میکشید ،همیسه با خودش فکر میکرد که این نوع عذاب کمتر از عذاب دوزخ نیست .کیسه بیماری و نداری و بی آبروییهای ناشی از آن وحشتناکترین عذابها را برای آدم مقیدی مانند ملو در پی داشت:

_کاش ستاره ای بودم در این آسمان . نه سرما میفهمیدم چیست نه گرما.نه گرسنگی و نه مریضی و نه غصه زن و بچه ...

گمان میکنم  عاقبت خدا در آن لحظه آرزوی ملو را شنید .....

صبح روز بعد که مسافرخانه دار سررسید ملو نبود .در را که گشود اقیانوسی از نور از در اطاق بیرون ریخت.راه پله هارا پیمود و به در آهنی  خرپشته کوبید و بازش کرد....خورشید ناگهان پرنور تر از همیشه شد .فقط برای یک لحظه...وبعد باز هم همه چیز مثل اولش شد.شهر،مسافرخانه،حتی ساک لباسهای ملو .همه سر جایشان بودند .ولی ملو نبود .اگر کسی حساب کتاب ستاره های آسمان شب را داشت میفهمید که یک ستاره به آن اضافه شده است.ستاره ای به آسمان بازگشته بود.

                                                            تمام

                                                     مهردادمیخبر.آبان۹۴

                                                                                                                        
 
تعداد بازدید از این مطلب: 6226
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 10
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2

جمعه 19 آذر 1394 ساعت : 10:35 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
3پله تاداشتن سیمائی نوین و قدرتمند
نظرات

سه پله تا داشتن سیمائی نوین و قدرتمند.

مهرداد میخبر

_____________________________________________________________________

Image result for ‫عکس سریالهای ایرانی‬‎

در سیستم رسانه ای کشور ما اتفاقات نگران کننده ای در حال وقوع است و بی توجهی یا کم توجهی به این اتفاقات متاسفانه ممکن است طی طریقی ناگزیردریک کجراهه ی بدون بازگشت را در پی داشته باشد.شبکه‌های مختلف و رنگارنگ ماهواره‌ای در چند سال اخیر با پخش برنامه ها؛فیلمها وسریال‌های عمدتا"بی‌محتوا مخاطبان ایرانی را به سوی خود جذب کرده‌اند.این واقعیت بهیچوجه قابل کتمان نیست و البته با قبول این واقعیت یک سئوال مهم نیزقابلیت طرح میابد:

(آیاراهکاریا راهکارهائی برای مقابله ی درست"ازجنبه فرهنگی و ساختارگرایانه ،نه قهری و جبارانه "با هجمه‌های فرهنگی این فیلمها وسریال‌ها وجودداردیانه؟)

جواب سئوال اخیر(آری)است ولی این جواب ظاهرا"کوتاه تفسیری عمیق و گسترده رادر پی دارد . شبکه‌های فارسی زبان ماهواره ای و بخصوص چند شبکه ی پر مخاطب که هویتشان برای همگی معلوم است توانسته اند مخاطبان بسیاری را به سوی خود جذب کرده و به پای تماشای سریال‌ها ؛فیلمها و برنامه‌هایی بنشاند که عمدتا"متناسب با فرهنگ، دین و عرف جامعه ایرانی نیستند. این سریال‌ها  و فیلمهابا ایجاد جذابیتهای تصویری؛تابو شکنیهای ماهرانه و موذیانه و نمایش انواع متنوعی از روابط اغلب نامشروع (که ظاهری مشروع یافته اند) توانسته اند کشش زیادی را در میان مخاطبان ناآگاه خودایجاد کنند.کششی که اگر در ابتدا قبحی راباخود همراه داشت ولی اکنون توسط بسیاری از مخاطبان پذیرفته شده است بطوریکه کل افراد خانواده از بزرگ و کوچک پای دیدن تصاویری مینشینند که تا پیش از این دیدن آنها را برای همه اعضای خانواده غیر مجاز میدانسته اند.

من سه پله برای رسیدن به رسانه ای که بتواند با این هجوم خزنده مقابله کند اندیشیده ام که در ادامه خواهید خواند. پلکان نخست واولین و مهمترین و تاثیر بخش ترین راه مقابله بااین نوع جدی و خطرناک از هجمه ی فرهنگی، توجه به شکل و سیاق برنامه سازی در صدا و سیما است.

Image result for ‫عکس سریالهای ایرانی‬‎  

پله ی اول: ذائقه سازی 

 پله ی نخستین مقابله با این تهاجمات اقدام به تولید و ساخت برنامه‌هایی استوار بر اصولی چون ایجاد جذابیت و تکیه برموازین اسلامی میباشد.درحال حاضر به سبب توسعه روز افزون و سریع وسایل و گزینه های متنوع ارتباطات جمعی مانند ماهواره و فضای مجازی به صورت لجام گسیخته و تقریبا"غیر فابل کنترل، تنوع کاذبی در ذائقه ی مخاطبان ایجاد شده است .این تنوع موجب بالا رفتن سطح انتظارات نابجای مخاطبین شده است، اگر بخواهیم فضای رسانه ای را مدیریت شده و با شرایط ویژه که پایه آن بر اساس گفتمان فرهنگی انقلاب اسلامی تایید و اجرا شود را داشته باشیم این اتفاق رخ نمی دهد مگر اینکه بتوانیم درجهت تامین ذائقه مخاطبان و یا حتی ذائقه سازی در میان مخاطبان داخلی و خارجی گام برداریم تا آنها بتوانندمشتاقانه و خودجوش  به دیدن برنامه های تولید ما روی بیاورند.

 باید براساس موازین اسلامی واجکام مترقی مذهب تشیع در مقابل جریانی که رسانه ها را مدیریت کرده و آنها را منحرف می کند وارد شده و تأثیرات درست ودلخواه خودمان را در این فضا ایجاد کنیم. به همین دلیل لازم است که صدا و سیما ضمن توجه به جذابیت و تنوع در تولیدات خود به این فضا ورود پیدا کرده و موجب شود که مخاطبان از دیدن برنامه های به ظاهر جذاب و در باطن منحرف ماهواره ها دور شوند. البته اشتباه تصور نشود،خدای ناکرده این بدان معنا نیست که ماایده آلهای حودرا فراموش کنیم، از خط قرمز ها بگذریم و خاکریزهای تدافعی خود را تخریب نمائیم بلکه باید با جدیتی بیشتر در جهت تولید برنامه ها و سریال هایی گام برداریم که ضمن رعایت اصول وحفظ اصالت های دینی و فرهنگی بتواند بصورتی خودجوش مخاطبان را از دیدن شبکه های منحرف ماهواره بازدارد. مازمانی می توانیم در مقابل هجمه های فرهنگی ایستادگی کنیم که در صداو سیمابرنامه سازی صحیح و اصولی صورت بگیرد و این برنامه سازی تنها در اختیار خواص نباشد. کپی کردن کورکورانه نیز راه مناسبی برای مقابله با این تهاجم ها نیست چون نسخه ی اصل همیشه بیشترین جذابیت را برای مخاطبان دارد. همانطور که گفتم باید ایده سازی کنیم و از این ایده هانیز بهترین استفاده را بنمائیم.

 توجه کردن به اندیشه های والا و  محتوامحور بودن به خودی خود برای یک اثر نمایشی ایراد محسوب نمیشود،این توجه ننمودن به قالبهای جذاب است که اجبارا"محتواهای عالی رابلا استفاده باقی میگذارد.محتوامحور بودن نباید موجب دور شدن سریال‌هاو فیلمهای مااز ویژگی سرگرم کنندگیشان بشود.رسالت اول هر برنامه تصویری در درجه اول سرگرمی است بنابراین اگر بتوانیم این ویژگی را رعایت کنیم می توانیم آرام آرام محتوا را نیز به گونه ای که مخاطب احساس شعاری بودن نکند وارد برنامه ها و سریال های خود کنیم، ماباقدری توجه و تفکر و تعمق می توانیم با وجودهمه ی کمبودها و محدودیت ها؛کارهایی جذاب و مخاطب پسند ومتناسب با فرهنگ خودمان بسازیم زیرا ما از لحاظ قصه، درام، ساختار، جنس و نوع کارگردانی و بازیگری و... برای تولیدبرنامه های جذاب چیزی کمتر از صنعت رسانه ی کشورهای دیگر نداریم.ماهم اکنون فقط استقبال مردم را کم داریم .بدون شک اگر مردم حامی و پشتیبان ساخته ها و تولیدات سیما باشند ،رسانه ملی هیچگاه دچار بحران ، رکود و مشکلاتی که امروزه شاهدش هستیم نخواهد شد. مردم از سیما چه می خواهند ؟ چه اتفاقی باید در تولیدات سیما بیفتد که مردم حامی آن باشند؟ سیما به عنوان یک رسانه ی مردمی و ملی، می بایست انعکاس دهنده فرهنگ ، تاریخ و به طور کلی هویت مردم باشد و اگراین رسانه  در خدمت غایات فرهنگی و هویت این سرزمین باشد ، بدون شک مردم آنرا از خودشان و در خدمت خودشان می دانند ،همواره حامی و مشوق آن خواهند بودو مشکل کم مخاطب بودن برطرف خواهد شد .

 میتوانیم و لازم است که با فرم و ساختار جدید، کارهائی متفاوت را به مخاطبان ارائه بدهیم و آنها را از ماهواره بیزار کرده و جذب برنامه های تولیدی کشور خودمان کنیم.متاسفانه یک سری سیاست های تکراری در برنامه و سریال سازی مدام تکرار می شود که مخاطبی هم جذب نمی کند، ما ثابت کردیم که می شود با فرم و ساختاری جدید در چهارچوب قوانین و خطوط قرمز داستانهائی جذاب و پر کشش را به مخاطب ارائه کنیم و حتی با ساخت سریالهای جذاب نه تنها مخاطبان کشور خودمان را داشته باشیم بلکه در سطح بین المللی نیز جایگاه خوبی پیدا کنیم و رقیبان را کنار بزنیم.کافیست نگاهی به سطح هنری سریالهای کشوری مانند ترکیه بیندازیم و خودرا بیش از پیش باور کنیم .با یک مقایسه کوچک میان تولیدات تلویزیونی ترکیه و کشور خودمان میتوانیم بصورتی بسیار واضح اختلاف فاحش سطح حرفه ای و محتوائی مابین آنها راحس کنیم .تولیدات تلویزیونی ترکیه در باطن ساختار دراماتیکی وسطح هنری شدیدا" نازلی دارند.چندموضوعی بودن سناریوها،توجه بیش از حد به احساسات سطحی و نداشتن منطق داستانی در بیشتر نقاط عطف داستانی در این سریالها بیدادمیکندوفی الواقع تنها چیزی که این کارها را بظاهرسنگین و زیبا وآبرومندانه جلوه میدهد تکنیک بازیگری و کیفیت تصویر برداریشان  است و البته باز بودن دست سازندگان از لحاظ مالی و اقتصادی برای ایجاد جذابیتهای بصری هوش ربا و اغواکننده.

Image result for ‫عکس سریالهای ایرانی‬‎

  پله ی دوم:باز گذاشتن درها.

 ایجاد جذابیت در سریال‌ها ی ایرانی یکی از راهکارهای مقابله با سریال‌هایی است که از سوی شبکه‌های ماهواره‌ای پخش می‌شود.ما بدون آنکه بخواهیم خطوط قرمز خودمان را برهم بزنیم باید به سمتی برویم که تولیداتی متنوع و جذاب داشته باشیم، یعنی مسائلی که در چهارچوب شریعت و قوانین کشورمان وجود دارد را رعایت کرده و در عین حال جذابیت های بصری و محتوایی لازم را برای مخاطب ایجاد کنیم.این کارحقیقتا"کاریست بسیارمشکل اما قطعا" شدنی.  باید برای ایجاد جذابیت در سریال ها از صاحبان اندیشه های بکر و متفاوت دعوت کرده و روش های رسیدن به این جذابیتها را بدون شکستن خطوط قرمز خود بررسی کنیم.خوشبختانه ایران سرزمین استعدادهاست .کافیست انحصارگرائی را فراموش کنیم ،در ها را باز بگذاریم و از برنامه سازان مستعد بدون هیچ حب و بغضی استقبال کنیم و آنگاه ببینیم چه گنجهائی داریم که خودمان از آنها بی خبریم.

 بدون شک سازندگان سریالهای ماهواره ای خطوط قرمز زیادی را در مسیر خودنمیبینند  ودستِ بازی برای ایجاد جذابیت دارند که البته این نوع از جذابیتها در فرهنگ، دین و عرف ما تعریف نشده و بهیچوجه نمیتوانیم برای تولید برنامه ها از آنها استفاده کنیم، اما صداو سیما پیشتر از اینها به کرات ثابت کرده است که با دست گذاشتن روی سوژه ها و دغدغه های مردم و به کار گرفتن افراد متخصص و مستعدمی تواند در جذب مخاطب بصورتی موفقیت آمیز عمل کند.(سریالهای کمدی نود شبی پربیننده،خط قرمز،امام علی"ع"،مختارنامه،روزی روزگاری،سربداران،هزاردستان،نرگس،پس ازباران،ستایش و...رابیاد بیاورید).

یادمان نرود...باور کنید ما نیروهای بسیار ماهری در حوزه بازیگری، کارگردانی، فیلمنامه نویسی ورشته های دیگرهنر رسانه های تصویری داریم.

Image result for ‫عکس سریال نرگس‬‎

پله سوم:هماهنگ سازی با واقعیات  

باورپذیری در خط سیرهر داستان نکته مهمی است. مخاطب یک فیلم یا سریال باید با داستان و کاراکترهای آن همذات پنداری کند. اگر این باورپذیری وجود داشته باشد آنگاه بیننده می تواند داستان و شخصیتهایش را دوست داشته باشد و زمانی که این احساس دوست داشتن به وجود آمد آنوقت می تواند فیلم را با کمال میل ببیند. آدم ها، روابط و همه آنچه که در یک فیلم وجود دارد باید با واقعیت زندگی هماهنگ باشند. چرا هنوز که هنوز است مخاطبان نسبت به فیلم های قدیمی احساس خوشایندی دارند؟بنظرمن دلیل آن این است که شخصیت های آن فیلم ها درجریان سیال زندگی روزمره ی مردم وجود داشتندو آدمها ی فیلمهاهمان آدمهایی بودند که مخاطب هرروز در کوچه و خیابان با آنها برخورد می کرد..پله سوم درست بعداز پله دوم است و نمیشود بایک گام از پله ی اول به سوم پرید.اگر برنامه سازانی جدید با دیدگاهها و تفکراتی نو ین وارد صدا و سیما شوند آنگاه می توانیم شاهد سریال ها و برنامه هایی باشیم که متفاوتند وروح تازه ای در آنها دمیده شده است.

 درخاتمه باید عنوان کرد که مقابله با تهاجم فرهنگی این شبکه‌های ماهواره‌ای اگر با توجه به موارد ذکر شده بالایعنی رعایت مسائلی همچون ایجاد جذابیت کافی در سریال‌ها و برنامه‌های داخل کشور،رعایت اصل همذات پنداری در فیلمنامه‌نویسی، ورود تفکرات و افراد جدید به عرصه سریال و برنامه‌سازی در تلویزیون، ورود مضامین و مسائل روز جامعه با رعایت خطوط قرمز در موضوعات سریال‌ها، هماهنگی موضوعات با واقعیات زندگی و... باشدپروسه ای موفقیت آمیز خواهدداشت واین نکته مهم را نیز نمیبایست از خاطر برد که همین الآن هم دیر است .باید سریعا"دست بکار شد .همانطور که در سطور پیشین باذکر نام تعدادی از سریالها گفتم، صدا و سیما در سال‌های قبل ثابت کرده است که می تواند با رعایت قوانین و بهره بردن ازافراد حرفه ای و خبره و همچنین فیلمنامه های قوی و شایسته مخاطبان ایرانی را ترغیب به دیدن سریال‌ و برنامه های تولیدی خودکند.اگر قبلا"این کارراکرده پس الآن هم میتواند و شایدحتی بهتر از قبل.این اقدام گسترده و مهم همه ی نیروها و قابلیتها را بصورتی آماده در بطن خوددارد،فقط اراده هائی قوی و قلوبی طپنده برای فرهنگ و ارزشهای (ایرانی-اسلامی)میخواهد که میدانم ومیدانید آنهم موجوداست.پس بابهره گیری از مدیریتی قوی ،بایدفرصت و موقعیت را در اختیار شایستگان گذاشت.

                                              پایان.11فروردین1394

 
تعداد بازدید از این مطلب: 6865
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

سه شنبه 11 فروردين 1394 ساعت : 1:53 قبل از ظهر | نویسنده : م.م
گزارش اکران نوروز 94
نظرات
گزارش اکران نوروز94
 
مهرداد میخبر
 
Image result for ‫عکس هفت سین وسینما‬‎
 
همواره نمایش فیلمهای نوروزی و اکران موفق آن ها تضمین فروش فیلم ها در فصل های دیگر بوده است. نوروز 94 نیز فرارسیده و اکران نوروزی با برگزیده ای از تولیدات سال 1393 آغاز گشته است. حال باید دید چقدر فیلم های انتخاب شده توان روشن نگه داشتن سالنهای سینما در ماه های دیگر را سال را خواهند داشت. 
پروسه ی اکران فیلم‌های نوروزی از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا اگر فیلمهابه درستی انتخاب شوند و تنوع سلیقه‌ها در اکران در نظر گرفته شود شاهد فروش مناسب فیلم‌ها در این اکران خواهیم بود و اقبال مخاطب در طول سال را هم باعث خواهد شد.در نوشتار ذیل تعداد12فیلم که هم اکنون بعنوان اکران نوروزی بر پرده سینماهای کشور در حال نمایش هستند معرفی شده اند و در ضمن توضیحات مختصری نیز در باره آنها درزیر عنوان هر فیلم آمده است.

1-رخ دیوانه/ابوالحسن داودی

 
Rokh divane.png
 
 

اولین فیلم لیست اکران نوروزی سال 1394 ، فیلم( رخ دیوانه) است.

این اثر  فیلمیست به کارگردانی ابوالحسن داوودی، نویسندگی محمدرضا گوهری و تهیه‌کنندگی بیتا منصوری که درسال ۱۳۹۳ساخته شده است.فیلم داستان چند جوان است که در یک قرار اینترنتی با یکدیگر آشنا شده و به دنبال یک شوخی و شرط بندی در مسیری پیچیده و دلهره آور می افتند. مسیری که درک جدیدی از زندگی و اجتماع را برای هرکدامشان رقم می زند. فیلم سینمایی «رخ دیوانه» در اکران نوروزی درحالی جای گرفته است که در اکثر مواقع بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر این اقبال را نداشته تا در اکران نوروزی قرار گیرد. این فیلم در بهار امسال جلوی دوربین رفت و مراحل فنی فیلم با دقت انجام شد تا فیلم از هرجهت آماده نمایش باشد.

«رخ دیوانه» درجشنواره فیل فجر 1393توانست نظر کارشناسان و هیات داوران جشنواره و از همه مهمتر نظر مخاطبان را به خود جلب کند این فیلم 18 نمایش مردمی در جشنواره داشت که به همین تعداد (18 نمایش) فوق‌العاده جشنواره را به خود اختصاص داد و این نمایش‌ها در اکثر سالن‌های سینمای مردمی انجام شد.در این فیلم طناز طباطبایی، صابر ابر، ساعد سهیلی، نازنین بیاتی، امیر جدیدی، سحر هاشمی، رضا آحادی، فرنوش آل احمد، بیژن امکانیان، گوهر خیراندیش و... به ایفای نقش میپردازند.فیلم سینمایی «رخ دیوانه» 5 سیمرغ بلورین در بخش‌های مختلف را از آن خود کرد که مهمترین آن‌ها را می‌توان سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه مردم دانست.

 
2-ایران برگر/مسعود جعفری‌جوزانی
 
Image result for ‫عکس فیلم ایران برگر‬‎
 
دومین فیلم لیست یعنی «ایران برگر» ساخته مسعود جعفری جوزانی است ویکی از از فیلم‌های نمایش داده شده در جشنواره فیلم فجرمیباشد.فیلم با توجه به موضوع کمدی و طنزش و فضای شاد و مفرحی که دارد مناسب عید تشخیص داده شده ودر اکران‌های نوروزی جای گرفته است. سناریوی این فیلم توسط مسعود جعفری جوزانی و محمدهادی کریمی نوشته شده است. 
این فیلم داستان امرالله خان و فتح‌الله خان است که بر سر انتخابات شوراها در یک روستا با یکدیگر رقابت می‌کنند.در این فیلم جوزانی تلاش داشته است از بازیگرانی بهره بگیرد که امتحان خود را در کارهای تلویزیونی پس داده‌اند و توانسته‌اند نظر مخاطب تلویزیونی را به خود جلب کنند حال باید این بازیگران چقدر توان جذب مخاطب سینما را خواهند داشت.ایران برگر پیش از اکران عمومی، در خرم آباد و در حضور جمعی از هنرمندان، فرهیختگان و مسئولان استان لرستان به نمایش در آمد. لرها معتقد بودند استفاده از زبان لُری در این فیلم سینمایی نابجا بوده است و به هجمه فرهنگی موجود علیه سنت ها و زبان های لری کمک کرده است.

 مسعود جعفری جوزانی پس از سریال ارزنده « در چشم باد» فیلم سینمایی «ایران برگر» را ساخت و به گفته سحر جعفری جوزانی (در مراسم سینما آزادی) تنها به این قصد فیلم ساخته شده است که ساعات مفرح و شادی را برای مخاطبان فراهم آورد. این فیلم سیمرغ بلورین چهره‌پردازی را برای مهین نویدی به ارمغان آورد.

 در این فیلم بازیگرانی چون علی نصیریان، محسن تنابنده، حمید گودرزی، احمد مهرانفر، میرطاهر مظلومی، فریبا متخصص، سحر جعفری جوزانی، گوهر خیراندیش، شهره لرستانی، محمدرضا هدایتی، فتح الله جعفری جوزانی و... به ایفای نقش پرداختند.
 
3-طعم شیرین خیال/کمال تبریزی
 
Image result for ‫عکس فیلم طعم شیرین خیال‬‎
 
کمال تبریزی در نوروز 93 فیلم سینمایی «طبقه حساس» را روانه اکران کرد که با توجه به موضوع طنز و حضور رضا عطاران توانست در میان فیلم‌های میلیاردی نوروزی جای گیرد. او که ریاست کانون کارگردانان را برعهده دارد جدیدترین ساخته‌اش «طعم شیرین خیال» هم شانس حضور در اکران نوروزی را یافت. این در شرایطی است که فیلم نتوانست نظر منتقدان و کارشناسان و مخاطبان را به خود جلب کند. شاید کمال تبریزی به موفقیت فیلمش در اکران نوروزی امیدوار است.او به تازگی تقاضای پروانه ساخت برای فیلم جدیدش را نیز به وزارت ارشاد سپرده است.
 
فیلم ماجرای آشنایی نازنین و خانواده‌اش با فردی است که قرار است به خواستگاری او بیاید. فیلم براساس سفارشی که سرمایه‌گذاران داده‌اند ساخته شده است و در طول فیلم تذکراتی درباره محیط زیست و توجه به پیرامون ما به صورتی مستقیم به مخاطب داده می‌شود. در این فیلم خبری از قصه‌ای شیوا و روان نیست و بیشتر به خطابه و موعظه می‌ماند تا اثر سینمائی و ساخت این فیلم توسط کارگردان ظریف بین و نکته دانی چون تبریزی قدری عجیب بنظر میرسد..«طعم شیرین خیال»  پیش از این با نام «درسرهای شیرین»درخبرها آمده بود.

در این فیلم کمال تبریزی از حضور شهاب حسینی و نازنین بیاتی بهره برده است و بازیگرانی چون نادر فلاح، نازنین فراهانی، پریوش نظریه، مهدی حسینی بجستانی، عیسی یوسف پور هم به ایفای نقش می‌پردازند.

 
4-استراحت مطلق/عبدالرضا کاهانی
 
استراحت مطلق
 
 
چهارمین فیلم لیست اکران نوروز 94جدیدترین ساخته عبدالرضا کاهانی است .این فیلم نیزمانند دیگر کارهای این کارگردان قبل از گرفتن پروانه اکران با اصلاحاتی از سوی وزارت ارشاد مواجه شده بودولی بدلیل آماده نشدن فیلم و دیر انجام گرفتن اصلاحات خواسته شده،این فیلم شانس حضور در جشنواره را از دست داد .کاهانی دریک نشست خبری که قبل از جشنواره برگزار کرد برای ارشاد خط و نشان کشید. بهر تقدیر اوتمام اصلاحات فیلم را مو به مو انجام داد اما همانطور که گفته بود فیلمش را در اسفندماه اکران کرد و سپس اثر خود را در زمره فیلم‌های نوروزی قرار داد. این فیلم مانند آثار قبلی این کارگردان فیلمی اجتماعی انتقادی است و برخلاف کار قبلی‌اش که در فرانسه ساخته شده است این فیلم  در ایران جلوی دوربین رفته است. کاهانی خلاصه داستان کوتاهی را در اختیار رسانه‌ها قرارداده است: تهران مال تو ئه مگه؟!...بجز این جمله کوتاه و چند پهلو در هیچ رسانه ای از داستان این فیلم حتی یک خط دیده نشده است .باید فیلم را تماشا کرد و آنگاه فهمید منظور کاهانی از آوردن جمله مذکور چیست.آخرین فیلمی که از کاهانی در سینماهای ایران اکران شده، بی خود و بی جهت است.

 در این فیلم بازیگرانی چون ترانه علیدوستی، بابک حمیدیان، رضا عطاران، مجید صالحی، فریده فرامرزی و امیرشهاب رضویان به ایفای نقش می‌پردازند. فیلم احتمالاً 75 دقیقه است زیرا اگر کوتاه‌تر بود به همراه یک فیلم کوتاه مجوز نمایش دریافت می‌کرد.

 
5-روباه/ بهروز افخمی
 
روباه
 
«روباه» ساخته بهروز افخمی پنجمین  فیلمیست که در اکران نوروزی جای گرفته است. فیلم آماده بود وبرای اکران مشکلی نداشت امااین انتخاب کمی دیرانجام شد آنهم به این دلیل که دیرتر از همه فیلم‌ها با سینمای سرگروه خود (فرهنگ) قرار داد بست.
 
فیلم «روباه» با مشارکت 100 درصدی فارابی ساخته شد. این فیلم تا اوایل بهمن ماه فیلمبرداری داشت و به سرعت کارهای فنی آن انجام شد. فیلم داستان مامور اسرائیلی است که برای دور جدید ترور دانشمندان اتمی به ایران فرستاده می‌شود. این مامور ورزیده تنها کار می‌کند و از همکاری آدم‌های فریب خورده و یکبار مصرف استفاده می‌کند که تا آخرین لحظه از ماموریت خود خبر ندارند. یک موتور سوار مسافرکش در دام او می‌افتد و نادانسته برای ترور تعلیم می‌بیند و ...
 
این فیلم که درباره ترور دانشمندان هسته‌ای کشور بود در مراحل تولید با انصراف سه بازیگر مواجه شد رامبد جوان محسن تنابنده و ساعد سهیلی بازیگرانی بودند از حضور در این پروژه انصراف دادند البته افخمی در نشست پرسش و پاسخ این فیلم اعلام کردند این بازیگران بازیگران اصلی نبودند. افخمی در این فیلم تلاش کرده است تا روابط  افراد به گونه‌ای به نمایش درآید که با  مخاطب عام ارتباط درست برقرار کند.در این فیلم علاوه بر مرجان شیرمحمدی، حمید گودرزی، آرش مجیدی و جلال فاطمی که نقش برادر نتانیاهو را برعهده دارد به ایفای نقش می‌پردازند.
 
 
6-پریدن از ارتفاع کم/حامد رجبی

پوستر فیلم پریدن از ارتفاع کم

 ششمین فیلم لیست اکران یعنی «پریدن از ارتفاع کم» اولین فیلم بلند سینمایی کارگردانش حامد رجبی است و رامبد جوان و نگار جواهریان، نقش‌های اول آن را به عهده دارند..تهیه کننده این فیلم مجید برزگر است و داستان زن جوانی را روایت می کندکه چهارماهه باردار است ولی جنین در داخل شکمش می‌میرد و او تصمیم می‌گیرد که در این‌باره به کسی چیزی نگوید. فیلم محصول مشترک کشور ایران و فرانسه است. حامد رجبی دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی سینما از دانشگاه‌ تهران است. او هشت فیلم کوتاه داستانی ساخته و در نوشتن فیلمنامه‌های سینمایی «فصل باران‌های موسمی» و «پرویز» نیز با مجید برزگر مشارکت داشته است.

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 7353
برچسب‌ها: اکران نوروز94 ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

شنبه 1 فروردين 1394 ساعت : 8:9 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
توطئه فرهنگی:حقیقت یا توهم؟
نظرات

(( توطئه ی فرهنگی:حقیقت یا توهم؟))

          مهرداد میخبر

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

_______________________________________________________________________________________

توطئه ای بنام "القای توهم توطئه"

__________________________

برخی از الفاظ ،عناوین و ترکیبات معنائی از فرط استعمال در عرصه های پروپاگاندائی  شمایلی شعار گونه یافته و در جایگاهی قرار گرفته و تثبیت شده اند که ابدا"شایسته عمق مفهومشان نیست.یک نمونه مهم از این سری ،ترکیب "تهاجم فرهنگی"است.هنگامی که این عنوان مطرح میشود ذهن مااتوماتیک وارو بسرعت به تداعی یک سری معانی سطحی و سهل انگارانه مشغول میشود.مثلا"رقص و آواز و فیلمهای مبتذل را بیادمان میآورد و مارا درمیان زورقی کوچک ودرمیان امواج ویرانگر مظاهر پوچ و گناه آلود فرهنگ تنوع طلبانه و دین گریز غرب، بی پناه وترسان ولرزان نشان میدهد.

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

بله... درست است که تهاجم از یک پایگاه پرقدرت در حال انجام است ولی خوشبختانه سلاحهای ما برای دفاع ابدا"کوچک و نا کارآمد نیستندبلکه برعکس عظیم و پرقدرتند ولی افسوس که آموزشهای لازم برای بکار گیریشان را یا ندیده ایم و یا نمیخواهیم ببینیم.عجولانه و آسیمه سر،در پی ایجاداستراتژیهاو تولیدسلاحهای دفاعی حتی الامکان موثر-ازنوعی که در مهندسی معکوس آموخته ایم- میگردیم وغافلیم از اینکه ماهیت تاکتیکها وسلاحهای مابرای مقابله بااین تهاجم، با سلاحهاوتاکتیکهای طرف مقابل متفاوت میباشندواین میتواند یک امتیاز مهم باشدزیراکه آنهابرای دشمن ناشناخته اند. ماتا حدی ممتازیم که خود میتوانیم بااستفاده از قابلیتهایمان ودر موضع تهاجمی یک (رزمنده فرهنگی )قوی باشیم و در میدان رزم از تاکتیکهائی بهره ببریم که برای دشمن گیج کننده باشد  .هم اکنون ما درگیرنبردی سخت هستیم .در این نبرد ،هوشمندی،صبوری و زیرک بودن حرف اول را میزند.دشمن ذهن ما را شدیدا" به چالش کشیده است تا جائی که حتی ما  شک میکنیم که(تئوری توطئه)حقیقت داردو (توهم توطئه)نیست.

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

فکرمیکنم بهتر است چند جمله ای در مورد (تئوری توطئه)و(توطئه تهاجم فرهنگی) بخوانیدتابیشتر در فضای این مبحث قرار بگیرید:

(تئوری توطئه)در معنای عام و فراگیر خود اصطلاحی است که در ابتدا، وصفی برای هر ادعای دسیسه‌گری بود. با این وجود، امروزه، تئوری توطئه فقط در این معنا به کار می‌رود:

((تئوری‌ای که رویدادی کنونی یا تاریخی را نتیجهٔ نقشهٔ مخفیانهٔ گروهی دسیسه گر -عموماً قدرتمند- می داند))

در تعریف مورد نظر ما،(تئوری توطئه فرهنگی)یا همان (تهاجم فرهنگی) عبارتست از نداشتن اعتقاد یا باورنکردن شکل ظاهری و رسمی محصولات ورویدادهای فرهنگی،هنری. تئوری توطئه فرهنگی در شکل حاد آن بیانگر این است که تمامی رسانه های فرهنگی و هنری عالم در پی یک کار هستند:

(اعمال قدرت گروهی از افراد پرنفوذ و معمولاً پنهان).

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

 

در بیان این مفهوم بهتر است گفته شود که:

(گروه‌های بزرگ و تیزهوشی دارای امکانات بالفعل سیاسی، مالی، نظامی، روانی تکنیکی و علمی در پس تمام بنگاههای رسانه ای عظیم ،پر مخاطب و تاثیر گذار این دنیا وجوددارندو اینها همواره تلاش میکنند گستره امپراطوری خود را بدون توجه به مرز بندیهای جغرافیائی،سیاسی ویا ملاحظات فرهنگی،دینی گسترش دهند ).

تئوری توطئه همانطور که میدانید فقط مختص به عالم رسانه و هنر نیست .حتما"شما نیز بارها و بارها باسئوالاتی مشابه پرسشهای زیر دست بگریبان بوده اید و گاها"حتی در این کارزارسرگیجه آوربه شعور خود شک کرده اید!!

الف:آیا قدرت های پشت پرده ای وجود دارند که عروسک گردان خیمه شب بازی دنیا هستند؟ب: آیا فراماسون ها تمام امور دنیا را کنترل می‌کنند؟ پ:آیا دلیل زلزله های ایران پروژه هارپ در آلاسکا بوده و توفان های امریکا ریشه در پروژه های مشابه هارپ در روسیه دارد؟ ت:آیا موجوداتی غیرزمینی و غیرانسانی در امور دنیای ما دخالت دارند؟ ث:آیا قدرت‌های بزرگ و مافیای پزشکی مانع رشد و روش‌های درمانی دیگر می‌شوند؟و...

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

گرچه ابتدا:(شک)و سپس:( بررسی )و (تحقیق علمی )درباره هر موضوعی برای یافتن پاسخ ،بهترین روش برای دانستن است، اما باور بدون تحقیق و یا برپایه مستندات مخدوش، ضعیف و بی‌ارزش شما را یابه (توهم توطئه) دچار میکندو یا (بی خیالی وخوش بینی بی اساس).وگاهی اوقات شاید از لبه دیگر بام بیفتیم یعنی فکر کنیم توهم توطئه داریم و (توطئه)درجریانی  را فراموش کرده ویا غیر واقعی بپنداریم.

اگر بخواهیم کمی معنا را بسط دهیم ،باید اینگونه بیان نمائیم:

(تئوری توطئه) یعنی باور کردنِ این ذهنیت که دنیای ما را قدرت‌هایی از خارج کنترل و هدایت می‌کنند؛ قدرتهائی که بمثابه (هوش برتر)عمل نموده و سیاستهائی بکر  پیش گرفته اندکه برای ما غیر قابل فهم یا غیر قابل تجزیه و تحلیل هستند.قدرت‌هایی خارجی که گویی قادرِ مطلق و کاملاً مسلط و واقف به همه امور و جریانات هستند و بازیگران سیاستِ داخلی نیز بسانِ عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی و دست‌آموز(گاهی آگاهانه و گاهی نیز بصورتی ناآگاهانه) به فرمان آن‌ها عمل می‌کنند. آنچه روی می‌دهد نه از روی تصادف و نه بر حسب ابتکار یا اراده مستقل افراد که گویی از قبل پیش‌بینی و طراحی شده است و سرنخ‌های آن به دست قدرت‌های خارجی است. توسل به تئوری توطئه، به معنایِ نداشتن اعتقاد یا باور نکردنِ شکل ظاهری رویدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هم هست یعنی تحولات و وقایعِ سیاسی تنها صورتی ظاهری دارند که دیده می‌شود اما علل و ریشه‌های حقیقی و واقعی در به وجود آمدنِ آن‌ها را نباید در مسائل ظاهری جست، بلکه باید برای یافتنِ علت‌های واقعی که‌‌ همان دست‌های پشت پرده‌اند، کوشید.

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

عرصه ی (باورتوطئه) یا (عدم باور توطئه) به تیزی و خطرناکی لبه یک تیغ است. اشکالِ افراطی اعتقاد به توطئه‌گری بیگانگان در تحولات دنیا می‌تواند به نوعی بیماری روانی فردی یا جمعی یادلواپسی بیمار گونه همه گیر بدل شود. بیماری فردی سوءظن داشتن به همه‌ چیز و همه ‌کس را ((پارانویا)) و بیماری جمعی را توطئه‌باوری یا ((توهم توطئه)) می‌نامند. متوهمانِ توطئه تمام وقایع عمده و سیر حوادث و مشی وقایع تاریخی را بلااستثنابه بیگانگانِ قدرتمند و سازمان‌های مخوف اطلاعاتی و امنیتی‌شان نسبت می‌دهند و همه شورش‌ها، جنگ‌ها، فروپاشی دولت‌ها، ترورهای سیاسی، انقلاب‌ها، روی کار آمدن قدرت‌ها، و حتی کمبودِ محصولات کشاورزی، سقوطِ ارزش پول‌ها، قحطی‌ها، بیماری ها و گاه زلزله‌ها و بلایای طبیعی را نیز به اشاره ی سرانگشت نیروی خارجی و از قبل برنامه‌ریزی شده می‌دانند. به تعبیر پروفسور یرواند آبراهامیان:

((این تصویر عاری از هرگونه ابتکاری است. عروسک‌گردانان نه تنها حاکمِ غالب بلکه عقلِ کل و صاحب قدرت مطلق نیز هستند…))

به تئوری‌های توطئه اغلب با دیدی شکاک نگاه می‌شودو این همان دیدی است که (از لبه دیگر بام افتادن )را درپی دارد؛  اغلب این تئوری‌ها -بدلیل ذات خود توطئه که با شفافیت و صداقت مغایراست-مدرک کافی یا معتبری برای اثبات شدن ندارند. البته در مواردی ارائهٔ بعضی از مدل های تئوری توطئه که با ادله ضعیف بیان می شوند را می توان به همان مجامع و گروه های مخفی نسبت داد که با ارائهٔ چنین مطالبی بدون ادله کافی سعی در بی پایه نشان دادن اصل قضیه  دارند. در واقع ،توطئه گرکه تمایلی به افشای توطئه اش ندارد خود با ارئه یک تئوری ضعیف و غیر قابل دفاع از واقعیت ماجرا سعی در پوشاندن نیات خودمیکند و این هم از پیچیدگی های دنیای رسانه و اطلاعات است.

واما دلیل وجودی  توطئه،اعتقاد راسخ به ایده آل ((دهکده جهانی)) یا همان ((نظم نوین جهانی)) است و میدانیم این دواصطلاح تمایل به پیدایش حکومتی تمامیت‌خواه برای سلطه بر تمام دنیا را نشان میدهد.نظم نوین مورد بحث نظمی نیست که همه اقشارمردم  بصورتی برابر درآن ذینفع باشندبلکه نظمیست برای کم کردن ریسک خطرطغیان طبقات زیرین اجتماع انسانی درمقابل طبقات بالاتر.شیوه های ایجاد این مدل از نظم، تماما"پوپولیستی هستندونهایتا"بردگی خودخواسته را در پی دارند.

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

در تئوری‌های توطئه ،خاستگاه برنامه ریزی برای ایجادنظم نوین جهانی پایگاههائی سری میباشندکه مملوند از نخبگان دارای قدرت. آنها لیست بلندبالایی از اقداماتی که باید در سطح جهان انجام دهندرا در دست دارند و مدام در حال دسیسه‌چینی برای حاکمیت بر جهان از طریق یک حکومت جهانی اقتدارگرا و قدرت‌طلب هستند؛ حکومتی که جایگزین حاکمیت تمامی کشورهای مستقل جهان شود. نظم نوین جهانی به پروپاگاندایی که در راستای القای برقراری حکومت جهانی به عنوان نقطهٔ عطف پیشرفت تاریخ و حد اعلای آن انجام می‌گیرد نیز اطلاق می‌شود. طرح‌ریزی وانجام رخدادهای مهم در سیاست و اقتصاد جهان وظیفه گروه‌های تأثیرگذار کوچک وابسته به یک مرکزیت واحد میباشد که از طریق سازمان‌های صوری متعددی کارشان راانجام می‌دهند. تلاش برای تسلط بر جهان از جانب گروه‌های سیاسی و سری کوچک وابسته به همان مرکزیت واحد،طی حوادث تاریخی و کنونی متعدد، جزئی از نقشهٔ دست‌یابی به سلطهٔ جهانی یاهمان((نظم جهانی))در نظر گرفته شده‌اند.

تئوری توطئه در ایران

________________


در تاریخ معاصر ایران که کشورمان سال های متمادی تحت استعمار روس و انگلیس بوده است، تجربه  شیطنتهای سالهای اخیردنیای غرب ، و ترویج اطلاعات وتبلیغات وتفاسیردشمن ستیزانه بر مبنای دکترین “دشمن/ استکبار” این باور را به اشتباه دربرخی از  مردم-ومخصوصا"عوام که معنای حقیقی تفاسیر سیاسی را درک نمیکنند- ایجاد کرده که نمیتوانندتاثیری در سرنوشت خود داشته باشند و همه چیز در جای دیگری مقدر می‌شود. ناصر ایرانی در کتابش با عنوان “ایران در جغرافیای آینده” می نویسد:

((ﻣﺪاﺧﻠﻪﺟﻮﯾﯽﻫﺎ و ﺗﻮﻃﺌﻪﮔﺮیﻫـﺎی ﻗـﺪرتﻫـﺎی ﺑـﺰرگ در اﯾـﺮان و جهان ﭼﻨـﺪان رواج داﺷته ﮐﻪ اﯾﻦ اﻋﺘﻘﺎد در ذﻫﻦ اﯾﺮاﻧﯿﺎن رﯾﺸﻪ دواﻧـﺪه ﮐـﻪ پس پرده ی  ﻫـﺮ دﮔﺮﮔـﻮﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ در منطقه و جهان بدون استثنادست ﻗﺪرتﻫﺎی ﺑﺰرگ پنهان اﺳﺖ و درنهایت اینگونه شده که “ﻧﻈﺮﯾﻪﺗﻮﻃﺌﻪ” ﻋﻤﺪهﺗﺮﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎی ﺗﺤﻠﯿﻞ و تفسیر ﻣﺎ از روﯾﺪادﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﯾﺮان و ﺟﻬﺎن شده است.فی الواقع ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻫﺮ اﯾﺮاﻧﯽ حداقل اﻧﺪﮐﯽ داﺋﯽ ﺟﺎن ﻧﺎﭘﻠﺌﻮن اﺳﺖ!))

دکتر آبراهامیان مورخ و استاد دانشگاه معتقد است: “تئوری توطئه محصول تاریخ ۱۵۰ ساله‌ اخیر ایران و عمدتا"نتیجه سیاستهای وابسته ی سیاستمداران دوران قاجار و پهلوی است.این تجربه‌ تاریخی تلخ که قدرت‌های بزرگ در ایران نفوذ زیادی داشته اند و کنترل خیلی چیزها را از پشت صحنه و گاهی هم حتی به‌ صورت علنی در دست آنها بوده است این تأثیر را به جای گذاشته که امروز چنین تصور بشود رویدادهای مهم کنونی هم بی استثناتوسط آن دستهای پنهان کنترل می‌شوند.”

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

امروزه با فراگیر شدن اینترنت، بسط نظریات مبنتی بر تئوری توطئه بسیار سریع تر و وسیع تر شده است . حضور واستقبال از نظریه پردازان فاقد شناخت لازم علمی وپیشینه ی  تحقیقاتی باعث شده تا عرصه تفکر کشور جولانگاه  کسانی شود که از هر بهانه ای برای کسب وجهه های اجتماعی،علمی بهره میبرندو خودرا مجاز به ورود در هر مبحثی هرچند خارج از درک و تخصصشان باشد میدانند. این روزها بنطر میرسد که تقریباً هیچ چیز تعریف و علت علمی و منطقی ندارد و حتی عامه ی مردم مبدل به کارشناسانی شده اند که هر پدیده ای را به قدرت لایزال دشمنان/شیاطین مربوط می دانند!!

نمی توان و نبایدتلاش قدرت های سیاسی و مالی را در تغییر شرایط به نفع خودشان انکار کرد اما تصمیمات منطقی و علمی، وقایع طبیعی و جاری و خرد جمعی ست که منجر به تغییرات می گردد. آنچه مسلم است این است که برای بسیاری از امور جواب علمی و منطقی وجود دارد که شاید ما آنها را ندانیم، اما راه حل دانستن مسلما" تحقیق و پژوهش است نه نسبت دادن به قدرت‌های ناشناخته و ماوراءالطبیعه.بحث تهاجم فرهنگی نیز پیش از آنکه مستقیما"یک توطئه عداوت منشانه ودرجهت تخریب باشد یک پروسه ی منطقیست که ربطی مستقیم به (تلاش اقتصادی )ویا(برنامه ریزی هوشمندانه برای در دست گرفتن بازار مصرف)داردو مختص به کشورمایا رقیبان سیاسی ،عقیدتی یااقتصادی مانیست.اربابان مقتدراقتصادی در هر گوشه از جهان سعی عمده شان بر این است که نه تنها بازار کنونی مصرف و تولید خودرادرکمال قدرت و تسلط حفظ کنند بلکه بصورتی پویا و مستمر ان را بسط و توسعه دهند.

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

 

 هدف غائی تهاجم:حاکمیت بر پروسه تولید و مصرف 

______________________________________

همه ی جنگ و دعواهاطبق معمول از تمایلات انحصارگرایانه پولی و اقتصادی شروع میشود.همانگونه که بیشک همه جنگهای تاریخ بشر دلایل صرفا"اقتصادی داشته و دارند.حالا و همیشه ،نبردهای فرهنگی نیز خاستگاهشان بنگاههای اقتصادی ریزو درشتیست که نیاز به ادامه حیات دارند.ورقابتهاو سلطه جوئیهای رسانه های ارتباط جمعی و بصورت عمده(ﻣﺎﻫﻮاره ﻫﺎ)بواسطه نیاز به حیاتیست که ارتباط مستقیم با کمیت مخاطب دارد،آنها ﺑﺎ ﻗﺒﻀﻪ ﻛﺮدن اوﻗﺎت ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ داﻣﻦ زده اﻧﺪو در این مسیر اصلی ترین نقطه ی ﻫﺪف آن ﻫﺎ ﻧﻬﺎد ﻣﻬﻢ و ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ.زیرا که این نهاد را بدلیل وجود اذهان آماده و تاثیر پذیری که در آن موجود است به آسانی میتوان تحت تاثیر قرار داد  . اﻳﻦ هدفگیری آسیب زننده ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﻧﻔﻮذ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ آن، یک فرهنگ بخصوص که ابزار کار آمدی را در اختیار گرفته است، اﺳﺎس ﺗﺼﻮرات، ارزش ﻫﺎ، ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎی رﻓﺘﺎری و ﻧﻴﺰ روش ﻫﺎی زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ فرهنگهای دﻳﮕﺮ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪو از طریق این تحمیل تحمیقی که با استقبال تحمیل شونده نیز همراه است کالاهای مصرفی خودرا بفروش میرساند . ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ارزش ﻫﺎ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎی ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ . در اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ، ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺎی ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه ﺗﺮ و ﭘ ﻨﻬﺎن ﺗﺮ ﻫﺠﻮم ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮ را ﺑﺮﺗﺮی ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ و ﻣﻠﻲ ﻛﺮدن ﺳﺒﻚ ﻫﺎ و اﻟﮕﻮﻫﺎ را ﺷﻜﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ . اﻳﻦ ﭘﺮاﻛﻨﺪن ارزش ﻫﺎ و ﻋﺎدتهای ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﻣﻴﺎن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎی ﻏﻴﺮﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﺑﺰارﻫﺎی رﺳﺎﻧﻪ ای از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﻣﺎﻫﻮاره ای ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد.بعنوان نمونه با شیوع دادن روابط جنسی نامشروع و بی بند و باری ،در مرحله بعد تبلیغات محصولات موثر در تسهیل رابطه جنسی و داروهای محرک را میپذیرند و در ادامه این زنجیره، کمپانیهای مختلفی بطور مستمر کالاها و داروهای تولیدی  خود را بفروش میرسانندو سفارش آگهیهای بیشتر و گرانتری را به کانالهای رواج دهنده بی بند و باریهای جنسی میدهند و .....این تجارت کثیف بطرزی پیچیده و مداوم در جریان است و روز بروز گسترده تر میشود.غولهای رسانه ای از همین جاهاست ک شروع به بزرگ و بزرگ شدن میکنند. اختاپوس واراذهان و سلایق و اعتقادات مردم رادر خوداحاطه نموده وبراحتی  میبلعند و این پروسه در برگیرنده معنای ((امپریالسم فرهنگی))است.. 
 
Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎
 
در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺮﺑﺮت ﺷﻴﻠﺮ  ﻛﻪ در ﻛﺘﺎب «ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺳﻠﻄﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ » وی اﻧﻌﻜﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪ، ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ . وی در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﺲ از اﺷﺎره ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺳﺎﺳﻲ ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎن ﺟﺪﻳﺪ (the modern world-system) ﺑﺮای اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ را اراﺋﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ:
 
((... واژه اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻧﻮﻋﻲ ﻧﻔﻮذ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ آن، ﻛﺸﻮری اﺳﺎس ﺗﺼﻮرات، ارزش ﻫﺎ، ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎی رﻓﺘﺎری و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ روش زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎی دﻳﮕﺮ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ». ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺻﻠﻲ ﺗﺮﻳﻦ واﺣﺪ اﺟﺘﻤﺎع ﻛﻪ دارای اﺑﻌﺎد ارزﺷﻲ، ﻫﻨﺠﺎری و رﻓﺘﺎری ﺑﻮﻣﻲ ﺧﺎص ﻫﺮ ﻛﺸﻮر و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎی اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ رﺳﺎﻧﻪ ای و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﻣﺎﻫﻮاره ای ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎی ﺧﺎص و ﺟﺬاب ﺧﻮد ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﺶ را در اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ.))
 
Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎
 
اﻣﺮوزه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎی ﻣﺎﻫﻮاره ای ﺣﺎوی ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﭘﺎﻳﺒﻨﺪی و وﻓﺎداری ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده و ارزش ﻫﺎی اﺧﻼﻗﻲ، اﻣﺮی ﻣﻀﺤﻚ و ﻋﻮاﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ داﺷﺘ ﻦ رواﺑﻂ آزاد ﺟﻨﺴﻲ، رواﺑﻂ ﻣﺘﻬﻮراﻧﻪ ﺟﻨﺴﻲ ویاهمجنسگرایانه ویا اﻳﺠﺎد ﺗﺮدﻳﺪ درﺑﺎره اﻫﻤﻴﺖ و ارزش ازدواج، ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﮕﺎه آزاد اﻧﺪﻳﺸﺎﻧﻪ و ﻣﺘﺮﻗﻲ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ و رواﺑﻂ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد . ﻃﺮح ﺳﺆال و اﻳﺠﺎد ﺷﺒﻬﻪ و ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﻜﺮر درﺑﺎره دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎی اﻓﺮادی ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻲ ﺑﻨﺪ و ﺑﺎری رو ﻧﻴﺎورده اﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺸﺘﺮک ﺧﻮد ﭘﺎﻳﺒﻨﺪﻧﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ اراﺋﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎ و ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﺆال ﻫﺎی ﺷﺒﻬﻪ اﻓﻜﻨﺎﻧﻪ ﺑﺮای اﻗﻨﺎع ﻣﺨﺎﻃﺐ درﺧﺼﻮص اﻳﻦ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ و اﻓﺮاد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻫﺎی ﺳﻨﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ، از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﺳﺮﻳﺎل ﻫﺎئیستﻛﻪ اﻳﻦ روزﻫﺎ از ﺷﺒﻜﻪ هایﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن ﻣﺎﻫﻮاره ﺨﺶ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺧﺎﻧ ﻮاده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻬﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﺑﻮده و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺘﻌﺪدی در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﻬﺎد وﺿﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺟﺪای از ﻗﻮاﻧﻴﻦ، ﺧﺎﻧﻮاده از ﻧﻈﺮ ﻣﺬﻫﺐ، اﺧﻼق و ﻋﺮف ﻧﻴﺰ از ﺣﻘﻮق وﻳﮋه ای ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ؛ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﺣﻘﻮق ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺧﺎﻧﻮاده، ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻓﺮزﻧﺪان، اﺧﻼق ﺣﺴﻨﻪ و ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت، رواﺑﻂ ﺳﺎﻟﻢ ﺟﻨﺴﻲ و ﻓﻀﺎی ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺧﺎﻧﻮاده اﺷﺎره ﻛﺮد . ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﻘﻮق ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﻣﺎﻫﻮاره ای و ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻫﺎی ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن، ﻋﺮف و اﺧﻼق ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺪن و ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﻴﺪن آﺳﻴﺐ ﻫﺎ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.
 
Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎
 لوث نمودن ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت درراستای نیل به هدف غائی
_________________________________________
 
ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت، ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻗﺮآﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از آﻳﻪ ﺷﺮﻳﻔﻪ «ﻋﺎﺷﺮو ﻫﻦ ﺑﺎﻟﻤﻌﺮوف» (ﻧﺴﺎء19) اﺧﺬ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم از دﻳﺪ ﮔﺎه ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ ﻗﺮآن ﺗﻌﺎﺑﻴﺮ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ دارد، اﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ در ﺟﻬﺖ ﺑﻴﺎن ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﻣﻌﺮوف ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺮف ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻣﺸﺘﺮک ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ . (ﻃﺒﺮﺳﻲ، 1360، ص 79) در ﺣﻘﻮق اﻳﺮان ﻣﻌﻨﺎی اﻳﻦ آﻳﻪ در ﻣﺎده 1103 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ (ﻓﺼﻞ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ زوﺟﻴﻦ ) وارد ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻳﻦ ﻣﺎده ؛«زن و ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻜﻠﻒ ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ » .
 
از ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن، ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺎده 1103 از ﺣﺴﻦ ﻣ ﻌﺎﺷﺮت زوﺟﻴﻦ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﺣﺪود ﻋﺮف و ﻋﺎدت زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺤﻴﻂ آرام ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ . زوﺟﻴﻦ ﺿﻤﻦ ﻧﻜﺎح، داوﻃﻠﺐ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮﻧﺪ و در ﻏﻢ و ﺷﺎدی ﺷﺮﻳﻚ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﻫﻤﺴﺮی زن و ﻣﺮد ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻠﻮک ﺷﺎن، ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ و ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ و ﻣﻬ ﺮﺑﺎﻧﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ از اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد ﻧﻔﺮت و ﻛﻴﻨﻪ ﻳﺎ ﻏﻢ و اﻧﺪوه ﻓﺮاوان در دﻳﮕﺮی اﺳﺖ، ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻧﺪ. 
 
Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎
 
 در ﺧﺼﻮص ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت، ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ ﻋﺮف اﺣﺎﻟﻪ داده اﻧﺪ، زﻳﺮا ﺣﺴﻦ ﺳﻠﻮک، ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺮﻓﻲ دارد و ﺑﻪ ﺣﺴﺐ زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن، آداب و رﺳﻮم اﻗﻮام، ﻃﻮاﻳﻒ و ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻓﺮق ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. رﺳﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و درﺟﻪ ﺗﻤﺪن و اﺧﻼق ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﻣﻴﺎن ﻫﺮ ﻗﻮم ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺎﺻﻲ از ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲ آورد .  اﻣﺎ در ﻳﻚ ﻧﮕﺎه ﺟﺎﻣﻊ ﺗﻤﺎم اﻣﻮری ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد، ﻫﻢ ﭼﻮن ﻧﺎﺳﺰاﮔﻮﻳ ﻲ، اﻳﺮاد ﺿﺮب، ﻣﺸﺎﺟﺮه، ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻳﺎ اﻣﻮری ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮاده و اﻗﺘﻀﺎی ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻴﻦ دو ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻨﺎﻓﺎت دارد ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻲ اﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ و ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎی او، ﺑﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﺟﻨﺴﻲ از ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﺳﻮءﻣﻌﺎﺷﺮت در ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ . ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن دﺳﺘﻮر ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻣﻨﺪرج در ﻣﺎده 1103 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ ﺻﺮﻓﺎً ﻳﻚ دﺳﺘﻮر اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮا ی ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ دارد، وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻌﻀﻲ از ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﻣﺪﻟﻮل اﻳﻦ ﻣﺎده ارﺷﺎدی اﺳﺖ و ﺗﺨﻠﻒ از آن اﺛﺮ ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﺟﺰاﻳﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ، ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻮءﻣﻌﺎﺷﺮت ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺷﻮد .اﻣﺮوزه ﻣﺎﻫﻮاره ﺑﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ ﻓﻀﺎی ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮت را ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ روﺑﻪ رو ﻛﺮده و در ﻣﻮاردی آن را ﻣﻨﺘﻔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﺳﺮدی و در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﻮءﻣﻌﺎﺷﺮت ﺷﺪه اﺳﺖ.
 
Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

شبکه‌های جدیدو پر مخاطب فارسی زبان  بیشتر به مسایل فرهنگی اجتماعی تکیه کرده و خانواده و روابط انسانی رابه عنوان بزرگ‌ترین سرمایه جامعه مورد هدف قرار داده‌اند؛ این شبکه‌ها با پخش فیلمها و سریال‌های مختلف احترام به والدین را بی‌اهمیت جلوه داده و یا فرهنگ خیانت را ترویج و عادی‌سازی می‌کنند.

 هویت‌زدایی از مفهوم خانواده به‌عنوان کوچک‌ترین واحد اجتماعی مستقل و مؤثر از دیگر اهداف برنامه‌های ماهواره‌ای به ویژه شبکه‌های فارسی‌زبان است، ترویج فمینیسم و کم‌رنگ کردن نقش مرد در جامعه، مخدوش کردن رابطه فرزندان پسر و دختر در خانواده، بی‌تفاوت بار آوردن نسل جوان نسبت به مسایل جامعه و تضعیف اعتقادات مذهبی و دینی از دیگر پیامدهای استفاده از ماهواره و برنامه‌های پخش شده در آن است که متاسفانه در بسیاری از موارد خانواده‌ها به این موضوع بی‌تفاوت بوده و آگاهی کافی نسبت به آن ندارند.

این بی‌تفاتی تا به‌جایی رسیده که در برخی خانواده‌ها بی‌توجه به این پیامدها پدر و مادر در کنار فرزندان خود به مشاهده برنامه‌ها پرداخته و ابایی از این ندارند که فرزندشان چنین صحنه‌هایی را مشاهده کند. بی‌توجهی والدین به تاثیرات القای تفکر جهانی زیستن و در رأس آن رواج پوچ‌گرایی خلقت انسان از دیگر پیامدهای استفاده از برنامه‌های ماهواره است،القای خواسته‌های گردانندگان شبکه‌ها به بیننده و ایجاد شکاف میان مردم و حاکمیت و تغییر ماهیت و افکار عمومی با تبلیغات مورد نظر از اثراتی است که نسبت به آن بی‌توجهی می‌شود، در حالی‌که زنگ خطر به صدا درآمده و هنوز بسیاری این صداها را نشنیده‌اند.

از بین رفتن حجب و حیا میان خانواده‌ها اثر تدریجی استفاده از برنامه‌های ماهواره‌ای است. ترویج مدگرایی و ارایه مدهای آرایشی و پوششی نابهنجار را باید ریشه‌یابی کرد که چرا در سال‌های گذشته افزایش یافته است و ماهواره در این رابطه نقش بسیاری داشته است.

 

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

متاسفانه برخی خانواده‌ها بر این باورند که اگر شبکه‌های مبتذل ماهواره‌ای را قفل کنند می‌توانند به راحتی و با فراغ بال در طول روز در برابر دید کودک به تماشای فیلم‌ها، مسابقات یا برنامه‌های مستند این رسانه بیگانه بنشینند، غافل از آن که بنا به شگرد تصویرگران و مبلغان ماهواره‌ای در آنونس یا میان برنامه برخی فیلم‌ها صحنه‌های مبتذلی گنجانده و پخش می‌شود که کودک و نوجوان بلافاصله قادر به ثبت، ضبط و پردازش آن در ذهن خواهد بود.پس خانواده‌ها و بخش‌های فرهنگی باید بدانند بی‌توجهی به مضرات مخرب ماهواره بسیار حد هزینه‌بر بوده و جبران آن تقریبا غیرممکن است.

 در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎی ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻨﺴﺠﻢ، ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﮔﻔﺖ وﮔﻮی ﻣﺪاوم و ﺗﺒﺎدل اﻓﻜﺎر ﻣﻴﺎن اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮاده، ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ، ﺑﺮ اﻧﺴﺠﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲ اﻓﺰاﻳﺪ . اﻳﻦ روﻧﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ. ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس، ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ و اﻧﺴﺠﺎم ﺧﺎﻧﻮاده، ارﺗﺒﺎط ﻣﺜﺒﺖ و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳ ﮕﺮ دارﻧﺪ . ﻋﻮاﻣﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺧﺎﻧﻮاده آﺳﻴﺐ ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ آن را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺗﺼﻮﻳﺮی ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻣﺎﻫﻮاره ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﻓﻀﺎﻫﺎی ﭘﺲ زﻣ ﻴﻨﻪ ای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ، ﺑﻪ ویژه سریال ها و فیلم ها قابلیت زیادی برای گنجاندن پیام در خود دارند. برای مثال حتی موضوع رفتار شخصیت‌های فرعی یک فیلم با خانواده و اطرافیان، می تواند جایگاهی برای ارائه کلیه رفتارهای خیلی ساده و پیش پا افتاده، ولی مهم در زندگی خانوادگی یا اجتماعی باشد.اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻤﺎم رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺗﺼﻮﻳﺮی در دﻧﻴﺎی اﻣﺮوز ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮاره ﻫﺎ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﺟﺎی ﺧﻮد ﺷﺎﻳﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . اﻣﺮوزه ﺟﻮاﻧﺎن زﻣﺎن زیادی از ﺷﺒﺎﻧﻪ روز را ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎیﻫﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎﻫﻮاره اﺧﺘﺼﺎص می دهند و همین اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﺳﺴﺘﻲ ﻧﻈﺎم ﺑﻴﺸﺘﺮ یﻫﺎ ﺧﺎﻧﻮاده های ایرانی ﺷﺪه اﺳﺖ . ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ اﻣﺮوزه ﺟﻮاﻧﺎن وﺳﺎ یل ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﻲ ﺳﺎده؛ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن یا ویدئو  را ﺟﻮاﺑﮕﻮ ی نیازهای خود نمی دانند ، ﺑﻪ ﻫﻤین ﻋﻠﺖ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل راﻫﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از راه‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ دنیای بیرون از ﺧﻮد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﻨﺪ . برنامه های ماهواره ای زمینه ساز ﻣﻔﺎﺳﺪ اﺧﻼﻗ ﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ و ﺑﻴﺸﺘﺮ از  آنﻛﻪ ﺑﺮای ﻧﺴﻞ اﻣﺮوز و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺮدم مفید ﺑﺎﺷﺪ، ﺧﻄﺮﻧﺎک و ﻣﻀﺮ اﺳﺖ.

 

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

 ﻣﺎﻫﻮاره ﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﺎرﻛﺮد ﻣﺘﻨﻮع ﺧﻮد و دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎزی ﻫﺎی ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ، ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻫﺎی دوﻃﺮﻓﻪ از ﻧﻮع ﭼﻬﺮه ﺑﻪ ﭼﻬﺮه ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﻓﻀﺎی اﻧﻔﺮادی را ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻓﻀﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﻨﻨﺪ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ از آن ﻫﺎ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑﺎ ﻓﺮدﮔﺮاﻳﻲ و دوری از ﮔﺮوه دارد . در اﻳﻦ ﺳﻴﺮ، ارﺗﺒﺎط ﻓﺮد ﺑﺎ رﺳﺎﻧﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮی و ﺑﻲ اﺣﺴﺎس ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻴﻢ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﻧﻔﻌﺎل ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ در ﻓﺮد اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ آﺳﻴﺐ در ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﻓﺮزﻧﺪان و واﻟﺪﻳﻦ و زن و ﺷﻮﻫﺮ، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ.
ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ اﻧﺪازه ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﻓﺮزﻧﺪان و واﻟﺪﻳﻦ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﻫﻤﺴﺮان، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ، اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮاده از ﻧﻈﺮ ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ و ﻧﻴﺰ از ﻧﻈﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، از ﻫﻢ دورﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ.  در این بین می بینیم که دانش آموزان در صحبت های خودشان مشخصاً اعلام می کنند که ماهواره داریم و از برنامه های بدی که ماهواره نشان می دهد حرف می زنند و معلوم هست که خانواده ها باید بیدار شوند و اگر به فکر خودشان نیستند باید به فکر فرزندانشان باشند و فرزندان باید ازاین  آسیب ها نجات پیدا کنند.

 تنها کسانی که می توانند این بچه ها را نجات دهند پدرو مادر هستند، ما نباید بستر فساد و فحشا را در خانواده برای بچه ها ایجاد کنیم و این ذهنهای صیقلی و آماده را به کاسبکاران بیرحم جهان بسپاریم زیرا درآینده ،زمانی که بفهمیم به چه مصیبت هایی گرفتار شده ایم دیگربرای اقدامات اصلاحی دیراست، باید از همین امروز برای نجات خود و خانوده تلاش کنیم.یادتان باشد که این فقط مانیستیم که نگران نهاد خانواده وفرزندان معصوممان هستیم .همه نهاد های فرهنگی در کشور های مختلف هان توجه ویژه به این امر دارندچون بعضی از معضلات اخلاقی و فرهنگی غیر قابل بازگشت و اصلاح هستند.

بیائید ابتدا باور کنیم که (توطئه)وجوددارد .توهم بودن توطئه را خود توطئه چینان در دلهای ماایجاد میکنند تا با خیال راحت برنامه هایشان را پیش ببرند. 

Image result for ‫تهاجم فرهنگی‬‎

 پلتیک "ضد توطئه"

__________

پس ازشفاف سازی و باور توطئه حال میخواهیم پلتیک(ضد توطئه)را بکاربگیریم و در این راستا از ابزارهای کارآمدی که در اختیارمان هست استفاده نمائیم.همانگونه که در سطور پیشین بیان شد نوع و ماهیت سلاحهای ما در کارزار فرهنگ با نوع و ماهیت سلاحهای طرف مقابل متفاوت است وبرخلاف عرصه های دیگرتولیدو پیشرفت، ما نمیتوانیم از (مهندسی معکوس) درتولید ((فرهنگ افزار)) بهره ببریم واینرا نیز باید بدانیم که اصولا" احتیاجی به این کار نداریم.نیم نگاهی به اقبال عوام و خواص از آثار فرهنگی و هنری ایران در سرتاسر جهان میتواند به ما بفهماندکه اگر همانند غربیان اما با اصول و روشهای متفاوت خودمان تولید انبوه داشته باشیم رقبای سرسختی برای محصولات فرهنگیشان خواهیم داشت و قادر خواهیم شد که در(( جنگ نرم فرهنگی))حتی از موضع دفاعی به جایگاه تهاجمی ((والبته نه از نوع تهاجم موذیانه و کثیف غربیان))ارتقا بیابیم  و نقش پررنگ کنونی آنان را در بازار پررونق فرهنگ و هنر جهان ربوده و خودمان ایفا کنیم .بعنوان یک نمونه، استقبال مردم اروپا و آمریکا از کنسرتهای موسیقی سنتی ایرانی بیانگرجذابیتیست که هنر شرقی در میان آنان دارد ومیدانیم که کلا"آتمسفر شرقی جذابیت ویژه ای در غرب دارد و بنوعی برای آنان رویا گونه و شیرین است. 

بی تردید با سرمایه گذاری اولیه درتولید و عرضه انبوه آثار فرهنگی ،هنری در یک مقطع و بازه زمانی شاید نه چندان بلند مدت ،قادر خواهیم شد که از درآمدهای کسب شده در جهت تولیدات آتی بهره گیری نمائیم و نظاره گر رشد سریع و بدست گرفتن بازار در آینده ای نزدیک باشیم .شاید شروع نمودن ووارد شدن درچنین پروسه ای درابتداچندان آسان نباشد ولی مهم این است که بدلیل قابلیتها و جذابیتهای بکر نهفته در فرهنگمان که کلید اصلی جذب مخاطب است ،بسرعت میتوانیم سختیها را پشت سر نهاده و یکه تاز میدان شویم.این حقیقت رانبایدفراموش  کنیم: فرهنگ و محصولات فرهنگی غرب هنوز بطور جدی با رقیب سرسخت و بی بدیلی نظیر فرهنگ پر تلالو و یگانه((ایرانی،اسلامی))روبرو نشده اند که حساب کار دستشان بیاید.لازم به توضیح نیست که جذابیتهای موجود در فرهنگ و هنرشرق و خصوصا"ایران ما ،عاشقان سینه چاک بسیاری در جهان غرب دارد.این کمیت اولیه و موجود،البته استعداد شگفت انگیزی برای رشدسریع  داردو دلیل آن نیز ارتباط تنگاتنگ هنر (( ایرانی،اسلامی)) با فطرت پاک و بکر بشری است.انسان ذاتا" از پلیدی و زشتی و فساد و بی بند وباری بیزار و گریزان است و اگرهنرمندی متعهد و معتقد و البته اهل فن در اٍثری هنری بصورت صادقانه به فطرت بی آلایش و خداگونه بشر تلنگر بزند محال است مورد توجه قرار نگیرد .بخصوص در دوران ما که هنرمند نمایان سخیف ترین فضولات فکری خود را بنام هنر به مخاطبان سردرگم نشان میدهند و غرایز حیوانی بشر را برجسته نمائی کرده و دائما"برخ وی میکشندو انسان حیران را که در پی سرگرم شدن و یا تشنه ی دیدن و تجربه کردن و آموختن است در متون کثیفی وارد میکنند که بهیچوجه مطلوب درون الهی و کمال جوی وی نیست. 

                                                                         مهرداد میخبر(قصرشیرین/25 فروردین 94)

تعداد بازدید از این مطلب: 5935
|
امتیاز مطلب : 2
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1

جمعه 29 اسفند 1394 ساعت : 10:32 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
قصرویران(رمان)بخش پنجم
نظرات

                                                                                          قصرویران

                                                                                            (بخش پنجم)

                                                                                      نوشته :مهرداد میخبر  

(نویسنده حق داردعلیه استفاده کنندگان این داستان بهرنحوی از انحاء ،چه استفاده در سایتها ووبلاگها و چه بصورت انتشار در رسانه های چاپی یا برداشتها و اقتباسات تصویری،اگر بدون اجازه باشد،اقامه دعوی نماید )

******************************************************************                                                       

                                                                               (حضورشوم)

                                                        Image result for ‫عکس های عراقیها زمان جنگ‬‎

                                   

                                                                            

در اولین ساعات آغازین روز پنجشنبه سوم مهر ماه،سومار و نفت شهر بطور کامل اشغال شدند و دشمن به طرف سه راهی گراوه به حرکت در آمد.بافاصله زمانی کوتاهی   سه راهی قره بلاغ  نیز  تصرف شد و نیروهای عراقی ضمن درگیری با مدافعان سرپل ذهاب راه قصرشیرین را در پیش گرفتند. گلوله باران شهر کماکان ادامه داشت و حتی کور سوی امیدی نیز به چشم نمیخوردکه بتوان به آن دل خوش نمود.فقط یکجور انتظار کشنده و طاقت سوزوجودداشت که کمر آدم را میشکست.انتظاربرای رسیدن قریب الوقوع متجاوزین ولگد کوب شدن خاک متبرک شهری که ماهها با جانفشانی جان برکفان گلگون کفن حفظ شده بود .

راه های مواصلاتی تقریبا"غیر قابل تردد بودند.راه سرپلذهاب به قصرشیرین که در مسیر پیشروی زره پوشهای عراقی قرارداشت کاملا"در کنترل آنها قرار گرفته بود. جاده گیلانغرب به قصرشیرین از سه راهی نفت شهر به این سو زیر آتش پشتیبانان نیروهای پیاده و زرهی لشگر 2 و 12  صدام کوبیده می شد و چیزی نمانده بود که ارتباط نیروهای ما با عقبه خود به طور کامل قطع شود. سد دفاعی محور پرویز خان هم  قبلا"شکسته شده بودوعراقیها در آن ناحیه کمترین فاصله را با شهر داشتند .

هردفعه ای که پدریاحسین به خانه سرمیزدندوهربارکه حاج آقا شریعت رامیدیدیم بیش ازپیش درهم ریخته ومضطرب میافتیمشان .دلهایشان مالامال ازغم بودو در گفتگوهایشان ازنبرد نا برابری سخن میگفتند که داشت توان مدافعان شهررا به تحلیل می برد،خردشان میکرد و می شکستشان.ازجوانانی یادمیکردندکه توی سنگرهاشان درحالی که از حداقل توان دفاعی وساده ترین سلاحهای جنگی برخورداربودندمظلومانه ومعصومانه درخون خودمی غلطیدند.

ساعت بساعت ازشمارمدافعان کاسته می شد.یاجراحت زمینگیر شان میکرد،یا شهادت  به عرش اعلی  میبردشان ویاناگزیرمیشدندعقب بنشینندوازطریق کوره راهی که درکوهپایه بازی درازهنوزازچشم ناپاک دیده بانان دشمن ایمن باقی مانده بودخودرابه نیروهای مستقردرسرپلذهاب برسانند که شاید در آنجا تجدید  قوا کنند وقادرگردندکه باسلاح،مهمات وپشتیبانی کافی به نبردشان ادامه دهند.

حسین درحالیکه بشدت حرص و جوش می خورد،میگفت :

- بی دین ها انگار پشت بندهم مثل علف از زمین سبز می شوند!هر چقدر از آنها به درک واصل می شود باز هم تعدادشان بیشمار است و در پناه تانکها و نفر بر هایشان  لحظه به لحظه  به قصرشیرین نزدیک تر و نزدیکتر می شوند .

واقعیت تلخی که وجودداشت این بود:مدافعین بایدعقب نشینی میکردند. ادامه این نبردناعادلانه جزاینکه تلفات بیهوده ای را برآنان تحمیل مینمودهیچ ثمره دیگری عایدشان نمیکرد.بسیاری از آنانی که تاکنون در سنگر هایشان باقی مانده بودند  حتی غسل شهادت نیز کرده و آماده فدا شدن در راستای هدف والای خود بودند.آنان بایکدیگروباخدای خودمیثاق خون بسته بودندوقصدداشتندتاآخرین گلوله ای که درتفنگ دارندوتاآخرین نفسی که در سینه هایشان هست بجنگند.برای آنهادیگرترس معنای خودراازدست داده بود.در طول روزهای اخیر بارها و بارها  مرگ را جلوی چشمان  خود دیده و با ذائقه تک تک سلولهای بدنشان طعم آنراچشیده بودند.آنان مرده بودند پیش از آنکه بمیرانندشان.

شریعت طرحی هوشمندانه در ذهن داشت .اواز نیروهایش خواسته بود   که در صورت ناچار شدن و رسیدن به بن بست خود را در ساختمانهای متروکه پنهان سازند تادرصورت اشغال شدن شهرارتشی مخفی وجودداشته باشدو امکان غافلگیرکردن و ضربه زدن به دشمن از بین نرود .

ساعت 2 بعدازظهر  در ناحیه شمالی شهر،حوالی کوره های گچ،منطقه چهار قاپی ، محمود آبادو غفو ر آباد  جنگ تن به تن آغاز شد. لشکرعراق جاده سرپلذهاب-قصرشیرین راپیموده،درحومه شهر کمین کرده ومنتظرفرصت مناسب برای هجوم نهائی بود.درناحیه جنوبی،نیروهای ارتش بعث ازسه راهی گراوه عبورکرده و داشتند به فرستنده رادیوئی نزدیک میشدند.ازسوی دیگرباتصرف مقر سپاه در شرق شهر حالا دیگرلبه های قیچی بهم نزدیک شده بودند.آسمان قصرشیرین نیز عرصه ترکتازی خفاشان کوردل صدام شده بود.دفعاتی مکرربمب افکن های دشمن با صدائی ترسناک و سرعتی سر سام آوراز ارتفاع پائین آسمان  روی سرمان را شکافته و برای بمباران شهر های واقع در عمق  خاک کشورمان پیش رفتند.

شریعت پیشنهاد کرد که فردا صبح زود مانیز بهمراه بقیه اهالی شهر تا فرصت هست از راه مله خرمانه  و روستای  سید خلیل در امتداد رودخانه الوند  خود را به سرپلذهاب برسانیم چون با تصرف سه راهی گراوه دیگر امکان عبور از کوره راه  پای کوه بازی دراز  وجود نداشت .

شریعت پس ازآنکه حرفهایش رازدبلندشدکه برود.پدردستش راگرفت:

- تو چرا نمی آئی ؟ اینجا ایستادن دیگر فایده ای ندارد .

شریعت در حالیکه سعی می کرد دست خود را با ملایمت از میان پنجه پدر خارج سازد جواب داد :

- حاج آقا من که نمیتوانم بچه ها را همینطور رها کنم و تنهایشان بگذارم.تاهنگامی که حتی یک نفر نیروی مدافع در شهر  حضور دارد من مکلف به ماندن درکنارشان هستم.تاآنجا که میدانم عمل به تکلیف از  اعتقادات راسخ شماست.

پدردست برگردن آن جوان دلیر و با ایمان انداخت و بوسه ای بر پیشانیش نشاند.شریعت که رفت پدر از ما خواست عجله کنیم و هرچه سریعتربرای رفتن آماده شویم .

- درنگ جایز نیست.ماندن به معنای در دام افتادن است و این چیزیست که مایه خوشحالی دشمن اشغالگر خواهد بود .

مردم شهرهمه جمع شده اند،شماهم مقداری آب آشامیدنی  و خوراکی بردارید و بر اه بیفتید.اگر به موقع از محدوده خطر عبور کنیم و به آنسوی بازی دراز  برسیم می توانیم در پناه نیروهای خودی خودمانرا به سرپلذهاب برسانیم،آنگاه شما را به محل امنی خواهم فرستاد  و خودم در سرپل ذهاب به نیروهای سپاه خواهم پیوست .

در حال آماده شدن  بودیم که جوانی با کاغذی در دست وارد شد و آنرا به پدر تحویل داد.پدر کاغذ را تا کرد و در جیب گذاشت سپس در جواب نگاه کنجکاو وپرازسئوال من گفت :

-نقشه ایست که شریعت از مواضع عراقیها و آرایش نظامی آنها تهیه کرده است.این کروکی میتواندبرای نیروهای خودی بسیار مؤثرو کارگشاباشد.انشاالله بزودی،هنگامی که بخواهیم شهر راباز پس گیریم  بکارمان خواهد آمد .

دائی مرتضی که دنبال خاله فوزیه وشوهر  و بچه هایش رفته بود همراه با آنان سر رسید.ازاوپرسیدم :

- دائی مرتضی...توی جاده وکوه که داریم میرویم بارش گلوله های دشمن راچکارکنیم؟آنهاهمه جارامیزنند.من بیشترازهمه،برای بچه ها نگرانم.

قبل از آنکه دائی مرتضی بخواهد چیزی بگوید پدر جواب داد :

- چاره ای نداریم دخترم.میدانم پاگذاشتن درجاده وکوه وکمروبیابان توی این اوضاع خطرناک  زهره شیرمیخواهدولی در حال حاضر هیچ جائی امن نیست.چه درخانه بمانیم وچه قصدرفتن کنیم،خطردرکمینمان است.پس چه بهترکه حرکت را بر سکون ترجیح  دهیم،چون یگانه راه رهائی از ورطه بلاعبوراز آن است و بس.اگر قسمت باشد که نجات  پیدا کنیم،نجات خواهیم یافت ولی اگرعمرمان به دنیا نباشدچه نیکوست که مرگمان در حین تلاش  برای رهائی باشد نه در حال ترس و پنهان شدن  ازدشمن دون.این راهم بدان که تااونخواهدهیچ برگی ازدرخت نمیافتد.

در آن لحظه به یاد آیه ای افتادم که در استخاره چندشب پیش آمده بودوداستانش را برایتان تعریف کردم.آنگاه به روایتی از علی (ع)اندیشیدیم که فرموده اند:

(مو تو قبل ان تموتوا)یعنی بمیر قبل ازآنکه بمیرانندنت.

حضرت دراین روایت موت ارادی رادر مقابل  موت غیر ارادی،بعنوان یکی از فضائل نفس انسانی بشمار آورده وغرض اصلی ایشان از این دستور العمل انسان ساز خروج از عادات و مشاهده حقایق عالم است که برای آن راهکارهای متعددی وجود داردوبی شک یکی از ستوده ترین راههای حصول این امر فدا نمودن جان برای یک آرمان والاوخداپسندانه است.

پدر کاملا درست میگفت.درطول آن چندروزبسیاری ازمردم در پناهگاههای بظاهرامن خودوخانه هایشان بشهادت رسیده بودنددرحالیکه رزمندگانی هم بودندکه درفضای بازوبدون هیچگونه حفاظ وجان پناهی در حین رزم وزیرشدیدترین حملات،زنده و سالم مانده بودند.این نشان میداد که به استقبال خطررفتن تاخداوندنخواهدالزاما"موجب ازدست رفتن جان انسان نخواهدشدواین اصطلاح عامیانه که میگویند(مرگ دست خداست)جمله ای بسیارواقع گرایانه میباشد.

                                           

پدردرحالیکه مقداری خوراکی ونان درکوله اش میگذاشت خطاب به من گفت:

- صدیقه جان حواست به محمد احسان باشد.اوبدنی حساس وضعیف دارد. ساکی تهیه کن و شیر خشک،آب تمیز و چیزهای دیگری را که لازم میدانی درآن قراربده.

              

                                      *                                          *                                          *

 

فرداصبح علی الطلوع کلیه کسانی که در شهر باقی مانده بودند بطرف پل نصر آباد بحرکت در آمدند تا از آن  طریق خود را به مله خرمانه برسانند . کاملا مشخص بود که جاده آسفالته را از مله خرمانه به آنسو نمیتوان ادامه داد.باید خود را به دل تپه ماهور های گچی میزدیم و مسیربیراهه را در پیش میگرفتیم .

همگی،هر آنچه را که قابل حمل بود و بعنوان مایحتاج و آذوقه راه لازم داشتیم در ساکها و بقچه ها و کوله پشتی هائی جای داده و با خود آورده بودیم.به پیشنهاد پدر مقداری شیر خشک،آب پاکیزه و کمی قند برا ی محمد احسان توی ساکی گذاشته بودم تااز بابت تغذیه او نگرانی نداشته باشم .

نرگس و مهدی که لحظه ای از من جدا نمی شدند،سفت  وسخت گوشه های چادرم را در مشت گرفته بودند. دائی مرتضی و خانواده خاله  فوزیه هم در کنار ما قدم بر میداشتند.پدر تأکید کرده بود که درهر شرایطی همدیگررارها نکنیم وباهم همراه وهمگام بمانیم .

عراقیهاازچهارطرف داشتندلبه های تیزتیغشان رابه تن شهرنزدیک میکردند.معلوم بودکه کارشهرراتمام شده میدانند،چون بنظرمیآمد دیگرلزومی برای ریختن آتش سنگین برآن نمیبینند.قسمت اعظم نیروهای مادستورعقب نشینی گرفته وتقریبا"منطقه راخالی کرده بودند.بقول شریعت که ازطریق تلکس باستادمشترک ارتش درتهران تماس داشت وجواب قانع کننده ای برای سئوالاتش درمورداین عقب نشینی نشنیده بود: (کسانی هستندکه دارندخیانت میکنندوماراتحویل عراقیهامیدهند)

بصورت جسته گریخته و نه چندان جدی،شلیکهائی از جانب جنگ افزارهای سنگین عراقی صورت میگرفت وانفجاراتی درنقاطی ازشهروحومه آن رخ میداد.این شلیکهابیشتربه حملات کوروبیهدف شبیه بودند.گرچه در مواردبسیاری همین پرتابهای کوربه شهادت وجراحت بسیاری ازغیر نظامیان منجرگشته بودولی بدلیل حجم کم آتش وآرامش نسبی درمحدوده  مسکونی شهر،آنروز روز پر خطری بنظر نمیرسیدوحضوردرفضای باز کوچه هاوخیابانها باندازه روزهای پیش هولناک ومرگبارنبود .

چیزی که درآن دقایق موجب نگرانی ودلشوره من شده ودرحقیقت برای تمامی مردم حاضردرقصرشیرین یک شکست بزرگ بودبه صفرنزدیک شدن شمارش معکوس سقوط بود.برای منی که ماههای متمادی زجرجسمی وروحی  حضوردرچنین شهری رابااین موقعیت متزلزل واین شرایط امنیتی  کابوس  واربه امیدبرطرف شدن تهدیدهاوآرامش اوضاع تحمل نموده بودم بسیار سخت بودبپذیرم که بیهوده ایستاده ام وزجرها،مشکلات ومحرومیتهای شدید رابجان خریده ام. من و سایر همشهریانم اگر ماندن و مقاومت و تحمل را برگزیده بودیم به این خاطربودکه امیدگشایش ورفع مشکلات داشتیم وانتظارنیروهای کمکی رامیکشیدیم.شایددرکش برای شما مشکل باشدولی درست درهمان ساعاتی که محاصره کامل شده بودودشمن درچند قدمی ماگامهایی پیروزمندانه برای ورود به خیابانها و کوچه های قصرشیرین برمیداشت،هیچ یک ازاهالی کاملا"قطع امیدنکرده بودواکثریت قریب باتفاق مردم رسیدن لشکرخراسان راهنوزهم محتمل میدانستند .

سنگینی ساک بر دوشم و محمد احسان  در آغوشم باعث شده بود فشار زیادی بر کمرم وارد شود.میترسیدم از پس راهپیمائی طولانی پیش روی بر نیامده و وبال گردن سایراعضای خانواده شوم.درطی روزهای پیشین شنیده بودم که درمواردی متعدد،زنان،کودکان وسالمندان درحین راهپیمائی برای رسیدن به نقاط امن،تاب خستگی را نیاورده و از ادامه راه بازمانده اند.

نگرانیم فقط بابت خودم نبود.بیشتربرای مهدی ونرگس دلشوره داشتم که نکندپاهای کوچک وکم توانشان قدرت طی کردن این راه طولانی و دشواررا که مسلماً"در پاره ای از نقاط صعب العبور نیز بودنداشته باشد.مادرهم که جای خودش را داشت.سن وسالی ازاوگذشته بودوپادردوکمردردهمواره رنجش میداد.بچه ها،مادر،پدر،حسین وبالاخره اکثرمردم،هرگزتحرکاتی دراین حدو اندازه راتجربه ننموده بودند.مثلا"ًخودمن،طولانیترین مسافتی که تا کنون باپای پیاده پیموده بودم فاصله بین منزل پدرتاخانه خودمان بود!

خلاصه...این مسئله که آیا قادر خواهم بود کیلو متر ها راه را در زمین های سراشیبی ، سر بالائیهای سنگلاخی و اراضی شخم خورده به سلامت به آخربرسانیم مثل خوره روح رنجورم را میجویدومیتراشید.

لحظه به لحظه برتعدادمردم افزوده میشد.آنهابصورت گروههای خانوادگی وچندنفره یاتک تک به جمعیت حاضرکه طول خیابان شیبدارمنتهی به (بالاآبشار)رامیپیمودند،میپیوستند.بجزگروه ما،کسی درخیابان دیده نمیشد.همگی سعی میکردنددرپناه مغازه هاوبناهای سمت چپ خیابان که امکان دیدعراقیهاراروی ماازبین میبردحرکت کنند.پس ازطی حدودصدمتردیگر،قراربودبه یک سه راهی  برسیم که به دلیل مشرف بودن به کوره های گچ و منطقه  غفورآبادومحمودآباد،زیردیدمستقیم دشمن قرارداشت.یک نفرازمیان مردم پیشنهادکردکه محدوده موردنظررااز همان سمت،بصورت گروههای کوچک ردکنیم که مبادامشاهده جمعیت توسط دیده بانان عراقی،توهم حضورنیروهای نظامی رابوجودآورده وباعث شود که بسوی ماشلیک کنند.

پیشنهاد،عاقلانه بودو به همان صورت اجرا شد.

هنگامی که به همراه حسین و بچه هایم از سه راهی مزبورعبور کردیم، نگاهی به سمت مرزانداختم.دود غلیظی که حکایت از شدت درگیری در آن ناحیه میکردآسمان راپوشانده بودوبیشترین صدای تیراندازی سلاحهای سبک وانفجارات کوچک وبزرگ ازهمانجابگوش میرسید.آخرین گروه که سه راهی راردکردصدای سوت خمپاره ای درفضای خیابان طنین انداخت.همگی کف پیاده رو و کنج دیوارها دراز کش کردند.هیچ صدای انفجاری بگوش نرسید،بنظرمیآمدگلوله عمل نکرده باشد.مجددا"همگی برخاستیم کهد به راهمان ادامه دهیم ولی قبل از آنکه بخواهیم حرکت کنیم حسین پس از مکالمه کوتاهی که با پدر داشت روی پلکان یکی از مغازه ها رفت و با صدای بلند شروع به صحبت کرد :

- برادران و خواهران توجه داشته باشید...

باید برای حفظ سلامتی خود و خانواده هایتان با فواصل معینی از یکدیگر حرکت کنید که مبادا موقع دراز کشیدن روی زمین دست و پای  گیر شوید . چون گلوله ها که می آیند فرصت زیادی برای پناه گرفتن و خوابیدن نیست .

مخصوصا حواستان به بچه ها باشدوبه آنها آموزش دهید  که چطور از جانشان محافظت کنند.حاج اصغر همین الآن شاهد بود که متاسفانه عده ای از والدین از کودکانشان غافل شده بودند .

پدر که تا حالا ساکت  کنار  حسین  ایستاده بود رشته سخن را بدست گرفت و اینگونه صحبتهای اوراتکمیل کرد:

- همه میدانیم که این وضعیت،یعنی جمع شدن  در یک مکان و حرکت بصورت گروهی کاراشتباهی است،ولی چاره ای نداریم باید با هم و همراه هم باشیم.این راه طولانی و خطر ناک را نمیتوان به تنهائی طی کرد چون همگی به کمک هم نیازمندیم.پس انشاالله تعالی با احتیاط کامل و یاری رسانی به یکدیگر خود را  بسلامت به مقصد خواهیم رساند و به کوری چشم صدامیان کافر به زودی شهرمان را نیز از حصرخارج خواهیم نمود...توکل بر خدا.صلوات...

غریو صلوات به آسمان برخاست و جمعیت مجددا"بحرکت درآمد.

ناگهان صدای گاز خوردن شدیدو حرکت سریع اتومبیلی از دور میدان بگوش رسیدو همه چشمهارا بدانسو چرخاند.اتومبیل پیکان سفید رنگی بسرعت داشت به طرف ما میآمد.همه بانگرانی ایستاده و منتظرشدند که ببیننداین همه عجله به چه خاطراست.اتوموبیل کنار جمعیت ترمز کرد و جوان قد بلندی از آن پیاده شد.می شناختمش.یکی از برادران آقائی بود.آنها چهاربرادربودندکه بهمراه یکی دونفردیگرتوی یک دکان نانوائی درنزدیکی اداره مخابرات،پائینترازشهربانی باآردی که از مغازه های نانوائی سطح شهر جمع کرده بودند،نان پخته وبین مردم توزیع مینمودند.آن بنده های خوب خداداوطلبانه این کارراانجام داده وهیچ پولی بابت نانی که دراختیارمردم قرارمیدادندنمیگرفتند.

روی صندلی عقب اتوموبیل مقدار زیادی نان قرارداشت.جوان مستقیم بطرف پدر رفت وبالحنی که خستگی مفرط توام بارضامندی وخوشحالی درونی ازآن میباریدگفت :

- آقای میخبر...ازساعت چهارصبح تاحالایکسرداریم پخت میکنیم. خداراشکر که بموقع رسیدیم.داداشهاودوستانم نگران بودند که نکندنتوانیم نانهارابه شمابرسانیم.راهتان طولانیست.حتما"لازم میشود.فقط یکی دو نفرزحمت بکشندونانهارابردارندوبین مردم توزیع کنندکه من بروم.

پدرازجوان  تشکرکردوپرسید:

- مگرشمانمیخواهیدبامردم همراه شوید؟

- نه حاج آقا...ما تصمیم گرفته ایم بمانیم.نیروهای کمکی قراراست بزودی برسند.عراقیهامگردرخواب ببینندکه شهرراگرفته اند.شکر خدا عده مان کم نیست.تارسیدن لشکر خراسان شهررا حفظ خواهیم کرد.

چندنفرازنوجوانان وجوانانی که درمیان جمعیت حضورداشتندشروع به تقسیم نانهاکردند.جوان که سواراتوموبیلش شدورفت مهدی گفت:

- مامان گرسنه ام است.نان میخواهم .

تکه ای نان به او و نرگس دادم و خودم هم کمی از قسمت  برشته اش را در دهان گذاشتم . بسیار خوشبو ، تازه و مطبوع  بود . به این فکر کردم که مزه جادوئی این نان از عشق و علاقه  آن جوانان رئوف ، دلیر و زحمت کش نشأت گرفته است عشقی که باعث شده آنان با اینکه میتوانسته اند بی دردسر،خیلی وقت پیش دیار خودراترک کرده وزندگی  راحت و بی دغدغه ای رادرپیش بگیرند،توی این شهر در شرف سقوط بمانند و تمام هم و غم  خود  را برای سیر کردن شکم کودکان معصومی چون مهدی و نرگس من بگذارند.اینگونه منشی با هیچ منطقی قابل تحلیل نیست جز منطق  خاص و متفاوت عشق به خدا،مردم،دین ووطن.

همه مردم سهمیه نان خود را در بقچه ها و ساکها یشان گذاشته و بحرکت خودادامه دادند.نزدیکیهای بالای آبشار بودیم که صدای فریاد از ابتدای  خیابان تازه آباد همه را متوجه خود کرد.دونفردر حالیکه دوسوی برانکارددست سازی راگرفته بودندتوی سرازیری خیابان بطرف جمعیت میدویدندوبسمت ماپیش میآمدند.یکی ازآندونفر،مردی میانسال و دیگری جوانی حدودا بیست و یکی دو ساله بود.مردمیانسال با صدائی بریده  بریده،نفس نفس  زنان فریاد میزد:

- برادر ها ... مردم ، تورا به خدا صبر کنید.برادرها ... مردم   ...هنگامی که رسیدند هر دونفردرحالیکه از فرط خستگی شدیدا"نفس نفس میزدندبرانکاردها را روی زمین گذاشتند.جوان به تیرچراغ برق تکیه دادومردمیانسال کناربرانکاردروی زمین نشست.داخل برانکارد جوانی رنگ پریده بادوپای باندپیچی شده درازکشیده بود.مردبزحمت میتوانست کلمات رااداکندودر حالیکه نفس نفس  زدن هایش نمیگذاشت راحت صحبت کندبه جوان روی برانکاردوآن دیگری که همراهش بوداشاره کردو با صدائی لرزان و بغض آلود گفت:

- پسرهایم هستند.یسیرند،بی مادربزرگشان کرده ام.میبینیدکه یکیشان مجروح است.یکهفته پیش توی مرزهدایت پاهایش گلوله خورد.تاپریروز بیمارستان بود.ازآنجابیرونش آوردم که خودم مراقبش باشم.نمیتوانیم ازدشت وکوه عبورش دهیم.احتیاج به کمک داریم.تورابه عصمت فاطمه زهراماراتنهانگذارید...

بغضی که توی گلویش گره بسته بود امان نداد و باز شد.مرد بینوا به گریه افتاد.حاج وهاب زیر بغلش را گرفت  و بلندش کرد:

- نگران نباش مرد .... یا علی...یاعلی...بلندشو . انشا ا لله این راه را با کمک هم و به یاری خدابه سلامتی  به آخر خواهیم رساند .

مرد بلند شد.حاج وهاب کمی آب به پسردیگرمردداد.سپس لیوانی آب نیز برای جوان مجروح ریخت وبه لبانش  نزدیک کرد.جوان بزحمت چند جرعه ای خوردو به نشانه تشکر و قدردانی سری تکان داد .

پدر جلو رفت و بامهربانی از مرد میانسال و پسرش خواست که هنگام حرکت وسط جمعیت قرارنگیرند.استدلالش برای این سفارش این بود:

-ممکن است هنگام اصابت گلوله  خمپاره و توپ به اطراف،دست وپاگیرشویدوجان خودو بقیه مردم رابخطر بیاندازید.

پدرآنهاراراهنمائی کردکه درانتهای صفوف حرکت کنند.ضمنا"قراربراین شدکه چندتن ازجوانان بنوبت درحمل برانکارد،آندورایاری دهند.

چهار راه آبشارنقطه مرتفعی بودو احتمال دیدداشتن عراقیهاروی آن حتمی . هنوزهم بیشترین سروصداهاکه ازشدت وحجم درگیریها حکایت میکردازاطراف کوره های گچ وحول و حوش  چهارقاپی بگوش میرسید.همه چشمها به پدر،حسین  ویکی دونفردیگربودکه برای عبورازچهارراه برنامه ریزی کنند.لازم بود که مردم حتی الامکان بدون دیده شدن،این مسیر خطرناک را طی کرده ؛درابتدای خیابان سرازیر منتهی به پل نصرآبادقراربگیرند واز دیدخارج شوند.

هنوزهمگی ساکن وساکت ایستاده بودندکه صدای غرش توپخانه بلندشد. کلافه وخسته روی زمین خوابیدیم ، شیهه  بد صدای توپ درامتداد خیابان منتهی به پل نصر آباد طنین اندازشدوانفجاری قدرتمندوسهمگین درفاصله ای نزدیک رخ داد.همهمه ای درمیان مردم افتاد:

- درست روی پل خورد.

- نه نزدیکترازپل بود.

- دست برنمیدارند بیشرفها!

طبق عادت،چندلحظه دیگربهمان حالت باقی ماندیم وبعدبلندشدیم،سر جاهایمان ایستادیم.برروی پل نصرآباددید نداشتیم که بفهمیم گلوله واقعا"کجا اصابت کرده است.حسین ویکی از همکارانش که آنجا باخانواده اش حضورداشت مسئولیت تقسیم مردم به گروههای کوچک سه یاچهارنفره رابرعهده گرفتند.

بعدازحدودده دقیقه توانستیم ازچهارراه بسلامت عبورکنیم ودرخیابان منتهی به پل قراربگیریم.

به یاد پسر عمه ام عبدالرضا و پسر عمویم منصور افتادم.احوالشان را ازحسین جویا شدم،اظهاربی اطلاعی کرد.معلوم بود که نیامده اند.فی الواقع ازآن دوجوان نترس ولجبازچیزی هم بجزاین انتظارنمیرفت.ازخانواده عمومحمودفقط منصور  شهرراترک نکرده بود.ازخانواده پنج نفره عمه سکینه هم عبدالرضاو پدرش استاد رحمان توی خانه باقی مانده بودندوحتی الآن هم راضی نشده بودند با بقیه مردم همراهی کنندوازشهرخارج شوند.توی فکر آنهابودم که صدای پدرمرابخودآورد:

- دخترم ...صدیقه جان ...ساک را بمن بده،بچه در بغل داری،خسته میشوی.

پدر با آنکه خود نیز کوله ای سنگین بر پشت داشت ساک حاوی وسایل بچه را از دستم گرفت و خطاب به  دائی مرتضی که  درکنارخاله فوزیه و خانواده اش جلوتر از ماحرکت می کرد  گفت :

- آقا مرتضی...صبر کن مرد مؤمن ،بگذار ما هم برسیم .

دائی مرتضی که ایستادمتوجه شدم پیرمردی که درست درسمت راستش عصابدست راه میروددرنظرم آشنا ست .دقایقی در اندیشه شناسائی او بودم که یکدفعه جرقه ای توی مغزم زده شدو سرهنگ را شناختم . همان پیر مردی قوی هیکلی که دو روز قبل وقتی با دائی مرتضی از الوند برمیگشتیم دیده بودیمش و کمی هم آب به او داده بودیم .برسرعت گامهایم افزودم وبه آنها که رسیدم سلامش کردم . معلوم بود که پیرمرد باهوش و سرزنده ای است چون فورا"مرا شناخت وبگرمی جواب سلامم را داد. سپس گفت :

- دخترم این دائی مرتضای شما مرد شریفی است ها! قدرش را بدانید. از آنروز تا کنون چند بار به من سر زده و نگذاشته تنها بمانم.واقعا" اگر او خبرم نمی کرد من نمیدانم از کجا باید می دانستم که مردم دارند می روند.خدا خیرش بدهد .

سرهنگ با وجود اینکه سنش زیادبود و بکمک عصا راه می رفت ولی قدرت  بدنی خوبی داشت. بقدری خوب که گاهی آدم  فکر میکرد عصا را فقط محض احتیاط و برای خالی نبودن عریضه بدست گرفته است.من فکرمیکردم که او احتمالا "میتواند  پا به پای همه ماپیاده روی کند و دچار مشکل نشودچون سرعت حرکتش از خیلیها بیشتر بود .

هر چقدر که به پل نزدیکتر میشدیم صدای مکالمات پر همهمه ای که بین مردم افتاده بود بیشتر  می شد.  اوایل اهمیتی ندام ولی وقتی که صداها اد امه پیدا کرد و کلماتی مثل : یا حسین ،یا زهرا و بعضا"صداهای گریه و شیون و زاری نیز از گروههای جلوتر بگوشم رسید فهمیدم اتفاقی افتاده و قضیه جدی است ، نگاههای استفهام آمیزم را به حسین و پدر انداختم ولی بعدا" به خودم گفتم:

-  آخر آنها باید از کجا بدانند ؟ مگر آنها هم همراه من نیستند ؟

دائی مرتضی که معنای نگاههایم را درک کرده بودخطاب به من گفت :

- حتما مربوط به انفجار چند دقیقه پیش است.

تازه شصتم خبر دار شد که ممکن است چه اتفاقی افتاده باشد. باز هم یک فاجعه. باید یکبار دیگر خودم را برای دیدن صحنه جنایتی کورکورانه که صدامیان انجام داده بودند آماده می کردم . اینجور مواقع بدنم بشدت می لرزید و فشار عصبی زیادی را متحمل میشدم ولی حالا باید خودم را بیشتر از هر بار دیگری کنترل می کردم چون راهی طولانی و پر مسئولیت پیش رویم داشتم و باید توان و روحیه ام را حفظ میکردم،در ضمن نبایدمیگذاشتم بچه هایم چیزی ببینند . مهدی و نرگس را بسرعت زیر چادر م پنهان کردم :

- شما هیچ کجا را نگاه نکنید بچه ها... باشد ؟

خودشان راکه به پای من چسباندندفهمیدم دارنداطاعاتشان را اینگونه اعلام میکنند. با کمک و راهنمائی من هر دویشان قسمت هائی از از چادرم را جلوی چشمانشان گرفتند .

نگاهم به صورت محمد احسان افتاد ... ای وای ؟ باز هم  قطره ای خون  از گوش چپش بیرون زده بود . با گوشه آستین  پیراهنم خون پاک کردم . مردم ، خصوصا" زنها، خیابان را روی سرشان گذاشته بودند .نزدیکیهای محل انفجار بودیم. راهم را کج کردم  که نه من و نه بچه ها چیزی نبینیم. بعضی از زنها طوری شیون می کردند که توگوئی یکی از نزدیکانشان کشته شده است . از میان گریه هاو حرفهای مردم فهمیده بودم که دو نفر بطرز فجیعی بشهادت رسیده اندولی نمیخواستم چیزی ببینم . همانطور که پشتم به محل وقوع انفجار  بود صدای مردم به گوشم می رسیدو چهار ستون بدنم میلرزید .

ناگهان صدای بتول را شنیدم که فریاد می زدومیگریست . یکه خوردم. یعنی چه کسی به بتول کوچک اجازه داده بود اجساد را نگاه کند ؟ مجبور بودم او را از صحنه دور کنم وگرنه طفل معصوم دیوانه میشد. فورا"بچه ها را به حسین سپردم و به او سفارش کردم ار آنها غافل نشود . احسان را هم بغل اشرف دادم و بسرعت خود را به بتول رساندم .او کنار مریم و با فاصله ای کم ،درست روبروی اجساد شهدا ایستاده بود. نگاهی شماتت آمیز به مریم انداختم  وسرش  تشر زدم:

- دختر تو چطور آدمی هستی !؟ ...آخر چرا گذاشتی بتول اینجابیاید ؟تو نمیفهمی که او هنوز بچه است؟میخواهی روانی اش کنی؟

- چکارش باید میکردم آبجی صدیقه؟باور کن  خیلی سعی کردم  دورش کنم ولی حرفم را گوش  نکرد .

بتول رنگ بر چهره نداشت. مثل مسخ شده ها  به اجساد خیره شده بودویکریز حرف میزد :

- چه خاکی بر سرمان بریزیم آبجی مریم ؟ دارد  میمیرد...

 مرا که دید انگار بزرگترین منجی دنیا را دیده باشد، گوشه چادرم را چسبیده و التماسم کرد :

- آبجی صدیقه جان مگر تو امداد گر نیستی ؟ ببین ... دارد دست و پا میزند . کمکش کن... تو را به خدا کمکش کن ...ترا به امام حسین کمکش کن آ آ آ بجی...

و گریه امانش نمیدادطفلک...به پهنای صورت اشک میریخت و دستانش  بشدت میلرزیدند .آنقدر صورتش خیس اشک بود که آدم  فکر می کردآنرا با آب شسته اند. آب بینی اش روی دهان و چانه اش پخش شده بود.

فورا سرش را برگرداندم و به خود چسباندمش . به زورمی خواست سر برگرداند و بازهم نگاه کند  ولی من محکم گرفته بودمش  و مانعش  می شدم .

صحنه دلخراش جلوی چشمم برای من هم غیر قابل تحمل بود وای بحال بتول که فقط یازده سال  داشت . دو جسد روی خاکها در خون خود غلطیده  بودند . محل اصابت گلوله که چال شده بود بیش از چند متر  با اجساد  فاصله نداشت. عمق زیادچاله نشان میداد  که گلوله ،گلوله توپ بوده است .هر دویشان شهیدشده بودند ولی بقدری بدنهایشان از بین رفته بودکه سن و سالشان را نمیشد  تشخیص داد.  یکی شان سر بر بدن نداشت . صورت و یک طرف  بدن آن دیگری کاملا" لهیده ومتلاشی شده بودو حرکات ضعیفی دردست و پای  سمت دیگر بدنش مشاهده  می شد که جگر آدم را کباب می کرد.  بقایای دو  بقچه کنار اجساد  روی زمین افتاده و به خون و ذرات گوشت آغشته شده بودند . محتویات بقچه ها در میان خون و تکه های بدن آن بنده های خدا پخش و پلاشده بود ...

مقداری نان ،گوجه، پنیر ، چند بسته بیسکویت و دو ظرف آب پلاستیکی که ترکش سوراخشان کرده بود....

پاهایم مثل دفعات قبل کرخت شد و توانش را از دست داد .زانوانم سست شد  ووادارم کرد روی زمین بنشینم . دیگر نمیخواستم  جلوی  اشکهایم را بگیرم .بغضم را رها کردم و به گریه افتادم. آنقدر صدای هق هقم شدید و عمیق بود که طنینش در گوشهایم اجازه نمیداد هیچ چیز دیگری را بشنوم. آنچنان حالم دگرگون شده بود که کنترلم را از دست داده و داشتم روی خاکها ولو میشدم . مادر دوید و بتول را با خود برد ، مریم هم زیر بغلم را گرفت که بلندم کند . طور غریبی شده بودم.اصلا"دلم نمیخواست تقلائی برای بلند شدن انجام دهم.ازته دل آرزوی مرگ کردم.دلم میخواست همانجا کنار آن بیچاره های آرزو به دل جان بدهم که دیگرتاابد هیچی نفهمم و نبینم.

 از پس پرده مات اشکهای جمع شده در کاسه چشمانم مردم را میدیدم که براه افتاده و دارند دور میشوند ولی من حس میکردم حرارت غصه دارد ذره ذره  آبم می کند و عنقریب است که تن ناتوانم  در دل سخت زمین محو شود.مریم بینوا هی زور می زد که هیکل سنگین مرا از روی زمین بلند کند :

- ابجی صدیقه ترا بخدا ...مردم دارند می روند...آبجی صدیقه .

در آن لحظه شوم فکر میکردم طوری به زمین افتاده ام  که هرگز  نخواهم توانست بر خیزم. اگر تمامی وجودم را با دقت تمام کنکاش میکردی حتی یک ذره اشتیاق ادامه زندگی را در آن پیدا نمیکردی . مثل آدمهایی شده بودم که در حال احتضارند و دارند  آخرین لحظات عمرشان را سپری می کنند .فقط هنگامی  که بیاد احسان افتادم و تصویر صورت معصوم و گوش خون آلودش  توی ذهنم آمد توانستم نیروئی بگیرم وحرکتی به خودم بدهم.

 با یا علی  مریم منهم یا علی گفتم و سر پا ایستادم .مثل خواب زده ها ، آرام  و بی تفاوت رفتم  محمد احسان را از بغل اشرف بیرون کشیدم و همراه با بقیه خواهرانم براه افتادیم .

پدر مشغول صحبت با بتول بود و قصد داشت اور ا آرام کند  . حسین که هراه بچه ها در کنارم قدم بر میداشت گفت:

- بنده های خدا آنجا ایستاده و منتظر بودندما برسیم  تاهمراهمان شوند ...

حسین چیزهای دیگری نیز گفت اما من دیگر بقیه حرفهایش را نشنیدم  توی حال خودم بودم. حالی که  هنوز  خوب نبود. هنوز نه میخواستم چیزی بشنوم و نه چیزی ببینم . هنوز دلم میخواست دراین دنیا نباشم .باز هم  دلم میخواست بمیرم . می دانستم بعد از مردنم هر جائی بروم بهتر از این جاست .دیگر تحمل دیدن  آن همه  خون و جسدو بدن های تکه تکه شده  را نداشتم . نمیخو استم در جهانی که حکومت های ننگینی همچون رژیم بعث عراق ، آمریکا  و دول  ستمگر و خونریز  فرمان میدهند و اینچنین جانهای شیرین را با اشاره ای کوچک به یغما میبرند  و بقول معروف ککشان هم نمی گزد و حتی به آن افتخار هم میکنند، نفس بکشم و زندگی کنم . مدتها بودکه مفهوم این دنیا برای من در سه چیز خلاصه میشد: درد و زجر  و گریه.مدتها بود که  همه احساسات انسانیم در دستانی بیرحم و پلیدبه بازیچه گرفته شده بود . احساس مادر بودنم ، احساس زن بودنم ،حس مالکیتم،حس امنیتم، احساس  زنده بودنم  . از خودمیپرسیدم:

- زنی که اینجا دارد روی دو پایش راه می رود کیست ؟ چه هویتی دارد ؟ خانه، کاشانه و حاصل تلاش یک عمرش از دست رفته است . جان همه عزیزانش  در معرض خطراست و چشم انداز آینده اش بسیار تاریک و نا معلوم به نظر میرسد.او به چه شوق وبه چه  امیدی دارد نفس میکشد؟

دلم برای خودم می سوخت .

حسین از من خواست که بایستم و کمی آب به صورتم بزنم تا حالم جا بیاید . محمد احسان را به دست حسین داده و چند مشت آب به صورتم زدم. طراوت وخنکی آب کمی حالم را بهتر کرد.

 حالا دیگر در ابتدای جاده گیلانغرب بودیم .حسین گفت :

- کاش استیشن را میآوردم .

میدانستم این را دارد می گوید که شاید حال و هوایم عوض شود وگرنه نه استیشن قطره ای بنزین  در باکش داشت و نه راهی که ما پس از این در پیش داشتیم ماشین رو بود .

- چه میگوئی حسین ، حواست به خودت هست ؟!

خنده ای کرد و بعد انگار که به فکر چیز مهمی افتاده باشد پیشانیش چین خورده و لبش را به دندان گزید .

- صدیقه ، یکدفعه بیاد حاج آقا شریعت افتادم. باو سفارش کرده بودم اگر عراقی ها آمدند توی خانه خودمان پنهان شود تا بتواند در فرصت مناسب  فرار کند . ولی می ترسم گوش نکند و بخواهد قهرمان بازی در بیاورد.

حس کردم دوباره بارقه های امیددارنددردلم به شعله ای گرما بخش جان میدهند.شوهرم،پدرم ،مادرم،بچه هاوخواهرهایم همه صحیح و سالم در کنارم بودند .آن ضعف کشنده و احوال رقت باری که دقایقی پیش گریبانم را گرفته بوددرنظرم شرم آورجلوه میکرد.این حالتهای گاه و بیگاه من که همواره اصالت ایمان و یقینم را زیر سوال میبرد دیگر بستوهم آورده بود.من همه چیز داشتم  ولی داشتم خدایم را فراموش میکردم واگر اورا نمیداشتم بی شک همه چیزم را نیز از دست میدادم.

حسین داشت بدقت مرا که غرق تفکر بودم برانداز میکرد.بیاد سخنان چند لحظه پیشش در باره شریعت افتادم و گفتم :

- نه حسین... فکر نکنم آقای شریعت اهل فرار باشد. تا حالاکه رفتارش اینطور نشان داده است.

- میدانم اهل فرار نیست ولی عاقل و منطقی هم هست. اگر بفهمد مجال مقاومت و مبارزه نیست خودش را از  مهلکه نجات خواهد داد .

همینطور که داشتیم درموردشریعت حرف میزدیم گلوله ای در آسمان پیداشد،صدای سوتش درفضا انعکاس یافت و کم کم شدت گرفت.همه روی زمین خیز برداشتند چون جهت صدا نشان میداد گلوله به همان حوالی اصابت خواهد نمود .

پشت تپه های  کنار جاده انفجاری بوقوع پیوست  و حجم زیادی  از خاک و دود  از فاصله میان دو تپه کوچک  که سمت راست جاده قرار داشتند بهوا بلند شد. متعاقب  آن انفجار، دو صدای  شلیک پیاپی دیگر نیز بگوش رسید و گلوله های دیگری در حال  شکافتن سینه آسمان بطرفمان آمدند . هنوز مردم در حال دراز کش بودند.مهدی که روبروی صورتم سرش را به آسفالت چسبانده  بود بمحض اینکه نگاهش را بانگاه من گره خورده دید گفت:

- مامان ،  آب ...

دستم رادراز کرده،روی موهای بورش که خشونت خاک زبر و خشنشان کرده بودکشیدم.

- باشد پسرم،بگذاربلند شویم ...آب هم میخوریم.

صدای مردی  از میانه جمعیت مردم را به برخاستن وادامه حرکت فراخواند.احتمالا"گلوله های بعدی در جاهائی دور منفجر شده بودند چون من اصلا" صدائی نشنیدم.نمیدانم...شاید هم چون حواسم پیش مهدی بود متوجه صدای  انفجارشان نشده بودم.حتم داشتم که گوشهایم آسیب دیده اند،نمیتوانستم این حقیقت را کتمان کنم که قادر به شنیدن بعضی از صداهای نسبتا" دوردست و ضعیف نیستم.

همراه با بقیه مردم درحال بلند شدن بودیم که مجددا" قبضه توپی از سمت نیروهای عراقی غرید .باز هم دست روی سر مهدی نهاده و مانع برخاستنش شدم. از جهت صدای این شلیک میشد فهمید که  محل انفجارش زیاددور نخواهد بود. این شلیکها  قلبم راضعیف،حساس ومرتعش میکردوهمین امرباعث میشدکه بدنم موقتا" دچار یک نوع فلج  ناشی از کرختی گردد.در حکایت شلیکهای اینچنینی،این که گلوله شلیک شده به اطرافم اصابت کند یا درست روی سرم سقوط کندبه قسمت و تقدیر بستگی داشت فقط قسمت ترسناک و گریز ناپذیر داستان این بود که یقین داشتم  هدف این شلیک لعنتی محدوده ایست که من در آن قراردارم .شک ندارم چنین یقینی برای هر کس دیگری جز من نیز میتوانست وحشتناک باشد .

انگارقلبم خودش رااز گلویم بالا کشیده  بود قصدداشت توی دهنم بپرد. به چشمهای هراسان مهدی که نگاه کردم جگرم بدجور کباب شد.تمامی بدنش مثل چوب خشک شق و رق مانده بود ولبانش از وحشت میلرزید.ساکت ساکت بود.

واقعا" که...ترس از این پسر بچه سرزنده و پر جنب و جوش چه مجسمه ای ساخته بود!!

ترجیح دادم بجای نگاه کردن به این مناظر و تصاویر آزاردهنده چشمانم را ببندم و منتظر بمانم.شیهه گلوله در آخرین لحظه قبل از سقوطش آنچنان آسمان روی سرمان را جر دادکه فقط  همان صدای نکره اش کافی بود همچون شمشیری بران رشته های ابریشمین اتصال ارواح به اجسام را قطع کرده و از آن جمعیت کثیر تلی از اجساد بیروح بسازد.فکرکنم اگر کسی برای اولین بار چنین صدای انکرالاصواتی را میشنید در جا قالب تهی میکرد.  

انفجاری کرکننده و مهیب آسفالتی را که روی آن دراز کشیده بودیم مانند گاهواره ای به اینسو و آنسو برد و طوفان حاصل از امواج انفجارتا عمیق ترین قسمتهای تار و پود بدنهایمان را تحت تاثیر نیروی جهنمی خود قرار داد و در هم فشرد .صدای جیغ و فریاد زنها و بچه ها در فضا طنین انداز شد.محمد احسان بشدت زیر گریه زد  و مهدی و نرگس مامان مامان گویان روی زمین بسوی من خزیدن آغاز کردند...یک لحظه هر دویشان میخواستند بلند شوند .بااینکه دلم بی قرارشان بود سرشان تشرزدم:

- بلند نشوید...دراز بکشید .همانجا بمانید.

گریه کنان باز هم شکمشان را روی آسفالت گذاشته و دراز کشیدند.یکی از میان جمعیت فریاد زد:

- عراقیهاگرایمان را گرفته اند...باید پراکنده شویم.

همهمه ای در بین مردم افتاد .جمعیت داشت از هم میگسیخت که صدای پدر مانعش شد:

- کسی حرکت نکند .همه سر جایشان بمانند.

حسین هم به تائیدوتکرار سخنان پدرپرداخت تا مانع از تفرق مردم شود.او فریاد زد و گفت :

- حرف حاج اصغر را گوش کنید .صبر داشته باشید ...

در حالیکه سعی داشتم گریه های بی امان محمد احسان را ساکت کنم از حسین که داشت مهدی و نر گس را در بر میگرفت تابلکه آرامشان کند پرسیدم:

-  چه میگویند حسین؟ واقعا" گرای ما را گرفته اند ؟ اگر اینطور باشد که....

حسین کلامم را برید و در جوابم گفت:

- تودیگر چرا؟...چه گرائی ؟ اگر گرایمان را داشتند الآن صدتاگلوله حواله مان کرده بودندو هیچکداممان زنده نبودیم .اگر این مردم از ترس هوش و حواسشان را از دست نداده بودند میفهمیدند این شلیک ها کور و بی هدفند.

مجددا"صدای پدر شنیده شد:

- مردم....احتیاطا"یکی دو دقیقه همینطور بمانید و بلند نشوید .والله اگر گرایمان را داشتند امانمان نمیدادندوقبل از هر فرار و پناه گرفتنی زمین این ناحیه را با توپ و خمپاره شخم میزدند،خیالتان راحت باشد که این گلوله ها اتفاقی به اطراف اصابت میکنند و هدف مشخصی ندارند.

من برای بلند شدن و دراز کشیدن بد جوری در عذاب و زحمت بودم .سنگینی هیکل خودم با آن کمردرد مزمن و دست و پا گیر بودن محمد احسان باعث میشد فرم دراز کشیدنم روی زمین موجب درد بیشتری در ناحیه کمر و مفاصل دست و پایم بشود. اولویت داشتن حفظ سلامتی و امنیت تن وبدن  ظریف و نحیف محمد احسان برایم، باعث میشد نتوانم زیاد به خودم توجه کنم.حتی چند جای ساق پا و کتفم خراشهائی دردناک برداشته بود، ولی چه اهمیتی داشت ؟من مادر بودم و یک مادر حاضر است حتی جان شیرینش را نیز فدای فرزندانش نماید...بچه های من همه ی زندگی من بودند.

دقایقی بعد همگی سرپاایستاده و آماده ادامه حرکت بودیم .کمی آب به مهدی نوشاندم ،آنقدر تشنه بودکه با ولع زیاد آب به آن گرمی را هورت کشید و تاآخرین قطره اش را خورد.گرم شدن سطح آسفالت جاده مبین این حقیقت بود که هوا کم کم داردگرما و خشونتش را نشان میدهد.گلوله توپی که دقایقی پیش منفجر شده بودحدود دویست سیصد متر جلوتر از خیل جمعیت ،درست به خط سفید ومنقطع وسط جاده اصابت نموده و گودال نسبتا" فراخ وعمیقی ایجادکرده بود.تکه های بزرگ و کوچک کنده شده از آسفالت روی سطح جاده پخش و پلاشده و قشری غبار گونه از ضایعات حاصل از انفجار دایره ای بزرگ و سفید دور محیط  گودال ترسیم کرده بود.سکوت حاکم بر فضای منطقه و ادامه نیافتن گلوله باران نشانگر این بود که حدس حسین و پدر در مورد کور بودن شلیکهای اخیر درست است.مسلما"هدفشان کوبیدن جاده بودو به قصد ما شلیک نمیکردند. 

بشکرانه سلامتی جمع حاضر، همگی یکصدا صلوات فرستاده وشکر  خدای را بجای آوردیم.بانگ غرا و روحیه بخش صلوات به گامهایم قوت بخشید و دلم را قرص و محکم کرد. حاجی وهاب با گامهائی بلند از لابلای صفوف انتهائی جمعیت خودرابه پدررساند وپرسید:

-  حاجی اصغر جان ...از مله خرمانه به آن سو شما مسیررا بلد هستی  که انشاالله...از جائی نرویم که در دام بعثی ها بیفتیم تصدقت بروم.

-  والله از موقعیت فعلی  عراقیها اطلاعات زیادی ندارم ولی مواضع قبلیشان را حدودا" بلدم .آنها در حال پیشروی هستندو موضع ثابتی ندارند،فی الواقع تکیه ما تنها بر حدس و گمان است .نه جای دقیقشان رابلدیم و نه مناطق در دید  و تیررسشان را میتوانیم معین کنیم.

حاجی وهاب خنده ای زورکی کرد و گفت:

-  به به ...چه اوضاع خوبی داریم !!...آیابی پناه تر از ما در این دنیا وجوددارد؟

پدر بازوی لاغر حاجی وهاب را درمیان پنجه نیرومندش فشرد وبالبخندی بر لب دلداریش داد:

-  مطمئن ترین پناهگاه فقط خود اوست حاج وهاب .موظب ایمانت باش پیرمرد!!این چه حالیست؟هان؟

حاجی وهاب سکوت اختیار کرد و دیگر چیزی نگفت.حدود ده دقیقه بعد به (مله خرمانه)رسیدیم.درآنجا آثار بجای مانده از واحد  توپخانه خودی راکه بتازگی عقب نشینی کرده بود میشد مشاهده کرد.پوکه های متعددتوپ دراطراف ،روی زمین پخش و پلا بودند و یک دستگاه جیپ نیزکه گویا نقص فنی پیدا کرده وجا مانده بوددر سایه یکی از تپه ها دیده میشد.از پدرپرسیدم:

- پدر...گویا همه نیروهایمان عقب کشیده اند ...نه؟

- بله...فرمان عقب نشینی کلی صادر شده بود.بجز عده ای که در نقاطی از شهر و قسمتهائی از (چهار قاپی) و ابتدای جاده خسروی مشغول مقاومت هستند،هیچ نیروی مدافعی در شهر و پیرامون  آن باقی نمانده است .سپاه هم پریروزتمامی موجودی انبارهای مهمات خودرا برای اینکه بدست دشمن نیفتد به سرپلذهاب بردو نیروهایش را نیز به آن شهر منتقل نمود تا لااقل سددفاعی را در سرپلذهاب مستحکم کند و مانع از پیشروی بیشتر دشمن شود.میگویند قرار است از سپاه کرمانشاه هم نیروی کمکی برسد .

- پس لشگر 77 خراسان...

- امیدها برای رسیدن آنها هنوز باقیست .در صورت محقق شدن ،قادر خواهیم بود شهرراازمحاصره خارج کنیم دخترم .دعاکن تا قبل از آنکه شهر کاملا" سقوط کندبرسند.

آری ...هنوزهم امید وجودداشت .برای مردان خدا همواره امید هست.هیچگاه بیادنداشتم پدررانومیدومایوس دیده باشم.بغرنج تر و یاس آلودتر از شرایط آن موقع ما مگر میشد شرایط دیگری را مثال زد ؟ خانه و کاشانه بر باد ،در ناحیه ای شدیدا" نا امن ،داشتیم بسوئی نامعلوم قدم بر میداشتیم  و نمیدانستیم چه چیزی در انتظارمان است. ولی پدر...اونه تنهاجوانه های امید رابه لطف خورشید فروزان ایمان،درقلبش باطراوت و زنده نگاه داشته بود بلکه سعی میکرد انواردرخشان طمانینه و توکل به الله رابر قلبهای سایرین نیز بتاباند.

بادی ملایم وزیدن گرفت .بوی بخصوصی در بطن  آن بادبه ظرافت پنهان گشته بودکه کشفش شامه ای حساس به رایحه های ناب طبیعت راطلب مینمود. آن بو به من یادآور میشدکه در فصل جوان و نورس پائیزهستیم.سوزندگی خورشید با نزدیکتر شدنش به میانه آسمان داشت فزونی میگرفت و باد نیز کماکان گرم بود اماباز هم بااستشمام آن بوهای ویژه میشد فهمید که  فصلی جدیدداردجان میگیردوتا زمان وداع نهائی باهرم گرمای سمج  تابستان مدت چندان زیادی باقی نمانده است. 

از آنجابه بعد باید راهمان را بسمت تپه ماهورهای گچی کج میکردیم و جانب روستای (سید خلیل) را پیش میگرفتیم. ازسید خلیل که میگذشتیم، امتداد رودخانه الوندخط سیرحرکتمان رامشخص مینمودوراهنمایمان برای رسیدن به مقصد، یعنی سرپلذهاب میشد.نخستین گروه ازمردم جاده راترک نمودند و ناگهان در میان همهمه و شلوغی یک نفر نعره زد:

- دراز بکشید .

من بدلیل ضعف قوه سامعه وهمچنین شلوغی و همهمه ای که درمیان  جمعیت افتاده بود صدای شلیکی نشنیده بودم ومردد بودم از نشان دادن عکس العمل، ولی صدای فریاد حسین که او هم مردم را از خطر مطلع میکردباعث شد بچه هایم راهم در خوابیدن بر زمین با خودهمراه سازم .لحظاتی بعد صدای زوزه گلوله در گوشهای سنگینم واضح و واضحتر شد تا حدی که شدت آن مرا به نزدیک بودن خطرمطمئن کرد .میدانستم این صدای صفیرکه در گوش ناتوان من اینچنین  پر هیبت است خبر از واقعه خوبی نمیدهد .تنها توانستم در کسری از ثانیه چشمان نگرانم را باطراف چرخانده و از وضعیت افراد خانواده اطلاع حاصل نمایم،بعد در حالیکه دستانم داشت بدن مهدی و نرگس را لمس میکرد یک لحظه چشمهارا بستم .

سکوت کامل بر فضا مستولی شد.با طی شدن یکی دو ثانیه دیگر ،خیالم از بابت اینکه خطر برطرف شده است راحت شداما بعدتکانی را زیر تنم حس کردم وچشمانم را که گشودم خودرا در یک فضای بشدت غبار آلود یافتم و به سرفه افتادم . متوجه شدم سرفه هایم طنینی خفه و گنگ در مغزم دارندو مهدی و نرگس را هم در حال زدن سرفه های بیصدادیدم و آنگاه دریافتم که بازهم کر شده ام!!! 

محمد احسان هم به سرفه افتاد.عنقریب بود که بغضش بترکد و بگریه بیفتد ولی من صدای سرفه های اورا هم نمیشنیدم.نیم خیز شدم و همانجا سر جایم نشستم.بچه ها هم به تقلید از من کنارم نشستند. تازه فهمیدم چه اتفاقی افتاده است.با دقت دراجسام سایه وار مردم میان گرد و خاک و مشاهده از دحام در کنار جاده فهمیدم که گلوله بافاصله کمی از جاده ،درشانه خاکی آن فرود آمده و انفجار مهیبش حجم عظیمی از خاک و غبار را به هوا بلند کرده است.غبارمانند مهی غلیظ همه چیز و همه کس را در خود فرو برده و محو کرده بود .شخصی را در کنارم احساس کردم. سربلند کردم.حسین بود .او هم داشت سرفه میکرد.دستم را گرفت و چیزی گفت . نشنیدم چه گفت ولی معلوم بود که قصد دارد از جابلندم کند .پرسیدم :

- چه اتفاقی افتاده حسین؟کسی طوری نشده؟

- همه سالمند.فقط دو نفراز مردم زخمی شده اند.

اینبارموفق شدم صدای حسین را که لحنی فریادگونه داشت البته در حدی بسیار  بسیار ضعیف بشنوم و همین،مرا خوشحال کرد چون یقین یافتم کر نشده ام ومثل دفعات قبل این ناشنوائی پدیده ایست موقت.سعی کردم برخود مسلط شده و به معاینه تن و بدن محمد احسان بپردازم .شدت گریستن ،از قطرات اشک و آب بینی توی چالی انتهای گردن ووسط جناق سینه او حوضچه ای پرآب تشکیل داده بود ومنظره ای که باز هم بر خیمه دلم شررافکندلکه کوچک خون بر لاله گوش طفلکم بود.بانوک انگشت خون را ستردم .نرگس ساکت بود ولی  صدای گریه مهدی که از حسادت توجه من به محمد احسان داشت شدت میگرفت مراوادار کرد دستی بر سرش بکشم :

- گریه نکن عزیزم تو دیگر مردشده ای....میبینی داداش کوچولو چطور گوشش اوف شده است؟ باید خوبش کنیم .کمکم میکنی؟

از شدت گریه اش کاسته شد و سری تکان داد.بوسه ای بر گونه اش نشاندم .حسین مهدی را بطرف خود کشید که سرش را گرم کند.از او پرسیدم:

-  چه کسانی زخمی شده اند حسین؟

-  نمیشناسمشان .یک زن و شوهر جوان هستند .باید از عشایر باشند.

محمد احسان را به مادر سپرده و به نقطه وقوع انفجار نزدیک شدم.زوج جوان  حدودا" بیست و یکی دو ساله ای که ظاهرا" در صف اول حرکت میکردندبه دلیل عدم توفیق در خوابیدن بموقع روی زمین آماج ترکشهای حاصل از انفجار قرار گرفته و جراحاتی برداشته بودند.مردم دورشان را گرفته بودندو سعی داشتند کمکشان کنند.

مثل کسانی که توی استخری پراز خاک سبک ونرم و الک شده غوطه وربوده اند و حالا بیرونشان کشیده اند سرتاپایشان آغشته به گردوغباربود.مرد زخم ناجوری بر تن داشت ولی جراحت همسرش چندان مهم نبود.یکی از پرستار ان بیمارستان که در میان جمع حاضربود سعی داشت جلوی خونریزی مرد جوان را بگیردومردکه چشمانش از فرط درد داشت میترکید و از حدقه بیرون میزدانگار شرمش میآمد جلوی زنش ناله کند .بنده خدا دندانها را بهم قفل کرده بود و تند تند باز دمش را از لابلای آنها بشدت به بیرون پرتاب میکرد.او از ناحیه کتف ترکش خورده بود .پرستار اینگونه تشخیص داد که ترکش لای استخوان ترقوه او گیر کرده است و تماس فلز تیز با استخوان موجب آن درد جانکاه گشته است .

زخم زن جوان بهیچوجه عمیق نبود.ماهیچه بازویش بواسطه یک تر کش ریز،شکافی سطحی برداشته بود.به تشخیص پرستار، ترکش گوشت راشکافته و عبور کرده بودپس جای نگرانی زیادی وجودنداشت. اما زن اصلا" اهمیتی به زخمش نمیداد،او نگران همسرش بود وضمن آنکه کرارا" تاکید میکرد حالش خوب است،ضجه کشان و التماس کنان از زنانی که داشتند کمکش میکردندمیخواست  فکری برای شوهربینوایش کرده و یک جوری جلوی خونریزیش را بگیرند.من به او نزدیک شدم .حالش را بخوبی میفهمیدم.روبرویش نشستم و هردودستش را میان دستان خود گرفتم:

- عزیزم نگران نباش.چرا گریه میکنی؟به خداشگون ندارد.الحمدلله ترکش جای حساسی نخورده است . شاید خیلی درد داشته باشد ولی خطرناک نیست.فکرش را کرده ای که اگر کمی بالاتر یا پائینتر میخورد چه اتفاقی می افتاد؟ آرام باش و خدارا شکر کن که شوهرت زنده است.

زن جوان بعد از سخنان من بتدریج  آرام شد  و گریه و زاری را کنار گذاشت.پرستار بکمک چند نفر از جوانان موفق شده بود خونریزی مرد مجروح را بند بیاوردولی متاسفانه چون هیچ داروی مسکنی برای ممانعت از درد کشیدن او در دسترس نبود رنگ چهره جوان نگون بخت از فرط درد مثل گچ سفید شده بود.مدام دندانهایش را باشدت هرچه تمامتربهم میسابید و میفشرد بطوریکه آدم گمان میکرد عنقریب است که همه دندانهایش در دهان خرد و خاکشیر شوند .

پس از حدود یکربع ساعت معطلی در آن محل ،توانستیم مجددا" براهمان ادامه دهیم .حسین که حس کرده بودپس از وقایع ناگوار اخیر اکثرمردم دارندروحیه شان را میبازندبرای آنکه امیدی به آنها بدهد باصدای بلند فریاد زد:

- مردم ...دیگر تمام شد. نگران نباشید...از جاده که خارج شویم دیگرخبری از تو پ و خمپاره نیست .عراقیهافقط جاده ها را میکوبند.بیابانها و کوه و کمر امن است

داشتم گوشهایم را مالش میدادم تاشاید بدانوسیله بتوانم حالت انسدادآنها را برطرف سازم .مهدی از پشت سر چادرم را کشید طوریکه کم مانده بود که از سرم بیفتد .باعصبانیت برگشته و تشرش زدم:

- هزار بار نگفتم چادرم را نکش؟

- مامان من آب میخواهم!

با همان اعصاب درب وداغان دستش را کشیدم،نزد حسین بردمش وکمی آب به او خوراندم.بمحض آنکه خواستم محمد احسان را از میان آعوش مادر بیرون بکشم آتشبار خمسه خمسه عراقیها غرش کرد . دستانم در میانه راه متوقف ماند و به حسین زل زدم .میخواستم از او کسب تکلیف کنم که آیا باید روی زمین دراز بکشیم یا نه. بدلیل ثقل سامعه ،اطمینانی به گوش خودم نداشتم و محتاج تشخیص دیگران بودم .عده زیادی از مردم روی زمین خوابیدندولی من همچنان سرپا ایستاده بودم .خیلی ها مثل من و حسین و مادر عکس العملی نشان ندادند. این بار گلوله ها حتی از روی سرمان هم عبور نکردند.با اشاره دست حسین که خط سیر گلوله را رسم میکردلحظاتی بعد فهمیدم که هر پنج انفجار در نواحی شمالی منطقه خفه شده اند.

با صلاحدید پدر و یکی دیگر از ریش سفیدان تصمیم بر این منوال قرار گرفت که جهت شمال شرق را در پیش بگیریم تا حتی الامکان کمتربه نقاط پر خطر نزدیک باشیم .پیرمردی که با همفکری پدر این پیشنهاد را ارائه داده بودمیگفت:

- برای پیمودن راه درمجاورت الوندمجبور نیستیم حتما" مبداءمان راروستای سید خلیل قراردهیم .میتوانیم باکمی کج کردن راهمان بطرف سرپلذهاب،حتی المقدور در جائی امن تر و بی خطر تر خودمان را به حاشیه رود برسانیم، چون بعید نیست در روستا با عراقیها روبرو شویم و هرچه رشته ایم پنبه شود.

هنوز عده ای در جاده و عده ای دیگر در زمینهای اطراف بصورت پراکنده راه میپیمودند.حساس بودن موقعیت و نقطه نظرهای گوناگون و متفاوتی که بین مردم وجودداشت بحثهائی را پیش میکشید که البته نمیتوانست زیاد جدی باشد وباعث تشتت و تفرق میان آنان  شود اما در یک مورد،مشاجره ای که بین چند نفر در گرفت بقدری مهم و جدی جلوه کرد که دقایقی چند توقف  حرکت جمعیت راباعث شدو بقول آن پیرمرد رشته هایمان را پنبه کرد:

-  نمیشود...ماباهم آمده ایم و باید باهم باشیم.برادر زن من در سید خلیل انتظار ما را میکشد .خدارا خوش نمی آید اورا جا بگذاریم .

این صدای مردی بود که با حاجی وهاب بگو مگو میکرد و قصدداشت  از مسیری نزدیکتر مردم را به آبادی سید خلیل برده و برادر زنش را که آنجا تنها مانده بودبا جمعیت  همراه سازد.حاجی وهاب گفت:

- من هم میگویم خدارا خوش نمی آید برادر زنت را تنها بگذاری ،ولی هر کاری راهی داردمرد حسابی! ...اینهمه آدم که نمیشود معطل تو و برادر زنت شوندو خودشان را به خطر بیاندازند.ما میخواهیم حتی الامکان به هیچ آبادی ئی نزدیک نشویم،آنوقت تو میخواهی ما را باخودت به سید خلیل ببری؟!

در اینجاپدر وارد بحث شد و خطاب به آن مردگفت:

- حاجی وهاب بیراه نمیگوید.ماشاالله تو جوان و نیرومند هستی .ما کمی آهسته تر میرویم .توهم دوان دوان برو ،اورا با خود بیاور و به ما بپیوند...چاره این مشکل همین است.

خیلیها نظر پدر را تائید نمودند،ولی مرغ آن مرد یک پاداشت:

- نه...من نمیتوانم زن و بچه ام را تنها بگذارم .شما خودتان باشیددر این اوضاع خراب  خانواده تان را توی این کوه و کمر تنها میگذارید؟آخر مگر از همان اول قرار براین نبود که به سید خلیل برویم؟

مرد تا حدودی حق داشت . طبق طرح اولیه این راهپیمائی ،باید از سید خلیل عبور میکردیم.در ضمن تنها گذاشتن زنی جوان و کودکی خردسال در آن اوضاع نا بسامان برای وی بسیار سخت بود .از سوی دیگر مصلحت کنونی اکثریت مردم بر این قرار گرفته بود که خط سیر راهپیمائی تغییر نمایدبنابراین مردچاره ای نداشت جز اینکه راه خودرا از بقیه جداسازدوالبته  این کاررانیز کرد.وی تصمیم گرفت همراه با همسر و فرزندش  مسیر سید خلیل را پیش گرفته و به قولی که به برادر زنش داده بود عمل نماید .مسلما" با وجود زن و بچه، رفت و برگشت او بقدری طول میکشید که دیگر قادر نبودبه جمعیت برسد ،بنابراین مجبور میشد جدای از بقیه خودرا به سرپلذهاب برساند.

پس از رفتن مرد و خانواده اش ،حسین با رساندن خود به یک بلندی ،طوری که بتواند صدایش را به همه مردم برساندبابانگی رسا مردم را به توجه و سکوت دعوت کردو در ادامه گفت :

- برادرها و خواهرهای من ...لطف کنید و پراکنده نشوید.بخصوص هوای بچه ها را داشته باشید .میبینید که هر لحظه امکان خطر وجوددارد.مسیر ما این طرف است...

وبااشاره دست سمت و سوئی را که باید در پیش میگرفتیم نشان داد.

-...بحول و قوه الهی تا قبل از غروب آقتاب به سرپل خواهیم رسید...

سخنانش را نیمه تمام رها کرد و در حالی که یک دست را روی چشمانش سایه بان کرده بودبه امتداد جاده خیره شد .نگاه همه به جهت نگاه اوچرخید و پس از همهمه ای که در بین جمعیت افتاد من هم به آن سوی نگریستم .

در اولین پیچ جاده که فاصله زیادی باما داشت و در میان زبانه های نیمه مرئی حرارتی که که از روی یک لکه سراب گونه  در وسط آسفالت  متصاعد میگشت ،ستونی ازادوات  نظامی دیده میشد که بآرامی درحال نزدیک شدن به ما بودند.همانطور که چشمانم به آن نقطه خیره بود، بتدریج زرهپوشها،تانکها ،کامیونها و نفرات پیاده نظام نیز آشکار شدند.

برای حدود یک دقیقه و شاید هم بیشتر گوئی قدرت درک و تجزیه و تحلیل همه مردم دچار اختلال شد .کلا" به مجسمه های بی حرکتی مبدل شده بودیم که حتی توان حرکت نیز نداشتیم .بتدریج در اراضی دو سوی جاده نیز سرو کله نفرات پیاده،تانکها و نفر بر های بیشتری پیدا شد .بطرز عجیبی تمامی آن قسمت از منطقه پوشیده از نیروهائی شد که هویتشان برای ما نامعلوم بود .هرگز در تمام عمرم چنین منظره ای را ندیده بودم .

اولین کسی که توانست خودش را جمع و جور کند پدر بود .او فریادزد:

- هیچکس حرکت نکند .نه پس بروید و نه پیش...اگر عراقی باشند با کوچکترین حرکتی همه را به رگبار می بندند.

حسین خودراباعجله به پدر رساند .حاجی وهاب و دوسه نفر دیگر از ریش سفیدان شهر نیز برای مشاوره دور او جمع شدند.حسین با لحنی آرام پرسید:

- حاجی بنظر شما عراقیند یا ایرانی؟

پدر کمی فکر کرد و و جوابی را که میخواست به حسین بدهد با صدائی بلند خطاب به همه باز گو نمود:

- اگر خودی باشند که فبهاالمراد...ولی اگر عراقی باشند کوچکترین حرکتی از سوی ما آنها رامیترساندو عکس العمل خوبی نشان نخواهندداد .بخاطر خودتان و کودکان معصومتان صبر کنید.

صدای زمزمه آیات قرآن و دعا در میان جمع پیچید .آهنگ صداها همه لرزان و مضطرب بود . آن خیل عظیم نظامیان ناشناس همچنان داشتند بسنگینی پیش می آمدند .بی شک آنان نیز مارا دیده وشناسائیمان کرده بودند.من که اصلا" حس خوبی نداشتم وخوش بین نبودم .باوجود وقوع حوادث غم انگیز اخیر و شکستهاوناکامیهائی که متوجه ما شده بود بعید میدانستم نیروهای خودی بتوانند اینچنین در آرامش و امنیت آنهم در  این منطقه که بتازگی مجبور به عقب نشینی از آن شده بودندحضورپیداکنند.

یک آن از جانب آن ستون نظامی ،برقی از انعکاس یک نور شدیدچشمانم را آزرد.حتما" باز تاب نور خورشید در لنز یک دوربین بودکه داشت مارا رصد میکرد .گرچه هنوز بقدری دور بودندکه لباسها ،نوشته ها و آرم روی وسائل نقلیه و نوع ادوات نطامیشان را نمیشد بدرستی تشخیص داد ولی آرامش ،سنگینی و طمانینه ای که در حرکت رو به جلویشان دیده میشدبهیچوجه ترس در دل آدمی نمی افکند .اوضاع و احوال محیط وآرامش حاکم بر فضای ذهنم طوری بود که  کم کم داشتم قبول میکردم که آنها دشمن نیستند .فی الواقع کل ساختار ادراکم بهم ریخته بود و نمیدانستم حقیقت چیست .تجزیه و تحلیلم از وقایع و شرایط حاضر بمن میگفت که آنها نمیتوانند ایرانی باشند ولی اعتقادم به معجزه و قدرت لایزال پروردگار بمن یادآور میشد که در حیطه ی توان خداوند منان هیچ اتفاقی هرچند عجیب، نمیتواند بعید باشد.

عاقبت ترجیح دادم دیگر به هیچ چیزی نیاندیشم چون حقیقتا" ذهنم توانائی تحلیل خودرا از دست د اده بود .

چند دقیقه دیگر در حیرت و تردید و ترس آمیخته با حس ممکن شاد بودن گذشت تااینکه با نزدیکتر شدن آنها ،پرچم زیبا و پرشکوه ایران را که در وزش آرام باد میرقصید برروی یکی از نفربرها که در اولین صف در حال حرکت بود دیدم و بی اختیار اشک شوق بر گونه هایم سرازیر گشت .از لرزش و اضطراب موجود در صدای مردم کاسته شد و همگی بی اختیار بر زمین نشستند و آرام گرفتند.یکی فریادزد:

- برای سلامتی سپاه اسلام...تکبیر .

و بانگ پر قدرت الله اکبر،خمینی رهبر دشت و کوه را لرزاند.

کسی پیدا نمیشد که نخندد یا خوشحالیش را بروز ندهد. مثل یک معجزه بود ....بعد از آنهمه محنت و رنج و جفا....

- لشکر77 است ....عاقبت آمدند.خدا حفظشان کند.

- قصر را گور بعثی ها میکنیم...مرگ بر صدام یزید کافر.

- قربان عظمتت خدا .بنازم به حکمتت .بنازم به رحمتت که مارا تنها نگذاشتی.

نگاهم را به پدردوختم تا عکس العمل اوراهم ببینم.گرچه مانند همیشه غرق اندیشه بود ولی آثار خوشحالی را میشد در چهره اش دید .یواش یواش بطور کامل بر تردیدم فائق آمدم و باور کردم که نجات یافته ایم .انگار توی رویابودم .دور از چشم بقیه نیشگون کوچکی از گونه ام گرفتم تا مطمئن شوم  بیدارم!

پس از آنهمه صبر و تحمل آمیخته با امید وآنهمه مقاومت و پایمردی عاقبت لشگراسلام رسیده بود .اشکهائی که بنرمی داشت روی گونه هایم میغلطید طلایه دار هق هق گریه شدند و شدت یافتند.دوست نداشتم در برابر این اشکها مقاومت کنم و جلویشان را بگیرم .گریه ام گریه شوق بود و مایل بودم همچنان ادامه داشته باشد چون میتوانست خستگی روزهای پردرد پیشین را از تن فرسوده ام بگیرد و جانی تازه به کالبدم بدمد.

نسیم ملایم نیمه گرم،نیمه خنکی که از جانب آن نیروها بسمت ما میوزید فرحبخش و نشاط آور مینمود و همراه خود صداهائی را میآورد که گرچه نا مفهوم بودند ولی کاملا" میشد طرز بیان و لهجه کردی را درآنها درک نمود و بیش از پیش به آن رهائی معجزه وارایمان آورد . یک نفر گفت:

- میشنوید؟دارند کردی حرف میزنند...گوش بدهید...

سکوتی دیگر بر جمعیت حاکم شد و همه گوشهایشان را تیز کردند .خودم را روی خاکها رها کردم و محمد احسان را بر پاهایم که درازشان کرده بودم قراردادم  سپس دستها را به آسمان بلند کرده و شکر خدای را بجاآوردم که پاسخ دعاهایم را داده وشهرو خانه و کاشانه ام را از گزند دشمن ددمنش مصون نگاه  داشته بود .

مجددا" با اطمینان مردم از کرد بودن افرادی که به ما نزدیک میشدند ، غریو تکبیر برخاست وطنین آن در دشت پیچید.با خود اندیشیدم که بی شک وجود مردم در آن نقطه  ومشاهده استقبالشان از سربازان اسلام روحیه رزمندگان را صد چندان خواهد نمودو به عینه مشاهده خواهند نمود که ملت پشتیبان سربازان وطن هستند و لحظه ای آنها را تنها نخواهند گذاشت.

حسین سر کنار گوش پدر برد و گفت:

_ اصغر آقا لشگر خراسان که کرد نیستند ...هستند؟

- نه...نیستند.ولی شاید از لشکر دیگری باشند.

جسین سری بعلامت تائید نظر پدر تکان داد.یک نفر گفت:

- همین که از خطر اسارت و ذلت رهائی یافته ایم جای شکر بسیار دارد ...

ویکنفر دیگر با صدایی که از خوشحالی میلرزید در ادامه سخنان نفر اول گفت:

- بله ...هر چقدر که شکر کنیم کم است .نذر کرده بودم  اگر نجات پبدا کنیم گوسفندی قربانی کنم .

همه ذوق و شادی و هیجانم را در بوسه ای ریختم و بر گونه خاکی و چرک آلودمحمد احسان نشاندمش .چقدر خوب بود که بزودی میتوانستم گوش مجروح طفلکم را در مان کنم.از این بهتر چه چیزی میتوانست اتفاق بیفتد؟

 


                                                        (فریب)

 

 

مادر برخاست و بسوی آشپزخانه رفت.

- بهتر است بروم کمی میوه برایتان بیاورم  که دهانتان راشیرین کنیدبچه ها . روده درازی بس است دیگر!گاهی وقتهاآنقدر گرم صحبت میشوم که همه چیز را فراموش میکنم.

-  من هم میآیم که کمک کنم.

عاطفه این را گفت و نیم خیز شد .مادر دستش را روی شانه او گذاشت و و مانع بر خاستنش شد:

- تعارف نکن گلم.پذیرائی  از شما برایم یک دنیا شادی میآورد ، چرا میخواهی از این خوشی محرومم کنی؟راستی چای و بیسکویت هم دوست دارید؟

عاطفه سر ی بعلامت موافقت تکان داد و تشکرکرد.منهم بلند شدم که به مادر کمک کنم. از عاطفه خواستم که بنشیند و منتظر بماند. همیشه اکثر کارهای خانه را خودم انجام میدادم، چون مادر پس از ازدواج نرگس و خواهر دیگرم با توجه به زانو درد مزمنی که او را شدیدا" آزار میدادو یادگار سالهای جنگ و آوارگی بود بسختی میتوانست امور روز مره خانه داری  را انجام دهد .آن روز مادر نگذاشت من دست به چیزی بزنم و من چون حس میکردم دارد از انجام آن پذیرائی لذت میبرد اصراری نکردم و اورا بحال خودش گذاشتم.مادر پس از آنکه چای راجلویمان گذاشت ،خطاب به عاطفه گفت:

- گفتم که ...دوست دارم امروز با دست خودم از شما پذیرائی کنم.یکجورهائی احساس جوانی و نشاط در من زنده میشود.

عاطفه تکه ای بیسکویت در دهان گذاشت وبا خنده گفت:

- حاج خانم شما شرمنده میکنی به خدا ولی خودمانیم ها...انصافا" توی این جای حساس از داستان حق نبود که مارابلاتکلیف رها کنید...

- نه به خدا دخترم .قصد شیرین کردن داستان را نداشتم .فقط نمیخواستم طول کشیدن خاطراتم خسته تان کند .

- کدام خستگی حاج خانم؟آنهم در خوشحال کننده ترین قسمت داستان ...پس شکرخدا رزمنده ها بدادتان رسیدند و قضیه ختم به خیر شد.میتوانم مجسم کنم که مردم تا چه اندازه خوشحال بوده اند.

لبخندی تلخ جای آن حالت شادو شنگول را در صورت مادر گرفت ،آهی سرد و عمیق از ته دلش بیرون آمد وناگهان خوشحالی و خنده راازچهره عاطفه محونمود.

- کاش آنگونه بود که تصور میکردیم ...ولی...

عاطفه لیوان چای را که برای نوشیدن بلند کرده بود بر زمین نهاد و در کمال تحیر و نگرانی منتظر ادامه صحبتهای مادر شد.مادر در حالیکه بعلامت تاسف سرش را تکان میداد گفت:

باعث و بانی سوء تفاهم دنباله دار و پرحاشیه ای که در آن فیلم کذائی دیدیدیک مارمولک بازی موذیانه بود.عراقیها با بهره گیری ازشگردی ابنچنین مودیانه ،از کلیه جاده ها و معابر منتهی به شهر وارد قصرشیرین شدندو کوچکترین تلفاتی از جانب نیروهای مردمی متوجهشان نشد.آنهاحتی توانستند عده ای را نیز به اسارت خود در بیاورند.بعنوان نمونه ،برادران آقائی که از آنها نام بردم و گفتم برای اهل شهر نان پخت میکردند با همین کلک اسیر شدند .هر چهار برادر همراه با دائیشان در حالیکه سوار یک اتومبیل پیکان بودند با مشاهده نیروهای عراقی که پرچم ایران را همراه داشتند به استقبالشان میروند و در آخرین لحظات که متوجه خدعه بعثیون میشوند ،میخواهند بگریزند که بطرفشان تیراندازی شده و حتی یکیشان مجروح میشود،در نهایت هر پنج نفرشان اسیر شدند و بمدت هشت سال در اسارت باقی ماندند.

فصدسران و برنامه ریزان ارشدحزب بعث از انتخاب و اجرای چنین شیوه ای این بود که اولا" مقاومت مردم را براحتی بشکنند وثانیا"فیلمهای تبلیغاتی مورد نظرشان را برای تضعیف روحیه ایرانیان و تقویت روحیه نیروهای خودشان تهیه کنند.بعدها شنیدم که روستائیان پاکدل در جاده سرپلذهاب بادیدن نیروهای عراقی همراه با پرچم ایران،شادی و پایکوبی کرده و برای نشان دادن قدر دانییشان حتی به اسقبال آن فریبکاران نیز رفته ودر نتیجه طعمه دستگاه تبلیغاتی استخبارات صدام وحزب بعث شده بودند .بهر تقدیر این حقه موثر واقع گشت و همه غافلگیر شدند .مردم و نیروهای مقاومت هنگامی به اصل قضیه پی بردند که دیگر ابتکار عمل در دست عراقیها بود و شهر کاملا" در اشغالشان قرار داشت.

مادر غمگینتر از هر وقت دیگری بنظر میرسید .نمیخواستم زیاد در آن حال ببینمش .دهان باز کردم که چیزی بگویم و موضوع صحبت را عوض کنم تاشاید کمی حال و هوایش تغییر کند ولی او که گویا میدانست چه قصدی دارم با حرکت دست مرا به سکوت فرا خواند و ادامه داد:

- هنوز هم با وجود گذشت بیش از سی سال از آن دوران ،خیلی ها انگارتمایلی ندارند که حقیقت را بشنوند و بفهمندیا در قضاوت خود در مورد این مردم شریف و پاکدل تجدید نظر نمایند.

دقایقی در سکوت گذشت و چای و میوه مان را خوردیم .در آن فرصت فکری ذهنم را بخود مشغول کرد.دراین اندیشه بودم که رواج دادن شایعه و دروغ بسیار آسان است ولی زدودن تصورات واستنباطهای نادرست وبی بنیان نشات گرفته از همان شایعات و دروغها ازاذهان عامه مردم کاریست بس مشکل .برداشتها و باورهای کذبی که طی سالیانی دراز در اذ هان رسوب نموده اند مدتهای مدید روشنگری هشیارانه وکارفرهنگی تخصصی  میطلبند تا جای خود را به باور واقعیات بدهند.

 تعاریف مادر از مقاومت مردم و پیوستن جوانان به نیروهای مدافع شهر جای هیچگونه شک و شبهه ای باقی نمیگذاشت که مردم قصرشیرین در آن دوران نیز مانند اکنون مردمانی ولایتمدار، ایثارگر ووطن دوست بوده و خویشتن را موظف به پاسداری از آب و خاک و شرف ناموسشان و همچنین آرمانهای مقدس امام راحل میدانسته اند ولی چرا گمنام مانده بودند ؟ چرادر رسانه های کشور چیزی در مورد پایمردی ، ایثار و مقاومت طولانی این مردم بیان نشده است؟

حقیقتا" غصه ام میگرفت چون نه تنها چیزی از فداکاری و مبارزه این مردم در جائی منعکس نشده بود بلکه اتهامی  بیشرمانه و ظالمانه نیز به آنان زده و انگی به آنها چسبانده بودندکه کمال شقاوت و بی انصافی بود.

- حواست کجاست دختر؟

- این صدای مادر بود که مرا بخود آورد...

-اتفاقا" حواسم همینجاست مادر .غصه ام گرفته است از اینهمه بی عدالتی و قدر ناشناسی.باید فکر چاره ای بود.

- آری ...تو درست میگوئی .باید چاره ای اندیشید ولی قبل ازآن لازم است همه واقعیتها را بی کم وکاست بشنوید.

آنگاه مادر به شرح ادامه خاطراتش پرداخت:

- همانجا وسط جاده آسفالته و میان  اراضی سمت چپ آن مثل میله های آهنی که توی دل زمین فرویمان کرده باشند ، بی حرکت ایستاده بودیم . با نزدیکتر شدنشان ،چهره ها ، لباسهاو همچنین آرم منحوس عقاب صدام ملعون و نوشته های روی کامیونها و زرهپوشهابما فهماند که در دام افتاده ایم.حالا دیگر آن واحد زرهی عریض و طویل و  پر طمطراق برای برای مائی که بد جوری سر بزنگاه  غافلگیر شده بودیم حکم یک پوز خند بزرگ را داشت .

اگر فقط چند دقیقه دیرتر پیدایشان شده بودما از تپه های گچی عبور کرده  و از دید رسشان خارج شده بودیم .اگر آن خانواده باحاجی  وهاب سر رفتن به سید خلیل جر و بحث نمی کردند. اگر آن زن و شوهر  جوان زخمی نمی شدند ....

نه،اگر،شاید...اینها دردی را دوا نمیکردند. واقعیت بیرحم وعریان روبرویمان قرارداشت و بتدریج داشت به ما نزدیک میشد. کم کم چهره ها و لباسها قابل تشخیص بودند.دیگر کوچکترین شکی برای کسی باقی نمانده بود که در دام ارتش عراق افتاده ایم و از این پس باید انتظار هر حادثه تلخی و نا گواری را داشته باشیم .

با رسیدن صفوف بهم پیوسته تانکها و نفر بر ها  که سر بازان مسلح در پناهشان پیش می آمدند، همگی کنارکشیده و در یک سمت جاده اجتماع کردیم. یک لحظه فکر کردم دارم خواب می بینم  و این چکمه پوشان شاد و خندان اشباحی خیالی هستند که در کابوس من ظهور  کرده اند ولی خیلی زود با رسیدن جیبی روباز که کنار جاده ترمز کرد دریافتم که خواب نیستم و چیزهائی که میبینم همه واقعیت دارند.

عراقیهائی که ماههابود فقط نامشان را میشنیدم و گلوله هایشان خواب و خوراک از من گرفته و زندگیم را دگرگون نموده بودحالا بیشتراز چندقدمبامن فاصله نداشتند. نه من و نه هیچکس دیگراز آن جمعیت غافلگیرشده شناخت شفافی نسبت به رفتارشان نداشتیم و حرکات و عکس العملهایشان برایمان غیر قابل پیش بینی بود.انگار آنها از درون یک کابوس شوم بیرون آمده بودند.من یکی هرگز حتی در خواب نیز نمیدیدم که روزی با عراقیها رودررو شوم ولی بهرحال تقدیر اینگونه رقم خورده بودو بعثیون،مست و سرخوش از پیروزی مقابلمان بودند .

انصافا"که جیپ نو و خوش آب و رنگی بود! انگار تازه از توی زرورق درش آورده بودند . افسر بسیار بلند  قدی هم جلو ی جیپ در کنار راننده نشسته بودو لباسهای خیلی تر و تمیزی بتن داشت.به نظر می آمدکه همین الآن ریش و سیبیلش  را تیغ انداخته است .اوبحدی بلند قدبود که بد قواره بنظر میرسید. عینک آفتابی کوچکی روی چشمانش زده بودوردیفی  مرتب از نشانهاو مدالهای نظامی روی سینه اش خود نمائی میکرد.

با ترمز کردن جیپ، وسایل نقلیه  ، تانکها و ادوات نظامی دیگری نیز که در جلو یا پشت سرش  بودند ایستادند . افسر همانجا توی جیب سر پا ایستاد، با حرکات دست دستور ادامه پیشروی را داد و بلافاصله بلند و رسا به زبان عربی غلیظی به رانند ه های  جیپ و کامیون  پر از سر بازی که پشت سرش ایستاده بودندچیزهایی گفت . گویا فقط آندو را به ایستادن امر نموده بود چون بر خلاف بقیه ، همینطور سر جایشان متوقف ماندند .

افسر دیلاق و بد قواره که معلوم بود فرمانده آن ستون زرهی میباشد مجددا روی صندلیش نشست و در حالی که لبخندی پیروز مندانه و تمسخر آمیز بر لب داشت سیگاری گیراند و خیلی خونسرد و با حوصله آنرا آتش زد .

توی جیپی که  پشت سرجیپ فرماندهی قرارداشت یک تیر بار کالیبر 50 روی سه پایه اش  سوار بود و تیر بار چی عبوسی با یک کلاه آهنی بزرگ برسر که روی چشمانش سایه می انداخت دسته های مسلسل را سخت و محکم چسبیده بود.فرمانده در حالیکه دود غلیظ سیگار را از دماغش بیرون میداد نیم نگاهی به عقب کرد و انگشت سبابه اش را تکان داد.تیربار روی محورش چرخیدولوله قطور ،بلند و سیاه تیر باربطرف مردم نشانه رفت .افسر در حالی که پکهای اندیشمندانه ای به سیگارش میزد و دودش را با لذت خاصی در هوا رها میکرد همزمان بطرزی دقیق و موشکافانه نگاه بی احساسش را روی مردم سیر داده و چهره ها را مطالعه  و کنکاش مینمود. معلوم بودکه دارد بابررسی نوع چهره ها و حالات نگاه تک تک آن مردم بی پناه به عمق روانشان نفوذ می کند و محکشان میزند. من سرم را زیر انداختم چون اصلا" دوست نداشتم نگاهی چنین خصمانه و متکبر با نگاهم تلاقی پیدا کند . وی بی آنکه سرش را به عقب برگرداند فقط با استفاده از حرکات دست چپش گروهی از سربازان راکه  پشت کامیون سوار بودند و انگار منتظر فرمان نشسته بودند فرا خواند . سربازان که کلاه بره قرمزبر سر داشتند، پشت سر هم به حالت بدست فنگ پیش آمدند و درست روبروی جمعیت با فاصله هائی معین و مساوی از یکدیگر سلاحهایشان را پا فنگ کرده و ایستادند. صدای پدر را شنیدم که کلمات را از لابلای دندانهایش آرام آرام بیرون میداد :

- لامروت دارد برای مردم بی دفاع و بی پناه نمایش نظامی اجرا می کند...آنهم با چه افتخاری!!

صدای خشک گلنگدن تیر بار که بلند شد بیشتر مردم هول شدند و خود شان را جمع و جور کردند. احساس کردم اوضاع خطر ناک است. شروع کردم به قرائت حمد و سوره و پشت بند آن آیت الکرسی برای رفع بلا. فرمانده با صدای بلند دستوری داد .سربازان سر کلاشنیکفهایشان را بطرف ما قراول رفتند و گلنگدن هایشان را کشیدند.حالالوله های بیرحم هفت،هشت اسلحه و یک تیر بار آماده شلیک بطرف سر و سینه های مردم نشانه رفته و جان همه به یک فرمان آن افسر بعثی بند بود . من سعی کردم اینبار دیگر جدا"فاتحه ام را بخوانم  چون حس میکردم در آخرراه زندگی قرارداریم ،ولی آنقدر دهانم خشک شده بود که برخلاف چند لحظه قبل زبانم بزحمت در آن می چرخید.قلبم بقدری شدیدو نامنظم میطپید ومیلرزید که حس میکردم قادر نیستم حرکاتش را در محفظه سینه ام کنترل کنم  و عنقریب است که بر اثر تکانهای  ناشی از شدت طپش جاکن شده ، دنده هایم را بشکند و جلوی پایم روی خاکها بیفتد .

بچه هایم را از دو طرف به پاهایم چسباند ه بودم. چنان رعشه ای برتنم افتاده بود که بیم آن داشتم در طرفه العینی تار و پودوجودم رااز هم بگسلد و رشته رشته ام کند .نرگس کوچولو که متوجه لرزیدنم شده بود کوشش کرد با فشردن دستم در میان پنجه های کوچک و ضعیفش از ارتعاش آن ممانعت کند . توی آن هوای گرم و زیر آن آفتاب داغ ، نرگس  من چه دستهای سردی داشت!

نگاهی به مهدی انداختم. سر خاک آلودش  مانند گنجشک  مریضی که روی شاخه درخت از سر ما بلرزدروی شانه های لاغر و نازکش بی اختیار می جنبید.نگاهم رفت روی صورت پدر که داشت زیر لب چیزهائی را زمزمه میکرد . شاید او نیز مانند من داشت فاتحه اش را میخواند و خود را برای شهادت آماده میکرد . انتهای مسیر نگاهم روی چهره حسین بود. انگاراوهم مثل من دهانش خشک شده بودچون داشت  بزور سعی میکرد بزاقی در محیط آن جمع و جور کرده و قورت  دهد . او برای آنکه  از تک و تا نیفتد  دستها را مشت کرده بود و انگشت هایش را تند و محکم بهم می مالید .همه جا غرق سکوت بود .تنها صدائی که برای چند ثانیه توانست بر آن سکوت کشنده فائق گردد ناله های درد آلود مرد جوانی بود که همین چند دقیقه پیش کنار جاده مجروح شده و کنار همسرش روی خاکها ولو بود. مرد جوان شدیدا" درد داشت و برای آنکه بتواند از شدت ناله هایش بکاهد  بدنش را پیچ و تاب میداد و پنجه  بر خاک می کشیدآنقدرمحکم که ناخنهای خاکی وخون آلودش داشتند جاکن میشدند .

سربازها مثل آدم آهنیهائی بی احساس اسلحه هایشان را به طرف مردم گرفته بودند و منتظر دستور فرماند ه شان بودند. کاملا" مشخص بود که در صورت صدور فرمان  آتش کوچکترین تردیدی در به خاک و خون کشیدن مردم به دل راه نخواهند داد و حتی خمی نیز به ابروی خویش نخواهند آورد .

افسر سیگار نیمه کشیده اش را با حرکت ماهرانه ائی که فقط از سیگاریهائی قهار بر می آید به سوئی پرتاب کرد و با وقارو سنگینی از جیب پیاده شد .نگاه من  روی سیگار که هنوز داشت روی زمین دود میکرد متوقف ماند ه بود که پاشنه پوتین افسر لهش کرد .

پوتینش تمیز و واکس زده بود و کلت روی فانوسقه اش در جلد چرمی براق وتازه جلا خورده ای که بنظر میرسید از رنگ و جنس همان پوتین باشدخود نمائی میکرد. بنظر میآمد که آندو عمدا باهم ست شده باشند که به فرمانده  شخصیتی ویژه و کاریزماتیک ببخشند . فرمانده با چنان کبکبه و دبدبه ای روی زمین قدم بر میداشت که آدم گمان میکرد اگر الآن شخص صدام هم آنجا باشد باید برایش پا بچسباند و خبر دار بایستد .اوچند قدم پیش آمد و کنار سربازها متوقف شد .

همینکه ایستاد لبخند از چهر ه اش محو گشت و چین به ابروو پیشانی اش انداخت . حتی برای من هم که زیاد با این نوع ژست گرفتنها آشنا نبودم کاملا" آشکار بود که هم آن لبخند مضحک و  هم این اخم و غضب  ناگهانی هر دو مصنوعی و نمایشی هستند و او دارد با این نوع رنگ برنگ شدنها و بازی کردنها مردم را محک می زند و به واکاوی خلقیات و روحیات آنها میپردازد زیرا به خاکی قدم نهده بود که مال همین  مردم بود و شناختشان برای او لازم بنظر میرسید .

باز هم همان حالات لعنتی بسراغم آمده بودند.ترس و نومیدی توام باضعف و سستی مفرط .نگاهی مجدد به چهره پدر انداختم تا شایدقدری انرژِی بگیرم و بتوانم از آن حال نزار و وضعیت درونی متزلزل و بی ثبات  خارج شوم  و قوتی  هر چند  اندک به خودم بدهم .

                                                                                                   ادامه دارد

تعداد بازدید از این مطلب: 6209
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

جمعه 6 آذر 1393 ساعت : 11:45 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
شرحی خیالی برروش ساخت نوعی از سینمای دینی
نظرات

 شرحی خیالی برروش ساخت (نوعی ازسینمای دینی)

 یک شب ناگهان در مغزم جرقه ای زده شد.چیزی عجیب وشاید کمی هم نامتعارف بذهنم خطور کرده بود... 

                                                                                                                            مهرداد میخبر                                                                      ************************************************

"یونگ"متفکر و روانشناس سویسی معتقداست:"آدمی به عبادت روی می آورد چون درجریان آن  به آرامش میرسد."اگر آرامش رانه زیر مجموعه ای برای "لذت" بلکه نتیجه ای از نتایج التذاذ بدانیم میتوانیم علت روی آوردن انسان به عبادت و عبادتگاه رابدرستی ادراک نمائیم.انسان درحین انجام اعمال عبادی خود زجر نمیکشد بلکه مکیف میشود زیرانشانه هائی رفتاری همچون اشتیاق و انتظار برای لحظه وصال معنوی مارابه این حقیقت واقف میسازد که اگر عبادت و پرستش لذتبخش نمیبودویا روندی منزجرکننده میداشت هرگز مورد عنایت واستقبال پرشورعابد قرار نمیگرفت.باتوجه به واقعیات اثبات شده فوق،این وسوسه به سراغ شیفتگان"هنرپاک"میآید که شاید بشود "سینمای دینی" را بابهره گرفتن ازمیل و شوق عبادت و انجام امور معنوی و آئینهای پرستشی که استعدادبالقوه آن درهرانسانی موجوداست، ساماندهی و ابتیاع نمود.دراین راستا سئوالاتی نیزنظیر سئوالات ذیل برای علاقمندان مطرح میگردد: 

 آیاماهیت "عبادت" را میتوان در" سینما" مشابه سازی کرد؟

آیا امکان داردکه  بتوان انسان را به قصد بهره گیری و التذاذ از یک نوع خوشی نوین و بی سابقه که تاپیش از این فقط در اعمال عبادی به آن دست می یافته است،به دیدن یک  فیلم با ساختاری غیرمعمول  ترغیب کرد؟

سنت موفق وکلیشه ای "نمایش برای برانگیختن گیرنده های لذات طبیعی" که باعث جذاب شدن یک اثرسینمائیست آیامیتوانند جای خود را به فرم نوین "ایجاد لذات مینوی" بدهد؟

دراینکه چگونه  میشود به فرمی تااین حدغریب دست پیداکرد جای بحثهای بسیاری وجودداردزیرابرخلاف  لذات طبیعی که نمودهای عینی زیادی داردو با زندگی طبیعی و عادی بشر عجین است ،ایجادروندی که لذات مینوی در پی داشته باشد شرایط و باید و نبایدهائی استثنائی را میطلبد که تماما"روحی و معنوی هستند واین شرایط بقدری شخصیند که حتی هویت درونی و روانی پدید آورندگان اثر را نیزدرکانون توجه قرار میدهند وتابع بی چون و چرای شخصیت و ماهیت کارگردان و سایر پدید آورندگان اثرهستند.

اولین شرط برای رسیدن به هدف غائی ایده آل در شخصیت و باورهای پدیدآورندگان اثرقابل جستجوست و درصورت حائز شرائط نبودن آنان روند ادامه کل پروسه راباید نامقدوراعلام نمود.اثرهنری دینی با آثارهنری دیگر تفاوتهائی شدیدا" ماهوی دارد. اولین تفاوت این است که هنرمند دینی نمیتواند معتقد به دین نباشد و لازم است خاطر نشان سازیم که "نمایش دینداری" در اینجا بهیچوجه کارساز نیست و نتیجه کار یک هنرمند غیرمومن وبی اعتقاد مستقیما"اثری غیراعتقادی، ضددین یا خنثی نسبت به دیانت خواهدبود .این شیوه ی بحث درباره الزامات کار، ابدا"یک روش لجوجانه، یک انحصارگرائی سخت گیرانه و یا اعمال نمودن اصولی دیکتاتور مابانه در عرصه ی هنر نیست بلکه یک  قانون گرائی گریز ناپذیر و کاملا" الزامیست که استحکام ذاتی قوانین این نوع آرمانی از هنر آنراپدیدآورده است.

یک کارگردان فلج مادر زادیافاقد توانائی بدنی میتواندفیلمی قهرمان محوروسرشار از اعمال و حرکات سخت بدنی بسازد و لی یک کارگردان بی اعتقاد به دین نمیتواند فیلم دینی بسازد، چون بر خلاف سینمای رایج که آن را یک دروغ بزر گ میدانند ،سینمای دینی حقیقتیست محض.این نوع ازسینما به ستاره سازی وحادثه پردازی وایجادهیجان و تعلیق متکی نیست بلکه به "نمود" هرچه قویتر"بود"ی بنام: (تجلی خالق در روح انسان) اتکادارد. در اینجامرادازانسان علاوه بر مخاطب،سازنده یا سازندگان اثرنیز هستند.دلایل جذابیت فیلم دینی  در فضای معنوی آن نهفته میباشدو ربطی به هویت یاظاهر و لباس بازیگرش و یا نوع هیجان و زیبائی های بصری بکارگرفته شده در فیلم  نداردکما اینکه ممکن است حائز بسیاری از جذابیتهای فوق نیز باشد.

حال این سوال را نیز باید پاسخ گفت : جای کاراکترها،نویسنده و تصویر پردازدر سینمای دینی کجاست؟مگر بدون اینها میشود فیلمی را ساخت؟

مسلما"بدون اینها نمیشود فیلم ساخت  ولی  شاید بشوددر این ژانر آرمانی که قرار است فرازهائی از شرح ساختش باختصار بیان شود طوری دیگر تعریفشان کرد.

باآوردن مثالی از یک (نوع)میتوانم منظورم را بهتر بفهمانم.لازم به ذکراست که تاکید کنم (سینمای دینی)هم مثل ژانرهای دیگر سینمائی انواع مختلف داردکه در ذیل یک (نوع)را شرح خواهم داد:

درجریان تهیه این نوع از فیلم دینی همه کاراکترها تصویربردار نیز هستند ولی وظیفه تصویر پردازکه در کنار کارگردان ایستاده است علاوه بر کنترل نورو رنگ، این است که برای اجتناب از بدفرم شدن تصاویرو یا در قاب قرار گرفتن اجسام و افراد غیر لازم،میزانسن هرکدام از بازیگران را به آنها نشان دهد.بازیگر نیز برای القای یک حس بخصوص و یا بیان یک حقیقت لازم البیان که خودبه آن یقین دارد،در هماهنگی با"همباوران" به انجام حرکت وبیان  گفتار مشغول میگردد و داستانی را که خود وهمباورانش نیز در نوشتن آن وانعقادمضامین ودرونمایه اش نقش داشته اند پیش میبرد.

این موضوع که دوربینهای ضبط کننده تصاویر کجا قرار میگیرند و چگونه از آنها بهره گیری میشوداحتیاج به بررسی وطراحی فنی دارد ولی چیزی که مسلم میباشداینست که به تعداد بازیگران دوربین وجوددارد و دوربین فی الواقع جایگزین چشمان کاراکترها میباشد.البته در زمان حاضر،به لطف  ظهور پدیده دوربینهای دیجیتال فوق کوچک و با کیفیت،کار بسیار راحت تر از هر زمان دیگریست .

بااین توضیحات شاید تا حدودی فرم و روش این نوع از فیلمسازی به ملموسیت نزدیک شده  باشد،گرچه ممکن است پیاده نمودن چنین روشی برای فیلمسازی دیوانگی بنظر برسد، اما نباید فراموش کرد که تقریبا"همه ی ابداعات بشری هنگام مطرح گشتن ایده شان  بدلیل خام بودن شکل ابتدائیشان دیوانگی انگاشته میشده اندواین ایده ی آرمانی نیزاز قاعده فوق  مستثنی نمیباشد. البته شرحی که درسطورپیشین آمد ابدا"کامل نیست بلکه بمثابه یک الفباودستورالعمل ابتدائیست که نیازمند بسط و گسترش میباشدتابتواندقابل اجراگردد .

انتقادی در این قسمت از نوشتار ممکن است به اذهان شما خطور کند :

چون نویسنده ای متوهم دارد به شرح یک جریان کاملا"تخیلی برای نوعی متفاوت از فیلمسازی-بزعم خودش ایده آل- میپردازداحتمال دچارضد و نقیض گوئیهای زیادی میشود.مگر طبق چیزی که خودش گفته بود،سینمای دینی مد نظرش یک سینمای محتوی محورنیست؟پس چرا در ابتدای راه دارد از فوت و فنهای  فرم ساختاری وروشهای  بازیگری وتصویربرداری میگوید؟

وپاسخ من برای چنین انتقادی این است:

ارکان اصلی این (نوع)ازسینمای آرمانی بازیگران و کارگردانندودر حقیقت بازیگران و کارگردان"همباور"برای فهماندن و القای یک حس به مخاطب است که دارند باهم همکاری میکنند.دوربین در این "نوع" بمثابه چشم بینا و پراحساس بازیگرعمل میکند نه یک دستگاه الکترونیکی ی بدون روح و احساس.درضمن این نوع از سینما گرچه تجاری نیست ولی بدلیل جذابیت ذاتیش حتما"استقبال مخاطبین را در پی دارد.این چالشیست که ممکن است سینمای دینی را به بیراهه  بکشد و آنرا از هدف والایش دورسازد پس توجه به اصول و روشهای فنی درکنار توجه به  روح ومحتوای اثرلازم و ضروریست.

قبل از شروع کار ساخت و تصویر برداری این "نوع" از فیلم دینی کلیه عوامل ساخت که الزاما میبایست(همباور)باشندجلساتی مشترک برگزار کرده و ریز ترین اختلافات باوری احتمالی خودرا بررسی مینمایند.آنهاسعی میکنند همراستائی اعتقادی خودرا به حداکثرقوت رسانده و تفاوتها را به صفر برسانند.البته آنچه که قصد القاءو بیانش رادارنددربطن خط سیر داستانی وسررشته ی مشخصی قبلا" دراختیارشان قرار گرفته است (ویاخودشان آنرا نوشته اند) نهفته گشته و لی اکثر دیالوگها ساخته و پرداخته خودشان است ومسلما"درجاهائی نیزبداهه گوئی میتواند در دستور کار قرار گیرد.

این  (نوع )از( سینمای دینی ) ذاتا" بازیگر محوراست و بدون ارتباطی معنوی و اعتقادی که مابین بازیگرها وجوددارد ماهیتی برای آن متصورنیست.چون بازیگردر حین بازی و به تصویر کشاندن کاراکتر مربوط به خودش خودرا باور دارد ،آرامش حاصل از ایمان درونیش به بیننده منتقل میشودو موجد "لذات مینوی" میگردد.

جلسات تعامل و مشاوره مابین بازیگران باهدف رسیدن به تفاهم و همگونی باور برگزار میگرددو در صورت ناهماهنگی فی مابین،کار فیلمبرداری آغاز نمیگرددوچون قراراست فقط در صورت به یقین رسیدن کاراکترها فیلم ساخته شودوتصاویرواسطه ای برای انتقال روحیات و احساسات راستین و حقیقی بازیگر به بیننده باشند،آرامش بخش و لذت بخش  بودن فیلم (از نوعی که تحت عنوان لذت مینوی از آن یادشد) حتمی بوده و تردیدی در آن وجودندارد.

شایداحتمال پدیدآمدن چنین اثری به د لیل شرایط  والزامات سختی که دارد (واصلی ترین و سخت ترین آنها تجمیع همباوران مومن آشنا به فن بازیگریست) بسیار کم باشد ولی در صورت ساخته شدن محصولی شگفت انگیز،بی نظیر و ارزشمند خواهدبود.مسلما" چنین احتمالی غیرممکن نیست واجتماع افراد همباورواجدشرایط لازم دراین جهان که پرازامکانات مختلف و پیشرفته ی ارتباطات است زیادهم دوراز ذهن بنظرنمیرسد.

وسئوال احتمالی آخر: آیا این(نوع)الگوبرداری از "نمایش تعزیه" نیست؟

وجواب آخر: گوشه چشمی به این نمایش آئینی،سنتی وجودداردهمانگونه که گوشه چشمی به  انواع دیگر نمایش،سینمای سنتی ومبزانسن وتصویرپردازی سنتی  آن نیز موجوداست اما بهرحال کارما درحیطه نمایش نیست،درشمولیت هنرسینماست. وهمین ،خیلی چیزهارا عوض نموده وبالطبع کاررا کاملتراما مشکلترمیکند.فقط این حقیقت را باید گوشزد کنم که نوشتار حاضر ابدا"کامل نیست،تنهاجرقه ایست خیلی ناچیزکه امیدمیرود قادرباشددرمجاورت اذهان خلاق  و مستعد شعله ای موثروبسیط پدید آورده،به جهان سردونسیان زده هنرسینما گرماببخشد.شکل نهائی (نوع) مورد نظر این مقاله در نظر نویسنده نیز مبهم و ناواضح است.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        (11 مهرماه 93)

    

تعداد بازدید از این مطلب: 4922
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

جمعه 23 آبان 1393 ساعت : 8:45 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
سینمائی دیگر
نظرات

 

در سودای (سینمائی دیگر)

         (خلاصه ای ازاهداف وآرمانها)   

*****************************************

 

CINTELROM اتاقیسست برای دیدارونشست رودرروی ایده ها وتفکرات آنانی که به (سینمائی دیگر) میاندیشند.

"سینما"در کلام رایج مفهومیست عام برای آنچه که عده ای "صنعت مدیا" مینامندش و محصولاتش خوراک سالنهای سینما،کانالهای تلویزیونی و استودیوهای ضبط و تکثیر لوحهای فشرده حاوی صوت و تصویرمیباشد.

فرمولهای شناخته شده ،عامه پسندووالبته پوسیده و غیرقابل باز نگری و تغییر این صنعت،راه فسادی روز افزون را در پیمایشندو تاثیرات مخربی بر جوامع بشری نهاده اند بطوریکه بیم آن میرود شالوده تمدن بشری را همین صنعت که نام "هنر"را نیز با خود به یدک میکشد بهم ریخته و باانهدام اخلاقیات ستوده انسانی و ترویج فساد و نامردمی آینده سیاهی را برای جهان رقم بزند.

(سینمائی دیگر)نیز عامه پسنداست. همان سینمائیست که باید باشد ولی نیست.

از همان ابتدای تاریخ سینما باید میبود ولی بدلیل آنکه ایجاد و تکوینش در دست ناصالحان جهان غرب افتاد...نشدآنچه که باید میشد.

پس چون نیست باید آنرا یافت .غرب نشان داد که نمیتواند.پس برای یافتنش باید رجوع کرد به گنجینه های پنهان فرهنگ و دیانت کهن و اصیل شرق .

غرب فرم سینما را ابداع کرد ولی در ساخت محتوایش کم آوردچون کم بضاعت بود. 

حالا ما شرقی ها ،ما مسلمانان، ماشیعیان و ما ایرانیان بایدبابضاعتی که میدانیم داریم، از ابتدا این هنر را باز نگری کنیم و آنچه را که تا بحال بوده ونموده فراموش سازیم . بقدری باید بخود متکی باشیم که قادر شویم از تاثیرات عظیم "هالیوود"که اختاپوس وار بر تمامی جهان سینما چنگ انداخته بگریزیم و (جوری دیگر ببینیم و بنمایانیم) . 

اگر چنین توانی را در خود میبینیدباما در این سایت همراه شویدو ایمان داشته باشید که روزی خواهیمش یافت.

                                                                                                                                  مدیر سایت

تعداد بازدید از این مطلب: 6448
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

جمعه 4 مهر 1388 ساعت : 11:40 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
رپ خوب...رپ بد!!
نظرات

                                                      رپ خوب ، رپ بد!!

                                                       گردآوری و تدوین: مهردادمیخبر

                                                Image result for ‫عکس  های رپ‬‎Image result for ‫عکس  های رپ‬‎

 

تجربه نشان داده است که اگر میشودو یا قادریم با واقعیاتی کنار آییم باید کنار بیاییم چون  (سازش وکنار آمدن هوشمندانه) مفیدتر از (نبردفرسایشی محکوم به شکست) است.

 تجربه نشان داده که خوب یا بدمطلق وجود ندارد دردل هر مجموعه ی بد و زشت  میتوان تعدادی خوبی نیز یافت و بالعکس. به عبارتی دیگرمیشود گفت که

 

      (بایافتن خوبیهایی که در بطن مجموعه های بدموجوداست تغییرجهت بد به سمت خوب بودن  آسان تر و موثرتر است از ازبین بردنش)  

درکلامی جامع تر میشود گفت:

 

پدیده مجرد نیست بلکه مجموعه است.دریک مجموعه،(اجزاء)وجوددارند.پدیده ای (بد)محسوب میشود که تعداد اجزای مفیدش   بر اجزای غیرمفیدآن بچربد.برای اصلاح و تغییرمسیر حرکت یک پدیده ی بدبسمت خوب شدن میبایست اجزاء را یک به یک شناسایی نموده ودر دو ردیف (شایسته) و (ناشایست) طبقه بندی کرد.اگر تعداد عناصر (شایسته) برای احیای پدیده ی مزبور کافی بودسپس با حذف کلی ردیف (ناشایست)یا اصلاح و تغییرمثبت ماهیت اجزاء آن ردیف،ضمن سازماندهی مجدد اجزاء (شایسته)و جایگزینی هریک در مواضع مشخصی که قبلا"توسط اجزای ناشایست اشغال شده بوده  سازمان پدیده  را مجددا"احیانموده وحرکت آن را در مسیر جدیدی که بنابر واقعیت و خاصیت موجوددرذات اجزاء ،لزوما" (خوب ) خواهد بود نظاره کرد.اما اگر تعداد موارد (ناشایست )برای احیای پدیده کافی نباشد چنین پروسه ای جواب نخواهدداد و اصولا"غیر قابل اجرا میباشد.

آیا عناصرشایسته به اندازه ی کافی در پدیده ی رپ موجود هست که بتوان به احیای آن در مسیری مثبت همت گماشت؟در این بحث و بحثهای دیگری که در آینده باهمین عنوان در وبلاگ درج خواهدشدو خواهید خواند.به چگونگی عملی بودن یا نبودن این نوع از اصلاح و احیاء درموسیقی رپ میپردازم .نتیجه و هدف این مباحث تنهامرور و آسیب شناسیست .فعلا"هدف نفی و رد کردن موزیک رپ نیست .نتیجه ی بحث مشخص  خواهدکرد که آیا رپ باید بماند یانماند .

         تاریخچه ی رپ

  >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

سبک موسیقی رپ که در دهه ۱۹۶۰ توسط سیاهپوستان آمریکایی در برانکس (واقع در نیویورک) به وجود آمد نوعی سلاح مبارزه جوانان سیاه با تبعیض‌های نژادی رایج در آن زمان بود و به همین دلیل بود که به خاطر بیان مشکلات زندگی در گِتوها (جایی برای زندگی مردمی که جزو اقلیت یک شهر به حساب می‌آیند) به موسیقی گتو نیز شهرت دارد.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

گرچه همواره سیاهپوستان را صاحبان موسیقی رپ می‌دانند اما نمی‌توان از نقش آمریکایی‌های لاتینی تبار در زنده نگه داشتن این سبک چشم پوشی کرد، در ثانی رپ در دنیای امروز از چار چوبی که آنرا منحصراً مربوط به سیاهپوستان می‌ساخت خارج شده و به یک شیوه اعتراض برای جوانان جهان تبدیل شده؛ در واقع هر جا که جوان‌ها هستند و هر کجا که نارضایتی وجود دارد رپ هم بعنوان یک شیوه اعتراض که در قالب موسیقی و در دل کلماتی که به سرعت و پشت سر هم پیاده می‌شوند نهفته‌است ٫ در آنجا حضور دارد.

می توان گفت رپ موسیقی اعتراضی است که کمی چاشنی طنز (fun) به آن اضافه شده است.

 سیاهپوستان بنیان گذار رپ در آن زمان بدلیل نداشتن استطاعت مالی کافی و عدم وجود امکانات لازم، قادر به ضبط آهنگ‌های خود در استودیو نبودند و به ناچار هنر خود را در خیابان عرضه می‌داشتند و به جای استفاده از ساز، دست می‌زدند! (صدای دست زدنی که امروزه در در آهنگ‌های رپ و هیپ هاپ می‌توان براحتی آن را شنید به نوعی احترام به رپکن های اولیه و بنیانگذاران رپ است) اما بالاخره روزی رسید که رپکن ها توانستند آهنگ‌های خود را ضبط کنند. 

با اینکه بسیاری معتقدند اولین آهنگ‌های رپ را گرندمستر فلش یا The Sugarhill Gang ضبط کرده‌اند اما این عقیده در مورد موسیقی Hip Hop صحت دارد نه در مورد رپ. به هر تقدیر نخستین آهنگ رپی که رسماً در تاریخ موسیقی ضبط شد «Here Come the Judge» نام داشت که در سال ۱۹۶۸ توسط کُمدین معروف Pigmeat Markham ضبط شده بود.

هر چند رپ و هیپ هاپ در آمریکای امروز هنوز هم لحن تلخ و تمسخر آمیز اعتراضی خود را حفظ کرده اما دیگر دربارکن مباحثی که در آغاز تولد خود به آنها می‌پرداخت سخنی به میان نمی‌آورد یا حد اقل ٫ به ندرت درباره آن‌ها سخن می‌گوید؛ گویا آرزوی دکتر لوتر کینگ در مورد برابری حقوق سیاهان و سفید پوست‌ها، لااقل در مورد رپکن ها در حد زیادی به تحقق پیوسته، چون محور اصلی موسیقی رپ و هیپ هاپ در آمریکای حال حاضر را گنگستا رپ (Gangsta Rap) و تا حدود زیادی هاردکور رپ (Hardcore Rap) تشکیل می‌دهد به عبارت ساده تر امروزه مباحث اصلی این موسیقی را مواد مخدر، قانون شکنی و در مجموع هر مبحث دیگری که باعث می‌شود والدین فرزندان خود را از گوش دادن به این موسیقی منع کنند؛ شاید امروزه بتوان رپ را فقط متعلق به بزرگترها نامید اما در این میان گروه‌هایی مثل Native Deen و رپکن هایی که سبک Christian Rap را دنبال می‌کنند تلاشی هر چند بی فایده برای جلوگیری از این امر می‌کنند اما با وضعی که امروز بر دنیای رپ و هیپ هاپ حاکم است شاید تنها می‌توان آن‌ها را رپکن هایی متعلق به دنیای کوچکترها دانست.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

                                                       رپ فارسی

 رپ فارسی به شکلی از موسیقی رپ گفته می‌شود که به زبان فارسی (و عمدتاً در ایران) خوانده می‌شود. این سبک موسیقی اگر چه عمدتاً متاثر از سبک رپ غربی است، اما تمام ویژگی‌های آن را ندارد و برخی خصوصیات آن در رپ غربی وجود ندارد. رپ فارسی در اوخر دههٔ ۱۳۷۰ خورشیدی در ایران شکل گرفته و خواننده‌های زیادی به طور رسمی و غیر رسمی (اصطلاحاً زیر زمینی) در این سبک فعال هستند. معمولا در ایران خواننده‌ها از رپ برای بیان درد مردم استفاده می‌کنند ولی رپ در موارد دیگر نیز در ایران خوانده می‌شود.یاس یکی از معروف ترین رپرهایی است که ظاهرااز رپ برای بیان درد مرد م استفاده می‌کندولی بیشتر در پی استفاده پوپولیستی و کسب شهرت است.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

ریشه ی رپ در ادبیات فارسی

احتمال داده می‌شود که آهنگ «یک یاری دارم» از بدیع زاده اولین آهنگ رپ ایرانی باشد (با توجه به تنالیته و ساختار کلامی).[۳] اولین آهنگ رپ فارسی در سبک پاپ، توسط حسن شماعی زاده در اوایل دهه ۶۰ همراه فرزندش با مطلع شعر می‌دونم که دروغ میگی وقتی میگی که دوسم می‌داری سپس در اوایل دهه ۷۰ توسط گروه سندی با آهنگ مشهور پری و سپس در اواخر دهه ۱۳۷۰ خورشیدی در یک برنامهٔ تلویزیونی به نام «اکسیژن» در ایران پخش شد. این قطعه توسط شهاب حسینی مجری برنامه خوانده شد و تاحدودی مورد توجه قرار گرفت.[۴] تقریباً دو سال بعد از این رخداد، اولین آلبوم رپ فارسی در ایران توسط شاهکار بینش‌پژوه با نام اسکناس منتشر شد. این آلبوم که در سبک رپ طنز بود و اولین آلبوم رپ فارسی بود که در ایران با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شد، چندان مورد استقبال واقع نشد.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

داستان واقعی در مورد فعالیت گروه‌های زیرزمینی رپ فارسی در ایران به دلیل پیچیدگی شرایط و تحت فشار بودن هنرمندان این سبک از موسیقی زیرزمینی، منابع موثق دال بر تاریخچه اصلی برنامه‌های ملاقات و نحوه شکل گیری گروه‌های ابتدائی هنرمندانی داخل مرزهای ایران شروع به کار کردند، برای عموم پخش نمی‌شود. در اواخر دههٔ هفتاد خورشیدی رپ فارسی شکل جدی تری به خود گرفت، سروش لشکری با نام مستعار هیچکس در داخل ایران (که بیشترین تاثیر را بر این سبک موسیقی داشته است و باعث ماندگاری و تداوم این سبک تا به امروز شده است چرا که تا قبل از آن کسی بصورت رسمی به عنوان خوانندهٔ رپ فارسی مطرح نبود به همین دلیل هیچکس را پدر رپ فارس نیز می‌نامند)، بهنام مهرخوان با نام مستعار دیو سپید در آمریکا اولین خوانندگان و گروه زد بازی از اولین گروه‌های از این دست باشند که به رپ فارسی پرداختند.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

باز تاب در صداوسیما

در سال ۱۳۸۵ خورشیدی، رضا عطاران در عنوان‌بندی چند مجموعهٔ تلویزیونی از جمله متهم گریخت موسیقی رپ اجرا کرد. هم‌چنین در تعطیلات نوروزی سال ۱۳۸۶ مجموعهٔ تلویزیونی دیگری به کارگردانی رضا عطاران به نام ترش و شیرین از شبکهٔ سوم سیما پخش شد[۵] که در عنوان‌بندی آغازین آن، رضا عطاران یک شعر (از نیلوفر لاری‌پور) را به صورت رپ می‌خواند ومحسن نامجو نیز با آواز وی را همراهی می‌کرد.[۶] رضا عطاران و امیرحسین مدرس در عنوان‌بندی یک مجموعهٔ تلویزیونی دیگر به نام خانه به دوش نیز قطعه‌ای به سبک «رپ-پاپ» فارسی خواندند، که مورد توجه قرار گرفت.[۴]

در پاییز سال ۱۳۸۵ پس از انتشار فیلم خصوصی زهرا امیرابراهیمی، یک خواننده رپ به نام یاسر (با نام هنری یاس)، با خواندن قطعه‌ای به نام «سی‌دی رو بشکن» و تشویق شنونده به قطع زنجیرهٔ پخش فیلم خصوصی آن بازیگر تلویزیون، ابعاد اجتماعی موسیقی رپ را بیش از پیش به نمایش گذاشت.[۳] در زمستان سال ۱۳۸۵، سروش لشکری با اسم هنری هیچکس، در ترانه‌ای به نام «وطن پرست» در دفاع از برنامه انرژی هسته‌ای ایران که از موضوعات مهم سیاسی وقت بود کرده‌است. همچنین در این آلبوم (جنگل آسفالت)، مهدیار آقاجانیآهنگساز این آلبوم از تلفیق موسیقی سنتی ایرانی با سبک رپ بهره برده‌است و صدای سازهایی مانند عود، تمبک، نی، دف، قانون و آوازهای ایرانی در آن شنیده می‌شود.[۷]

در سالهای بعد افرادی مانند بهرام و  شاهین نجفی و... ظاهر شدند که  متاسفانه در آثارخود به توهین به مقدسات و استفاده از الفاظ رکیک پرداختند و موسیقی رپ به آلودگی دچارشده وهمین باعث شد تا بحث مبارزه با موسیقی رپ شکلی جدی بخودبگیرد. و چندین سایت مربوط به این سبک موسیقی فیلتر و شماری از اعضای گروه‌های موسیقی ایرانی موسوم به «زیرزمینی» بازداشت و استودیوهایی که در آن آهنگ‌های خود را ضبط می‌کردند توسط نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران پلمپ شد. همچنین رپرها ناآگاه و سطحی نگر دیگری با انتقاد از اسلام و اعتقادات ریشه دار مذهبی ملت ایران به این جنجال رونقی تازه دادند. در همین اثنی رپرهایی مانند بی باک، شاهین نجفی، عرفان (خواننده)، رضا پیشرو، بهرام، یاس و مهدار و علی قاف آهنگهایی را با موضوعات اجتماعی و سیاسی پخش کردند که مضمون آنها انتقاد از سیاست‌های اجرایی، فضای حاکم بر کشور و مشکلات اجتماعی ناشی از سیاست‌های فرهنگی است.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

رابطه شعر رپ فارسی با بحر طویل

«بحر طویل» یکی از قالب‌های نسبتاً نوین شعر فارسی است که سرایش رسمی آن تقریباً از دورهٔ صفویه آغاز شد. از دیدگاه فنی این قالب از تکرار نامحدود و دلخواه یک رکن عروضیسالم به‌مانند «فاعلاتن» ساخته می‌شود و همچنین لزومی برای طول مصراع‌ها در آن وجود ندارد. یک مصراع می‌تواند تا جایی که سراینده احساس می‌کند باید کشیده گردد، کشیده شود و سپس قافیه‌ای آورده شود و به مصراع بعد برویم. البته بحر طویل علاوه بر قافیهٔ پایانی می‌تواند در میانهٔ مصراع هم قافیه داشته باشد.[۹] در حال حاضر، بسیاری از رپ خوان‌های ایران، در تلاش برای نزدیک کردن شعرهای خود به این گونهٔ شعری هستند.

در زبان فارسی، زیبایی‌شناسی بحر طویل بسیار ساده و زودیاب و لذت‌بخش بوده‌است و شاید به همین دلیل باشد که این قالب از قالب‌های عامیانه و مردم‌پسند شعر فارسیبوده‌است و شعرای مهم و جدی چندان به سرودن آن تمایلی نداشته‌اند. شاعر طنزپرداز معاصر «ابوالقاسم حالت» منظومهٔ «هدهدنامه»اش را در این قالب سروده‌است. متن برخی ترانه‌های رپ فارسی از جهت شعری شباهت زیادی با بحر طویل دارد اگر چه از نظر محتوایی و استفاده از وزن‌های عروضی چنین شباهتی را ندارد.

از معدود اشخاصی که در رپ فارسی از این سبک شعری پیروی می‌کنند می‌توان «بابک تیغه» و وحید از گروه ارتش قلم را نام برد.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

موقعیت رپ در ایران

در چند سال اخیر به تعداد گروه‌های رپ در داخل ایران افزوده شده‌است. همچنین آهنگ‌های فارسی تعدادی گروه رپ‌خوان در خارج ایران نیز از طریق اینترنت در ایران منتشر می‌شود.[با توجه به اینکه که اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای توزیع قانونی تولیدات موسیقایی، برای این افراد عملاً امکان‌پذیر نبوده‌است، و با توجه به فقدان قانونی انتشار الکترونیک و حق کپی رایت آثار، پخش این آهنگ‌ها از طریق اینترنت و وب‌گاه‌ها ی شخصی به گوش شنوندگان می‌رسانندو همین باعث شده که آثار مستهجن و مخربی منتشر شوند.

تصویری که از موسیقی رپ در ایران ترویج می‌شد گاهی آن را مرتبط با جریان‌هایی نظیر شیطان‌پرستی قرار می‌داد. در ۲۵ مهرماه ۱۳۸۷ برنامه‌ای از یکی از شبکه‌های تلویزیونی ایران پخش شد که به گفته سازندهٔ آن، به بینندگان نشان می‌داد که شیطان‌پرستی رابطه‌ای با رپ ندارد.با این حال، به نظر برخی منتقدان این برنامه در عمل تاثیر عکس روی بینندگانش می‌گذاشت.

گسترش رپ فارسی به طور زیرزمینی و از طریق اینترنت، به ویژه با توجه به این که قسمت عمده‌ای از آثار زیرزمینی سرشار از فحش و ناسزا بود، باعث شد که دفتر موسیقی وزارت ارشاد در مورد اعطای مجوز به آثار این سبک سخت‌گیرانه عمل کند. مدتی پس از این که قطعه‌ای در سبک «رپ-پاپ» فارسی در عنوان‌بندی مجموعهٔ تلویزیونی «خانه به دوش» از یکی از شبکه‌های تلویزیونی ایران پخش شد، دفتر موسیقی وزارت ارشاد در نامه‌ای به سازمان صدا و سیما از پخش ترانه‌ای با این سبک از رسانه‌ای مانند تلویزیون گلایه کرد. در سال ۱۳۸۴ نیز اولین موزیک «رپ-پاپ» فارسی آهنگ منو ببین با هنرمندی داریا و عماد و بهمن فرجی ساخته شد و از رادیوبی‌بی‌سی نیز پخش شد با این حال، در اواخر سال ۱۳۸۵ خورشیدی آلبومی ۸ قطعه‌ای از مجید غفوری با نام «نگو دیره» منتشر شد که در یکی از قطعه‌های آن بخش‌هایی به سبک رپ توسط یاس خوانده شده بود. شایعاتی در مورد مجوز نداشتن این آلبوم یا مجاز شدن موسیقی رپ شکل گرفت که در نهایت با تایید رسمی مجاز بودن این آلبوم توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، بر طرف شد.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

نسل دوم رپ فارسی

هر چه از گذشت پیدایش رپ در ایران می گذرد ، مخاطب آن نیز افزایش می یابد به گونه ای که بیشتر نوجوانان و جوانان و حتی بزرگسالان نیز این سبک از موسیقی را دنبال میکنند .با جا افتادن رپ در جامعه ، نوجوانان و جوانان علاقه زیادی به رپ و آهنگسازی در این عرصه پیدا کردند .نسل دوم رپ فارس به معنی واقعی به رپکن های جوانی گفته میشود که تقریباٌ از سالِ ۱۳۸۸ به بعد کار خود را شروع کردند .تعداد آنها زیاد است ، اما از بهترینِ آنها میتوان به فدائی (از گروه ملتفت) ، صادق و سینا (30kaas) (از گروه کاغذ -که صادق از این گروه جدا شد-) ، رض و نوید (از گروه دیوار) ، پایا ، جی-دال ، لیتو (از گروه پایدار -که لیتو این گروه را ترک کرد-) و گروه ها و تشکُل های دیگری مانند چریک ، پلاک و ... را نام برد.

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

رپ فارسی و خالطور ها

بساری از کسانی که هماکنون عنوان خواننده رپ به خود می‌دهند به اعتقاد بسیاری به معنای واقعی کلمه رپ نمی‌خوانند بلکه تنها ریتم خواندن آنها شبیه به رپ می‌باشد ولی در انتقال معانی که باید در رپ واقعی انتقال پیدا کنند ناتوانند و فقط به چینش چند کلمه بی محتوا کنار هم و تکرار آنها اکتفا می‌کنند. آهنگ‌های این افراد معمولا به درد عروسی و .. خورده و خیلی زود از اذهان پاک می‌شود از این افراد به عنوان خالطور یاد می‌شود مثل ساسی مانکن و حسین مخته، اشکین0098.

<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

                              خوانندگان رپ ایرانی

برخی از گروه‌های رپ ایرانی که تحت نماد «۰۲۱» فعالیت می‌کنند از خواندن شعرهای دور از ادب پرهیز می‌کنند و یا کمتر از این کلمات استفاده می‌کنند. در حالی که برخی دیگر (مانندزدبازی) در تبعیت از رپ غربی، بدون هیچ ابایی الفاظ دور از ادب را در شعرهایشان به کار می‌برند.

بسیاری از خوانندگان رپ ایرانی قبل از این در انواع دیگر موسیقی شناخته شده نبوده‌اند. از این رو، غالباً خواننده‌ها در ابتدای ترانه‌ها نام خود را می‌گویند تا باعث شناخته شدن آن‌ها توسط شنونده گردد.

برخی ترانه‌هایی که توسط عموم شنوندگان ایرانی به عنوان رپ شناخته می‌شوند، با تعاریف بالا از رپ فارسی مطابقت ندارند. اکثر ترانه‌های ساسی مانکن از این جمله هستند. این ترانه‌ها اکثراً ریتم ۶/۸ سریع و محتوای شاد دارند و تنها شباهت‌شان با رپ فارسی در آن است که قسمت عمدهً متن ترانه به صورت دکلمه و غیر آوازی خوانده می‌شود. اگر چه چنین قطعاتی با سبک ریتم و بلوز نزدیکی بیشتری دارند تا با سبک رپ غربی، با این حال در فرهنگ عامه به عنوان رپ فارسی طبقه‌بندی می‌شوند.

در عرصهٔ موسیقی ایران، می‌توان گروه‌های رپ را به چند دسته تقسیم کرد:

  1. گروه‌هایی که مضمون‌های اعتراض‌آمیز سیاسی و اجتماعی را به کار می‌گیرندو بعضا" به دام  (نفی کلی )میافتندو حتی از سوی عامه ی مردم نیز منفورواقع میشوند مانند , دیو ,مهدیار، شاهین نجفی، بهرام، علی قاف که مضمون آنها انتقاد از سیاست‌های اجرایی، فضای حاکم بر کشور و مشکلات ناشی از سیاست‌های غلط برخی از مسوولان است. 
  2. گروه‌های که جنبه‌های خشن و مبارزه جویانهٔ سبک گنگستا را جذب کرده‌اندو موسیقیشان مخرب است و حتی مشوق خشونت و بی بند و باری اخلاقیست. این دسته را می‌توان «رپ خوان‌های خیابانی» نامید. در این بخش از گروه‌ها و خواننده‌هایی نظیرزدبازی، رضا پیشرو و حسین ابلیس و تن به ده می‌توان نام برد.
  3. گروه‌های اخلاقی‌تر که می‌کوشند ارزش‌های اجتماعی را تذکر بدهند. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از, , بی باک، یاس، مهدار، بنیامین ،علی سورنا .البته باید این را نیز گفت که تذکر دادن این ارزش‌ها، زبانی در سطح کوچه و خیابان دارد و بیشتر با نظری مثبت، خوبی‌های قشری به مبارزه با بدی‌های قشری می‌پردازند.
  4. رپ‌های نزدیک به جریان‌های غالب موسیقی پاپ، سرگرم‌کننده و رمانتیک. از میان آن‌ها می‌توان به شاهکار بینش پژوه، اردلان طعمه، امیر تتلو و رضایا و حسین تهی و توای‌اف‌ام وگروه سندی و شاهین فلاکت اشاره کرد
  5. <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<
  6.                     اثرات موسیقی رپ بر جامعه و جوانان

    دنیای موسیقی هیپ هاپ (Hip Hop) این باور را به شما می دهد که رپ، راهی شاعرانه برای ابراز احساسات از طریق موسیقی است. البته این درست است، اما آیا آنچه که از موسیقی رپ می شنوید به نظرتان شاعرانه می آید؟ تاثیری که رپ این روزها در سراسر جهان بر روی کودکان ما می گذارد، متاسفانه تاثیری بسیار قابل توجه است. آیا تابه حال واقعاً وقت گذاشته اید تا به یکی از این آهنگ ها خوب گوش کنید؟ منظورم این است که دقیقاً روی کلمات و مفاهیم آنها تمرکز کنید؟ 

    تقریباً %80 از آهنگ های رپی که در سراسر جهان در لیست 10 آهنگ برتر هستند، خشونت در خود دارد. این آهنگ ها، عمل کتک کاری یا بدتر از آن کشتن یک نفر دیگر را می ستاید. لازم به ذکر نیست که این خواننده ها عادت دارند آهنگ هایشان را با صدایی بلند و ناهنجار بخوانند که واقعاً نمی توانید بفهمید چه می گویند. یادتان باشد همین خواننده های رپ بودند که به پسر های ما یاد دادند، شلوارشان را زیر باسن نگه دارند و دخترهایمان را به لختی پوشیدن تشویق کردند. آخرین نتیجه نشان دادن یک زن نیمه لخت در کلیپ های آهنگ های رپ چیست؟ 

    مطمئناً دختر ها فکر می کنند به این طریق است که می توانند مورد توجه پسرها و مردها قرار بگیرند و محبوب تر شوند. چیز دیگری که به نظر می رسد موسیقی رپ ستایش می کند، این است که مهمترین فاکتور در انتخاب یک زن خوب، هیکل و اندام اوست. به خاطر همین است که خیلی از دخترهای نوجوان ما دچار اختلالات و مشکلات خورد و خوراک و سایر مشکلات احساسی شده اند. آنها فکر می کنند با چیزی که یک دختر نوجوان باید باشد، فرسنگ ها فاصله دارند. موسیقی رپ، مشروب خواری و سکس را هم ستایش می کند؛ که دو مورد از مهمترین مشکلات رایج میان جوانان امروز است. 
    البته رپر های زیادی هستند که شعرهایشان کاملاً پاک است و سعی می کنند درمورد موضوعات مثبت رپ کنند. گرچه تعداد این خوانندگان خیلی کم است اما مطمئناً خواننده های رپی هستند که پیام های خوب و مثبت به جوانان و نوجوانان ما میرسانند. یکی از این رپر ها ویل اسمیت (Will Smith) است که به هیچ عنوان از مفاهیم منفی در اشعار خود استفاده نمی کند. 
    موسیقی رپ ابتدا به شکل شکل شعرگونه موسیقی شروع به کار کرد، و این روزها توسط کسانی که رپ را برای خشونت و سایر راه های خود تخریبی استفاده می کنند، مورد سوء استفاده قرار گرفته و خراب شده است. 
  7. <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

                     آیا موسیقی رپ برای نوجوانان خطرآفرین است؟ 

    طبق تحقیقی که برای بررسی تاثیر ویدئوهای موسیقی رپ بر سلامت فیزیکی و احساسی نوجوانان انجام گرفت، مشخص شد نوجوانانی که زمان بیشتری را صرف تماشای ویدئو کلیپ های سرشار از خشونت و سکس آهنگ های رپ می کنند، این رفتارها را بیشتر در زندگی واقعی خود انجام می دهند. 
    پس از بررسی 522 دختر سیاهپوست بین سنین 14 تا 18 سال از طبقه متوسط تا پایین جامعه، محققان دریافتند که درمقایسه با آنهایی که هیچوقت یا کمتر چنین ویدئو کلیپ هایی تماشا می کنند، نوجوانانی که حداقل 14 ساعت در هفته این ویدئو ها را تماشا می کنند، رفتارهای مخرب بیشتری از خود نشان می دهند. دراین تحقیق یکساله، این افراد اعمال زیر را تجربه کرده اند: 

    تمایل آسیب رسانی به معلم، سه برابر بیشتر 
    تمایل به دستگیری، 2.5 برابر بیشتر 
    تمایل به داشتن شریک جنسی متعدد، دو برابر بیشتر 
    تمایل به ابتلا به بیماری هایی که از طریق جنسی منتقل می شود، استفاده از موادمخدر، یا نوشیدن مشروبات الکلی، 1.5 برابر بیشتر 
    دکتر رالف جی دیکلمنته، محقق، عنوان می کند، "مهمترین هشدار نتایج این تحقیقات این است که ما رابطه ای بین خشونت و یک یا دو مورد از این رفتارهای خطرساز پیدا نکردیم، بلکه با یک رشته از این رفتارها پیدا کردیم." 

    تحقیق او که در نسخه مارس مجله سلامت عمومی در امریکا منتشر شد، روی دخترهای سیاهپوستی کار شده بود که در بیرمینگهام زندگی می کردند و همه آنها فعالیت جنسی داشتند. بااینکه محققان عادات این دختران را در موقع تماشای این ویدئو کلیپ ها و انواع و اقسام این ویدئو ها را بررسی کردند، رپ گنگستری، محبوب ترین نوع رپ میان دخترانی بود که رفتارهای مخرب داشته اند. 

    دکتر دیکلمنته می گوید، "ما می خواستیم روی دختران جوان با نژاد افریقایی-امریکایی، جمعیتی که بسیار آسیب پذیر هستند، تمرکز کنیم. در این ویدئو کلیپ ها، قدرت در دست مردان است و زنان فاقد قدرتند، درنتیجه پست و زیر دست هستند. مطمئن نیستم که رفتارهای مخرب در دختران تحقیق ما به خاطر این مسئله بوده باشد.آنها بیشتر فقط چیزی که در این کلیپ ها می دیده اند را تقلید می کردند. زنان این کلیپ ها کار و بارشان خوب است، با مردان قوی و مهم رابطه دارند، به کلوپ های خوب می روند و لباس های قشنگ می پوشند. برای این دخترها، این چیزها، مطمئناً چیز بدی نبوده است." 

    البته این اولین باری نیست که این موسیقی انقلابی متهم مشکلات اجتماع شده است. از الویس پریسلی تا کولومبین، هم در گذشته مسئول رفتارهای ضد اجتماعی و انقلابی جوانان شناخته شده است. اما موسیقی رپ، نگرانی ویژه ای را ایجاد کرده است. 

    دکتر سوزان باتروس، رئیس بخش مربوط به امراض رفتاری و رشد کودکان، میگوید، "اگر کودکان بین 2 تا 18 سال، 7 ساعت از روز خود را صرف نوعی از رسانه ها می کنند. ما می دانیم که با قرار گرفتن مکرر در معرض اینگونه رسانه ها، حساسیت زدایی میشود و باعث می شود چنین رفتارهایی طبیعی و نرمال به نظر برسند. به خاطر همین نتیجه تحقیق دکتر دیکلمنته به نظر من اصلاً عجیب نمی آید." 

    باتروس ادامه می دهد، "شما نمی توانید مثل کبک سرتان را در خاک فرو کنید و انتظار داشته باشید بچه هایتان فقط به چیزهای خوب و مفید نگاه کنند. والدین باید بدانند که بچه هایشان در معرض چنین رسانه هایی قرار دارند. مطمئناً موسیقی رپ تنها موسیقی نیست که الگوی بد را به تصویر می کشد یا می تواند بر رفتار نوجوانانتان تاثیر منفی داشته باشد و همه آهنگ های رپ هم مشکل دار نیستند. تقریباً 1000 تحقیق تاکنون درمورد تاثیر رسانه ها بر رفتارهای نوجوانان و کودکان انجام گرفته است و همه آنها به این نتیجه رسیده اند که تاثیر نیرومندی دارد." 

     موسیقی به عنوان یکی از ابزار هنری همواره یکی از علایق اصلی مردم جهان به شمار می رود و در کشور ما نیز موسیقی به عنوان یک هنر اصیل و با ریشه که سابقه زیادی در تاریخ کشورمان دارد شناخته می شود و بسیاری از مردم ما با این رشته هنری انس دارند . البته با ورود اسلام به کشورمان و موسیقی ایرانی به دلیل نگرش اعتقادی مردم به سمت موسیقی سنتی و آرام رشد یافت و علاوه بر آن موسیقی های محلی قومیت های مختلف کشورمان نیز به عنوان سند زنده میراث فرهنگی ایران باعث شد موسیقی در ایران جایگاه ویژه ای داشته باشد و هیچ گاه از محدوده خط قرمز های دینی نیز فراتر نرود اما طی سالیان اخیر و در کنار صدها کالا و فرهنگ دیگر که با ناتوی فرهنگی متاسفانه پای آن به کشور ما باز شد موسیقی وارداتی نیز خیلی زود در عرصه هنری کشور وارد شد و با تبلیغات گوناگون و هجمه شدید در میان جوانان کشورمان رواج یافت .

    موسیقی های وارداتی پاپ و جاز و راک و در این اواخر رپ در حالی به کشور ما وارد شدند که موسیقی سنتی ایرانی به شدت در حال خطر بود و یک اراده پنهان مسئولین فرهنگی بر این شکل گرفت که این موسیقی ها در کشور رواج پیدا کنند و به راحتی در فضای های عمومی به اجرا بپردازند و حتی صاحب جشنواره و فستیوال هم بشوند . ظهور خوانندگان مشهور پاپ که از سال های میانی دهه ۷۰ آغاز شد آنچنان موجی را به راه انداخت که که تب مشهور شدن در این حوزه نیز مانند خیلی از حوزه های دیگر هنری مانند سینماو تلویزیون فراگیر شد و خیلی ها در دل آرزوی یک خواننده مشهور شدن را پروراندند اما خیلی زود موسیقی های ریتمیک و هیجانی که با اهداف و پشت پرده های خاصی تولید و منتشر می شدند توسط همان کسانی که مترصد استفاده فرصت برای انحراف جوانان کشورمان بودند به میان جوانان آمد و با گستر فضای ارتباطات دیگر جلوگیری از آن به همین سادگی نبود . 
    موسیقی رپ و راک به عنوان موسیقی های ریتمیک که بر اساس سبک غرب و با هدف ترویج مضامین غیر اخلاقی و به خصوص با تاکید بر روابط غیر اخلاقی پا به عرصه وجود گذاشته اند در یکی دو سال اخیر و با اهداف از پیش تعیین شده غربی با نفوذ در ماهواره و اینترنت سعی کرده اند جای پای محکمی برای خود در عرصه موسیقی کشورمان ایفا کنند اما چون نتوانستند به طور رسمی از مجاری قانونی تکثیر شوند به رشد قارچ گونه خود در محیط مناسب وب ادامه دادند. هم اکنون صدها سایت اینترنتی به طور خاص روزانه ده ها آهنگ از افرادی که هیچ نام و نشانی ندارند بر روی اینترنت قرار می دهد و این سایت ها بدون هیچ گونه نظارتی به کار خود ادامه می دهند . از طرف دیگر استودیو های زیر زمینی که البته به مدد این فراگیری های بی حد و حصر هم بدون هیچ گونه مجوزی تاسیس شده اند به راحتی و بدون مزاحمت نیروی انتظامی و یا وزارت ارشاد به کار تولید این موسیقی های بی محتوا و فاسد می پردازند و حتی به راحتی در روزنامه های کثیرالانتشار آگهی چاپ می کنند . اما برای پیگیری بیشتر این موضوع خبرنگار بولتن نیوز با نفوذ مخفی در برخی از این استودیو ها و بررسی حواشی و پیامدهای آن به بررسی میدانی این موضوع پرداخت :
     از روی یکی از آگهی های چاپ شده در یک روزنامه معروف که در آن ادعا شده است که اسپانسری صد در صد خوانندگی افراد را به عهده می گیرد به آدرسی حوالی میدان انقلاب می روم . استودیو موسیقی . . . . . در زیر زمینی تاریک و نمور در یک خانه متروک قدیمی در انتهای یک کوچه بن بست قرار دارد . زنگ را که می زنم با چند بار سوال پیچ شدن می توانم مجوز ورود را دریافت کنم . اینجا به هرچیزی شبیه است جز به یک استودیو موسیقی . بلافاصله یکی از افراد که مثل بادیگارد ها به نظر می رسد و به نظر برای مسابقات مردان آهنین بیشتر مناسب است تا اینجا به سراغم می آید و بعد از بررسی هویتم من را با خود به درون استودیو جایی تقریبا دو طبقه زیر زمین می برد . چراغ هایی کم سو که شاید به دلیل ایجاد فضایی رمانتیک روشن هستند در کنار صورتک های سرخ پوستی که به دیوار زده اند فضایی مخوف را ساخته اند . بلافاصله فرمی را تحویلم می دهند تا اطلاعاتم را پر کنم و از اینجاست که کم کم سر صحبت را باز می کنم . صاحب استودیو که ادعا می کند خواننده معروفی است و با خواننده های معروفی آلبوم (البته به شکل زیر زمینی) بیرون داده است بلافاصله با زبان چرب و نرم سراغ مسائل مالی می رود و تضمین می کند در ازای گرفتن چند صد هزار تومان یک آهنگ رپ به تو تحویل دهد و اگر بتوانی مبلغ را از میلیون بالاتر هم ببری تضمین می کند که با یکی از خوانندگان معروف زیر زمینی مانند علیشمس و یا حسین تهی و یا علی عبدالمالکی هم برایت آهنگ مشترک منتشر می کند.البته شرطی هم برای کار دارد و آن هم این است که در بخشی از کار باید صدای یک دختر هم به عنوان صدای پس زمینه خوانده شود اما وقتی تعجب ما را می بیند می گوید این خانم کارمند ثابت ما است و باید خرج اش در بیاید و به علاوه آهنگتان به راحتی توسط سایت های . . . موزیک و . . . . موزیک که با طرف قرارداد هستند پخش می شود و به وزارت ارشاد نمی رود که بخواهد برای شما مشکلی ایجاد شود . این خواننده توصیه می کند که فعلا با یک اسم مستعار وارد عرصه شوید تا در سطح زندگی هم با مشکلی روبرو نشویم . در همین سوال و جواب ها هستیم که درب اتاق کوچکی که فکر می کردیم انباری است باز می شود و دختر و پسری خندان با بدترین وضع حجاب از اتاق بیرون می آیند و در حالی که به شدت از آقای خواننده تشکر می کنند آن جا را ترک می کنند . تازه می فهمیم که آن اتاق در واقع اتاق ضبط صداست . به هر حال با یک بهانه ای از آنجا خدا حافظی می کنیم و به سراغ نشانی بعدی میرویم .نشانی بعدی در حوالی بلوار کشاورز قرار دارد . باز هم یک زیر زمین منتها این بار در یک آپارتمان نسبتا شیک . انگار زیر زمین بودن وجه مشترک این استودیو هاست و شاید به همین دلیل اسمشان شده استودیو های زیر زمینی و موسیقی های تولیدی شان را هم موسیقی های زیر زمینی می گویند. وارد که می شویم جا به زور برای دو یا سه نفر هست . در حقیقت انباری یکی از واحد ها تبدیل شده به مکانی برای تولید موسیقی! صاحب استودیو سر و وضع مناسبی ندارد و انگار در حال خودش نیست . کمی که اطراف را نگاه می کنم از شیشه های مشروب به راحتی علت این سر و وضع و رفتار را متوجه می شوم . اولین سوالش این است که برای خواندن دختر مراجعه کرده ام یا پسر .انگار خوانندگی زنان و دختران کاسبی ثابت این استودیو هاست .وقتی پاسخم را می شنود رقم های عجیب و غریب پیشنهاد می دهد و برای نمونه کار هم نشانی یک پارتی مختلط در لواسان را می دهد که با حضور در آنجا با نمونه کارها آشنا شوم و بعد با صرفه هزینه ای بین یک تا سه میلیون به یک خواننده مشهور تبدیل شوم.

    نشانی سوم حوالی ونک قرار دارد . اینجا هم با کلی سوال پیچ وارد می شوم اما در ورود تقریبا خشکم میزند و با صحنه های رقت انگیزی رو برو می شوم که ترجیح می دهم فرار را بر قرار ترجیح بدهم تا لا اقل دینم را حفظ کنم . اما انگار در این مراکز حیا و عفت و . . . هیچ جایگاهی ندارد . به یکی دو تا استودیو زیر زمینی دیگر هم سر میزنم .

    وجه مشترک این استودیوهای تولید آهنگ های رپ بر رواج فساد اخلاقی و بی بند و باری هایی که از اساس پایه به وجود آمدن این سبک موسیقی بوده است قرار دارد . در مضامین شعر های این نوع موسیقی به راحتی کانون خانواده به عنوان اصلی ترین نهاد امن در جامعه مورد هدف قرار می گیرد و رواج بی بند و باری و هرزگی تبلیغ می شود . در بسیاری از این اشعار به تعریف از اندام زنان می پردازند و متاسفانه روابط غیر اخلاقی را امری عادی جلوه می دهند . نکته بسیار مهم این است که این استودیوها و خوانندگان این سبک موسیقی خود در واقع موروج اصلی فساد و بی بند و باری هستند که در همین زمینه دستگیری هر از چندگاهی خوانندگان معروف زیرزمینی موسیقی رپ مانند ساسی مانکن و . . . در پارتی های مختلط و به همراه دختران جوان فریب خورده نمونه بارز این موضوع است . اساس موسیقی رپ نشانه رفتن سواستفاده از زنان در این حوزه است و روانشناسان هشدارهای زیادی در خصوص شنیدن این نوع موسیقی ها داده اند که علاوه بر موضوع ترویج بی عفتی اثرات بدی هم در روان افراد بر جا می گذارد .
    حال این سوال مطرح است که مسئولین فرهنگی به عنوان عوامل پیشگیری این موضوع چه کاری برای جلوگیری از ترویج این موسیقی بی هویت انجام داده اند ؟ آیا انفعال مسئولین وزارت ارشاد در برخورد قاطع با موسیقی های بی هویت وارداتی و عدم نظارت آنان نمی تواند سرنوشتی خطرناک برای جوانان علاق مند به حوزه موسیقی را به همراه داشته باشد؟ از طرف دیگر چرا این وزارتخانه نباید نظارت دقیقی روی فعالیت استودیو های موسیقی داشته باشد و چرا باید این استودیو ها به محلی برای روابط نا مشروع و بی بند و باری تبدیل شود . از طرف دیگر مسئولین انتظامی چرا خود را به خوابی خودخواسته زده اند و در مقابل این انحرافات آشکار موضعی اتخاذ نمی کنند و به راحتی به این مراکز اجازه می دهند که به تبلیغ بپردازند و جوانان ساده لوح که شاید شهرت آمال آرزویشان باشد را در منجلاب فساد و تباهی غرق کنند؟چرا نیروی انتظامی همانطور که در بحث شرکت های هرمی قاطعانه عمل می کند در قبال این استودیو های بی مجوز و بی هویت اقدامی محکم انجام نمی دهد؟

    به هرحال موضوعی که روشن است این است که متاسفانه حوزه تولید موسیقی رپ در کشور ما روز به روز گسترش می یابد و به شکلی خطرناک در بین جوانان رشد پیدا می کند و در سایه غفلت مسئولان دست های پنهان هم فقط به سبب پول به گسترش این بی اخلاقی دامن می زنند اما خوب است در این زمینه کمی بیشتر تامل شود و از یک انحراف در بین جوانان جلوگیری شود.

     

           لطفا"شماهماگر نظری دارید مطرح کنید .

       (قسمتهای ابتدایی مقاله از ویکیپدیاو قسمت انتهایی این مطلب برداشتی از  بولتن نیوز است ) باتشکراز این سایتها .                                                        

                                                                                                                            (مهرداد میخبر)23                                                                                                                                                              شهریور39قصرشیرین

 

تعداد بازدید از این مطلب: 7824
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

سه شنبه 25 شهريور 1393 ساعت : 5:18 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
جستاری در مفهوم سینمای دینی
نظرات

                                                               (جستاری درمفهوم سینمای دینی)                                                                                                                                      مهر د ا د  میخبر  

                              >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>                                                                                                          

                                                                               آسیب شناسی

 

دلایل کم محصول بودن سینمای اسلامی موجود - ویابعبارت دیگر صنعت سینمایی که عنوان اسلامی را برخوددارد ومحصولات آن عمدتا درصنعت سینما و تلویزیون  ایران وگاهادربرخی ازکشورهای مسلمان نشین ساخته میشود - چیست؟

عواملی که باعث شده موضوعات برگرفته از دین  سازنده و سرمایه گذار کمتری را نسبت به مضامین دیگر جذب کندچه چیزهاییست؟

هدف این است که درجریان پروسه ی تدوین و گسترش تفکر جاری دراین نوشته  توفیق حاصل شودتابه کشف فاکتورهای جذابیت بخش از بطن  مولفه های برگرفته ازآموزه های دینی  نایل گردیم  وعمق  دیانت و روحانیت و فضای دینی و روحانی را که درصورت تجربه کردن،نزد اکثر انسانها جذاب و پرکشش خواهدبود درک نموده و دریابیم که چگونه میتوان حس تدین ،خداجویی و اشتیاق و تمایل به نیک بودن را در اتمسفر یک اثرسینمایی حاکم ساخت  وبعداز باز نگری در ساختار یک فیلم دینی و ارایه مولفه های جدید و متفاوت از مولفه های معمول و مرسوم، رقیبی پر قدرت وسالم برای سینمای گیشه محور، ولنگار و بی قید و بندهالیوودیانمونه های تقلیدی آن دردیگر نقاط جهان یافت.

 سعی شده این نوشتارظرفیت منطقی لازم وکافی راداشته و موارد مورد تاییدش رابواسطه ادله محکم ومعقولی که از مغلطه ها و سفسطه های رایج چنین مباحثی بدوراست به مرحله اثبات نزدیک سازدشایدشروع و سرفصلی باشد برای ادامه ی چنین مقالاتی والگویی باشد در گستره ای وسیع تر برای پایان دادن به نقدهای تند مزاجانه و عصبی، لااقل در مقوله ی هنر و آثار هنری چنین شیوه ای لازم است زیرا که هر هنرمندی اثر خودرا بمثابه فرزندی میداند که در دامان تفکر و ذوق خویش پرورش داده است،حال اگر آن فرزند دارای ایرادات و انحرافاتیست منتقدمیبایست بالطایف الحیل،بنرمی و با بیانی که بتواند برامواج طغیانگراحساس هنرمند عاشق  فائق آیدحقیقت را ازپس پرده ای که شیفتگی در مقابل عیوب اثر کشیده بیرون بکشد و در برابر وی عریان سازد.معجزه ی چنین رویه ای آن است که در جریان این پروسه ی حساب شده و متکی به عزت نفس،منطق و حقیقت گرایی عموما" خود صاحب اثر نیزبامنتقد همصدامیگردد.من شدیدا با جدال وبددهنی وناسزاگویی در عرصه نقد و تئوری پردازی هنرمخالفم و معتقدم که نقاد فحاش،نقادی بی منطق وضعیف است و فاقدآرامش،کفایت ومهارت وتحملیست که لازمه یک منتقد سینمایی میباشد .رعایت منطق و ادب نوشتاری بخصوص در چنین بحثی _که به مقوله دین و دیانت در هنرمیپردازد _واجب است بهرحال سازندگان تمام ژانر های سینما لاجرم کار خودشان راانجام میدهند واز هیچکدام نمیشود انتظار داشت که دکانشان را تخته کنند.درحقیقت این امر،امریست غیرممکن.حداقل اکنون که پایه و اساس سینما ی عامه پسندباعنایت به سنتی نهادینه و مقبول عام، بر عناصر کلیشه ای سکس وخشونت و اکشن استواراست و سینمای روشنفکرانه نیزسرگشته ی عقایدی نظیر نیهیلیسم وعرفان گراییهای شیک وفرم محورومتظاهرانه است والبته سینماگران اصطلاحا" جشنواره ای بلند پروازنیز،طبق معمول بهر قیمتی درسودای شمولیت (نگره ی مولف) هستند چنین انتظاری دور از منطق مینماید.

بنابر اصل ازلی و ابدی نبرد مابین خیر وشر،که درذات این دونهادینه شده است،جدالی که سینمای  پرمحصول ضددین فعلی با (نگره ی سینمای دین محور) راه انداخته،ماهیتی شدیدا ناآشکار،زیر پوستی،موذیانه و نرم دارد.هدایتی ابلیس وارموجوداست بااین هدف که(سینمای دینی) قبل از تولد در زهدان بمیرد پس اگر دفاع یا تهاجمی متقابل میباید صورت بگیرد آن دفاع یاحمله هم میبایست نرم ،ناپیدا وموذیانه که نه،(هشیارانه) باشد.

مخاطب سلیقه ای بینهایت فرًار دارد و جذب اکثریت بیننده و هواخواه برای سینمای دینی فقط با ارائه (جذابیت) ممکن است و بس .بهتر است انرژیمان را روی کشف فاکتورهای نوین مجذوب کننده مخاطب بدون خارج شدن از  دایره اخلاقیات و دیانت بگذاریم و ببینیم چه چیزهایی انسان ماهیتا"لذت جو رابدون منحرف کردن ذهنش بسمت پلیدی وبدون به انجام گناه ترغیب نمودنش  ارضا میکند.ضمنا بایدهشیارانه مراقب باشیم که خطاهایی نظیرشعارگرایی و مقدس مآبی خشک ومتعصبانه باعث نشود که حساسیت اوتحریک شده وبرای همیشه دور سینمای دینی را خط بکشد وباصطلاح از دستمان برود.

                                        راهکار رفع  حساسیت به دین

درحال حاضر دست بکارشدن سخت تر از هر وقت دیگریست .عده کثیری از جوانان که اصلی ترین مخاطبان پویاوتاثیرپذیرسینما هستند نسبت به موضوعات مربوط به  دین و دیانت یک آلرژی غیر منطقی پیداکرده اند .آنان حتی امکان داردافرادی ذاتا متدین و پایبند به موازین شرعی باشند ولی بدلایلی که شرحشان مثنوی هفتادمن کاغذ را میطلبد به یک سری از موضوعات که عمدتا حول و حوش مسایل فرعی دین و شریعت دور میزند حساس شده اند.پس اگر معتقدم که کار مشکلتر از هر وقت دیگریست بمن حق بدهید. هم دشمنان دانای دین و هم دوستان نادانش باعث این عکس العملهای احساسی  شده اند.عکس العملهایی که فاقد هرگونه ریشه ی واقعی این عکس العملهااز تعصبات یاعداوتهای ناشی از عدم آگاهی و معرفت  نسبت به حقبقت دین سرچشمه میگیرند.درایجاد این عکس العملها،پارادوکسهای  طراحی شده توسط مغزهای متفکرضددین یا سواستفاده کنندگان از دین  نقش بسزائی دارند. این ناآگاهیها دو نوع آسیب را موجب شده اند که نه تنها نقطه ی مفابل یکدیگرهستندبلکه هر کدام همزمان هم علت و هم معلول دیگری میباشند آسیب اول حساسیت نسبت به دین است و دومی تعصب خشک نسبت به آن .

بنظر شماچراوبه چه دلیلی دین  و نیاز به دیانت وپرستش (و قانون پذیر بودن در حیطه احکام شریعت ) که در فطرت هر انسانی   بالقوه موجود است وهمواره باعث آرامش ارواح پرتلاطم بشر بوده  گاهی به یک مهاجم خیالی بدل میشود وعده ای در برابرش جبهه میگیرند؟

باتفکروتاملی کوتاه در حوزه های مختلف  دین (واختصاصادرحوزه  دین مبین اسلام )بی شک  همگی متفق القول خواهیم بود که این نوع جبهه گیری ها منشایی حاشیه ای وخارج ازگستره احکام اصیل اسلام دارد و این دین انسان سازبی شک در ذات خود پاک و منزه است. ولی  متاسفانه تفاسیر و برداشتهای غلط و انحرافی ازسوی مفسران ناآگاه و بیسواد یا مفسران آگاه و باسواد ولی سیاس وعوام فریب د رمقاطع تاریخی گوناگون و سرزمینهای مختلف باعث دافعه هایی شده که افراد عمدتا ناآگاه و دور از حوزه تعالیم دین را وادار به چنین موضع گیریهای خصمانه ای کرده است.مواضعی از نوع موضع یک شهروند اروپایی یاآمریکایی یا حتی ایرانی عام که باشنیدن خبر جنابات القاعده،داعش،طالبان،وهابیها ،بوکوحرام یاتکفیری ها و سلفی ها از اسلام برداشتی نادرست پیداکرده یا از آن وحشت میکند.دکتر علی قره داغی، دبیرکل اتحادیه جهانی علمای اسلام، در پاسخ به اقدامات داعش در کشتار کردها و غیرنظامیان در سوریه در مصاحبه‌ای بیان کرد:(.... گروهی از روی حماقت و نفهمی دست به اقداماتی نابجا زدند و تصویری ناپسند و زشت از اسلام را در اذهان ترسیم کردند و از همین روی در این برهه ایفای نقش عالمان مذهبی برای تغییر این تصویر، ضروری است).من شخصااعتقاددارم که  نقش هنر مندان در این مسیر نمیتواند کمتر از علما باشدزیرا که یک کار سینمایی درراستای دین اگر بیشتر از منبر و کلاس درس یک عالم دینی شاگرد و متلمذ نداشته باشد کمتر ندارد.برای رسیدن به سینمای اسلامی  لازم است که به بکر ترین ومطمین ترین  منبع  تعالیم اسلام رجوع کرد .یعنی (قرآن کریم) زیرا که همه کج فهمی هاوکج رویهادرحوزه دین از تفاسیر نادرست والتقاطی سرچشمه میگیرد.دین مبین اسلام دراین برهه از زمان نیز مانند اعصار پیشین مورد تهاجمی ناجوانمردانه قرار گرفته است .فقط با یک مطالعه گذرا در تاریخ اسلام از صدر تاکنون میشود بطرز شگفت انگیزی دریافت که استحکام  احکام اصیل این دین الهی بوده که باعث شده پس از 1400 سال فراز و نشیبهای بسیار تند و سخت هنوز هم که هنوز است اسلام استخوانبندی دیرین و اصیل خودرا حفظ  کرده .فرقه ها و دسته های بی ریشه ی بسیاری  هراز چند گاه در جوامع بشری پدید می آیندو پس از چند صباحی نابود میشوند ولی اسلام همچنان بدون کوچکترین خدشه و آسیبی پابرجاست و بدلیل الهی بودنش کسی تاکنون نتوانسته و نخواهد توانست آنرا به انحراف بکشاند.مومنان آگاه و عالمان فارغ از آلودگیهای دنیوی همیشه وجودداشته اند و این دین الهی را بهمان صورت که بوده تاعصرحاضر حفظ کرده اند.

                        لذت ایمان  فارغ از انحصارگرایی و دگماتیسم دینی

حالات روحانی وپاکیزه ای که یک انسان با ایمان ومطمین از خود دارد حالاتی بغایت لذتبخش و فرح انگیزاست.فردی که پس از فراغت از کسب  روزی وانجام عبادات،به یک تفریح حلال و بی دردسر مشغول است هرگز دغدغه و نگرانی (عواقب دنیوی و اخروی لذات گناه آلود )رادرمخیله خود ندارد.چنین فردی پس از پایان گرفتن روزش باخیالی آسوده سربربالین میگذارد وحتی از مرگ که غالبا" ترسناکترین کابوس یک  انسان بااعمالی غیرکنترل شده ونکوهیده و آلوده به محرمات و مکروهات است هراسی ندارد.این انسان باایمان و متدین بواسطه درونیات آرام و مطمینش زندگی لذتبخشی را میگذراند.لیکن آن خوشی که او ازآن متلذذاست برای افراد ی که روزگارشان بدون توجه به ملاحظات دینی و پراز معاصی رنگارنگ میگذردغیر قابل باور و درک است.

دین در ذات خود خوب و بدون ایراد است ولی تفاسیر مختلف از مفاهیم عمدتا همسان الهی و دینی است که موجب اختلافات و روشن شدن شراره های خانمانسوز و شوم تعصبات میشود.برای دورشدن از آتش اختلافات دینی و مذهبی شایع تنها روشی که شایسته و موثر میباشد یافتن نقاط مشترک ادیان است ودر این میان یکی از روشنفکران دینی ایکه در برطرف نمودن این مشکل راه حل مناسب پیشنهاد نموده فیلسوف انگلیسی (جان هیگ )است.این فلیسوف برای رهایی از بند انحصارگرایی دینی بینش جدیدی را انتخاب نموده که میتواند کمک بسیار موثری در برقراری رابطه حسنه ادیان و مذاهب ودرعین حال فهم آنهاازیکدیگر موثر واقع شود. قابل یاد آوری است که انحصارگرایی و تعصب دینی تعلق به یک دین ندارد بلکه این بینش در تمام پیروان ادیان موجود بوده است. اکثریت دین داران که تعلق به نوعی بینش دارند خود را برحق دانسته و پیروان سایر ادیان را گمراه تلقی میکنند. شمول گرایی بینش نسبتا ملایم تری است که برعلاوه اینکه خودر ا سالک در جاده حق وحقیقت میبینند, تصور شان این است که برعلاوه اینکه ماحق هستیم سایر ادیان  نیز برباطل نیستند هراندازه که به ما نزدیک اند به همان اندازه از حق و حقیقت بهره مندند و حظی از حقیقت برده اند.این همان (پلورالیزم) دینی یا (کثرت گرایی) دینی است که میتواند بر این تنگناهای فقهی و کلامی دینداران در عرصه دینداری مشکل گشا باشد.البته هدف ما دراین جا گرچه تبین پلورالیزم دینی نیست و لی اقتدارگرایی و پارتیکولاریسم  دینی را نیزرا در وجهی از آن که به حذف کامل صاحبان اعتقادات دیگر بیانجامد قبول نداریم .روشی مابین این دو نگرش هدف ماست.روشی مسالمت آمیز و صلح جویانه.در هرصورت گفتگو و تبادل افکاربهترین روش یرای رسیدن به وجوه مشترک برای همبستگی است و اگر حساسیتهاو حرصهای اقتصادی و منفعت طلبیهای  اقتدارگرایانه ی سیاسی اجازه دهند، پلورالیزم و پارتیکولاریسم دینی  هردو در کنار هم میتوانند حیات پویا داشته باشندو در این صورت است که اقتدار گرایی دینی دیگر یک موضوع نظامی نخواهد بود بلکه دلیلی خواهد بود برای همبستگی یک قوم و صاحبان یک عقیده برای نظم اجتماعی  وبهبودبیشتراخلاق،آرامش و معیشتشان و پلورالیزم نیز نقاط اشتراک را خواهد یافت که در جوامع بزرگتر(متشکل از اقوام و ادیان و مذاهب مختلف) همچنان همان نظم برقرار باشد.

بطور خلاصه کثرت گرایان دینی معتقدند همه ادیان راهی به حقیقت دارند و چنین نیست که تنها یک دین خاص ما را به حقیقت برساند. ادیان مختلف، پاسخها و واکنشهای گوناگونی برای رستگاری انسان ارائه می کنند.جان هیگ در سخنرانی ها و نوشته هایش بیش از هر کسی این دیدگاه را طرح و از آن دفاع می کند.

از میان اندیشمندان اسلامی معاصر اندیشمندانی چون( محمد ارکون) و( فضل الرحمان) به پلورالیسم دینی معتقد بودند. در این جا بحث اصلی بالای مشترکات ادیان وحیانی و غیر وحیانی است. که میتوانند کنار هم بنشینند, باهم گفتگو کنند و همدیگر رابا تسامح و تساهل،رهروان راه حقیقت بدانند.

لازم به یاد آوری است که طرف ما در این مقال کسانی اند که نگرش معرفت اندیشانه به دین دارند و دین را متحول و تغذیه شونده از اندیشه های بیرونی میدانند.نگاه معرفت اندیشانه, سوال کردن ,نقد کردن ,شک کردن را عین عبادت میداند و عقلانیت نقش محوری در این نوع دینداری دارد. امادینداری قشری و سطحی که از آن به دینداری مصلحت اندیش نیز تعبیرشده است بسیار جزمی است و از منابع بیرونی دین تغذیه نمی شود وبیشتر به نقل متکی است تا به عقل و اگر عقلانیتی هم در کارباشد تابع وحی است نه مستقل از وحی.

بنابر دلایل فوق ودهها دلیل دیگر که مجال همه نیست دینداری مقلدانه قشری بیشتر به اعمال عبادی بدنی از جمله زوزه نماز,حج.... توجه دارد و ملاک دینداری بیشتر نماز خواندن , روزه گرفتن و حضوردر نماز جماعت است بدون آنکه کوچکترین حضورقلبی درآن متصورباشد. ما نمیخواهیم ارزش مقام و منزلت عبادات بدنی مانند نماز ,روزه ,حج... کم بها جلوه بدهیم و آنهارا بی فایده بداینم. در این جا لازم میدانم که دو نقش اساسی آداب و مناسک را روشن سازم که آداب و مناسک ترجمان احوال باطنی سالک است و نقش دوم آن آغاز گر و محافظ است یعنی صدفی است که گوهر را در درون خود محفوظ میدارد. ولی این نکته را ازیاد نبریم که عبادت بدنی مانند نماز , روزه ذکات ترجمان احوال باطنی و روحی انسان است. یعنی این عبادات باید در خدمت باطن باشند اصلا سرچشمه شعایر و مناسک دینی چیزی نبوده است جز تجلی حق در باطن بنیانگزاردین. چون این تجلی به اظهار نیاز داشت ودر عین حال ظاهر تابع باطن است بنابراین به طور طبیعی برجوارح اثر میگذارد. بقول مولانای بلخ:

        این نماز وروزه و حج و زکات                      هم گواهی دادن است از اعتقاد

 اگر آداب و مناسک دینی ترجمان احوال درونی انسان نباشدنامش (عبادت) نیست بلکه( عادت) است،عادتی که از سر تقلید و تکرار استمرار یافته است. تقلیل عبادت به عادت هیچ تحول و اثری در وجود وروان آدمی نخواهد داشت وثانیا سیالیت فکری دراین نوع دینداری جایگاهی ندارد.

 دین داری جزمی که بیشتر به دور همان اندیشه هاییکه هیج گاه بدان فهم و شناخت درست ندارد به شدت میچرخد. این نوع دینداری توان نگاه ازازتفاع بلند به سایر ادیان و مکتب های فکری راندارد. هر آن چیزی که با اندیشه های جزمی,نقلی, میراثی اش در مخالفت واقع شود به کفر و الحاد نسبت داده میشود.

یکی از مشکلات عمده واساسی ایکه دینداران معرفت اندیش درهمچو جامعه که اغلب مردم جزمی ا ندیشند مواجه بوده اند. این است که کوچکترین اظهارنظرخلاف دگم و جرمیت موجود جان و آبروی آنها را به خطرمی اندازد. ایمان به خدا در گروه سخنان تکراری و ملال آوری است که قر نها به آن پرداخته شده است.

ازبحث دورنرویم در نگاه جزمی فکر اشتراکات دینی که موجب تفاهم , همزیستی وفهم میان دیندارن شود بسیار کمرنگ و تیره است. دراین میان عرفان که درونمایه ادیان است و هیچ دینی تهی از مکارم اخلاقی و عرفان نیست میتواند کمک نماید تا این اشتراکات مورد بحث وفهم قرارگیرد. تا باشد از دگماتیزم دینی که منجر به بروز چهره پرخاشگر دین شده است جلوگیری نماید.

عرفای ما سه گونه دین داری را در قالب (شریعت),( طریقت) و (حقیقت) تبیین کرده اند.شریعت قشری ترین لایه دین داری است حقیقت عالی ترین مرحله دین دارای و طریقت میان این دوقراردارد.

          شریعت پوست مغزآمد حقیقت                           میان این آن باشد طریقت

ازنظرجان هیگ , ظواهر ادیان بسیار متناقض و متضاد است.این تناقض و تضاد ظاهری ادیان ناشی ازتصورات و ادراکات گوناگون از حقیقت در فرهنگ های مختلف میان دینداران بوده است.

 وی معتقداست که ادیان هریک محصول تجربه های اصیل رویاروی انسان با خداوندند و تفاوتهای آنها از جنبهای اعتقادی و عملی ناشی از شرایط و قالبهای فرهنگی ای است که بدان تجربه ها تشخص و تبلور بخشیده است.

معنی دهی به زندگی انسان و دوری از خود محوری و نایل شدن به حقیقت محوری اصیل ترین هدف ادیان بوده است.

بدبختانه نگاه از عینک شریعت و به تعبیر واضح تر قشردین به سوی سایر ادیان چنان جهان بینی دینی ما را تنگ وتاریک ساخته است که به جراز تضاد ,تناقض,اباطیل چیزدیگری از ادیان دیگر حاصل ما نمی شود. نگاه قشری به سایر ادیان نشانگر آنست که حق ماهستیم و سایر ادیان با ورود اسلام به جامعه انسانی کاملامحکوم به منسوخیت هستند و غیراز مسلمانان،پیروان سایر ادیان گمراه , جهنمی و مستحق عذاب الهی اند. این دیدگاه تنها به مسلمانان ختم نمی شود بلکه پیروان سایر ادیان نیز که  بینش قشری دارندهمین ادعا را بیان میکنندو حتی در بطن بیشتر ادیان نیزمذاهبی پدید آمده اند که علنا"یکدیگر را محکوم به ابطال میدانندبعنوان نمونه عده ای از اهل سنت که شیعه راشدیدا"میکوبند و وهابیونی که حتی خون شیعه را _که رافضی می خوانندشان_مباح و حلال میدانند.

برخی از مسلمانان ناآگاه چنین فکر میکنند که از میان تقریبا 5ملیارد انسان,تنها مسلمانان هدایت شده و برجاده حقیقت درحرکت اند و 4ملیارد انسان دیگر کافر, جهنمی اند و آتش دوزخ در انتظارشان است. و خداوند منان با کشاندن 4ملیارد انسان به جهنم و عذاب شدید آنها لذت میبرد!!!دراینجاشاید بد نباشد خاطره ای را تعریف کنم:

بایکی از آشنایان و فامیلهای نزدیک بنده که آموزگاری باز نشسته  وشخصیست بسیار مومن و نیک سرشت و من واقعا" اورا از لحاظ درستی و رعایت اصول انسانی و شرعی قبول دارم بحث میکردم .بحث برحق بودن انحصاری دین اسلام که ایشان به آن معتقداست پیش آمد،از وی پرسیدم :حال که فقط دین ما برحق است پس انسانهای مومن و بیگناه ادیان دیگر که به بهشت میروند در آنجاچه مقام ومنزلتی خواهند داشت ؟ایشان جواب داد:آنهانیز حق دارند که در بهشت باشند...خواهند بود ،ولی آنجادر خدمت ما مسلمانان هستند!!

این جواب مرا تکان داد خصوصا اینکه ایشان یک شخص عامی و بیسواد نیست بلکه اهل مطالعه و تحقیق هم هست و گاها افکاری روشنگرانه ومترقی نیز از خود بروز میدهد.

چنین طرز تفکری ممکن است در پیروان هر دین و مذهبی بروز نماید به این سخن جان هیگ  که خطاب به به پیروان مسیحیت ابراز شده نیز توجه کنید:( پس نگوئیم که مسیح خداست و فقط به‌وسیله او می‌توان به بهشت رسید! چرا که اگر قرار باشد تنها گروه مسیحیان به بهشت بروند، پس عمل خیر بقیه چه می‌شود؟) 

 میبینیم که تکبر دینی سخت آفت زا است و ریشه ی محکم وسختی در کشتزار دیانت  اکثریت قریب باتفاق انسانها دوانده است.این نوع از خود شیفتگی بجزایجاد تقابل و تخاصم که درشرایط کنونی به ضررمسلمانان است هیچ منفعتی نخواهد داشت.اینکه ما پیروان دین خود را به حق بدانیم و دیگران را باطل باعث میشود که نوعی غرورنزدما بروزکندوهمانگونه که گفته اند تکبرو غرورازآفات معرفت الله است.

برخلاف بینش  قشری وشریعت مدارانه،دیدگاه طریقت مدارانه و حقیقتی از این نوع آفات مبرا است. حقایق میتوانند کنار هم نشسته و با هم تفاهم کنندوتنها هویت های قشری و شریعتی هستندکه سر از خصومت و بنیادگرایی بلند میکنند و بر سر یک دگر میکوبند.یکی از گوهر ها ی عزیزدین که در تمام ادیان وجود داردو میتواند بمثابه یک آفت کش عمل کند عرفان است.بانگرش عرفانی میتوانیم در کنار هم قرارگیریم و یکدیگرراخوب بفهمیم.قصد بنده از این نوشتارشناخت واقعی ادیان است زیرا سینمای اسلامی که هدف من رسیدن به تعریفی از آن است میتواند چکیده ای کامل از سینمای دینی باشد مگر نه اینکه اسلام آخرین دین آسمانی است ؟مگر نه اینکه تعالیم همه ادیان در این دین جمع شده و به ارتقای نهایی رسیده است؟.هیج دینی چه وحیانی وچه غیروحیانی به ظلم , تعدی , بیعدالتی , عدم رعایت سلوک اخلافی ,تجاوز به ناموس،قتل نفس ونسل کشی فتوا نداده است.بنابرهمین اصول اخلاقی و انسانی میتوانیم ادعاکنیم که حقیقت ادیان یکیست  ولی ظهور و تجلی شان در فرهنگ هاو قالب های گوناگون سبب اختلاف درنگرش ما به حقیقت شده است.جان هیگ برای تبیین و شناخت حقیقت از دو اصطلاح معروف کانت یعنی( نومن) و (فنومن) به معنای «بود» و «نمود» استفاده کرده و چنین بیان میدارد:

بود چيزي است كه ما به آن علم نداریم ولي بلافاصله پس از اينكه آن چيز یا شی متعلق به معرفت ماگرديد و ما به آن علم پيدا كرديم تبديل به« نمود» میشود. در واقع هرچيزي كه ما به آن علم نداريم« بود» است ولی زمانیکه آن شی مورد معرفت و شناخت ما قرارگرفت تبدیل به «نمود» میگردد.اصطلاح «بود» میرساند که شیء فی نفسه بدون واسطه و برهنه قابل شناخت نیست. انسان فقط از طریق تعامل میان آن و جهان انفسی اش میتواند به درکی ازحقیقت نایل آید. دقیقا جان هیگ نظریه کثرت گرایانه خود را برپایه همین تعریف بیان میکند.وی میگوید:

اگر ما به جای آن حقیقت و یا امر متعالی «بود» خدا را قراردهیم این حقیقت چنانچه هست وجود دارد یعنی برای هیچ کسی شناخته شده نیست بلکه این حقیقت به وسایط از جمله فرهنگ , زبان, اقتصاد, سیاست مورد معرفت و شناخت ماقرار میگیرد.بود يا شيء في نفسه آن است كه هيچ كسي نميتواند آنرا برهنه و بدون واسطه بشناسد و آدمي فقط از طريق تعامل ميان آن و جهان انفسي اش ميتواند به دركي از حقیقتنائل شود.

اشکال مختلف معجزات پیامبران در هر دوره دلیلی بر این مدعی است. چراکه هریک از معجزات پیامبران در هر دوره از تاریخ با توجه به شرایط آن دوره و علوم رایج در آن دوره متفاوت بوده است.اگر از بحث اصلی دورنرویم کثرت گرایی دینی میتواندبرای تفاهم میان ادیان راهگشای موثری باشد ودین داران بجای تقابل و نکوهش یکدیگر میتوانند با نگرش کثرت گرایانه زمینه ی خوب تفاهم را بوجود بیاورند.وقتی ما به فلسفه و ریشه ی پرستش در ادیان نگاه میکنم یک ریشه ی مشترک بسیار قوی در میان تمام ادیان میبینیم وآن توسل به یک حقیقت پنهان و یک امرمقدس متعالی است.ما مسلمانها از طریق عرفان مترقی اسلامی- که در این بلبشوی فرقه گراییها،صوفی نمائیهای منحرفانه،عرفانهای دروغین لذت محوری همچون (اوشو)،ديدگاه‌هاي شبه عرفاني همچون دیدگاههای(دون‌خوآن ماتئوس) درآثارناوالیستی و شمن باورانه ی (کارلوس كاستاندا) و مکاتبی شیطانی چون (تئو سوفیسم) و (فراماسونریسم) که اولی پایه گذار نازیسم و دومی زمینه ساز صهیونیسم معاصر بوده، ناشناخته مانده است و توجه چندانی بدان نمیشود-میتوانیم رابطه خوبی بامذاهب متعدد اسلامی وهمچنین سایر ادیان برقرار نمایم و توسط عرفان خود با عرفان مذاهب وادیان دیگر آشنایی پیدا کنیم.برای ورود به بحث فلسفه عرفان باید از دو منظر وارد شویم؛ اول یك بحث ماهوی به این معنا كه ماهیت عرفان چیست، بدون نگرش به هیچ كدام از ادیان( گرچه عرفان را به هیچ وجه نمی توان از ادیان جدا كرد) و بعد از منظر تاریخی، بدین صورت كه  تحقیق کنیم وببینیم سیر عرفان خصوصاً در عالم اسلام به چه نحو بوده است؛ چراكه به هر حال ما از طریق عرفان اسلامی است كه با عرفان ادیان دیگر آشنا می شویم و این مقدمه ی هر گونه بحث عرفانی است. البته نباید این پیش فرض باشد كه فقط از منظر عرفان اسلامی وارد بحث می شویم؛ ولی عملاً اگر بحث و گفت وگو بین اقوام و ملل پیش بیاید، تنها جایی كه می شود این گفت وگو را بسادگی انجام داد، همان عرفان است؛ یعنی چندان عبث و بیهوده نیست اگر بگوییم ما بسادگی می توانیم از اصطلاحات عرفان اسلامی برای فهم عرفان ادیان دیگر بهره ببریم و این فقط در حوزه عرفان میسر است، وگرنه در حوزه فلسفه، كلام و فقه به هیچ وجه به این سادگی میسرنیست. عرفان، بحث ادیان است، یعنی در حقیقت لب و حقیقت پنهانی تمامی  ادیان(فارغ از فرهنگ و زبان و نژادپیروان ادیان) است. در یك تقسیم بندی بسیار ساده، بخصوص درباره ادیان ابراهیمی می توان گفت كه ادیان دو شأن و جنبه دارند: یك جنبه آن است كه ناظر بر احكام شریعت است یعنی اوامر و نواهی شرعی كه این جنبه ظاهری آنهاست، یعنی این كه شخص در عالم زندگی می كند و بنابراین قوانین و دستوراتی را كه دلالت های دینی هم دارند، باید انجام دهد. شرع، ظاهرترین و صوری ترین جزء ادیان است، یعنی ما معمولاً وقتی به ادیان نگاه می كنیم، اولین چیزی كه می بینیم جنبه شریعت آنهاست؛ به همین دلیل هم هست كه در تاریخ ادیان عده زیادی معمولاً دین را به شریعت تقلیل داده اند، یعنی تصورشان این بوده كه مثلاً دین  اسلام چیزی نیست جز احكام فقهی در عالم اسلام، در حالی كه این، آن جنبه ظاهری و صوری دین است. در مقابل این شریعت، یك جنبه باطنی و نهفته ای به نام طریقت هم وجود دارد. تعابیر شریعت و طریقت را در عالم اسلام و در متون عرفانی اسلامی می بینید و یكی از اصطلاحات كلیدی عرفان اسلامی است؛ یعنی عرفا وقتی می خواهند بگویند كه تفاوت فكری ما با علما و متكلمان چیست، معمولاً بحث را از اینجا شروع می كنند كه ما در ادیان یك رشته شریعتی و یك رشته طریقتی داریم كه طریقت جنبه معنا و باطن است. به گفته عرفا نسبت شریعت و طریقت مثل نسبت جسد و روح یا تن و جان است و همان طور كه جان برای تجلی و ظهورش نیاز به تن دارد، طریقت هم برای ظهورش نیاز به شریعت دارد و همان گونه كه تن بدون روح لاشه ای است بی خاصیت؛ از نظر آنها شریعت هم بدون طریقت احكامی بدون مقصود و معنا و فایده است. در این تقسیم بندی دو حیثیت برای دین قائل شده اند؛ اگر در ادیان ابراهیمی بنگریم، این شریعت و طریقت را با تفاوت و تأكید می بینیم. برای مثال دردین یهود شریعت غلبه دارد و به همین دلیل است كه این دین بیشتر ناظر بر احكام شرعی است و نحوه ظاهربینی در آن وجود دارد و به همین دلیل خدای یهود فقط خدایی شارع است و قانونمند و قانونگذارکه بسیار نیز در اجرای قوانین مصوبش قاطع و بدون گذشت است.به همین سبب است که  كسی به خدای یهود عشق نمی ورزد؛ یهوه حتی آن چنان خدای غضبناك و خشمناكی است كه اجازه نمی دهد كسی آن طور كه در مسیحیت می گویند: «ای پدر من، كه در آسمان ها هستی. » راجع به او صحبت كند. طبیعی است كه این دین جنبه طریقتی هم باید داشته باشد، یعنی نمی تواند خالی از طریقت باشد؛ چرا كه مثل این است كه خالی از روح باشد، منتهی این جنبه مغلوب شریعت است. این است كه از معنویت و عرفان در دین یهود به زحمت می توان بحث كرد.

در دین یهود، آیین (قبالایاکابالا) یكی از شاخص ترین عناوینی است كه به عرفان یهود داده شده است. البته طریقه های دیگری هم هست. ولی وقتی در ادیان ابراهیمی به سنت مسیحی می رسیم، می بینیم جنبه طریقت بر جنبه شریعت غالب است. لذا می بینیم كه بنابر عهد جدید مسیح می گوید: من شریعت تازه ای نیاورده ام و دستورات من در عشق منحصر است، عشق به خدا و عشق به مخلوق و احكام دینی. مسیحیت هم دائماً حول همین عشق دور می زند و به همین دلیل هم هست كه مسیحیان مدتی پس از( پولس ) به همان شریعت یهود هم بی اعتنا شدند. ولی به هر حال در مسیحیت-بر عکس یهودیت- جنبه طریقتی غلبه دارد. در اسلام این دو جنبه در تعاملند، یعنی آئین پیامبر(ص) یك وجه طریقتی و یك وجه شریعتی دارد و هیچ كدام بر دیگری غلبه ندارد، اگر خصوصی تربنگریم و به احوال پیامبر اسلام(ص)رجوع کنیم، حالات بسیار برجسته عرفانی هم دارند، نمونه آن هم معراج ایشان است كه الگوی سلوك در عرفان تلقی می شود و عارفان این را نمونه كامل و اعلای سلوك الی الله می دانند.

در بحث عرفان و مقامات آن میتوان به ظرافتی ویژه رسید .ظرافتی کاملا قابل ادراک که مثبت بودن دین را از نقطه نظر آرامبخشی و لذت بخشی بر ما اثبات مینماید.انسان بهر سوی که قدم بر میدارد در پی آرامش و راحتیست  .گاه این راحتی و آرامش را در گناه و تجاوز به حقوق جانداران دیگر میابد و گاه بطریقی صحیح و در دیانت و رعایت اصول درست دینی واحکام الهی.این خصوصیت آدمی در (فیلم دیدن )هم مصداق دارد یعنی یک فیلم میتواند بهر طریقی برای بیننده لذتبخش جلوه کند .چه از طریق نشان دادن گناه و فسق و فجور و شریک کردن او در انجام گناه با  مشاهده ی آن وچه از طریق نمایش آنچه که فطرت پاکش میطلبد . 

                                               فاکتور های جذابیت 

 رسیدن به احساس لذت وسر خوشی یگانه عاملیست که فرد را به دیدن یک فیلم(از هرنوع یاژانری) تشویق میکند.لذت گاهی اوقات نام کلی( سرگرم شدن) را بخودمیگیردوبرخی مواقع  هویت ها و تعاریف مختلف وقابل فهم و کاملتری مانند(هیجان دیدن درگیری خارج ازازمیدان کارزار)،(تجربه ترس ووحشت درمکانی امن وبدورازعامل خطر)،(مشاهده والتذاذازیباییهاوجذابیتهای بصری مختلف بدون متحمل گشتن زحمات،خطرات وهزینه ی جابجایی )،(میل به دیدن وشنیدن شوخی وشیطنت بدون لطمه خوردن از مضرات آن)یا(آموختن دانشها وکشف کردن ناشناخنه ها)پیدا میکند که اینهاهم بنوبه خود میتوانند باعث تحریک و سپس ارضای انتزاعی احساسات وامیال مطبوعی شوند.احساسات وامیالی  همچون (زیبایی خواهی)،(میل جنسی)،(عدالت خواهی ومیل به انتقام از ظالمین و اشرار)،(راحت طلبی)،(هیجان طلبی)،(شوخ طبعی و اشتیاق به مطایبه)وشایدهم گاهاامیالی بیمارگونه نظیر(دیگرآزاری)،(خودآزاری)ویا امیالی سرکوب شده مانند (تمایل به داشتن ثروت،برتری،جذابیت،قدرت واحترام و....).بهرحال لذت، طیف گسترده‌ای از حالات ذهنی است که انسان‌ها بعنوان چیزی مثبت، خوشی‌آور، یا باارزش تجربه می‌کنند. لذت شامل حالات ذهنی مشخص‌وکلی و قابل طبقه بندی تری همچون شادی، تفنن، خوشی، خلسه، و رضامندی می‌باشد. علم روانشناسی، لذت را بعنوان یک ساز و کار بازخورد (مکانیسم فیدبک) مثبت توصیف می‌کند که موجودات زنده را در آینده به باز آفرینی شرایطی که لذت‌بخش یافته‌اند ترغیب می‌کند. بر اساس این نظریه، به همین ترتیب موجودات زنده برای اجتناب از شرایطی که در گذشته موجب رنج شده نیز انگیخته می‌شوند.تجربهٔ لذت، تجربه‌ای ذهنی است و افراد مختلف، انواع و مقادیر متفاوتی از لذت را در شرایط یکسان تجربه خواهند کرد. بسیاری از تجربه‌های لذت‌بخش با ارضای محرکه‌های زیستی اساسی، همچون خوردن، ورزش یا رابطهٔ جنسی در ارتباط هستند. دیگر تجربه‌های لذت‌بخش با تجارب اجتماعی و محرکه‌های اجتماعی همچون تجربهٔ احساس فخر، سرشناسی، و خدمت در ارتباط هستند. تقدیر از بابت آثار و فعالیت‌های فرهنگی همچون هنر و ادبیات اغلب لذت‌بخش هستند.در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های قابل‌توجهی در شناخت مکانیسم‌های مغز که زمینه‌ساز لذت هستند، صورت گرفته است. یکی از اکتشافات کلیدی توسط (کنت بریج) انجام شد که نشان داد لذت تجربه ای یگانه نیست. بلکه، لذت از چندین فرایند مغزی شامل علاقه، تمایل، و فراگیری تشکیل شده است که توسط شبکه‌های مغزی مجزا، هرچند همپوشان، پشتیبانی می‌شوند. بطور خاص این پژوهش با بهره گیری از واکنش‌های عینی لذت‌محور در انسان‌ها و دیگر حیوانات صورت گرفته است، مثلاً بررسی حالات چهرهٔ مربوط به 'علاقه' و 'عدم علاقه' به ذوقیات همسان میان انسان و بسیاری از دیگر پستانداران.درکل ارضای انتزاعی یاملموس تمامی امیالی که برشمردم انسان را به یک چیز واحد میرساند:رضامندی وآرامش.وباید دانست که آرامش حالتیست که بعد از هر کنش یاواکنش لذت بخش وموفقیت آمیزی به آدمی دست میدهد.بی شک آرامش همیشه الزاما نتیجه استراحت،سکون، رکود وبی حرکت بودن نیست بلکه همانگونه که همه ما تجربه اش را داریم حتی بعد از یک ورزش هیجان انگیز و پرمخاطره یایک فعالیت سخت و پرزحمت ولی باب میل وخوشایندنیز به انسان آرامش دست میدهدیاحتی آرامش میتواند پس از یک نبرد ناخواسته وتحمیلی ولی بانتیجه ای خوب و پیروزمندانه به آدمی دست دهد.در سطور پیشین از( مکانیسم فیدبک )یادشد و لازم میبینم در باره ماهیت این مکانیسم مثالهایی بزنم تا درموردچگونگی کارکرد آن در فرایند لذت بخشی ذهنی آگاهی کاملتری پیداکنیم:

(فیدبک) به عبارتی به مفهوم بازگرداندن بخشی از خروجی یک سیستم و ترکیب آن با ورودی به منظور کنترل خروجی می‌باشد.کلمه فیدبک یا بازخوران به معنی روشی برای کنترل سیستم، بوسیله وارد کردن مجدد نتایج عملکرد گذشته به داخل سیستم است. استفاده از فیدبک در ماشین بخار به قرن نوزدهم میلادی برمی گردد و بکارگیری فیدبک در سیستم‌های حرارتی و برودتی با نصب ترموستات، امروزه بسیار متداول است. همچنین در بدن انسان، فیدبک نقش عمده ای در تنظیم دما و کنترل ترشح داخلی غدد ایفا می کند. از آنجائی که بدن انسان یک سیستم هموستاز (خود پایدار) بوده ، فیدبک مثبت موجب ناپایداری بیشتر این سیستم و در نتیجه بروز مرگ و فروپاشی سیستم می‌گردد امّا فرایند فیدبک منفی در سیستم از اطلاعات برای کنترل تغییر رخ داده شده استفاده می کند و مانند کنترل دمای بدن، منجر به حفظ وضعیت تعادل میشود. اکوسیستم‌های مالی، نهادهای سیاسی، رسانه‌ها، اقتصاد به معنای عام‌، تغییرات اجتماعی و  نیز از این قاعده مستثنی نیستند. افزایش(کاهش) در یک متغیر، بعد از یک تأخیر باعث افزایش(کاهش) همان متغیر می شود. به عنوان مثال به سپرده های بانکی سود بانکی تعلق می گیرد که به افزایش میزان سپرده بانکی منجر می شود، و این امربه نوبه خود به افزایش سود بانکی می انجامد و دور مزبور به طور متناوب تکرار میشود و اصطلاحاً روی مدار فیدبک مثبت می افتد.تصورمیکنم بااین تعریف کلی  اکنون میتوانیم بهتر به ماهیت لذت واهمیت آن در زندگیمان واقف شویم.حال مجددا رجوعی دارم به مبحث دین ویک سوال ازشما:

آیا کسی میتواند بگوید که دین به فرد مومن و متدینی که روزگارش با رعایت واجرای داو طلبانه و خودجوش قوانین دینی و مطالعه  و اجرای آموزه های آن میگذرد رضامندی وآرامش نمیبخشد ویابرعکس اورا دچار سرگشتگی و اغتشاش ذهنی میسازد؟لازم است مجددا از شما تمنا کنم که حقیقت آموزه های اصیل ودستمالی نشده دین وکنکاش درزندگی انسانهای (دین مدار) و نه (دین باز) را در جواب دادن به این پرسش مد نظر قرار دهید نه حوادث و فجایع تاریخی که به نام دین از سمت دشمنان دین واقع شده است .من دراینجا به جمله ای ضددین که خوشبختانه حالا میتوانددر جهت تایید تاثیر آرام بخش تدین برذهن بشر همچون  مهرتاییدی باشد استناد میکنم.شاید شما هم این جمله را شنیده باشید:(دین افیون توده هاست)

 لازم است بگویم این جمله خیلی پیشتر از این و در زمانی ایراد شد که قدرتهای استعمار گرهنوز بفکرشان نرسیده بود از دین به حالتی تهاجمی وبر ضدخود دین استفاده کنندو وگروهها وسازمانهای پیکارجوی مختلف ظاهرا اسلام گرا عمدتا در منطقه خاورمیانه باپشتیبانی ابرقدرتها برای جلوگیری از صدور انقلاب اسلامی ایران به سایر کشورها و  بنام اسلام  شروع به زدن تیشه به ریشه این دین نپرداخته بودند.

درزمان ایراد این جمله قصد دشمنان دیانت این بود که دین رافاقداصالت و به مثابه ماده ای تخدیر کننده،فراموشی دهنده و آرام بخش توصیف نمایند واین خاصیت را ابزاری میدانستند دردست زورمندان برای حاکمیت برضعفا و ستمدیدگان .جمله فوق الذکراززبان یکی ازمغز های متفکر جنبش الحادی مارکسیست ایراد شده وقاعدتانمیتواند بدون تفکر,ومطالعه گفته شده باشد. این که دین آرامبخش است یک حقیقت مسلم میباشد ولی افیون نامیدن آن فقط و فقط از آن روی بوده است که  از نظر معماران تفکر مارکسیسم دین و دیانت یگانه رقیب  جدی و خطرناک ایدیولوژی نوین آنها محسوب میشده و مقاصد ذاتا مترقی،درست وآزمایش شده دین با اهداف ظاهرا جدید،خام و آوانگاردمارکسیسم تضاد ماهوی داشته است ودرحقیقت  جمله یاد شده   نوعی افتراست  که از سوی تیوریسین یک مرام و جهانبینی مترلزل وتست نشده و ناموفق  از سر حسادت و غبطه به یک جهانبینی محکم و پرطرفدار نسبت داده  شده است. این نکته را نیز باید مد نظر داشته باشیم که نظریه مارکس صرفا به این دلیل شکل گرفت که درطول تاریخ بشر یت ماقبل زمان حیات مارکس همواره توسط حکام  و سیاست مداران و یاراهبان،روحانیون وکشیشان پوپولیست فرصت طلب از دین  استفاده ابزاری- درراستای دستیابی به هژمونی مورد نظرشان -می شده وهمین باعث میگردیده که اصالت و حقانیت ذاتی دین زیر سوال برود.مارکس معتقد بود که دین، ایده آلهای اخلاقی را از ما بیگانه می کند و سرمایه داری کار مولّد ما را از ما بیگانه می کند(و قابل فروش می سازد) مارکس می گوید «پریشانی دینی هم جلوه ای از پریشانی واقعی (اقتصادی) است و هم اعتراض برضد پریشانی واقعی. از بین بردن دین به عنوان خرسندی خیالی مردم برای نیل به خرسندی واقعی ضرورت دارد» افیون ماده مخدری است که درد را تسکین میدهد و در عین حال توهم ایجاد می کند  دین از نظر مارکس با توهم جهان فوق طبیعی که در آن غصه ها از بین می رود، همین کار را می کند و دردها را تسکین می دهد. دین نگاه انسانها را از بی عدالتیهای مادی می گیرد و به سمت خدا می دوزد. از نظر مارکس «اصول اجتماعی مسیحیت، بزدلی، حقارت نفس، پستی، تسلیم و افسردگی را تبلیغ می کنند... چیزی که این اصول برای طبقه ستمدیده دارد، این است که آنها آرزو می کنند که طبقه حاکم خیّر و بخشنده باشند»  از نظر مارکس، لازم نیست علیه دین مبارزه ای جنون آور راه بیاندازیم. زیرا آنقدر مهم نیست. دین علامت مرض است و نه خود مرض.مارکس دین را توهم محض میداندکه پیامدهای مسلماً بدی به دنبال دارد.این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که نوک تیز پیکان مخالفت او با دین بسمت مسیحیت نشانه رفته بود و تمامی انتقادات خود راتنها نسبت به تعالیم مسیحیت (ونه دینی دیگر)نشان میداد.مسلم است که مارکس معرفتی نسبت به دین اسلام نداشته است چون اگر میداشت بسیاری از ایراداتی را که به دین مسیحیت وارد دانسته بود نمیتوانست به اسلام نیز وارد بداند.فلسفه ی جهاد و پیکار با ظالمین و اینکه مستضعفین وارثان زمین میباشندنقطه ی مقابل آن قسمت از تعالیم مسیح است که میگوید: (هر که بر گونه راست تو سیلی زد، گونه چپ را نیز هدیه کن) و( هر که عبای خود را خواست قبای خود را نیز بدو واگذار) و (مال قیصر را به قیصر بدهید).از نظر مارکس هدف دین(یا به عبارتی درست تر :مسیحیت) تامین بهانه هایی برای حفظ امور جامعه به گونه ای است که ستمگران دوست دارند. شکلی که دین به خود می گیرد، به شدت وابسته به شکل حیات اجتماعی است که توسط نیروهای مادی حاکم بر آن تعیین می شود. او احتمالا از ضعف پدرش دربرابر مسیحیت و روحیه سرسخت مسیحی دولت پروس خشمگین بود.کارل مارکس دومین فرزند از هشت فرزند خانواده بود. پدرش وکیلی یهودی بود. شهر ترایر محل زندگی ‏مارکس، تحت تسلط دولت پروس قرار داشت که عمدتا توسط خانواده های اشراف مسیحی اداره می شد. ‏پدربزرگهای پدری و مادری مارکس هردو خاخام بودند ولی پدرش به دلیل قوانین ضد یهودی حاکم، کمی ‏قبل از تولد مارکس اجبارا" مسیحی شد.مارکسدلیل تنفرش از خدایان را این می داند که «خودآگاهی انسان را به صورت عالی ترین امر الوهیت به رسمیت نمی شناسند». متکلمان مسیحی همه خصوصیات شخصی ایده آل انسانی را مطرح می کنند و آنها را از صاحبان اصلی انسانی شان می گیرند و به آسمان نسبت می دهند. لذا کلام مسیحی و فلسفه هگل به خاطر اینکه آگاهی ما را بیگانه می کنند، مجرم اند.دلیل اینهمه مخالفت و عداوت نظریه پرداز مارکسیسم  بادین این بود که وی شناخت درست و کاملی از حقیقت وجودی دین نداشته و  تنها به تاثیرات سیاسی آن بر جامعه آن دوران کشور پروس و اعصار پیشین اروپاتوجه داشته است ومنجمله سابقه ذهنی قرون وسطی و حاکمیت کلیسا بر جامعه اروپا رادر پس زمینه چشم اندازخود  داشته است.پس بااین تفاصیل میتوان گفت:بااینکه دکترین مغرضانه مخدر بودن دین نظریه ای ازسرعداوت وکینه و نشات گرفته ازدشمنی حاصل از مظالم و کجرویهای سواستفاده کنندگان از احکام دین عیسی مسیح(ع) بوده است ولی نشان میدهد که آرامش دهندگی،تسکین آلام روحی و روانی،خرسندسازی ولذت بخش بودن دین مداری را حتی دشمنان دین هم باالفاظی غیرمنصفانه،خارج از نزاکت و با کلماتی که نشان دهنده دشمنیشان است اعتراف نموده اندواین دشمنی از آن روی بوده که ادیان الهی بدلیل انشای وحیانی که باعث بی تناقض بودن واستحکام گزاره ها و وحدت بیانی درونیشان شده است تنها مسالکی هستند که نمیشود آنهارا باروشهای دیالکتیک در مسالک  طراحی شده توسط  متفکرین مادیگرا مستحیل کرده و بندریج کم جان و نابود نمود.

                                       جذابیت در سینمای دینی 

 بااین تفاصیل و توضیحات میشودبطورواضح اطمینان حاصل نمود که مضامین دینی میتوانند گیرایی و کشش و جدابیت لازم را برای جذب بیننده و مخاطب داشته باشند کمااینکه درسالیان اخیر اکثرفیلمها و سریالهایی که درباره ائمه و پیامبران در کشورمان ساخته شدند حایز بیشترین تعدادتماشاگر بوده اند(نمونه هایی نظیرامام علی، یوسف پیامبر،تنهاترین سردار ،مختارنامه و...)بارجوع به سینمای هالیوود نیز میتوان سراغ از آثار بسیاری گرفت که زندگی پیامبران وقدیسین را دستمایه خود قرار دادند ودرگیشه نیز موفق بودند(ده فرمان،السید،محمد رسول الله،بنهور،عیسی بن مریم،ژاندارک،مصایب مسیح و...).فی الواقع کمتر اثر سینمایی یا تلویزیونی را سراغ داریم که با محوریت زندگانی مقدسین و پیشوایان دینی ساخته شده ولی از لحاظ فروش یا جذب مخاطب موفق نبوده باشد.شاید بسیاری از شما بیادداشته باشید که در همین صدا و سیمای خودمان هروقت که فیلمی با موضوعی روحانی و معنوی پخش شده بااستقبال شدید مردم روبرو گشته است .آنانی که دردهه سوم و چهارم زندگیشان هستند حنما فیلم "آهنگ برنادت را بیاددارند.فیلمی که فضای مذهبیش با فرهنگ دینی مردم ما تا حدودی فاصله داشت ولی بااین وجودتوانست توفیق عظیمی در میان بینندگان ایرانی کسب نماید.درسالهای اخیر وحتی اکنون نیز نمونه هائی را میتوان مثال آورد.سریال (کلید اسرار)وهمچنین سریال(قطره ای عبرت) که هردو از محصولات نازل وبدساخت تلویزیونی کشور ترکیه میباشند برغم ساختار شدیدا"ضعیف مخاطبان بسیاری را جذب کرده اند فقط بدین خاطر که به موضوع مکافات عمل وحتمی بودن جزای اعمال بد میپردازند.میتوان بجرات گفت که بطور کلی همه سریالها و فیلمهای سینمایی دینی بلا استثنا از اسقبال تماشاگران برخوردار بوده وهستند.نمونه هایی مانند مردان آنجلس،یوسف پیامبر،مریم مقدس،امام علی(ع)،تنهاترین سردار و....نمونه های دیگری هستند که به گواه آمار رسمی از بیشترین بینندگان برخوردار بوده اند. فطرت نیک،خداجوی و پاک بشر فارغ ازتفاوتهای نژادی،زبانی،فرهنگی وبیگانگیهای ناشی شده از مرز بندیهای  جغرافیایی دارای یک همگونی و وحدت ذاتیست.

بندرت یکی ازسازه های سینمایی که فعلا عنوان سینمای دینی را برخوددارد از استقبال مردم بی نصیب بوده ولی ما در این مقاله قصد نداریم  فقط ازسینمایی  که تاکنون بعنوان سینمای دینی شناخته شده و عموماسینمای( بیوگرافی مقدسین)یاسینمای ( درباره دین) است  تجلیل نماییم بلکه میخواهیم  ضمن آنکه سینمای مزبوررا حایز ارزش میدانیم به نوعی دیگر وواقعی تر از سینمای دینی بیندیشینم .سینمایی کاملا برگرفته از ارزشهای دینی.به عبارت بهتر سینمایی که فقط پوسته اش دینی نباشد بلکه تاثیرش دینی باشد.سینمایی با پوسته هایی از مضمونهای مختلف ولی بن اندیشه ای که تزریق کننده آموزه های دینی به زیرین ترین لایه های روح و روان مخاطب باشد.

این گونه ساختار سازی  بسی سهل و ممتنع است.میشود از تعدادی اثر سینمایی نام برد که میتوانند دررده (سینمای دینی)جای بگیرند ولی در آنها بهیچوجه از سخنوری درباره دین و ایمان وزندگانی پیامبران و مقدسین یا نمایش عبادات و رسومات مذهبی  خبری نیست .فیلمهایی که بیننده پس از برخاستن از روی صندلی سینما یا پای تلویزیون در خود احساس سبکبالی و تزکیه نفس کرده باشد .بعقیده من درآینده این نوع سینما رادرصورت  تمرکز بیشتر برروی درونمایه و بن اندیشه میشود (سینمای دینی) نامید.درجمله ای کاملتر و تعریفی شایسته تر میتوان گفت آن  سینمایی دینی است  که تاثیری شبیه به تاثیر عبادت وانجام و بجای آوردن اعمال وفرایض دینی داشته باشد.دراین تعریف کلی  الزام شناخت (تاثیر)مورد نظر در  بشدت احساس میگردد و در حقیقت وظیفه اصلی ما یی که اکنون داریم پی شناخت ماهیت سینمای دینی درست و واقعی میگردیم این است که ماهیت  آن تاثیری را که  گفتیم درک کرده و بفهمیم.

                                             چکیده و موخره:

                            ماهیت سینمای دینی با اصل دین یکیست

حاشیه روی همیشه مانعی بزرگ برای در مسیر درست وراستین ماندن یک فعالیت بوده است که بایدخودرااز آن دور نگاه داشت.ابتدامیبایست غرض از اشتیاقمان برای بوجودآوردن سینمای دینی را بفهمیم .آیامیخواهیم گنده گویی وابرازفضل کنیم یا نه... قصدمان شریک شدن در پروسه هدایت الهیست؟همان چیزی که (پیامبر گونه بودن) نامش نهاده اند.هر هنرمند یک پیام آور و پیام بر است .چگونگی آن بستگی به نوع و ماهیت پیام دارد.الهی یا شیطانی بودنش.ساده تر از این نمیشود هدف سینمای دینی را توضیح داد.دین هدایتگر بشر است در مسیر تعالیم الهی و سینمای دینی نیز همچنین.دقیقا و بی تردید چنین است و هیچکس بخود اجازه نخواهدداد چنین سینمایی را رد کند مگر آنکه در تفکرش انحراف جدی وجودداشته باشد.

پیامبرانی که به رسالت مبعوث شدند انسانها را به درستکاری و پرهیز ازدروغ وریاونفاق و آزارندادن خلق الله وشکر گذاری نعمات خداوندتشویق کردند.دین الفبایی بسیار ساده و خوانا دارد.گذشت زمان و حوادث تاریخی وسیاسی بوده که دین را به پیچیدگی کنونی رسانده است.سینماگر دینی باید رجوع داشته باشد به اصل دین و درگام نخست  تاریخ دینها و مذاهب مختلف و پیچیدگیهایشان را که هزارتویی سردرگم کننده فراهم نموده اند موقتا فراموش کندتا دین را پاکیزه تر بفهمد و بهتر به مخاطبش بفهماند.البته سینماگر دینی باید خود نیز ( مومن ) و  (پیامبرگونه ) باشد.دراین عرصه  افراد ی که به (باورشخصی مطلق و فارغ از تردید) نرسیده اند به جایی که باید،نخواهندرسید.اگر سینماگری بدون داشتن بن اندیشه دینی سعی کنداثردینی بسازد نتیجه ای مطلوب نخواهدگرفت وحتی حاصل تلاشش ممکن است تاثیری ضددین برجای نهد.دراین برهه حساس از تاریخ بشر که متاسفانه ابرقدرتهای شیطانی سعی در از بین بردن دین دارند تا بهتر بتوانندبه اهداف پلید سلطه جویانه خود برسندشکل مبارزه تغییری اساسی کرده است .آنان پس از دورانی بسیار طولانی و پر مجادله که به سعی در جهت نفی حقانیت و اصالت دین گذشت،اکنون به این نتیجه رسیده اند که دین را میبایست توسط خود دین نابود نمودو امت اسلام را میتوان بنوعی به نابود کردن اسلام واداشت.قرنهای متمادی  قدرتهای شیطانی غالب براین کره خاکی توسط فرقه های ضددین سعی کردند با ارائه جذابیتهایی کاذب جای دین اسلام را در قلوب مردم بگیرند ولی توفیقی حاصل ننمودند زیرابدلیل اینکه اسلام همواره از خاصیت و قابلیت به روز شدن  برخوردار بوده است،توانسته به نیاز های نسلهای مختلف جوابگو باشد و هیچگاه جای خودرا به فرقه ها و مذاهب من در آوردی نوظهور نداده است.ولی در دهه اخیر و دهه پیشین آن روش نوینی باب شده است و آن روش (تنفرزایی )نام دارد.به هرگروه خشن و افراطی ظاهرا" اسلام گرایی  نگاه کنیددر میابید که بجز پوسته ای نازک که با نام اسلام بر پیکره ی آن کشیده شده ،از نقطه نظر اعمال و سیاستها و نوع برخورداصلا"سنخیتی با احکام شریعت  اسلام ندارند و اگر فراموش کنیم که چه نامی بر خود نهاده اند نه تنها هیچ تفاوت ماهوی با قاچاقچیان خشن و خونریز کوکایین در آمریکای لاتین ندارند بلکه بمراتب از آنان وحشی تر هستند.

اینان ماموریتی پنهان درراستای نابودی دین اسلام را بر عهده دارندوالبته خودشان به چنین ماموریتی واقف نیستند و حتی برعکس خودرا احیا کننده دین نیز میدانند. روش مقابله و مبارزه با این گروههای افراطی باید زیر بنائی تر از یک روش فیزیکی و رزمی باشد زیرا که نبرد فیزیکی موقتا" نها را از میدان به در میکندومسلما چند صباحی بعد بانامی دیگر ولباسی دیگر در محدوده جغرافیایی جدیدی ظهور خواهند کرد.نبرد اصلی میبایست یک نبردآگاهی بخش روشنگرانه ی سریع و شفاف باشد.نبردی که رزمندگانش هنرمندان هستند .در این زمینه آموزش مستقیم راه به جایی نمیبرد .پروسه ای پیچیده موجب چنین فاجعه فرهنگی ای شده و انحرافات را به دل دیانت و ایمان انداخته است .راهکار مقابله با این انحراف نیز پیچیده و ظریف است وبسیار نیز مشکل زیرا که محتاج هنرمندانی آگاه،مومن،معتقد،ریزبین،باهوش وروشنفکر است.

هراثرهنری،از هر نوع و ژانری درذات خود باضمیر مخاطبش صادق است و درونمایه خودراکه از بن اندیشه حقیقی (ونه متظاهرانه)هنرمند میگیردنهایتا"به ضمیر مخاطبش تزریق میکندو بجز آنچه که از سوی اندیشه و جهانبینی آفریننده اش به او داده شده نمیتواند چیزی دیگرعرضه کند یعنی اثر هنری در هر قالبی که جای بگیردوبا هر رنگ و لعاب و ظاهری که عرضه گردد فرقی ندارد .چیزی که اثربه مخاطب میدهدمسلما" فقط و فقط آنیست که سازنده و پدید آورنده اش در چنته ی اندیشه داشته یا توانسته و خواسته به اثر بدهد.پوسته ی اثر ماندگاری کمی دارد،این مغز است که بسرعت پوسته را کنارزده، نمود کرده و خودرا آشکار میسازدواین ضرب المثل که میگوید(از کوزه همان برون تراود که در اوست )دراین مورد شدیدا مصداق دارد .پس سینما گر (سینمای دینی)باید یک مومن واقعی و فارغ از تعصبات ناشی از (درهم تنیدگیهای سیاسی،تاریخی دین) باشد .اومیبایست ابتدابا رجوع به فطرت خداجوی خویش و عنایت به سرچشمه جوشان و بکر وحی یعنی فرآن مجید سره را از ناسره جداکرده و پس از آنکه خود فهمی کامل از دین یافت به تفهیم آن باابزارهنر بپردازد.تفهیمی ظریف و هشیارانه بدون افتادن دردام شعار گرایی،تعصب کور و سطحی نگری.هیچ فرمول دیکته شده ای قادرنیست فیلمسازی دینی را آموزش بدهد.کارسختیست ،حتی سخت تر از ساخت فیلمی پراز تروکاژهای رایانه ای و صحنه های اکشن و پر از زدوخوردوتصادف و انفجار.این که همه جا حواست باشد که از موازین دینی تخطی نکنی واز دایره مشروعات خارج نشوی و نتیجه کارت آنی بشود که باید باشد آسان نیست.اینجا جاییست که باید مهارت و هنر و استعداد با پرهیزگاری و ایمان تجمیع شوند.دادن افسار فیلم،تماشاگر و خودت  به هوسها و غرایز راحت ترین روش فیلمسازیست ونتایجش نمونه های بسیاری دارد.محصولاتش الآن در اکثرکمپانیهای فیلمسازی مطرح جهان دردست تولید انبوه است.همانطور که قبل تر هم خاطرنشان کردم سختی کارسینماگر دینی در این است که قرار است ماحصل کارش تاثیری همچون تاثیر عبادت داشته باشدپس هوای نفس سازندگان اثر(بالاخص نویسنده و گارگردان)باید بطورجدی و به میل و اشتیاق درونی خودشان مهار شده یاشد.جذابیت هایی هم باید کشف شوند.استارت ما برای راه انداختن ماشین سینمای دینی کشف یک سری از جذابیتهای نوین است.فیلمسازی یک هنر است و فیلمسازی دینی نیز هنریست همراه با ایمان و تعهد نسبت به خدا و مخلوقاتش ،تعهد برای پاک نگاه داشتن اجتماع انسانی از گناه ودور نگاه داشتن انسان  از آزار توسط انسانهای دیگر.آیا کسی میتواند شک داشته باشد که عامل همه بی عدالتیها وجنایات بشری بی ایمانی اوست؟اگر در کشوری مثل هند بارها و بارها تجاوزات گروهی به دختران معصوم و کم سن و سال صورت میگیرد،اگر طی دهه های اخیروحتی  اکنون در همین لحظه در بوسنی،چچن،روآندا ،نیجریه،کامبوج،سوریه،فلسطین اشغالی ،افغانستان،عراق ،اوکراین و...نسل کشی وقتل و غارت و تجاوز(به بهانه ی آزادیخواهی واحقاق حقوق مردم وحتی  بنام دین) صورت گرفته و میگیرداگر در آمریکا که مهد (تمدن آمیخته بالذت گناه)است ترورهای گروهی بی دلیل و روان پریشانه اتفاق می افتدواگر در همین مملکت خودمان و در کلانشهری چون تهران آمار زور گیری و سرقت نگران کننده میشودهمه و همه بدلیل خلا ایمان است.گرچه ممکن است دلیل آنراقدرت طلبی،زیاده خواهی، فقر و عفب افتادگی فرهنگی و هزار و یک انگیزه دیگر بدانندولی دلیل اصلی همه را میتوان در یک جمله خلاصه کرد:بی ایمانی به وجود خدا و یوم اجر و جزایاکج فهمی نسبت به این موارد .

حال با همه این تفاصیل چگونه میتوان بیکار نشست و خودرا در برابر موج گناه و بی ایمانی و انحراف در دین مسوول ندانست؟هنرمند چگونه میتواند خود را متعهد بداند ولی در مقابل حوادث و فجایعی که در دنیای اطرافش  رخ میدهدبی تفاوت باشد؟حساب غیر متعهدهاجداست آنها میتوانند به سرگرمی آفرینی و پولسازی خودادامه دهندویا پی دلمشغولیهای مالیخولیایی پیچ در پیچ و فلسفه های من درآوردی  خودباشند و ژستهای انتلکتویلی بگیرندولی اگر هنرمندی دغدغه تعهد به  نوع بشر و خدایش را دارد  نمیبایست بی تفاوت بماند .او موظف است که باتلاشی مستمر از ابزار سینما که بسیار نیز قدرتمند است برای هدایت مردم و پالایش افکارشان بهره ببرد.

بهرحال نباید  فراموش کرد که سینمای دینی را باسازه هایش میتوان تعریف کرد . نمونه مطلق و کاملی برای این نوع سینما موجود نیست ولی تا نمونه هایی موجودونزدیک به اصل برای این ژانر پیدانکنیم فهمی کامل نیز در مورداصل آرمانیش نخواهیم داشت.

 

                                                          پایان

                                               قصرشیرین25خرداد93

                                                    مهرداد میخبر

      استفاده رایگان از این مطلب با اطلاع رسانی (از طریق همین و بلاگ) و باذکر نام

                         نویسنده ووبلاگ  از نظر اینجانب شرعا"مجاز میباشد.

                                                                                                   

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5113
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

سه شنبه 25 شهريور 1393 ساعت : 5:13 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
جوری دیگربایددید
نظرات

                                                                              جوری دیگربایددید

                                                        (بحثی پیرامون ضرورت وجود سینمای روشنگر دینی)

                                                                               نوشته ی:مهردادمیخبر

  

Image result for ‫عکس سریالهای ماهواره ای‬‎

جدیدا"دغدغه ای خاص  در عده ای از دلسوزان و دلواپسان پدید آمده است.دغدغه ای سرشار از حسرت و دریغ .زیراکه هنرمندان،سینماگران و برنامه سازان  شبکه ها و کانالهای تلویزیونی کشورهای مسلمان نشین در خوابی که نتیجه ی یک هیپنوتیزم اغواگرانه است بسر میبرند.خوابی طولانی که سالهاست ادامه داشته و داردو روز بروزسنگین ترمیشود.آنان در این خواب مصنوعی شوم عموما"رویای هنر غربی را میبینندغافل از اینکه صاحبان قدرت در تمدن نوظهور وپوشالی غرب بامشاهده ی این حالات رقتبارقهقهه ی مستانه سر میدهندو به نیروی نفوذ ابلیس وارخودبیش از پیش میبالند.بیش از چهارصد سال تلاش همه جانبه ی صلیبیون دارد نتیجه میدهد. قدرت گرفتن تفکرات التقاطی ئی که حالا در ترکیب با قدرت چپاول و کشتار دارد نه تنها فرهنگ و دین،بلکه دودمان مسلمین را بباد فنا میدهدنتیجه ی پیروزی این تلاش طولانی است.

نگاهی به محصولات سینماو تلوبزیون کشوری نظیر ترکیه برحکمت و لزوم مرثیه سرائی های سطور پیشین صحه میگذارد.ساخته هایی با داستانهایی عمدتا" مشابه وبا یک جهانبینی همجهت مادیگرایانه همراه باشکستن بیرحمانه و بی ملاحظه ی ساختارهای اخلاقی و اعتقادی ئی که پیشینه ئی به اندازه ی کل تاریخ بشردارند .آیاصاحبان  آن انرژیهای فکری،بدنی و هزینه هائی که در مسیر تولید چنین ساخنه هایی مستهلک میشودنمیتوانند همراه با ذره ای تعهد به سعادتمندی اخروی و دنیوی نوع بشر وبا بهره گیری ازتوجه و عشق عمیق مسلمین به پیامبران الهی،قرآن کریم وسرچشمه های جوشان و زلال حکمت و عرفان اسلامی،در لایه های زیرین و پنهان شخصیت انسانها  کنکاش نموده و دلایل انحرافات اخلاقی وخیانات و جنایات را زیر ذره بین ببرند؟

 هنگامی ضرورت ایجاد سینمای دینی واقعی حس میشود که  مشاهده  میکنیم جهان شدیدا"تضعیف شده وبی دفاع اسلام دارداز نقطه نظر توجه به فرهنگهای اصیل دینی  خوددر نزدیکی یک پرتگاه هولناک سیری  قهقرایی  و روبه سقوط را طی میکند .کشور ترکیه را مثال زدم زیرا که هنوز دارد در پی غربزدگی آتاتورکی،چهارنعل میدود و آنقدر برادامه ی این دوی ماراتون خسته کننده مصر است که  حتی میخواهد خاستگاه اصیل تمدنش را نیز که زمانی ام القرای جهان اسلام بودعمدا"و اجبارا"تغییرداده وریشه های جغرافیایی و قومیش را نیز انکار کرده و کاملا"اروپایی شده ودر اتحادیه ی  عظیم اروپا گم شود.غافل از اینکه ساختار تمام ارزشهای اصیل ترکیه برشالوده ی یک تمدن ریشه دار دینی  بناشده است و اکثریت جمعیتش رامسلمانان معتقد و غیرتمند تشکیل میدهند.دین رسمی کشور ترکیه اسلام است. از کل جمعیت 73 میلیونی این کشور، 99 و 8دهم درصدمسلمان بوده و تنها 2 دهم درصد مسیحی و یا یهودی هستند.مسلمانان ترکیه اکثراً تابع مذهب تسنن میباشند که از میان آنها حنفی ها و شافعی ها به ترتیب بزرگترین گروه ها را تشکیل می دهند.حنفی ها قسمت قابل ملاحظه ای از جمعیت ترکیه را تشکیل می دهند که عمدتاً در مرکز و غرب ترکیه ساکن هستند. شافعی ها اکثراً کرد بوده و ساکن مناطق شرقی هستند. شیعیان، پیرو مذهب جعفری بوده و یک اقلیت حدودا"5 میلیونی را تشکیل میدهند.بااین جمعیت کثیر مسلمان که ساکن این کشور هستند آیانباید رنگ و بوئی از اسلام را بتوان در سریالها و فیلمهای سینمائی تولید شده در این کشور دید و حس کرد؟اما چنین نیست زیراآنغربزدگی که ترکیه در پی اش است خواهر دوقلوی همان غربزدگی و مدرنیته ی  آرمانی رضاخان است که استارت شروعش بی توجه به سابقه فرهنگی-دینی  و اعتقادات عمیق اکثریتی ملت ایران زده شدوعلیرغم  استفاده از اهرمهای فشاراواجبار عقیم ماندو درنهایت بلای جان سلسله پهلوی و مایه ی سقوطش شد. سی و پنج سال پیش رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران،امام خمینی مهر ابطال برمجوز غربی سازی که در حقیقت از فرهنگ و تمدن غرب فقط به آزادی لهو لعب و بی بند وباری آن توجه داشت زدو بادرایت ثابت کرد که این جریان انحرافی نه تنها ترقی وپیشرفت بهمراه نداردبلکه زمینه ساز از خود بیگانگی و سرگشتگی فرهنگی ملت ماست و هیچگاه نمیتواندکشور مارا نیزنظیرکشورهای اروپائی و غربی به جایگاهی که نامش را(دروازه ی تمدن بزرگ)  نهاده بودندبرساندچرا که لیبرالیسم فرهنگی،اجتماعی که قسمتی مهم از پروسه ی نیل به مدرنیته است بدلیل بومی و اصیل نبودنش و به سبب آنکه  توسط  تئوریسینهائی از دنیای غرب دیکته میشودو تلاشی در جهت آداپته کردن آن ازسوی متفکران بومی نمیگردد،هنگامی که به اینجامیرسدمطلقا"تبدیل میشود به عامل مجوزدهنده  به ترویج دهندگان بی  بندو باری و فساد اخلاقی وبهره وری ازلذات مادی.بهای گزاف چنین  مجوز دادنهائی رالاجرم باید بانابودی اعتقادات پاک دینی و ارکان خانواده ودر پی آن فروپاشی تاسفبار نظم  و امنیت جامعه ی مدنی داد.زیرا که  جذابیتهای ارائه شده از سوی غربیهابهیچوجه نمیتوانندروح تشنه ی حقیقت و معرفت  مسلمانان را ارضا کندبلکه نزد آنان منفور نیز واقع میشودهمانگونه که یکی از اصلی ترین محرکهای مردم دروقوع انقلاب اسلامی سال 57 ایران تنفر از  بی قیدی شدید دینی وفرهنگی رژِیم  منحوس پهلوی بود.

متاسفانه در ترکیه نیزمانند اکثریت کشورهای روبه رشد مدرنیسم فرهنگی ترجمانی غلط داردوبابی قیدو بندی،پرده دری و بی تربیتی و آزادی مخرب ضد اجتماعی اشتباه گرفته شده است.اصولا" و لزوما" سازه های فرهنگی مدرنیسم  باید زمینه سازی باشند برای ایجاد سازه های صنعتی و اقتصادی آن و راه را برای پیشرفت همه جانبه ی جامعه به جلو-بدون آسیبهای جنبی- باز کنند.

ولی دلیل رشد کمی محصولات مدیا و رسانه ای درترکیه (که هم اکنون در خاور میانه حرف اول را از لحاظ نفوذ و طرفدارمیزند) این است کهرویه ی سیاست فرهنگی حکومتهای لائیک و لیبرال،رویه ایست که مورد تائید  قدرتهای سلطه گر میباشدزیرا که تلاش همیشگی آن قدرتها،یعنی همان تلاشی که در قرون وسطی با جنگهای صلیبی شروع شداکنون تغییر شکل اساسی داده و به دو شکل نوین (حمایت موذیانه از افراط گری اسلامی و تروریسم )و(مبارزه ی تبلیغاتی و استحاله ی فرهنگی بواسطه ی محصولات رسانه ای)درآمده است.هدف غائی این تلاشها آن است که با تکیه برجذابیتهای ناشی ازتحریک و ارضای  نفس اماره ی مردم،باقیمانده ی تمدن پرشکوه اسلامی رادرحلالی بنام نظم نوین جهانی که مطلوب غرب است بتدریج کمرنگ  نموده ودر نهایت نابودسازند. تمدن و فرهنگ محکم و مقتدر اسلام که قرنها ست اصالت و صحت خود را اثبات نموده است لزومی ندارد برای پیشرفت و مدرن شدن رنگ عوض کرده و به قالبی غربی در بیایدبلکه میتواند به عنوان یک تمدن بسیار مدرنتر وبا چشم انداز آینده ای درخشانتر به موازات تمدن غرب پیش برودو نظم نوین مختص به خود را بنا سازد.

متاسفانه گویا طبق یک قانون جبری و نانوشته همواره میبایست ضربات  کاری را از خودیها خورد. قسمت عملی و خشن نقشه ی پلید قدرتهای شیطانی جهان خصوصا"آمریکا،بعنوان قطب کفرو الحادو مدعی پرچمداری نظم نوین جهانی از حمایت مادی و معنوی!! دولتهائی برخوردار است که خود را لیدر جهان اسلام میدانند.عربستان درواقع بعنوان قطب انحراف و التقاط در بطن دین یاریگر خوب و موثریست برای شیاطین جهت پنهان کردن اسلام واقعی در پس ظلمات تعصبات و تفکرات ارتجاعی که گوشه هایی از آن رادر عراق و سوریه و نیجریه و  افغانستان هرروز بیشتر از روز قبل میبینیم.این شیطنتها و تلاشهای حجیم و پرهزینه،دارند نتیجه میدهند والبته باز هم باید گوشزد کرد که  گناه نزدیک شدن  کفر و انحراف و ارتجاع به پیروزی،فقط و فقط بر گردن هنرمندان دنیای اسلام و حتی هنرمندان هموطن ماست.

وقت زیادی نداریم .باید دست بکار شد.بیاییدبه اطرافمان  دقیقتر نگاه کنیم وبقول سهراب "جوری دیگرببینیم"نپرسید که چرا هول و هراس برمان داشته و باصطلاح (شلوغش کرده ایم).وقتی مشاهده میکنیم که هم مسوولان فرهنگی و هم سینما گران ایرانی بعنوان پرچمداران فرهنگ غنی و ریشه دارملت وکشوری که در حال حاضر مترقی ترین،واقع بینانه ترین و روشنگرترین نوع حکومت اسلامی راکه در تاریخ سابقه نداشته  ابداع کرده، کم کم(سینمای اسلامی )راکه آرمان سینماگران پرشور انقلابی ما در اوان انقلاب شکوهمند اسلامی بوددارند فراموش میکنند دلمان به درد میاید.کدام حکومت را در تاریخ قرون پیشین ومعاصر سراغ دارید که  بقای فرهنگی سیاسی ئی اینچنین رو شن و شفاف و محکم  داشته باشد؟کدامشان توانسته اند از اصول خود کوتاه نیایندو همچنان بردین و اعتقاد و ایدئولوژیشان ثابت قدم باقی بمانند؟میخواهم توجهتان را جلب کنم به پسوندنام رسمی جمهوریهایی چون پاکستان و افغانستان که برچسب اسلامی را باخود یدک مبکشند ولی اثری ازروح قوانین مترقی اسلام درنظام مدنیشان وجودندارد.همچنین میخواهم نگاهی هم به کشوری چون عربستان بیاندازید که مهد اسلام است ولی متاسفانه هم اکنون مبدل به مهدپایمال شدن حقوق زنان شده است و حتی آنان را از رانندگی هم محروم نموده است.میخواهم بگویم که ایران - بدلیل بهره بردن از عقلانیت توام بادیانت- از لحاظ  استحکام واقتدار دولت ،اجرای نسبتا" درست قوانین اسلامی و شرعی و مدنی وبخصوص شعوراجتماعی و دینی مردمش- که سرچشمه ی تغذیه ی نیروی انسانی و فکری دولتش است -نه تنها درجهان اسلام بلکه در تمامی جهان نمونه ای مثال زدنیست.

شاید خوانندگان این مقاله مرا به داشتن احساسات رقیقه ی وطن دوستانه و تعصبات مذهبی اغراق آمیزو یکجانبه متهم نمایندولی من این نظرات را در مقایسه هایی که در دراز مدت و درزمینه هائی گوناگون انجام داده ام کسب نموده ام و در ادامه ی نوشته ی حاضرچند نمونه اش را بیان خواهم کرد. دید متعصبانه ی مثبت مطلق  بدون مشاهده ی  صادقانه ی موارد منفی  اصولا"نمیتواند یک دید درست باشد.مسلما"انتقادات زیادی بر رویکردهای  دور از هدف هنرمندان و مسئولان  ارگانهای نظارتگر و ممیزکشورمان وارد است ولی پتانسیل عظیمی موجود است که انکارش ممکن نیست.

لازم است نکته  ای راباافتخار یادآور شوم:ایران تنها کشوریست که در آثاراکثریت هنر مندان سینماگرش همیشه ودر هرزمانی بطور خودجوش و دلسوزانه قصد تعالی بخشی ونیت اصلاح فرد و جامعه و دغدغه ی ارشاد مخاطب وجودداشته و دارد.این مقاصدی که نام برده شددر وجود هنر مندانمان نهادینه است وبه دلایلی که خواهم گفت باعثش قوانین سختگیرانه ی ممیزی پس از انقلاب اسلامی نبوده است بلکه دلیلش تربیت اجتماعی و باورهای ذاتی  پاک و واقعی پدید آورندگان آثار است که از بطن جامعه ی سنتی و اخلاق گرابرخاسته اند و همه آن فضایلی را که یک ایرانی داردباخود به آثارشان منتقل نموده اند.حتی در آثار پیش از انقلاب هم بدون آنکه اجباری از سوی نهادهای مجری قانون درمورد رعایت فضائل اخلاقی و انسانی در بین بوده باشد تبلیغ آشکار دینداری،وفاداری،صداقت و مردانگی و اخوت و رفاقت را بوضوح مشاهده میکنیم ولی متاسفانه تکنیکهای ظریفی که آثار را از دام شعار گوئی وساخنارهای کلیشه ای  و مکرر رها میسازد هنوز به اندازه ی کافی آموخته نشده.فی الواقع فیلمسازان خوب و حرفه ای  که هرکدام در بیان هنری،زبان خاص ،ابداعی و موثرو جذاب خودش را داشته باشدخیلی کم داریم منظورم کسانی هستند که در سینمای ایران مانند حافظ و مولوی و سعدی وخیام وبیدل و دهها شاعر صاحب سبک و تاثیر گذارپارسی گوی در هنر شعر باشند که همگی برتارک هنر و ادب جهان همچون گوهرهائی گرانبها و بی مانندتاابد میدرخشند.تعدد ادباء وشعرای ایرانی بما نشان میدهد که فرهنگ ایرانی،اسلامی بستر مناسب برای پدید آمدن سینماگر و فیلمسازجهانی رانیز دارد.اما دلمان میسوزد هنگامیکه ظرفیت بالای درک فرهنگی وهنری و دینی مردم و هنرمندانمان را میبینیم که دارد هدر میرود .آیا لیاقت مردم ما آثار نازل کمدی و عشقی و یا (مذهبی،شعاری)ا یست که الان دارد ساخته میشود؟اینهمه ظرفیت آیا هرز نرفته است؟ما دراین همه  گوش شنوا ی تشنه ی شنیدن حقیقت داریم چه نجوا میکنیم؟چراوقتی قرار میشود اثری متعهد و دینی باشدبجای ساده گویی سعی داریم همه چیز را عجیب غریب و سخت جلوه دهیم؟چرا هنرمندان قبل از هر چیزی اول قصددارند(من)سرکش خودشان را اثبات کنندو مهارتشان را در قیقاج رفتن توی صراط مستقیم به رخ مخاطب بکشند؟در دنیایی که دامن زنی به جهالت دینی در دستور کار قدرتهای استثمارگر است  هنرمند مسلمان نمیتواندبه آبستره کردن عمدی و ژست گرایانه ی اثرش بپردازدبلکه بهتر آنست که صریح و ساده منظورش را بیان کند و بیشتر از مهارتهای فیلمنامه نویسی،مونتاژ و خلق تعلیق و هیجان بهره ببرد. همانطور که شعری چون شعر خیام با دستورزبانی همه فهم،پیچیده ترین مفاهیم فلسفی،عرفانی رادر قالب تصاویری کاملا"ذهنی وباخلق زمینه ی تجربه  نوعی از مکاشفه به مخاطبش میشناساندو آنچه را که توصیف ناپذیراست ونمیتوان مستقیما"به رشته ی تحریردرآوردواصولا"کلماتی برای توصیف و تشریحش وجودنداردبا قلمی اعجاز آور در تفکر شنونده و خواننده اش نقاشی میکندو بدینوسیله بسیاری از حجابهای ظاهری را کنارمیزند .ما دربیان سینمائی نیز به چنین شعرائی نیاز داریم و میدانیم که خاک هنر مندخیزایران در پرورش این  مفاخر اعجاب برانگیزکه حتی دنیای پر ادعای هنر غرب هم مثل و مانندشان را به خود ندیده است  ید طولی دارد.     

میشنوم که چگونه رهبر عزیزمان فریاد میزندو از هنرمندان میخواهد که ازقابلیتهای هنرو ظرفیتهای بالای درک مخاطبین  برای اعتلای دین که همان اعتلای فرهنگ و اخلاق و وجدان مردم است استفاده کنند ولی انگار توجهی نیست.انگاراکثریت  هنرمندان و سینماگران این فریادها را نمیشنوندویاهمانطور که در سطور پیشین گفته شددر خوابی سنگینند.آنان از این حقیقت غافلند که جذابیت سینما فقط در فساد و پرده دری و خشونتش نیست بلکه میتوان با حاکم ساختن یک فضای الهی نیز به روح و جان مخاطب رسوخ نمود.اگر به  تحولات اجتماعی ناشی ازانقلاب اسلامی ایران نگاه کنیم میبینیم که قوانین اخلاقی و شرعی وضع شده پس از این انقلاب با وجود محدود کننده بودن در جامعه ای که سابقا" بی قیدی و لاابالی گری و لذت گرایی درآن آزاد بوده وبصورتی بی حدوحصر رواج داشته است،بااستقبال مردم مواجه شده است فقط به دلیل اینکه الهی و فطری بوده و باعث شده که مردم باآغوش باز آنرا بپذیرند این حقیقت ثابت میکند که انسان  ذاتا"قانون پذیر است و حتی قوانین سخت نیز بشرط آنکه درست باشند مورد استقبال او قرار میگیرند.همین اصل را میشود به سینما نیزتعمیم داد ونتیجه گرفت که یک اثر سینمایی هدایتگر اگردر بیان حقایق پاک وصادق باشد میتواند مورد توجه ویژه قرار گیرد.همت و اراده ای جمعی لازم است که با فراموش کردن سنتهای پوسیده و نخ نمای عمدتا"غربی وهالیوودی سینما به زبانی جدید دست پیداکنیم.

وقتی که  میبینیم افعی فساد،ترویج گناه و جنایت  و بی هدفی ومادیگرایی محض براکثریت محصولات سینمایی سیستم تولید هالیوودواروپاکه پرمخاطب ترین سینمای جهان را هدایت میکنند چنبره زده است و مانیز داریم بنوعی (درلفافه و خزنده و نرم) دنباله رو آنها میشویم رنج میکشیم.این استحاله ی شوم مخملین  عاقبت مارابه کجاخواهد برد ؟چرا با کم کاریهایمان اجازه میدهیم ظرفیتهای بالا ووالای دین مبین اسلام در هدایت نسل بشر زیر سوال برود؟خیلیها گمان میکنند از این ظرفیتها دارد استفاده میشود  چون ظاهر بسیاری از آثار هنری اینرا نشان میدهد.آیا سینمای اسلامی یعنی گنجاندن چند صحنه دعا و نماز و زیارت و سخنرانی بازیگران محجبه یا تسبیح بدست فیلمهادر خصوص دین و دینداری ؟ آیا هنر شگفت انگیزو معجزه گر سینما نمیتوانداز ترکیب آموزه های عمیق دینی  باجاذبه های هنری در بستری روانکاوانه و  هوشمندانه دینداری و درستکاری را به کنه  ذات مخاطبان تزریق کند.اگر در جهات منفی و ضد دین شده در سمت و سوی دین نیز شدنیست.

وقتی که میبینیم دین اسلام مظلوم واقع شده و نه تنها در جهت اصلاح جامعه از مفاهیم آن استفاده نمیشود بلکه خرافه گرایی ها و مغلطه بازیهای کج اندیشان وسیله ای شده در دست قدرتمندان جهانی که بوسیله ی سواستفاده از تعصبات و حساسیتهای قومی و فرقه ای مردم نا آگاه به تخریب بیشتر وجدان،اخلاق وایمان مسلمین و کلا"شالوده ی تمدن اسلامی بپردازند و باصطلاح (دشمن شادمان کنند)متاسف میشویم .

متاسف میشویم وقتی میبینم عده ای مسلمان نمای کج اندیش و ناآگاه دارند حربه ای میشوند در دست دشمنان اسلام برای خدشه دار کردن  آبروی 1400 سال تمدن پرشکوه اسلام.

آیا رشد قارچ گونه ی گروههای افراطی ظاهرا اسلامگرا ولی در حقیقت ضددین بدلیل خلا فرهنگی در جهان اسلام نیست؟مسوول بوجود آمدن این خلا آیا هنرمندان این محدوده جغرافیایی نیستند؟هنرمندانی که سالیان سال چشم روی مشکلات حادجامعه ی خود بستند و باتقلید از غربیهایا فسادو سطحی نگری  رادر جوامع خود  ترویج دادند ویاباکلاهی بر سر و عینکی دودی برچشم و گاها پیپی بر گوشه ی لب ژستهای (آوانگارد)گرفتند غافل از اینکه شاکله ی تمدن پویاو محتوا محور اسلامی چیزیست سوای از تمدن فرم گرای غرب وهمین تقلیدهای بیجا و بی منطق باعث شده که هویت خودمان را نیز کم کم به بوته ی فراموشی بسپاریم 

آیابه همان دلایلی که یادشدبحران هویت یا (بی هویتی) باعث وبانی این معضلات نیست؟وقتی که در نبود هنرمندمتعهد که قادر است هویت و الگو بیافریند،مسوولیت ایجاد هویت دینی بدست تروریست های دست نشانده ی تغذیه شده از طرف دولتهای بنیادگرایی چون عربستان و قطر میافتد،هویت  جعلی امت اسلام را طوری طراحی میکنند که میبینیم کرده اند.هویتی وحشتناک و و واپس گرایانه  که ملغمه ایست ازکثیف ترین افکار قرون وسطایی .توگویی این تئوریسین های سلفی و خوارج قرن بیست و یکم  را از همان دورانی که حضرت علی (ع)رازجرمیدادندو ایشان مظلومانه از دستشان شکوه میکرد و وجودشان رایک بیماری مهلک و مسری برای دین و دینداری میدانست به زمانه ی ما پرتاب کرده اند.

چرا؟....واقعا"چرا مسلمین کشورهای خاورمیانه دینشان را درست نمیشناسند؟کدام جای قرآن از امت اسلام خواسته شده که جنایت و تجاوز و غارت را پیشه سازند و انسانها را سر ببرند؟ این هایی که خودرا سلفی و بنیاد گرا میدانند از کدام (بنیاد )و (اساس)سخن میگویند؟آیا پیامبر اسلام  که بنیاد اسلام را نهادبه چیزی بجز اعتدال و راستی و درستی سفارش کرده است؟ داعش و طالبان و بوکوحرام و القاعده احکام افراطی بیرحمانه و تاسفبارشان را از کجایشان درآورده اند؟آیا سران و رهبرهایشان واقعا" به حقانیت خود معتقدندیامیدانندبرحق نیستند و عده ای را بازیچه خودقرار داده اند و دارند دنیا و آخرتشان را بباد فنا میدهند ؟

همه ی این مصایب و معضلات که روزبروزبیشتر میشوند دارد ضربه به اسلام عزیز میزنند.آیا سکوت و بی خیال بودن و پی در پی فیلم کمدی و عشقی ساختن گناه نیست؟

آیالزوم یک بسیج بزرگ هنری،سینمایی در این برهه حساس اززمان احساس نمیشود؟

امیدی به سینمای کشورهای دیگرنیست .در ایران همه ظرفیتها موجوداست فقط یک اراده و عزم جزم را میطلبد...مگر وظیفه ی ماشیعیان امر بمعروف و نهی از منکر نیست؟اصلا علت وجودی شیعه برای حفظ ارکان دین مبین اسلام است.اگر شیعه نبود الآن اسلامی وجود نداشت .امامان معصوم شیعه و پیروانشان سالها برای زنده ماندن اسلام جنگیدند و خون دادندوحالا اگر اسلام آبرویی دارد از همان مجاهدتها و فداکاریهاست.

اکنون نیزاسلام عزیز در خطراست و کج فهمی دینی بخصوص در کشورهای عربی بیداد میکند.کشورعزیز مانیز در دل این افراط گراییهای خشن و خطرناک قرار گرفته است .مرزهای جغرافیایی شاید بتوانند مانع عبور آدمها شوندولی نمیتوانند مانع عبور تفکرات مسموم شوند.

چه باید کرد؟

باید محصولاتی پدیدآید و در کل جهان اسلام نمایش داده شود تا درکی درست از اسلام واقعی به ملتهای مسلمان داده شود.اینکار بنحوی موثر فرهنگ مسلمین  را بالا برده،فهم آنها را نسبت به اسلام مترقی یعنی همان اسلامی که علمای شیعه در طول قرون پیشین،امام خمینی،امام خامنه ای و کلیه ی علمای طراز اول  و معاصرو حاضر شیعه در ترویج مبانی اش  مجاهدت بسیار کرده اندکامل می نماید وبر یار گیری گروهکهای افراطی و سلفی تاثیر منفی خواهد گذاشت.

بجز نبرد نظامی که بطور مقطعی شر این اراذل را از سر اسلام کوتاه میکند نیاز به کار فرهنگی ریشه دار شدیدا" احساس میشود.

باور کنید که وقتی نمانده است  وباید سریعا" دست بکار شد.بسیاری  از مسلمانان هنرمند دغدغه ی یافتن دستورالعمل برای یک سینمای اسلامی سالم و پر مخاطب و جذاب رادارند.دغدغه ای که خیلی از پاکمردان درطول تاریخ سینمای کشورهای مسلمان داشته و دارند.

اهمیت و قدرت سینما بطرزی عجیب توسط دلسوزان و دلواپسان  جامعه بشری دستکم گرفته شده است. ومیدانم که این دستکم گیری نشات گرفته از عدم آگاهی و شاید عدم اطلاع رسانی درست توسط آگاهان ومنتقدان وتئوریسین های سینماست .این هنر قدرتی عظیم در تزریق افکار دارد .قدرتی که حتی یک هزارم پتانسیل آن در جهتهای درست و انسانی استفاده نشده است .

جهت درست و انسانی و الهی همان سمت و سوئیست که شکی بر اصالت ماهیتش وارد نیست و ایده آل همه انسانهای نیک سرشت است .آیاروزی میرسد که همه ی هنرمندان مسلمان به  وظیفه ورسالتشان وحساسیت نقش خود در اعتلا بخشیدن به فرهنگ مسلمین  پی ببرند و نگرشهای یکسویه و غیر جامع  سیاسی را دور بیاندازند؟                                                 

بامید آنروز و بامیدظهورامام زمان (عج)

                                                                       مهردادمیخبر-قصرشیرین93/5/1

      استفاده رایگان از این مطلب با اطلاع رسانی (از طریق همین و بلاگ) و باذکر نام

                         نویسنده ووبلاگ  از نظر اینجانب شرعا"مجاز میباشد.

 

                                                          

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5615
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

سه شنبه 25 شهريور 1393 ساعت : 5:4 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
مانیفست سینمای دینی : الزامات و شرایط
نظرات

                                                 ( مانیفست سینمای دینی:الزامات و شرایط)

                                                                                 نوشته :مهردادمیخبر

                                                                                         بنام خدا

  

پدیده مجرد نیست بلکه مجموعه است.دریک مجموعه،(اجزاء)وجوددارند.پدیده ای (بد)محسوب میشود که تعداد اجزای مفیدش  بر اجزای غیرمفیدآن بچربد.برای اصلاح و تغییرمسیر حرکت یک پدیده ی بدبسمت خوب شدن میبایست اجزاء را یک به یک شناسایی نموده ودر دو ردیف (شایسته) و (ناشایست) طبقه بندی کرد.اگر تعداد عناصر (شایسته) برای احیای پدیده ی مزبور کافی بودسپس با حذف کلی ردیف (ناشایست)یا اصلاح و تغییرمثبت ماهیت اجزاء آن ردیف،ضمن سازماندهی مجدد اجزاء (شایسته)و جایگزینی هریک در مواضع مشخصی که قبلا"توسط اجزای ناشایست اشغال شده بوده  سازمان پدیده  را مجددا"احیانموده وحرکت آن را در مسیر جدیدی که بنابر واقعیت و خاصیت موجوددرذات اجزاء ،لزوما" (خوب ) خواهد بود نظاره کرد.اما اگر تعداد موارد (ناشایست )برای احیای پدیده کافی نباشد چنین پروسه ای جواب نخواهدداد و اصولا"غیر قابل اجرا میباشد.

>>>>>>>>                      >>>>>>>>>>>>>                      >>>>>>>>>>>>>>

                                  

                                              شکل وشیوه ی بیان 

برای رسیدن به سررشته هنر اسلامی و بطور اخص سینمای اسلامی نیاز به تعریفی  عمل پذیر ازماهیت آرمانی سینمای دینی داریم که پتانسیل عملیاتی شدن رابالفعل در خودداشته باشدواین مهم احتیاج به تنظیم یک مانیفست دارد .اما قبل از هرچیز لازم است اصولی رعایت شود.

در نوشتارهائی که بعنوان بیانیه و دستورالعمل یک (شیوه ی جدید وقبلا" کارنشده) مکتوب میگردندباید از از بیان مفاهیم درک شده ی نوین -بدون روشن کردن معنای مورد نظرآن مفهوم  - پرهیز کرد .این بدان خاطراست که ناخواسته در مدارگریز ناپذیر شعارگویی بیهوده به دام نیفتیم وبیانیه مان پروپاگاندا و بمثابه یک بیانیه اجتماعی،ایدئولوژیک بنظر نرسدممکن است مشکل ما (ضعف و نادرستی ادراک)نباشد بلکه (ضعف در بیان ادراکات درست)باشد.برای آنکه تلقی و نگرش ما مفهوم ومقبول عقلهای سلیم واقع شود در حقیقت منشور ما میبایست علمی و متکی بر یافته های مبتنی بر علوم انسانی باشدبطوری که بتوان بعنوان یک (آئین نامه ) از آن بهره جست و هنگامیکه میخواهیم مفهومی مبتنی بر درک شخصی رابازگو کنیم  باید ابتدا آن مفهوم را هویتی بیرونی وعمومی ببخشیم وایهامات و ابهاماتی را که ممکن است در درک خصوصی ما کاملا"روشن باشندبرای درک عمومی نیز شفاف سازی کنیم.     

در وبلاگ یکی از دانشجویان علاقمندسینمای اسلامی خواندم که استادی درقصص  قرآن مجید نوعی دکوپاژرا درک نموده ودر پی آن اعتقادپیداکرده بودکه میتوان از ساختار رروائی قصه های قرآن برای  دکوپاژ سناریو الگو گرفت .ادراک آن استاد محترم برای من  بچه مسلمان عجیب و غیر واقعی بنظر نرسید زیرا که  میدانستم  از این کتاب آسمانی که کاملترین کتاب تاریخ حیات بشریت است میتوان بسیارفراتر از اینها هم انتظارداشت ولی طرز بیان ایشان را نپسندیدم و بیاد برداشتهای صحیح مفسران مسلمان(وبیان ناصحیح آنها) از حقایق علمی در قرآن افتادم  که به(خداشناسی علمی)معروف شده است.مثالهائی می آورم:

ماساروایموتو نویسنده ژاپنی است که به دلیل ادعاهایش در مورد بلور یخ شناخته شده است.ایموتو معتقد است مولکولهای آب در مقابل کلمات و افکار انسان‌ها سریعاً عکس‌العمل نشان می‌دهند . او آزمایش‌های خود را اینگونه انجام می‌دهد : مقداری آب را در ظرفی ریخته سپس افکار مثبت یا کلمات زیبا را بر آن آب می‌خواند یا القا می‌کند و بلافاصله آب را منجمد کرده و از مولکول های یخ عکس می‌گیرد . همین کار را با همان آب و این بار با کلمات منفی یا افکار زشت تکرار می‌کند . او معتقد است تصویر اول شکل هندسی شش‌وجهی زیبایی دارد و تصویر دوم فاقد شکل منظم هندسی است و اصلاً زیبا نیست . او موسیقی‌های مختلفی را نیز امتحان کرده است.حال عده ای از مفسران با استناد به آیه 68 سوره ی الواقعه معتفدندکه خداوند بطور سربسته به این موضوع اشاره کرده است :

أَفَرَأَیْتُمُ الْمَاء الَّذِی تَشْرَبُونَ        (آیا به آبی که می‏نوشید اندیشیده ‏اید؟)

در جائی نیز خواندم که به عقیده مفسران قران کریم در خلال داستان حضرت ایوب علیه السلام، به هیدروتراپی(آب درمانی) تلویحا اشاره و آنرا تجویز کرده است.

ماجرا به اختصار از این قرار است که وی داراى اموال و فرزندان و امکانات بسیار بود و همواره خدا را سپاس مى‏گفت. شیطان به خداوند عرضه داشت که اگر ایّوب را شاکر مى‏بینى به خاطر نعمت فراوانى است که به او داده‏اى، اگر این نعمت‏ها از او گرفته شود او بنده‏ى شکرگزارى نخواهد بود.

خداوند به شیطان اجازه داد بر دنیاى ایّوب مسلّط شود. او ابتدا اموال و گوسفندان و زراعت‏هاى ایّوب را دچار آفت و بلا کرد امّا تأثیرى در ایّوب نگذاشت. سپس بر بدن ایّوب سلطه یافت و او چنان بیمار گشت که از شدّت درد و رنجورى اسیر بستر گردید، امّا با این حال از مقام شکر او چیزى کاسته نشد.

چون ایّوب از این امتحان سخت الهى به خوبى برآمد، خداوند دوباره نعمت‏هاى خود را به او بازگرداند و سلامت جسمش را بازیافت.( تفسیر نمونه، ذیل آیه 43سوره صاد)؛ به این ترتیب که به وی فرمان داد که: 

ارْکُضْ بِرِجْلِکَ  هَذَا مُغْتَسَلُ  بَارِدٌ وَ شَرَاب                   پاى به زمین زن. زد و چشمه آبى پدید آمد، گفتیم این آبى است سرد براى شستشو و نوشیدن (در آن شستشو کن و از آن بیاشام تا از هر درد و الم بیاسایى. 

 یا استنادی که به آیه 95 سوره ی انعام میشود و اعتقاد براین است که در این آیه مبارکه به ماهیت  انرژی هسته ای اشاره شده است:

    ان اللّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَیِّتِ مِنَ الْحَیِّ ذَلِکُمُ اللّهُ فَأَنَّى      تُؤْفَکُونَخدا                              ( شکافنده دانه و هسته است زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون مىآورد چنین است خداى شما پس چگونه [از حق] منحرف مىشوید )

یا در مورد انبساط کائنات:

وَالسَّمَاءَ بَنَينَاهَا بِأَيدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ  (سوره مبارکه ذاريات آیه 47)

 و ما آسمان را با قدرت بنا کرديم، و همواره آن را وسعت مي‌بخشيم.

به این ترجمه از آیاتی در سوره ی فاطر نیز توجه کنید:

  • حمد ( ستايش ، تمجيد ) براي خداوند خالق ( به پا دارنده ) آسمانها و زمين ، قرار دهنده ملائكه رسولاني ( فرستادگاني ) [كه] دارندگان بالهايي دو تا و سه تا و چهار تا [هستند] ، مي‌افزايد در خلقت ( مخلوقات )  آنچه را كه ميخواهد ، بدرستي خداوند براي هر ( تمام ) چيزي قادري ( توانايي ) [است]

با برسي ساختار فيزيكي بازوهاي ميله‌اي كهكشانهاي مارپيچي ، اين بالها كاملا مشخص و معلوم شده اند كه با شگفتي تمام بايد گفت كه تعداد آنها دو يا سه و يا چهار عدد است . جالب اينكه اينها نيز در خلقت خود از رياضيات دوجيني تبعيت و پيروي مي‌كنند . 

این برداشتهاو تفاسیرابدا" برای افراد غیر معتقد قابل قبول نمیباشد زیرا که آنان علاوه بر اینکه بنوعی بیماری مقاومت در مقابل درک حقایق معنوی راستین و وحیانی دچارند بلکه فقط معنای لغوی وظاهر آیات را میفهمند و بدلیل دارا نبودن ایمان نمیتوانند به عمق معانی وارد شوند.امثال چنین برداشتها و تلقیاتی از سوی مفسران قرآن موجب شده عده ای از خود بیگانه مادی گراکه همیشه در برابر قرآن کریم و سایر کتب آسمانی جبهه گیری مینمایند وبه غلط تصور میکنند ما با عنوان کردن این آیات قصدنفی ارزش کشفیات دانشمندان راداریم به مضحکه ی چنین تلقیاتی پرداخته و بگویند :اگر مسلمانان بواسطه ی قرآنشان به کشفیات دانشمندان و محققین قرون معاصر واقف بوده اند پس چرا خودشان زودتر ازآنان دست بکار اکتشاف و اختراع نشده اند؟آنان از این حقیقت غافلند که قرآن ابدا"یک کتاب علوم طبیعی نیست وخداوند از همان آغاز خلقت بشرتاکنون هیچگاه علم راحاضرو آماده در اختیار انسان قرار نداده بلکه فقط سررشته هائی را که به آیات و نشانه ها معر و فند بر ا ی وی نما یا ن نموده و ترغیبش کرده که  خود با کوشش و مجاهدت حقایق را کشف کند.دربیش از 150 آیه از قرآن انسان به تعقل،تفکر و تدبر در آفرینش آسمانها و زمین ترغیب شده است.

مسلما" مفسران آگاه و دانشمند مسلمان جواب چنین مضحکه هائی را نیز داده اند و من نمیخواهم و علاقه ای هم ندارم که واردبحثهای اینچنینی بشوم .منظور م از آوردن چنین مثالهائی اینست که میشود طوری چنین تفاسیری را بیان کرد که با کمترین مقاومتی از جانب مخاطبین خارج از حوزه ی دین مواجه شوند.طرز بیان ادراکات به اندازه خودآن ادراکات اهمیت داردزیرا که ادراک یک تجربه ی شخصی و درونیست و هنگامی جنبه ی بیرونی میابد که بیان میشود پس باید طوری بیان شود که توسط  پارامترهای منطقی نشودبرآن خرده گرفت.مطمئنا"این نقیصه درشیوه ی بیان را میتوان رفع کرد .به چه دلیل نویسنده ای نظیر (کارلوس کاستاندا) که حتی در مورد محل و تاریخ تولد خود به جهانیان دروغ میگوید قادر میگردد در بازه ی زمانی کتابت و نشر حدود فقط 11 کتاب یعنی حدود 45 سال، عرفان ناوالیستی،سرخپوستی مد نظرش را که به مواد وگیاهان روانگردان متکی است در میان جمعیت کثیری از جوانان جهان ترویج دهد؟شاید جوابهای بسیاری برای این سوال وجودداشته باشد که یکی از آن جوابها وجودجذابیت مبتنی بر بی قیدی و لذت جوئی در این نوع از عرفانهای پوشالی و مخرب روح است ولی چیزی که نمیشود آنرا انکار نمود این است که چنین عرفانی سابقه ی ماقبل تاریخی دارد و لی تنها پس از انتشار کتب کاستاندا بود که فراگیر شده و پیروان سینه چاک بیشماری یافت و آنهم فقط و فقط بعلت جذابیت بیان کاستاندا و نبوغی بود که درهنر نویسندگیش  وجودداشت.    

                                           پرهیز ازایهامات  

در تنظیم مانیفست سینمای دینی استفاده از ایهامات و انتزاعات نیز مشکل ساز خواهدبود. نمونه هائی که در ذیل آورده ام فقط جهت روشن شدن منظور است و قابل تعمیم به هزاران کلمه و مفهوم دیگر نیز میباشد :

وقتی  به کلمه ی ( جنون )برخورد میکنیم قاعدتا"به تعاریفی  مختلف ومتناقض ازمجنونیت و دیوانگی میرسیم تعریفی که علوم انسانی از جنون میدهند همان در هم ریختگی و نابسامانی مکانیزم عقلی و رفتاری انسان است ولی از همین مفهوم در جاهائی ممکن است بعنوان یک صفت توهین آمیزو یا ناسزااستفاده شوددر عین حال همین صفت  از منظر عرفان تعریفی لطیف و زیبا دارد که حتی گاهی وصف حالی میشود برای انسانهای وارسته و مقربان درگاه الهی.پس در مباحثمان(مباحثی که قرار است مارا به آن تعریف آرمانیمان از هنر پاک برسانند)ازلفظی مانندجنون فقط و فقط میبایست بعنوان یک رفتار نابهنجار انسان  یاد کنیم و لاغیرچون ما در پی یک تئوری واقعگرایانه و عمل پذیر هستیم نه یک دستورالعمل آرمانی که  مابه ازای واقعی  و عملی نمیپذیرد.در مورد لفظی مانند(فساد)نیز میباید شفاف عمل کنیم و نوع آن را مشخص کرده و رویکردش را عریان سازیم تا فقط یک (ناسزا) یا (بهتان و تهمت) بنظر نرسد.کلمات دیگری همچون (تعصب)،(ایمان)،(عشق)،(نفرت)،(شکوه)،(ذلت)و....نیز از جمله مفاهیمی هستند که میتواند معانی مختلف از آنها منتزع گرددو دررده ی مفاهیمی قرارمیگیرند که باید بروشنی از آنها استفاده نمود. 

                                       لزوم بیانی عاری ازعصبیت

در سطور بالا با آوردن مثالهایی نشان دادیم که برای تنظیم بیانیه ای که به شرح  اصول لازم  هنر دینی  میپردازدباید مفاهیم نوین وکلمات  انتزاعی را از بعد موردنظرمقوله نگریست (یا بعبارت دیگر باید منظوراز بکارگیریشان را روشن کرد)البته نباید این تصور بوجود بیاید که  مادر حوزه ی محصولات هنردین محور مجازبه بیان شگفتیهای قرآن کریم و کلام انبیاء و ائمه نیستیم یانباید به حقایق والائی همچون عشق و احساس و غیرت و عرق دینی،میهنی یاعرفان و فلسفه و ادبیات و کلا" رویکردهایی که با انتزاعات سروکار دارندبپردازیم.مسلما" ما در گستره ی بیان هنری آرمانی خود مجاز هستیم بنا بر اقتضائاتی ازتحریک و ارضاء احساسات مختلف بشری (در چارچوبی اخلاقی)بهره ببریم و پیامها و القائات مورد نظرمان راازآن طرق  به مخاطبمان منتقل نمائیم ولی دراینجامراد ما این است که نه در(ساختار) محصولات هنریمان بلکه در (دستورالعمل ساخت و محتوابخشی) که مانیفست یا منشور مامحسوب میشود باید واقعیت و نامبهم بودن  وجودداشته باشدو بهیچوجه احساسی و هیجانی بامولفه ها ی دستوری برخورد نکنیم،تعصبات ناشی از افتراقات دینی و مذهبی (برگرفته از حوادث تاریخی ) را در آنها دخالت ندهیم و حتما"گوشه چشمی  نیز به ( پلورالیزم دینی ) داشته باشیم .

پلورالیزم؟!...در اینجا ممکن است نوعی تردید پدید آیدکه آیا ما بعنوان یک مسلمان و یک شیعه ی علوی مجازیم که  از الفبای مذهبی اصیل مختص به خود چشم پوشی نموده وریسک افتادن  به دام سکولاریسم،لیبرالیسم ویا در خوشبینانه ترین شکلش اخلاق گرائی منهای دین را بپذیریم؟ زیرا که بقول یکی از مسوولین (آقای علی اصغر جعفری مسئول بسیج رسانه ی ملی) مبانی دین را نمیتوان با هنر آلوده به سکولار ترویح داد.مسلما"چنین چیزی ممکن نیست زیرا سکولاریسم اصلا"دین را مجاز به دخالت درهیچکدام از وجوه زندگی انسان نمیداند.

داشتن عنایت به پلورالیسم دینی درابتدای را ه رسیدن به یک زبان همه فهم و جهانشمول  از دین خالی از آلودگیهایی که ناجوانمردانه به آن چسبانده اند و سپس در گامهای بعدی تبیین نمودن مبانی اعتقادی خاص تر و مشخص تر که مختص دین اسلام  و مذهب مترقی شیعه است .مسلما" مسیر صعب و پر پیچ و خمیست که در هر نقطه از آن احتمال انحراف وجوددارد.راه حل  پرهیز ازانحرافات تنظیم دستور العملی محکم است که همواره با رجوع به آن بتوانیم  موارد انحرافی را از موارد درست تمیز داده وآنهارا از حوزه ی کار و تحقیق خود خارج سازیم.مابه قرائتی نوین وآداپته شده از پلورالیزم دینی احتیاج داریم که در آن قرائت،دین و آئین ما از استحاله ایمن بماند. 

روش پلورالیسم ماخوذ از فرهنگ غربی است و امروزه در فرهنگ و هنر دینی بدین معنی است که در یک عرصه فکری و مذهبی، عقاید و روشهائی که در همه ی ادیان و مذاهب  مورد قبول باشدشناخته شده و بدینوسیله رفع اختلاف گردد. بنابراین، مفاد پلورالیسم دینی از آثار و کشفیات عصر جدید است که میتواند مورد قبول بسیاری از متفکرین قرار گیرد.

غایت پلورالیسم اثبات حقانیت برای همه ادیان ومذاهب است.این غایت شاید برای بسیاری از ادیان که کاستیها و نقائصی دارندمفید و تعالی بخش باشد ولی در صورت غفلت میتواند باعث تضعیف دین اسلام که کاملترین دین است بشود.  کثرت گرایی دینی بر آن است که ثابت کند ادیان گوناگون، همگی می توانند مایه رستگاری یا کمال نفس پیروان خود شوند؛ چنان که در «هندوئیسم» تصریح می شود که برای نیل به رهایی یا رستگاری راههای بسیاری وجود دارد.ازآنجا که هر مکتبی قرائت خاصی از پلورالیزم دینی دارد، نمی توان برای «پلورالیزم دینی» یک تعریف جامع بیان نمود؛ امّا معنای شایع و رایج امروزی از «پلورالیزم دینی» این است که حقّ مطلق، نجات و رستگاری را منحصر در یک دین و مذهب و پیروی از یک شریعت و آیین ندانیم، بلکه معتقد شویم که حقیقت مطلق، مشترک میان همه ادیان است و آئینهای مختلف در واقع جلوه های گوناگون «حقّ مطلق»اند. و در نتیجه، پیروان تمام ادیان و مذاهب، به هدایت و نجات دست می یابند.

ادیان مختلف، جریانهای متفاوت تجربه دینی هستند که هر یک در مقطع متفاوتی در تاریخ بشر آغاز گردیده و هر یک خود آگاهی عقلی خود را درون یک فضای فرهنگی متفاوت بازیافته است.«پلورالیزم دینی» به این معنی از دیدگاه قرآن کریم مورد قبول نبوده و مردود است؛ زیرا به نظر قرآن، دین حق و صراط مستقیم یکی بیش نیست و آن دین اسلام است و بس:

وَمَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الإِسْلامِ دینا فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِی الآخِرَةِ مِنَ الخاسِرینَ

هر کس غیر از اسلام آیینی برای خود انتخاب کند، از او پذیرفته نخواهد شد و در آخرت از زیان کاران است.

و در آیات دیگر، قرآن کریم پس از اشاره به مجموعه ای از احکام شریعت اسلام، آن را به عنوان «راه راست الهی» توصیف کرده، مسلمانان را توصیه می کند که از آن پیروی کنند و به راهها و شرایع و ادیان دیگر دل ندهند، تا رستگار شوند:

«وَأَنَّ هـذا صِراطِی مُسْتَقِـیماً فَاتَّبِعُوهُ وَلا تَـتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکُمْ عَنْ سَبِـیلِهِ»

این راه مستقیم من (راه توحید، راه حق و عدالت، راه پاکی و تقوا) است. از آن پیروی کنید و از راههای دیگر که شما را از راه خدا منحرف و پراکنده می کند، متابعت نکنید.

البته شایان ذکر است که برخی با استدلال به ظاهر آیه 62سوره بقره ، به زعم خود نظر اسلام را درباره پلورالیزم دینی موافق و مساعد می دانند. خداوند در این آیه می فرماید:

«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هادُوا وَالنَّصاری والصّابِئِـینَ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَعَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»

کسانی که ایمان آورده اند (مسلمانان)، و یهود و نصاری و صابئان آنها که ایمان به خدا و روز رستاخیر آورده و عمل صالح انجام داده اند، پاداششان نزد پروردگارشان محفوظ بوده و هیچ گونه ترس و غمی برای آنها نیست.»

ولی با توجه به آیات یاد شده و آیات فراوان دیگر که یهود، نصاری و پیروان سایر ادیان را به سوی پذیرش آیین جدید (اسلام) دعوت می کند، اگر به ظاهر این آیه اکتفا کنیم و درست آن را تفسیر و توجیه نکنیم، لازم می آید با بخش عظیمی از آیات قرآن تضاد پیدا کند؛ در حالی که در کلام الهی هیچ گونه تضاد و تناقضی نیست. پس لازم است با دقت و تأمل در خود آیه و با در نظر گرفتن آیات دیگر تفسیر درست را از این آیه به دست آوریم؛ چرا که به خوبی می دانیم، آیات قرآن یکدیگر را تفسیر می کنند. حال، با توجه به تمام این نکات می گوییم:

در آیه فوق مسئله ایمان تکرار شده، و منظور از ایمان دومی به طوری که از سیاق استفاده می شود، حقیقت ایمان است و این تکرار می فهماند که مراد از «الذینَ آمنُوا»در ابتدای آیه، کسانی هستند که ایمان ظاهری دارند و به این نام و به این سمت شناخته شده اند. بنابراین، معنای این آیه این می شود: «این نامها و نام گذاریها که دارید، از قبیل مؤمنین، یهودیان، مسیحیان، صابئیان، اینها نزد خدا هیچ ارزشی ندارد؛ نه شما را مستحق پاداشی می کند، و نه از عذاب او ایمن می سازد.»

یا اینکه بگوییم: آیه فوق ناظر به سؤالی است که برای بسیاری از مسلمانان در آغاز اسلام مطرح بوده است؛ آنها در فکر بودند که اگر راه حق و نجات تنها اسلام است، پس تکلیف نیاکان و پدران ما چه می شود؟ آیا آنها به خاطر عدم درک زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و ایمان نیاوردن به او مجازات خواهند شد؟ در اینجا آیه شریفه مورد نظر نازل گردید و اعلام داشت که هر کسی در عصر خود به پیامبر بر حق و کتاب آسمانی زمان خویش ایمان آورده و عمل صالح انجام داده باشد، اهل نجات است و جای هیچ گونه نگرانی نیست.

گذشته از حقانیت یا عدم حقانیت ادیان مختلف باید کثرتها به عنوان واقعیتهای اجتماعی پذیرفته شوند و مصلحت جامعه این نیست که مردم بخاطر دارا بودن عقائد مختلف و روشهای متفاوت پرستش خداوند به جان هم بیفتند، بلکه باید همزیستی داشته باشند. به این معنا که در جامعه، دو فرقه در عین حال که گرایشهای خاص و متفاوت از هم دارند، به هم احترام می گذارند و عملاً با یکدیگر درگیر نمی شوند؛ مثلاً شیعه و سنی در جهان اسلام باید به مدارا و برادری با هم زندگی کنند. در عین حال که هر کس نظر خودش را صحیح و نظریه بقیه را نادرست می داند، در مقام عمل، برادرانه زندگی می کنند.

این مفهوم از پلورالیسم در قلمرو فرق اسلامی و ادیان توحیدی کاملاً مورد قبول است. ما این نوع از پلورالیسم را در بین دو فرقه از یک مذهب، بین دو مذهب از یک دین، و بین دو دین الهی پذیرفته ایم؛ به عنوان مثال، پیروان اسلام و مسیحیت و یهودیت برخورد فیزیکی ندارند، بلکه با احترام و ادب نسبت به هم برخورد دارند و با هم رفت و آمد دارند و تجارت می کنند. این پلورالیزم، به عرصه فکر و نظر ربطی ندارد. در قرآن و سیره پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام ، بر روابط میان فرقه های مختلف مسلمانان تأکید زیادی شده است و البته تلاش فرهنگی و روشنگری از وظایف همه مسلمانان است ضمن اینکه عرق دینی و غیرتمندی نیزدر این مسیر باید همواره با ما همراه باشد و در مقابل اهانت و هتک حرمت نسبت به مقدسات خود هشیارانه مقابله نمائیم.این حقیقت را نیز باید دانست که تعصب بجانسبت به دین اگر با احکام دین همراه باشد هرگز به انحراف نخواهد رفت و از سوی هیچ عقل سلیمی مذموم انگاشته نخواهد شد  

تعصب در ذات خود خصیصه ی بدی محسوب نمیشود تعصب به دو قسم مذموم و ممدوح تقسیم می شود. تعصبی كه بار منفی دارد و به معنای لجاجت، تكبر و وابستگی غیر منطقی و غیر معقول به كسی یا چیزی است، پیامدهای منفی و تلقي كوركورانه و جمود اندیشی را در پی دارد. تعصب بدین معنا از منظر اسلام مذموم بوده و در آموزه های دینی از آن شدیدا‍ً نكوهش شده است تا آنجا كه پیامبر(ص) آن را یكی از ویژگی های جامعه عصر جاهلیت خواند و فرمود:

"هر كس در دلش به اندازه خردلي عصبیّت باشد خداوند روز قیامت او را با اعراب جاهلیت محشور می كند"

همچنین ایشان می فرمود:

"كسی كه مردم را دعوت به تعصّب كند از ما نیست و كسی به خاطر تعصّب بجنگد از ما نیست.

امیرالمومنین علی(ع) نیز تعصب غیر منطقی را عامل انحراف و بدبختی خواند.تعصب به معنای حمایت از دین و تلاش در نگهبانی از دین و كوشش در خصوص ترویج آن، ممدوح بوده و در آموزه های دینی بدان سفارش شده است. تعصب دینی كه گاهی از آن به غیرت دینی یاد می شود، آن است كه هرگاه به دین و مقدسات و ارزش های آن اهانت شود و دین زدایی و ارزش ستیزی ظهور نمود، مسلمانان نباید در برابر آن بی اعتنا باشند، بلكه باید با بهره گیری از خِرَد و زمان شناسی و جامعه شناسی، به دفاع از دین و مقدسات آن بپردازند. همان گونه كه بزرگان دین در برابر اهانت به دین بی اعتنا نبوده، حتی برای حفظ دین و ارزش های آن زحمات طاقت فرسا را متحمل شده و بعضاً به شهادت رسیدند بی تردید یكی از علل اصلی قیام امام حسین(ع) حفظ دین و ارزش های آن بود در قیام امام حسین(ع) غیرت و تعصب دینی به اوج خود رسید. امویان دین ستیز، دین و مقدسات آن را مورد تعرض قرار داده و از دین جز پوستی باقی نگذاشته بودند از این رو امام حسین(ع) با خطبه خواندن و سخنرانی مردم را به غیرت دینی فرا خواند و مرگ در راه دین را افخار و زینت دانست:

خط الموت علی وُلُد آدم مخطّ القلادة علی جید الفتاة..."

همچنین امام حسین(ع) در نامه ای به مرم بصره اعلام نمود كه دین و ارزش های آن مرده و بدعت ظهور نموده است:

"من شما را به كتاب خدا و سنّت پیامبر فرا می خوانم. سنّت مرده و بدعت زنده شده ا ست..."

.كلمات امام دو پیام مهم داشت: یكم: دین زدایی و افول غیرت دینی جامعه را فرا گرفته است.

دوم - امام حسین(ع) همگان را به غیرت دینی فرا خواند و به مسلمان گوشزد نمود كه نباید در برابر دین ستیزی و ارزش زدایی امویان بی تفاوت باشد.
نكته قابل دقت آن است كه امام حسین(ع) دشمنان خویش را نیز به غیرت دینی فرا خواند. حضرت در كربلا فرمود:
"ألا ترون إلی الحق لا یعمل به و إلی الباطل لا یتناهی عنه... فإنّی لا أری الموت إلا سعادة و الحیاة مع الظالمین إلا برماً".
تیغ بهر عزّت دين است و بس مقصد او حفظ آیین است و بس.ائمه دیگر نیز به حفظ دین اهمیت می دادند، زیرا در برابر دین زدایی بی اعتنا نبودند و به ارزش های دینی سخت اهمیت می دادند. قیام و صلح و سكوت ائمه(ع) در راستای حفظ دین صورت گرفت و برای حفظ دین به شهادت رسیدند.
در عصر امام راحل(س) با حكم ارتداد سلمان رشدی به همه مسلمانان درس داد كه باید تعصب و غیرت دینی خویش را حفظ كنند، زیرا دین و مقدسات آن را با هیچ مصلحتی نمی توان معامله كرد. فتوای امام راحل(س) در زمانی صادر شد كه دین ستیزان و دین گریزان او را متهم به سنت گرایی نموده و او را مخالف بیان و اندیشه خواند؛کیست که نداند توهیناتی از قبیل آیات شیطانی و کاریکاتورهایی که در جراید غربی منتشر میشود و یا ترانه ای که خواننده ی توهم زده ای(که در سطور ذیل ماهیت توهمش را شرح میدهم) چون شاهین نجفی خوانده نمیتوانند مصداقهای درستی برای آزادی بیان باشند.این توهینات در کنار تندرویهای جنایتکارانه ی القاعده ،طالبان،داعش و بوکوحرام ،همه و همه بخشهائی از یک توطئه و مبارزه ی فراگیر و برنامه ریزی شده هستند.درپروسه ی شوم این (تئاتر توطئه) مواردی مشاهده شده که نه تنهابازیگران ازجعلی وساختگی بودن کاراکترخودو سرمنشاء خلق،تکوین و هدایت آن بی اطلاع بوده اند بلکه حتی توهم  ساختارشکنی واستقلال فکری- عملی را نیزعمیقا"داشته اند.کارگردانان اصلی این بازی کثیف میخواهند آبروی اسلام را به خیال خام خود خدشه دار کنندو مانع گسترش آن در جهان شوند؟همه روزه قدرتهای شیطانی  بوسیله ی ایادی خود و به نام اسلام جنایت و خیانت میکنند و سپس همان جنایات را محکوم کرده و خودرا حامی سینه چاک حقوق بشر جامیزنند.
نبردی در جریان است که اصالتا"ماهیتی فرهنگی دارد. حتی در بطن فلسفه ی وجودی گروههائی همچون القاعده و غیره نیزهدف فرهنگی(یا بهتر بگویم: ضدفرهنگی)وجوددارد.
دراین زمانه ی حساس  تعصب دینی باید بر اساس زمان و جامعه شناسی و خرد ورزی صورت گیرد، در غیر این صورت تعصب دینی به عصبیت كور كورانه تبدیل شده، پیامدهای منفی در پی خواهد داشت. ما مجاز نیستیم که جواب شیطنتهای ابرقدرتهارا بافعالیتهائی مشابه آنچه که آنها انجام داده و میدهند بدهیم چون اگر غیرت دینی بر اساس عقلانیت و رشد سیاسی و فرهنگی صورت نگیرد، ممكن است تبدیل به نوعی خشونت گرایی شود كه با جامعه دینی همسویی ندارد. 

  داشتن گوشه چشمی به روش پلورالیسم را نباید بمعنای فراموش نمودن دین و  آئین و غیرت و تعصب ستوده ی دینی ،مذهبی خودمان بدانیم.در پیروی از این اندیشه،پیشفرض مادین مبین اسلام وتعالیم مترقی  تشیع است و در پی اشتراکات عقاید و مذاهب دیگر با تشیع می گردیم. اگر عقیده یانگرشی در مذهب ما مذموم است حتی اگر در همه ی ادیان دیگر سفارش شده باشدبیدرنگ باید از آن چشم پوشی نمائیم و این چشمپوشی و مخالفت نمیبایست نمود عینی داشته باشد چون باعث جبهه گیری پیروان مذاهب و ادیان دیگر خواهد شدو کاررا سخت خواهدکرد .گرچه  ما مسلمان شیعه هستیم و به حقانیت خود ایمان کامل داریم ولی واقعیتهای پیرامون خودرا نمیتوانیم نادیده بگیریم.یکی از ویژگیهای مومن هشیار بودن اوست و اینکه میبایست  فرزند زمانه ی خویش باشد وبرای پرهیز از غافلگیر شدن در هر عرصه ای حقایق و واقعیتهای پیرامونش را بدقت رصد کندو همواره راهکارو سیاست مقابله ی درست را آماده روی میز داشته باشد.  بنظر حقیر درمسیر رسیدن به بام هنر اسلامی و هنر شیعی رفع اختلافات و تعصبات کور پله ی اول نردبان است و باید به آن بسیار توجه شود.البته نباید فراموش کنیم که پس از رد شدن از افتراقات،در پله ی آخر هم و غم ما باید تبیین مبانی شیعه باشد و پس از پرداختن به مشترکات و درهم شکستن مقاومتهائی  که ریشه در تعصبات کوردارندبنحوی ظریف و استادانه به اثبات حقانیت و کمال نگرش و جهانبینی خود بپردازیم.

                                                           موخره

خلاصه ی هدفم از نوشتن این سطور را چنین میتوانم بیان نمایم :

ما برای نیل به مقصود خود که همانا تدوین یک دستورالعمل کامل ،جامع و عمل پذیر برای دستیابی به رسانه و هنر جاذبه دار و فراگیر و جهانشمول دینی است باید ابتدافارغ از هرگونه یکسو نگری ودخالت دادن حواشی تاریخی به بطن بکر،پاک و بی آلایش ادیان الهی که از لابلای آموزه هایشان آشکاراست،نقاط و نکات مشترک ادیان و مذاهب مرتبط به آنها را بیابیم .نقاط ونکاتی که موجودندو از سوی هیچکدام از ادیان قابل نفی و ردنمیباشد.

این گام، اولین گام و البته مهمترین و اساسی ترین و سخت ترین گام است.گامهای بعدی آسانتر خواهند بودزیرا که اگر در رفع اختلافات دینی،مذهبی  و رسیدن به اشتراکات توفیق حاصل کنیم پرده های تیره و خاک گرفته ی قرون و اعصار جهالت و تعصبات خشک و بی منطق را کنارزده ایم و اذهان آماده و شفاف و روشنی را در اختیار خواهیم داشت که آمادگی هر نوع هدایت مثبتی را دارندو خوب را از بد بدرستی تشخیص میدهند.

انشاالله در فرصتهای بعدی جهت رفع شبهات مقاله ی جامع تری تنظیم خواهم کرد .از دوستان خواهشمندم اگر ایرادی بر نظرات حقیر وارد میدانندمنت بر من نهاده و بیان نمایند.

با تشکر از توجه شما

                                                                       مهرداد میخبر-93/5/6 قصرشیرین

(در نگارش این مقاله مراجعاتی به سایت: پایگاه اطلاع رسانی حوزه وهمچنین سایت: مرکز ملی پاسخگوئی به سوالات دینی انجام گرفته است) م.م

       استفاده رایگان از این مطلب با اطلاع رسانی (از طریق همین و بلاگ) و باذکر نام

                         نویسنده ووبلاگ  از نظر اینجانب شرعا"مجاز میباشد.

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 5443
|
امتیاز مطلب : 10
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2

سه شنبه 25 شهريور 1393 ساعت : 4:56 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
ماموریت سینمای دینی
نظرات

                                                                        ماموریت سینمای دینی

 

                                                                                     (مهرداد میخبر)                                                                                                                                                                            

Image result for ‫عکسهای سینمای دینی‬‎

درتنظیم سند ماموریت یامنشور (سینمای دینی)چه موادی لازم است گنجانده شوند؟

اهمیت تعیین ماموریت سازمان  در فرایند مدیریت استراتژِیک غیرقابل انکاراست بنابراین با پذیرفتن پیشفرضهای اهمیت ماموریت و مدیریت استراتژیک  لازم است اکنون به موادی که بایددر تنظیم سند ماموریت سینمای دینی  گنجانده شود بپردازیم.

هفت بخش اصلی در این زمینه اینها هستند:

1-مخاطبین:

سئوال:مخاطبین چه کساند و دارای چه خصوصیاتی هستند؟

جواب:همه ی افراد بشر از هر نژاد و زبان در هر گروه سنی مخاطب سینمای دینی میباشند.

2-محصولات:

سئوال:محصولات تولیدی چه نوع هستند؟

جواب:محصولات رسانه ای که زیر مجموعه های ژاترهای کلاسیک و نوین هنر سینما را تشکیل میدهند از قبیل فیلمهای سینمائی بلند داستانی و مستند-تله فیلمهای داستانی و مستند -فبلمهای کوتاه داستانی ومستند-انیمیشنها-سریالهای داستانی و مستندو...درسیر تکاملی این نوع از بیان رسانه ای امکان پدیدآمدن ژانرهای  متفاوت وجدیدی نیزممکن است.

این محصولات به سه شیوه در اختیار مخاطب قرار میگیرند1-سالنهای سینما2-شبکه های تلویزیونی دولتی و خصوصی3-شبکه  های تولید وعرضه برای نمایش خانگی.

3-بازارهای هدف:

سئوال:از نظر جغرافیایی محل عرضه ی محصولات ما کجاست؟

جواب:بازارهدف ما در مرحله ی اول کشورهای مسلمان نشین میباشد و در مراحل بعدی پس از تبلیغات مناسب و لازم و ایجاد انگیزه و شوق ،به بازارتمام نقاط جهان توجه داریم.

4- نوع استفاده از مولفه های جذابیت بخش وتکنولوژِیک:

سئوال: برای ساخت و عرضه محصولات خودقادرومجازبه استفاده از چه  جدابیتهاوفناوریهایی میباشیم؟

جواب:ما در چارچوب قوانین شرعی اسلام وباصلاحدید مراجع تقلید شیعه  و بمنظور توجه به ابعاد مختلف زندگی بشر امروزی مجاز به ارائه ی جذابیتهای بصری و شنیداری میباشیم. از نقطه نظر بهره گیری از فناوری نیز مجاز هستیم  به استفاده ازآخرین تکنولوژیهای رایانه ای و تجهیزات پیشرفته ی رسانه ای .

5-بقاء و سوددهی:

سئوال:آیا رویه ی سینمای دینی میتواند بقای و تداومش را ضمانت کند؟ماهیت سودی که میبرد چیست؟

جواب:ماهیت رویکرد ما تلاش برای شناساندن شکل واقعی و اصیل فرهنگ اسلام و مذهب تشیع(بعنوان فرهنگی مترقی و انسانساز ونه یک فرهنگ واپس گرا و جنگ طلب) به  خود مسلمین وهمچنین همه ی مردم جهان است تا بوسیله  این روشنگریهاتدریجا"جهالتهای رسوخ نموده درفکروتلقی پیروان ادیان ومذاهب مختلف پس از پالایش آشکار شده و از بین برود.بدلیل همراستا بودن رویکرد این نوع از سینما با فطرت پاک بشر(بشرط آنکه ساختارآن نیز حائز کشش لازم برای جذب مخاطب باشد) مورد استقبال قرار گرفته و سود اقتصادی لازم برای ادامه ی بقاو ترقی و ارتقاء روز افزون را نیز خواهدداشت.

6-فلسفه:

سئوال:ارزشها، آمال ،ایده آلها و اولویتهای اخلاقی ماچیست؟

جواب:مابراین باوریم که هدایت انسان به سمت و سوی ایمان به خدا، اخلاق گرائی وترغیب او به پرهیز از دروغ و ظلم به انسانهای دیگر و حتی حیوانات و طبیعت و محیط زیست موجبات رشد و اعتلای جوامع بشری را فراهم میسازد و بسیار بهتر و بیشتر از وضع کنونی شرایط  رابرای رشد و تقویت قابلیتها و توانائیهای بشر مهیا میسازد.بنابراین تنها راه نجات بشر از شرایط  زندگی ناگوارو آزاردهنده و رنج آوررا آشتی دادن او با اسلام واقعی (بدون دخالت دادن تعصبات فرقه ای و کینه های ناشی از حوادث تاریخی)میدانیم زیرا که داشتن اعتقادشفاف و سازنده ی دینی باعث میشود که هر انسانی بصورت خودخواسته و خودجوش خویشتن را از گناه،جرم وناهنجاریهای فردی و اجتماعی دور نگهدارد.این همان کاریست که هرگزنهادهای مجری قانون نمیتوانندبطور کامل انجام دهند.

7-ویژگی ممتاز:

سئوال:گذشته از هدف والا،سینمای دینی چه مزیت رقابتی در مقابل انواع دیگر سینما دارد؟

جواب:همانطور که ذکر شد بدلیل توجه به رویکردهای خداجویانه بشر و ارائه ی جذابیتهای سمعی و بصری همراستابافطرت پاک او (سینمای اسلامی )میتواند رقیبی قدرتمند برای سینمای غالب جهان(سینمای هالیوود) باشد.اگر به  تحولات اجتماعی ناشی ازانقلاب اسلامی ایران نگاه کنیم میبینیم که قوانین اخلاقی و شرعی وضع شده پس از این انقلاب با وجود محدود کننده بودن در جامعه ای که سابقا" بی قیدی و لاابالی گری و لذت گرایی درآن آزاد بوده وبصورتی بی حدوحصر رواج داشته است،بااستقبال مردم مواجه شده است و این فقط به دلیل این بوده که این قوانین مبتنی برفطرت پاک انسان بوده و همین باعث شده که مردم باآغوش باز آنرا بپذیرند.

موارد هفت گانه ای که در بالا شرح داده شدمیتواند در تنظیم منشور (سینمای دینی )مورد توجه قرار بگیرد.

                                                                                                                                    والسلام-مهرداد میخبر1 فروردین 93

 

تعداد بازدید از این مطلب: 4950
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

سه شنبه 25 شهريور 1393 ساعت : 4:48 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
فیلترینگ :آری یا نه؟
نظرات
 
 
همواره در  مطبوعات  کشور و فضای مجاز ی بحث ما بین همو طنان مسئول یا غیر مسئول د ر با ر ه ( فیلترینگ) وهمچنین لزوم یا عدم لزوم ( افزایش پهنای باند در اینترنت)  جریان دارد و گهگاه نیزبالا میگیرد.معمولا"با این پدیده برخوردهائی غیر منطقی و یکسونگرانه انجام میگیرد مثلا"عده ای آنرابصورت حیاتی لازم میدانند و عده ای دیکر کلا"به نفی آن میپردازند اما واقعیت این است که اگرابتداسطح فرهنگ استفاده کنندگان از فضای مجازی بالا برده شودو( فیلترینگ صحیح) صفحاتی که با(اصول اخلاقی جامعه وتابوهای رایج)ما منافات دارندبادقت بیشتری صورت گیرد،در مرحله ی بعد،افزایش پهنای باند بسیار خوب و ستودنیست .
بجرات میتوانم بگویم که به سبب رواج استفاده از اینترنت (که دلیل عمده ی آن ارائه ی خدمات اینترنتی ارزان قیمت توسط اپراتورهای موبایل و همزمان با آن، عرضه ی گوشیها و تبلتهای هوشمند با قیمتهای نازل در بازار میباشد)در صدزیادی از کاربران ایرانی دیدی تفننی به این ابزار دارندو بهمین سبب سهولت و افزایش سرعت دسترسی حتما" ناهنجاریهائی را در پی خواهدداشت.تصمیم در مورد این تغییر تسهیلی میتواند صاحبنظران و تصمیم گیرندگان سطوح کلان مملکتی را در برابر این چالش مهم قراردهدکه:آیاعاقلانه و صحیح است که اخلاق را فدای علم کنیم؟ 
امکان دارد پرسشگری نکته بین ،این سوال را مطرح سازد:آیا در غرب چنین شده است و یا اگر چنین شده ،آیاضرری هم متوجه ایشان گشته است؟
در جواب چنین سوالی باید گفت :پرده دری و علنی شدن گناه و شکسته شدن قبح آن که مختص جوامع غربیست،بسیار پیش از ظهور اینترنت نیز رواج داشته واصولا"پس از رنسانس آغاز گشته،درقرن نوزده باظهورمدرنیته و شکوفایی صنعت تشدیدشده و درانتهای قرن بیستم و سالهای آغازین قرن بیست و یک بحداعلای خودرسیده و نهادینه شده است بطوریکه اکنون غربیها از چنین نگرانیهائی رنج نمیبرند. اما جامعه ی ایرانی، اسلامی ما با جامعه ی غرب تفاوتهایی ماهوی واساسی داردو بسیاری از هنجارهای جعلی ونوین غرب درسرزمین ما مذموم و ناپسند مییباشند.پس چنین قیاسی نه ممکن است و نه عاقلانه و منطقی. صداوسیما در زمینه ی فرهنگ سازی در این خصوص میتواند بسیار موثر باشدو عمده ترین مخاطب آموزشها برای استفاده ی درست از اینترنت،باید خانواده ووالدین باشندزیرا که آسیب پذیر ترین قشر در این آوردگاه کودکان و نوجوانانند.
بهرحال همانگونه که نباید اخلاق را قربانی علم نمود ،عکس این عمل نیز شایسته نمیباشد.باید درپی راهکارهائی باشیم که علم و اخلاق را باهم اعتلا بخشیم و نگذاریم پیشرفت هیچکدام سد راه ترقی دیگری باشد واین مهم را تنها متفکران مسلمان ایران خواهند توانست تحقق بخشند زیرا که هیچ فرمول غربی ای برای آن موجود نیست زیراکه غرب ،اخلاقگرائی و سلامت روانی خودرا قرنهاست فدای تکنولوژیش نموده است.

                                                                        مهرداد میخبر.17 شهریور93قصرشیرین

تعداد بازدید از این مطلب: 5422
موضوعات مرتبط: مقالات مدیر سایت , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0

یک شنبه 23 شهريور 1393 ساعت : 5:6 بعد از ظهر | نویسنده : م.م
قصرویران(رمان)بخش اول
نظرات

 اتفاقاتی که در متن این داستان شرح داده شده است برپایه ی خاطرات دختر عموی محترمه ام(حاجیه صدیقه خانم میخبر )و جمعی دیگر از مردم قصرشیرین مکتوب شده و مربوط به دوران جنگ تحمیلی وروزهای تلخ  اشغال شهرستان قصرشیرین میباشد.داستان حاضر مانند هر داستان دیگری از عنصر تخیل بی بهره نیست .ماجراهاو شخصیتهایی برآمده از ذهن نویسنده به متن اضافه شده اند و اسامی بسیاری نیزبرای گریزاز واردشدن به حواشی  تغییر داده شده که از نطر من برای انسجام بخشیدن به فرم روائی آن و ایجاد شوق و انگیزه برای دنبال کردن داستان لازم بوده اما سعی فراوان شده که واقعیات اساسی و حیثیتی لوث نشوند.افراد دیگری که در نوشتن داستان از خاطرات شفاهی و مکتوبشان استفاده کرده ام این بزرگوارا نند:

سیدمهدی حسینی-سعید آقائی-باقرآقائی-حجت الاسلام حسن نوروزی - عبدالرضارحیمی-حسین محمدی نصر آبادی - فارس محمدی نصرآبادی - و...

از کلیه ی همشهریانی که از آن دوران خاطراتی دارند تقاضا میکنم دیده ها و شنیده هایشان را مکتوب نموده برای این حقیر ارسال نمایند.

زحمت تایپ این داستان توسط دوست عزیزم آقای (حسین محمدی نصرآبادی) کشیده شده است.        م.م

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

                           قصرویران (داستان بلند)

                                               بخش اول

                                       نوشته :مهردادمیخبر

(هرنوع استفاده از این داستان بدون اجازه ی نویسنده شرعا" و قانونا"ممنوع بوده و موجب پیگرد قانونی خواهدشد)

                                           >>>>>>>>>>>>

 

 

بنام خدا

سخنی با خوانندگان

روزی ازروزهادخترعموی مومنه وپاک سیرت من(حاجیه صدیقه میخبر)،دفترچه ای راکه حاوی خاطراتش در زمان جنگ واشغال قصرشیرین بودبدست همسرم سپردوازمن خواست یادداشتهای پراکنده اش را به مطلبی قابل خواندن و شسته رفته تبدیل کرده،تحویلش دهم.همان یادداشتهاکه البته درابتدابراثربی انگیزگی من چند ماهی توی کشوی کمدخاک خورد،بعداتبدیل به داستانی سی چهل صفحه ای شد.داستان راتایپ نموده وتقدیم عموزاده ام نمودم.حدودیکسال بعدباخبرشدم که داستان کوچکم بدون اجازه من،به نام شخصی دیگروبدون هیچ مطلب اضافه یادستکاری و تصحیحی درقالب یک کتاب چاپ شده وحتی ازآن شخص (که پستی در یک ارگان مهم کشورمان دارداما قصدندارم نامش راببرم واورابخشیده ام) درمراسمی تقدیر نیز شده است....

اگرشمابودید چه حالی میشدید؟من رامیگویید؟...بقدری ازاین ماجراکه نشان دهنده عمق یک فاجعه اخلاقی وفرهنگی درمحیط نشرآثارادبی دفاع مقدس است تکان خورده و رنجیدم که پس از مدتی کشاکش باخودم تصمیم گرفتم ُکل ماجرارابه بوته فراموشی بسپارم وکمتر به خودآزاری ادامه دهم.

 واما بتدریج که افرادفامیل،آشنایان وهمشهریانم کتاب رامطالعه نمودندوبه بیان خاطرات بیشتر و جامع تری پرداختند،موضوع اشغال قصرشیرین وحواشی آن برایم مهم شدوهمین مرابه گسترش وبسط داستان تشویق کرد.عاقبت تصمیمم براین قرارگرفت که بایادآوری خاطرات خودم وهمچنین بهره گیری ازشنیده های جدیدهمشهریان وتحقیقاتم درکتب مختلف و فضای اینترنت،هرآنچه راکه درچنته دارم برای پدیدآوردن یک کتاب تقریبا کامل بکارگرفته وبا فراغبال داستان کوچک و مظلومم را به رمانی متفاوت از داستان اولیه تبدیل کرده وفرم روایی آن رانیزتاحدودی تغییر دهم.شالوده این رمان براساس خاطرات دختر عموی محترمم و همچنین جمعی دیگراز اهالی شهرشهیدپرورومظلوم قصرشیرین شکل گرفت ودرراستای از بین بردن برخی از شبهات مبهم وکذب وهمچنین بهتانهای نابجا و غیر واقعی که بناحق به این مردم صادق و از خودگذشته زده شده بودبرشته تحریردرآمد.

ازاین روی که درجریان ساماندهی وباصطلاح داستانیزه کردن حقایق وخاطرات جسته وگریخته وبعضا بی ارتباط باهم،ممکن بوده که خاطره عزیزی رابخاطررعایت اصول داستان نگاری وبخشیدن انسجام ومنطق به اثر،نتوانسته یاصلاح ندانسته باشم آنطور که طبق سلیقه ایشان بوده  بیان کنم ویا شایداندیشه رنجش ونارضایی شخص یااشخاصی از اوردن نام خود یا بستگان وعزیزان درقیدحیات یا از دست رفته شان بااین تفصیلات و دراین صفحات مرابیم داده باشدوبازبدلایلی دیگرکه خلاصه آنرامیتوان باجمله جامع( پرهیزازحواشی دردسر سازوبعضا ناسالم،بیخودووقت تلف کن بعدی)شرح دادوتوضیحات اضافه پیرامون آن شاید دراین مقدمه کوتاه لازم نباشد،درداستانم از آوردن اسامی واقعی افراد پرهیزکرده واز نامهای مستعار بهره برده ام ولی وقایع وماجراهاهمگی براساس دیده ها،شنیده های نزدیک به وافعیت وتحقیقات جامع،جدی وموشکافانه نوشته شده اند.گرچه طبق رسم معمول داستان نویسی برای هرچه جذابتر نمودن اثر و دادن انگیزه پیگیری به خواننده،ناگزیراز مهارت خوددرخلق کاراکترهاوفضاهای جدید،جابجایی زمانها و مکانها،ایجازوتعلیق وایجادهیجان استفاده نموده ودر بعضی جاها به ماجراهاشاخ و برگ داده ام ولی بطورجدی سعی کرده ام که واقعیات مهم تاریخی خدشه داربیان نشود وخدای ناکرده عنصرنامطلوب وشایع دروغ در کلیت اثرراه پیدانکند.

عامل انگیزه بخش به من درراستای اقدام به تحریراین رمان که حدود پنج سال مرا درگیر خود نمود،میلی بودقوی که سالهادروجودم ریشه دوانده وبقولی انگولکم میکرد.میل باینکه بازبانی همه فهم ولی نه  مستقیم وشعارگونه بگویم که اگرازمجاهدتها،مظلومیتهاورنجهای جانکاه مردمان یک ناحیه مهم ازوطنمان در سیستم رسانه ای آن نبرد ملی،مذهبی و مقدس یعنی جنگ تحمیلی نام چندانی برده نشده به این معنانیست که آن مردمان شجاع و باایمان نبوده اند،ازجان ومالشان ایثارنکرده اندویا خدای ناکرده کم کاری وکاهلی نموده اند.مقصر این گمنام ماندنها واتهام خوردنها فقط و فقط من وامثال من بوده ایم که اندک توانی درنوشتن داشته ایم ولی قصورکرده ایم.بخاطرغرق شدن در روزمرگیهای زندگی تکراریمان نتوانسته ایم آنچه را که روی داده باقدرت وظرافت تعریف کنیم ودرلفاف کلاممان ازته دل فریادبزنیم که:

مانیزعاشقیم.

این مملکت و این نظام مقدس مال ماهم هست.

مانیز مرزداران جگرسوخته این سرزمین کهنیم.گرچه به چشم نیامده وکم لطفیهای بسیار دیده ایم ولی هم فبلادرجریان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی حضورپررنگ ومستمرداشته ایم وهم بعدهادرمیدانهای رزم دیگر خواهیم بودو باز هم اگر دشمنی سو نظر به سرزمین ،ثروتهای ملی سومسیرپرافتخار پیشرفت و اعتلای میهنمان داشته باشد ویا بخواهدبلاهت کندوبه نظامی  که حاصل خون سرخ هزاران شهید نامی وگمنام است خدای ناکرده لطمه ای وارد سازدباعنایت به خواسته امام راحلمان وبه امرامام حاضر،درصحنه هرکارزاری خواهیم جنگید.تاآخرین قطره خون رگهایمان و....تادم آخر.همجون تمامی آنانی که اخرین بازدم حنجره شان درخون جگرترکش خورده شان خفه شدتا(ایران)نفس بکشد.

       تاایران باافتخار،جاودانه نفس بکشد .

                           مهردادمیخبر

                              بهار93

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>                                        

                                          بسم الله الرحمن الرحیم

lیا ایها الذین آمنو اذالقیتم الذین کفروازحفافلاتولوهم الدبار و من یولهم یومئذه بره المحترفاالقتال او متحیر الی فئه فقد یاء بغضب من الله و ماواه جهنم وبئس المصیر .

ای اهل ایمان هرگاه با تهاجم کافران مواجه شدید مبادا پشت به دشمن کرده و بگریزید هرکه به آنها پشت نموده و فرار کرد بطرف خشم و غضب خدا روی آورده و جایگاهش دوزخ خواهد بود که بدترین منزل است .

                                                      قران مجید سوره انفال آیات 15 و 16

           >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

                                                 فصل اول

                               (یک اتهام )   

                                        >>>>>>>>>>>>>>>>

عاطفه دستم را کشید و گفت: بیا.

بقدری  محکم کشید که مفصل کتفم درد گرفت.نگاهی شکوه آلود و پرسشگر نثارش کردم و پیش از آنکه فرصت کنم بپرسم چرا ؟ محکمتر از قبل مرا بدنبال خود کشید و با لحنی کش دار گفت : بیا دیگر !

از مقاومت دست برداشته،تسلیم شدم. او هم از خدا خواسته به سرعت مرا به سمت اتاقی که ته راهرو قرار داشت برد ، توی آن خانه ی بزرگ و درندشت،اتاق مزبور کمی پرت بود و به نظر می رسید که زیاد مورد استفاده نباشد .

عاطفه درب نیمه باز اتاق را با نوک پا هل داد و هر دووارد شدیم . من که حالا دیگر مایل شده بودم دلیل آنهمه اشتیاق را بدانم تقریبا" داشتم در پی اش می دویدم . توی اتاق دستم را رها کرد و من فرصت کردم نگاهم را پی جستجوی دلیل در اتاق بچرخانم .

آنجا بیش ازآنکه به یک اتاق شباهت داشته باشد به انباری وسایل کهنه و بدرد نخور شبیه بودو. خاکی که روی وسایل را گرفته بود نشان میداد مدتهاست کسی از آن محل استفاده نکرده است. توگوئی اتاق مزبور در حقیقت در آن  خانه نقطه ای فراموش شده است که حالا کسانی دارند به سراغش می روندوپای در آن مینهند.

تختخوابی مستعمل و زنگ زده کنار دیوار قرار داشت وروی آن پر بود از کارتن های پر و خالی وسایل معلوم ومجهول مثل تلویزیون چرخ خیاطی متعلقات مربوط به رایانه - سایر وسایل منزل  کتابها - مجلات قدیمی و کهنه و ....در طرف مقابل آنسوی اتاق یک میز زیر تلویزیون چوبی قهوه ای رنگ گذاشته شده بود . طرح و مدل  آن نشان می داد که حداقل باید مریوط به بیست سال قبل باشد . در طبقه بالای میز یک تلویزویون 14 اینچ و در طبقه زیرین هم یک دستگاه پخش ویدیوئی VHS بزرگ مربوط به همان دوران قرار داده شده بود . عاقبت دیدگان جستجوگر من آنچه را که باید میدید دید ، یک نوار ویدیوئی VHS روی دستگاه مربوطه بود که بر روی بر چسب لبه کناری آن این کلمات بچشم می خورد (قصرشیرین  سال 1359).

چون همواره حسی متعصبانه نسبت به شهرم که حتی درآن متولد نیز نشده بودم داشتم ناخودآگاه نیروی نامرئی مرا به سوی میز کشاند ، گویا مسیر را درست رفته بودم چون از حالات عاطفه  می شد فهمید که مقصود اصلی او نیز از این همه شور و جنب و جوش و کشاکش چیزی غیر از آن نوار ویدئونیست .

عاطفه کلید سه راهی برقی را که دو شاخه های تلویزیون  و ویدئو به آن وصل بود روشن کرده و کنارم نشست . سئوالات بسیاری در مغزم بودکه فعلا دلیلی برای مطرح کردنشان نمی دیدم زیرا حس غریبی به من می گفت جواب بیشتر آن پرسش ها را تا لحظاتی دیگر خواهم یافت .

نوار وارد دستگاه شد و هردو در سکوت مطلق  چشم به صفحه تلویزیون دوختیم . چند لحظه ای گذشت،من در هزار توی ذهن پرسشگر خود سرگردان بودم و تمرکزعمیقی روی صفحه برفکی تلویزیون داشتم .

برای لحظه ای به خود آمده و صورت عاطفه را نگریستم. او ،توأم با نگاهی شیطنت بار، لبخندی مضحک نیز بر گوشه لب داشت.زیر چشمی مرا می پائید و از بهت  من لذت می برد . بسوی او هجوم برده و روی زمین سرنگونش کردم .

-دختر بلا ! داری احساسات مرا انگولک می کنی ؟ زودروشنش کن ببینم!!

سپس کنترل ویدئو را از دستش گرفته و دگمه شروع را زدم .

تصاویر کیفیت چندان مطلوبی نداشتند.فیلم  مربوط به تلویزیون دولتی عراق درزمان جنگ تحمیلی بود.

ابتدا تابلوی شهر قصرشیرین نشان داده شده و سپس نیروهای مسلح عراقی که با تانکها ،کامیونها،جیبها  و نفر برها یشان از کنار تابلو عبور می کردند . پرچم عراق روی یکی از نفر برها که جلوی یک ستون زرهی حرکت میکرددر اهتزاز بود . نمای بعدی مردمی را به تصویر می کشید که لباسهایشان نشان می داد از بومیان منطقه هستند.آنهابا شادمانی وسرور دست تکان می دادندوحتی چند نفرشان دستمال در دست به پایکوبی مشغول بودند .بلا فاصله و متعاقب نمای مذکور نمایی دیگر از سربازان عراقی به نمایش در آمد،آنها نیزروی به سمت دوربین دست تکان میدادند و مهربانانه می خندیدند ،بنظر میآمد که دارند برای آن مردم خوشحال و خندان دست تکان میدهند . در صحنه ای دیگر خبر نگاری که کلاه آهنی بر سر داشت بر پیش زمینه ی ساختمانهای ی شهرقصرشیرین بزبان عربی و با شور و حرارت ، تند و تند چیزهائی میگفت و... فیلم همچنان ادامه داشت . همزمان با پخش یک موسیقی حماسی،تصاویری از بمباران میگهای عراقی،جوانان ایرانی که به اسارت بعثیون در آمده بودند و همچنین تصاویری از صدام حسین که چفیه قرمزی بر گردن آویخته بود و نوار فشنگ به دور کمر داشت دیده می شد.در صحنه ای دیگر صدام ملعون طناب عراده ای توپ را می کشید و گلوله ای شلیک می گشت. فیلم ادامه داشت ولی من که مخم داغ کرده بود سرم را به زیر انداختم.خجالت می کشیدم به صورت عاطفه نگاه کنم .

پدر و مادر من هر دو اهل قصرشیرین و خودم بزرگ شده همین شهر بودم اما عاطفه و والدینش که اصالتا" اصفهانی بودند بتازگی در شهر ما سکنی گزیده بودند. پس جا داشت که با دیدن چنین حرکاتی از همشهریانم آنهم در زمان جنگ و در مقابل دشمن اشغالگر شدیدا شرمگین شوم . این حالات من از چشمان تیز بین عاطفه دور نماند .

تو چرا خجالت می کشی عزیزم ؟ تو که آنجا نبوده ای .

بخود آمدم . با نگاهی کوتاه به صورت مهربان عاطفه کمی جرأت پیدا کردم.تلویزیون را خاموش کرده و به اقتضای تعصبی که در وجود هر انسانی وجوددارددر ابتدا ی امر شیوه ی انکارمطلق و بی دلیل را برگزیده و بسرعت جواب دادم .

-شما چه عاطفه خانم ؟ شما آنجا بودی دوست من ؟

من از هیچ چیز اطلاع نداشتم ودرحقیقت نخستین بار بود که این فیلم را می دیدم واز بروز چنین عکس العمل رقت انگیزی از سوی خودم احساس انزجار شدیدی میکردم.آن لحظات از جمله اوقاتی بود که دلم میخواست آب شوم و در زمین فروبروم !عاطفه در جوابم با خنده گفت :

-نه قربانت بروم ، من آنموقع توی شکم مامان جانم هم نبودم !

پس بهتر است اینقدر قاطعانه رأی صادر نکنی ، خوب ؟

عاطفه قیافه ای حق به جانب گرفت و جواب داد  وقتی سندی چنین محکم و زنده را در مقابل  خود دارم صدور رأی قاطع نباید کار مشکلی باشد .

او حق داشت.البته چنین قضاوتی از جانب وی طبیعی به نظر می رسید.حتی من هم اگر از دیدگاه اوو فارغ از تعصبات خودنسبت به زادگاهم به کلیت این قضیه نگاه می کردم باید حکمی مشابه صادر می نمودم . پس خرده گیری بر عاطفه روا نبود . بعلاوه من هم که از هیچ حقیقت دیگری بجز آنچه که در آن فیلم کذائی دیده بودم کوچکترین اطلاعی نداشتم و تصاویری که در آن نوار دیده بودم تنها اطلاعاتی بود که ازکل ماجرا داشتم. پس نمی بایست در برابر بهترین و صمیمی ترین دوستم  موضع متعصبانه ی کورکورانه ام را بیش از این حفظ می کردم .

به آرامی دستان عاطفه را میان دو دست خود فشردم و بوسه ای بر پیشانی نازنینش نشاندم .

عاطفه که حیران حرکات و رفتار و گفتار ضد و نقیض من شده بود نگاهی استفهام آمیز به من انداخت ولی پیش از آنکه بخواهد کلمه ای بر زبان جاری سازد من لب به سخن گشودم:

-عاطفه جان این بهانه خوبیست که فردا سری به منزل ما بزنی تا در مورد روز های جنگ و اشغال قصرشیرین از مادرم سئوالاتی بپرسیم ، چه میگویی؟... موافق هستی ؟

عاطفه به هیجان آمد:

-وای خدای من ، مگر مادرت آنجا بوده است ؟ با حرکت چشم به او جواب مثبت دادم .

                                      *                      *                       *

عاطفه که رسید مادر سرگرم قرائت قرآن بود .اوبنابرعادتی قدیمی به احترام قرآن کریم تا سوره ای را که آغاز کرده بود بپایان نمیرساند از جایش بر نمی خاست .

شب قبل به او اطلاع داده بودم که دوست صمیمی ام عاطفه خواهد آمد و مایل است خاطرات او در رابطه با ایام اشغال قصرشیرین و جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران رابشنود . مادر بدون آوردن کوچکترین عذر و بهانه ای،با روی گشاده از این دعوت استقبال کردوحال ، من و عاطفه بی صبرانه منتظر بودیم که حقایق را بی کم و کاست از زبان او بشنوم .

مادر قرآن را بسته،آنرا بوسید و بر پیشانی نهاد سپس از جا بلند شد و با عاطفه روبوسی،احوالپرسی و خوش و بش  کرد .تا حدودی بواسطه ی تعاریف من خانواده عاطفه را می شناخت والبته مادر وی را با رها در جلسات هفتگی بانوان که در(مسجد مهدیه) برگزار می شد ملاقات کرده بود . تا آنها داشتندجویای کم و کیف احوالات یکدیگرمی شدند من نیز ترجیح دادم بروم آشپزخانه و سه لیوان شربت آلبالوی سرد تگری و خوشرنگ درست کنم و الحق که توی آن هوای گرم حسابی می چسپید و جگرهایمان را جلا می داد .پس از نوشیدن شربت،مادر سخن آغاز نمود .

از روزهای خونین جنگ میگفت و آنچنان در خاطراتش محو شده بود که دیگر نه اور را می دیدیم و نه صدایش را می شنیدیم چون ما را هم در آن خاطرات محو کرده بود . بجای صدای او غرش انفجار  توپ  و خمپاره و صدای سهمگین هواپیماهای بمب افکن را می شنیدیم و در چشمانش برق انفجار های بی امان و ترکش های داغ و برنده و تکه های بدن  مطهر شهیدان مظلومی را میدیدم که معلوم نبود به کدامین گناه به مسلخ رفته اند .

مادر آنچنان با حرارت سخن می گفت و بقدری صحنه های رزم آوری و ایثار جان برکفان مدافع میهن را خوب توصیف می کرد که من می توانستم عظمت و شکوه تمامی آن شجاعت ها و دلاوریها را در ذهن خود مجسم سازم . چشمان مادر  آکنده ازغم بود وچهره اش لبریز از درد هاو بغضهای فرو خورده و درگلو شکسته ی سالیان دور .

در عمق آن چشمها تصاویر سرخ و سیاه جنگی نابرابر و ظالمانه را می شد دید و تقابلی نا برابر میان جور و شقاوت و نامردی با عشق و غرور و ایمان.اشقیاء بر پشت زخمی و خنجر خورده عاشقان،بیرحمانه و جبارانه تازیانه میزدند و آنان شلاق جور را به جان می خریدند،می سوختند و میساختنداماهرگز خدشه و خللی بر ذات اصیل،پاک و زلالشان وارد نمیگشت . زیرا که جراحت تازیانه ی جور بر ظاهر و صورت بود و قدرت زخم زدن بر باطن و  معنا را نداشت .

...و من این همه را بوضوح میدیدم و با تک تک سلول های وجودم حسشان می کردم.مادر یکسره از رشادت ها و حماسه آفرینی ها و در مقابل آن از جنایات ضد بشری دشمن کوردل می گفت ولی این ها حقیقتی را که در پی اش بودم بر من آشکار نمی ساخت .

من برای انبوه سئوالاتم دنبال جوابهائی قانع کننده میگشتم و اگر نمی توانستم آن جوابها را پیدا کنم نه تنها هرگز به آرامش نمیرسیدم بلکه ذهنم تاابدخوره ی روحم می شد . من یک ایرانی بودم وباوجود سن کمی که داشتم هموطنان خود را به خوبی می شناختم . یقین داشتم یک ایرانی هر کجای این خطه که زندگی کند چه در جنوب و ساحل کرخه و کارون و بهمنشیر چه در غرب و ساحل الوند و سیمره و سیروان ، همان ایرانی پاک نهاد یست که هیچگاه حتی در ظاهر نیز برای تجاوز دشمن به آب و خاکش ابراز شادمانی نمیکند ودرهنگامه ی شوم قدم نهادن چکمه پوشان خصم به سرزمین آبا واجدادیش دست نمی افشاند و پای نمیکوبد.تاریخ را تا آنجا که درتوانم بودخوانده بودم و مقاطع تاریخی مختلف سرزمینم را بیادداشتم.کمتر ملتی مانند ملت ایران چنین متعصبانه به تمامیت ارضی وطنش اهمیت میدادوصیانت ازیکپارچگی آن را ازحفظ جان خود نیزصدهابرابر مهمتر میدانست. 

یقین داشتم که این فیلم و داستان نهفته در آن مجعول است و قسمتی از توطئه ای شوم و کثیف میباشد.. آری من میبایست مادر را وا میداشتم که وقایع را بیشتر بشکافد تا من و عاطفه بتوانیم حقیقت عریان را از لابلای سخنانش بیرون بکشیم .البته حتم داشتم که باعث ناراحتی و تألم روحی وی خواهم شدومیدانستم چرا دارد به این صورت در تعاریفش از این شاخه به آن شاخه می پرد و قصد دارد هر چه زودتر قصه را به انتها برساند . بی شک خاطرات آن دوران شیرین نبود ه اند و مرور خاطرات تلخ کار چندان ناخوشایندی نیست .

آدمی همواره سعی دارد تلخی های زندگانی خویش را به بوته فراموشی بسپارد اما گاهی اوقات لازم است که با مرور خاطرات تلخ ، کام خود را زهر آگین سازیم تادرپی آن شیرینی کشف و درک حقایق را نیز بتوانیم بچشیم. با اینکه از قبل تصمیم داشتم با صحبت نکردن از آن فیلم کذائی روح حساس و شکننده مادر را آزرده نسازم و خودم جواب سئوالات بی شمارم را از لابلای ماجراها بیرون بکشم ولی با مشاهده ی سردر گمی وی در نقل خاطراتش لازم دیدم موضوع فیلم را مطرح کنم تا شاید خط سیر مشخصی را برای تعاریف جسته و گریخته اش معین سازم . این بود که دل به دریا زدم و آنچه را که دیده بودم مو به مو برایش بازگو کردم .

مادر سری تکان داد و درحالیکه معلوم بود بسیار متأسف و متأثر است گفت:

بله متأسفانه ...یک فیلم مونتاژ شده و دروغین . یک بار دیگر نمیدانم چه کسی از وجود چنین فیلمی بمن خبر داد . آن را هرگز ندیده ام ولی چون خودم در لحظه به لحظه آن دوران حضور داشته ام و از همه چیز اطلاع کامل دارم  از جعلی بودنش مطمئنم وآنرا فقط یک فریب بزرگ میدانم و بس .

این افسانه ی مزورانه ی قدیمی که توأم با چند ادعای کذب دیگر توانست در طول سالیانی طولانی حیثیت مردم این شهر را زیر سئوال ببرد و جایگزین حقیقت گردد تا حدودی باعث گردید که شهر مظلوم من به حاشیه رانده شود و در جاهایی که باید به حساب بیاید و مطرح گردد به حساب نیامده و مطرح نشود .

هیچکس نمیتواند منکر آن باشد که مناطق جنوبی کشور اسلامیمان بیشترین حجم عملیات و ایثار و از خود گذشتگی دلاوران این مرزو بوم را بخود دیده است ولی این حقیقت را نیز نباید از یاد برد که اولین گلوله توپی که شلیک شددر غرب کشور فرود امد و آخرین تلاش فتنه گرانه ی صدام جنایتکار و منافقین کوردل نیز در همین ناحیه بود که ناکام ماند و سرکوب گشت. پرونده ی ننگین هشت سال تلاش مذبوحانه ی مزدوران استکبار جهانی برای ساقط کردن نظام نو پای جمهوری اسلامی نیزدر همین غرب کشور بسته شد .

همانگونه که برایتان تعریف خواهم کرد با آنکه قصرشیرین از همان ابتدای سال 1358 تا روز اشغال آن در شهریور 1359 یعنی نزدیک به یکسال و نیم با کمترین نیرو و سلاح و امکانات لجیستیکی در مقابل دشمن تا بن دندان مسلح بعثی و مزدوران داخلیش مقاومت نمود . مقاومت چند هفته ای مدافعان شریف وجان برکف خرمشهربه سمبل ونمادایثارواستقامت بدل گشت. متأسفانه بسیاری از ایرانیان هنوز نمیدانند قصرشیرین در کجای نقشه ایران قرار دارد ولی آبادان و خرمشهر و شلمچه و هویزه را همگی می شناسند .

سپس مادر رو به عاطفه کرد و پرسید :

مثلاً شما عاطفه جان ، پارسال که در اصفهان ساکن بودی ،اصلاً از وجود شهری بنام  قصرشیرین در کشورت خبر داشتی ؟

نه بخدا حاج خانم .وقتی که پدرم گفت برای مأموریتی به شهر قصرشیرین منتقل شده ام من و مامان نقشه ایران را آوردیم و دنبالش گشتیم.تازه بعد از آنکه با راهنمایی  های پدر آنرا پیدا کردیم آه از نهاد من بلند شدوگفتم:پدرمیخواهی مارا ببری توی دل عراق؟ این شهر خیلی دور افتاده و خطرناک بنظر میرسد . اگر آمریکایی ها یا عراقی ها حمله کنندباید فاتحه خودمان را بخوانیم !

مادر خندید و ادامه داد : بله ...درست میگویی . قصرشیرین توی  دل کشورآشوب زده ی عراق قرار دارد و ما ازسه سمت شمال،جنوب و غرب با این کشور مرزهائی طولانی داریم .حالا تو باید خیلی خوب درک کنی که در آن دوران شهر ما چه موقعیت حساس و متزلزلی داشته است و حفظ و نگهداری آن برای مدافعانش چقدر مشکل و طاقت فرسا بوده است .

-حاجخانم در هر جایی که ایثار و مقاومتی صورت بگیرد تفاوتی ندارد و ارزش معنوی آن برابر است ولی حال که به گفته های شمار فکر میکنم در تعجبم که چرا با وجود این حجم حوادث و این کیفیت مقاومت و حماسه آفرینی،قصرشیرین و گیلانغرب و کلاً غرب کشور بنظر می رسد که در درجه اهمیت کمتری قرار دارند ؟

-نه عاطفه جان ، عقیده  من مثل تو نیست . مردم این ناحیه ملتی ساده زیست،سختی کشیده،،بی ادعا و درون گرا می باشند و زیاد اهل تبلیغ برای کارهای خود و یا تعریف و تمجید از خویشتن نیستند . این خصیصه ی ذاتی در بین اهل قلم و اصحاب رسانه اش هم وجود دارد و همین نوع رفتار باعث شده است که تا کنون خیلی از حقایق که میتواند مایه  مباهات  و افتخار مردم این خطه باشد پنهان بماند و در عوض چنین شایعات و دروغ های مسموم و بی پایه و اساسی جای حقیقت را در اذهان عمومی بگیرد . برای اثبات اینکه اهمیت مقاومت و شهادت طلبی رزمندگان جان بر کف  این سرزمین در هر کجای ایران که باشند از دید مسئولین نظام در یک مقام و ارزش قرار دارد می توانیم از ایامی یاد کنیم که نیرد در ارتفاعات بازی دراز مابین قصرشیرین و سرپل ذهاب بشدت ادامه داشت و شهید مظلوم دکتر بهشتی که از مقامات بلند پایه ی آن دوران بودتحت تأثیر آن فضای روحانی و معنوی که بر منطقه حاکم بود فرمودند ( عرفان اسلامی خانقاهش بازی دراز است. )

اکنون پس از سی سال و اندی که از جنگ تحمیلی گذشته است . هنوز هم که هنوزاست هر شخصی باشنیدن شایعات بی اساس و مضحکی که برای مردم پاکدل این شهر  ساخته شده است رأی  قاطع خودش را صادر میکند و متأسفانه هیچکس حتی به خود زحمت هم نمیدهد که به این اتهام رسیدگی کرده و نا روابودنش را اثبات کند .

خوب مادر جان... ما هم برای همین است که اینجا نشسته ایم  . می خواهیم حقیقت را از زبان شما بشنویم.

- خوب ...پسحالا که چنین شوق و انگیزه ای در شماایجادشده ودنبال کشف حقیقت هستید.عجله نکنید و صبرداشته باشید ممکن است قصه من طولانی باشد چون باید همه چیز را مو به مو و از همان ابتدا برایتان تعریف کنم.

... و من و عاطفه ساکت،آرام و با حواس جمع  پای سخنان مادر نشستیم .

 *******************************************************************

                                                      فصل دوم

                                                       (سایه های خصم )                                                                                                            >>>>>>>>>>>>

در آن روزهای پر تنش و سرشار از دلهره و هیجان ، من  که زنی 27 ساله بودم بهمراه شوهرم (حسین) و فرزندانم (مهدی) و (نرگس) که کودکانی نورس و خردسال بودند وهمچنین(محمد احسان)شیر خواره ،زندگی پر اضطرابی را میگذراندیم .

محمد احسان 6 ماهه ی من زاده همان دوران نا امن بود زیرا شرایط جنگی برای ما ساکنان قصرشیرین شرایط جدیدی محسوب نمیشد.خیلی پیش ترها یعنی از همان ماههای بعد از پیروزی انقثلاب شکوهمند اسلامی فتنه و بی ثباتی منطقه را فراگرفته بود و ما بیش از یکسال به امید پایان یافتن آن همه دلشوره و نگرانی سوخته و ساخته بودیم .

شوهرم دبیر قرآن و تعلیمات دینی یکی از مدارس شهر بود و با حقوقی مختصر  که به هر حال  کفاف مخارج یک زندگی ساده و آبرومندانه را میداد گذران می کردیم . پدرم (حاج علی اصغرمیخبر) یکی از معتمدین و مردان مؤمن و خوشنام شهر به حساب می آمد.او از زمره ی نیک مردان پاک سرشتی بود که حیثیت و آبروی خود را از ایمان و پرهیزگار یشان بدست اورده بودند نه از مال و ثروت و مکنتشان .پدر در جریان انقلاب مجاهدتهای بسیار نموده و در سازماندهی تظاهرات ضد رژیم و توزیع اعلامیه های امام خمینی(ره) در فضای اختناق آمیز دوران ستمشاهی خیلی مؤثر واقع شده بود .بطوریکه همواره فداکاریهای او در آن دوران که از سعه صدر وشجاعتش سرچشمه میگرفت زبانزد خاص و عام بود ...

 مادرلحظه ای مکث کرد. گویا چیزی را یخاطر آورده بود.برخاست وکتابی را از میان قفسه کتابهای پشت سرش بیرون کشید.صفحه ای ازکتاب را گشودوقسمتی ازآنراکه زیر سطورش خط کشیده شده بود بما نشان داد.آنگاه ازمن خواست که با صدای بلندمطلب مزبور را قرائت کنم.من نیزاطاعت کرده وشروع به خواندن مطلب کردم:

-  برابر اطلاع سازمان قصرشیرین از صبح روز جاری بازار قصرشیرین نیمه تعطیل و جز چند مورد که تعداد معدودی از جوانان تصمیم به برهم زدن نظم را داشته که توسط مامورین انتظامی متفرق گردیده‌اند و حادثه دیگری بوقوع نپیوسته است. ضمنا در ساعت 16 عده‌ای در حدود 1000 نفر که اکثریت آنها فرهنگیان بودند با اتومبیل از شهر خارج و در گورستان در محل تدفین دو نفر کشته‌شدگان حوادث اخیر این شهر اجتماع و ضمن تجلیل از آنان مبادرت بدادن شعارهائی نیز نموده و یکی از متعصبین مذهبی بنام( علی‌اصغر میخ‌بر) از حاضرین دعوت نموده که صبح روز 57/9/19 در شهر اقدام به راه‌پیمائی نموده و سایر اهالی را نیز ازین موضوع آگاه نمایند در ضمن یکی از شرکت‌کنندگان بنام مجیدی بعنوان اینکه (...)‌ ساواکی می‌باشد قصد ایجاد بلوا و آشوب را داشته که توسط اقوام افراد فوت شده با دور نمودن شخص اخیرالذکر از محل از ادامه تشنج جلوگیری نموده‌اند شرکت‌کنندگان در مراسم بدون انجام تظاهرات متفرق گردیده‌اند.

امضاء :همدانیان -  گوینده: توکلی -  گیرنده: بهرامی 

مادر در ادامه گفت:

این مطلب یکی ازگزارشات سازمان اطلاعات وامنیت رزیم پهلوی یعنی (ساواک)در قصرشیرین است که بطور اتفاقی در کتابی به آن برخوردم .پدرم مالک حمامی در حاشیه ی زیبای رودخانه ی الوند بود. خانواده پدری من از لحاظ بنیه مالی متوسط  الحال بودند و من در محیطی مذهبی و فضایی که همواره از عطر نماز و قرآن  آکنده بود رشد و نمو کرده بودم . مادری پیر و پنج خواهر دیگر نیز داشتم که یکی از آنها ازدواج کرده و در شهرستان کنگاور سکونت داشت .من همیشه کمبود یک برادر دلسوز و قدر تمند را در زندگی خود حس میکردم اما پدرم همواره  خدای را شاکر بود که اگر چه به او پسری نداده ولی در عوض شش دختر مؤمنه و شیرزن به او هدیه کرده است. هیچگاه حتی رفقای صمیمی و برادران و خواهرانش هم از او نشنیده بودند که ازنداشتن فرزندپسر ابراز ناراحتی و دلتنگی کرده باشد .

پدر من در زمینه مسایل اعتقادی و سیاسی صاحبنظر  بود . بیاد دارم که او همیشه نسبت به وجود دفاتر گروهکهای ملحد و التقاطی که خط مشی ضد انقلابی و ضد مردمی داشتند مانند حزب توده،سازمان مجاهدین(منافقین)خلق و چریکهای فدایی در شهر ما و دیگر شهرهای استان نگران ومعترض بود .چون با توجه به اینکه بسیاری از اعضا و هوادارانشان به کشور عراق گریخته به قصد بر اندازی نظام نو پا و مردمی جمهوری اسلامی توسط رژیم صدام سازماندهی و تسلیح شده بودنداماهنوز هم در کمال پر رویی از فضای باز سیاسی ئی که به برکت انقلاب ایجاد شده بود سوء استفاده کرده و به فعالیت های مسموم و مضر خود در داخل کشور ادامه میدادند . آنان هر کجا و هر زمان که فرصتی پیدا می کردند آشوب و بلوا براه انداخته و موذیانه از آب گل آلود  ماهی میگرفتند .

از ابتدای سال 58 استکبار جهانی که هدفش  ممانعت از گسترش و صدور انقلاب اسلامی به سایر کشورهای منطقه بود با استفاده از همان ضد انقلابیون طرد شده و فراری درگیریهایی را در پاسگاههای ژاندارمری ،ارتش و سپاه ایجاد میکرد و نیروهای عراق هم گاه و بیگاه با شلیک خمپاره و توپ به پشتیبانی از این خود خود فروختگان پرداخته و نقاطی را در داخل مرزهای ایران هدف قرار میدادند . این شیوه عملیات و جنگ و گریز که بیشتر ایذایی بنظر میرسید تا اواخر آن سال ادامه داشت ولی ازابتدای سال 59 ارتش عراق نقش خود را از یک پشتیبان به مهاجم تغییر داد و سلسله درگیریهایی را بطور مستقیم میان پایگاههای دو طرف در دو سوی مرز ایجاد نمود.

این حرکات باعث شد که سپاه پاسداران احساس نگرانی کرده و عده ای از داوطلبان مردمی را در راستای مقابله با شیطنت های اینچنینی آموزش داده و آنان را با سلاح های سبک و شکاری در کنار جوانمردان ژاندارمری در پاسگاههای نوار مرزی مستقر سازد . از نیمه دوم تیر ماه 59 عراق تهاجم خود را علنی کرده و حملاتش را گسترش داد . از سوی دیگر چون عوامل وطن فروش آمریکای جهانخوار با استفاده از تجمیع تعداد زیادی هواپیما در (پایگاه هوایی شهید نوژه) همدان قصد انجام کودتایی را داشتند عملاً جنگ در قصرشیرین و غرب کشور با هماهنگی صدام جنایتکار اغاز گشت زیرا برای گرد آوردن آن همه هواپیما در یک پایگاه واحد نظامی نیاز به بهانه ای داشتند.از این روی بود که ارتش عراق منطقه را زیر آتش شدید توپخانه قرار داد و تأمین امنیت نوار مرزی غرب کشور مستمسک کودتا چیان برای تجمع هواپیماهای بمب افکن درآن  پایگاه شد .

با افشاء برنامه کودتای نوژه در 18 تیرماه 1359 دشمنان قسم خورده ملت ایران که این حربه را نیز از دست داده بودند از ابتدای مرداد ماه دستور حملات گسترده ای را صادر کردند .بنحوی که در این ایام پایگاههای گروهان (خان لیلی) ، چاههای نفت(نفت شهر)، (تنگ هوام) در جنوب و همچنین پایگاههای (تیله کوه) ، (باویسی) و (گرده نو) در شمال شهرستان را مورد تهاجم سنگین خودقرار داد . در کلیه این در گیریها تأسیسات شهری و مناطق مسکونی قصرشیرین نیز از آتش دشمن بی نصیب نمیماند و مردم غیر نظامی خسارات و تلفات سنگینی را متحمل نیشدند .

من و حسین مانند اکثر مردم قصر شیرین زیر زمین کوچک خانه مان را برای اوقاتی که شهر گلوله باران می شد آماده کرده بودیم و حتی بعضی شبها را که احساس خطر می کردیم و آتش باران ادامه پیدا میکرد با فرزندانمان در همان زیر زمین به صبح  میرساندیم .

همانطور که در نقشه میهنمان می توان مشاهده کرد شهرستان قصرشیرین در دل خاک عراق قرار دارد . به همین سبب از همان ابتدای امر فرماندهان نظامی بلند پایه ارتش عراق طراحی عملیات خود را براین اساس قرار داده بودند که از دوسمت شمال و جنوب به منطقه یورش آورند سپس شهر را میان دو تیغه قرار داده و آنرا اشغال کنند.بنا براین عمده تلاش آنان در این راستا انجام میگرفت .

در گیریها کماکان ادامه داشت ولی نیروهای مردمی و ژاندارمری همواره مانع پیشروی تانکهای عراق می شدند و آنان را در نیل به مقصود شوم خود ناکام میگذاشتند .

در هفته اول و دوم مرداد ماه نیروی هوایی عراق پاسگاههای (پیشکان) و (تپه رش) را بمباران نمود و در جواب این حمله ، نیروهای خودی مستقر در پاسگاه (هدایت) دکل مخابرات عراق در (قوره تو)را منهدم ساختند .متعاقب آن دشمن نیز پاسگاه (زینل کش) و گروهان خان لیلی را مجدداً زیر آتش شدید خود گرفت .

اهالی قصرشیرین از طریق بستگان خود که در روستاهای مرزی زندگی میکردند با جوانان رشید شان که مستقیماً در درگیریها شرکت داشتند . ساعت به ساعت در جریان این حملات و مقاومت ها قرار میگرفتند.خیلی از روزها که درگیریها به اوج میرسید . من شخصاً شاهد بودم که جوانان و مردان شجاع و متعصب شهر مقابل فرمانداری یا مقر سپاه و اداره مرزبانی تجمع میکردند و خواستار یاری رساندن و کمک با افراد مستقر در پایگاههای مرزی می شدند.گرچه فرماندهان سپاه در بعضی از موارد با مسلح کردن و سازماندهی داوطلبان آموزش دیده و اعزام آنان به خط مقدم نبرد به خواسته بحق آنان جامه عمل می پوشاندند ولی در خیلی از موارد نیز به دلیل نبود برنامه ریزی لازم و یا کمبود اسلحه و امکانات  نمی توانستند خیل خود جوش جوانان تشنه رزم و شهادت را به مصاف خصم بفرستند و متأسفانه آنهمه نیرو و شور و هیجان به یأس و نومیدی بدل می شد . گاهی اوقات که با خود خلوت میکنم،حتی با وجود گذشت این همه سال به آنروز ها که می اندیشم بغض گلویم را می فشارد .آنروزها هم پتانسیل و اراده مبارزه و جانفشانی در برابر دشمن وجود داشت و هم مسئولین و فرماندهان  ازجان و دل تمایل داشتند که آن نیروی بالقوه عظیم را به فعل در آوردند ولی به نظر میرسید دست و بالشان بسته است و حق هم داشتند چون آنقدر تزریق امکانات و سلاح به منطقه ناچیز و قطره چکانی صورت می گرفت که حتی برای نیروهای از قبل سازمان دهی شده هم کفایت نمیکرد چه برسد به نیروهای جدید.

سراسر نوار مرزی ، از شمال تا جنوب شهرستان که حدوداً 200 کیلو متر می باشد در طول مرداد ماه آن سال بارها و بارها  زیر آتش توپخانه قرار گرفت و همزمان شهر نیز کماکان توسط سلاحهای سنگین کوبیده می شد.هدف دشمن از این کار خسته کردن نیروهای خودی و تخلیه روستاهای نوار مرزی و شهر قصرشیرین از نیروهای مردمی و غیر نظامیان بود .بیاد دارم یکی از روزها که ازشدت و حجم صدای انفجارات و شلیک ها فهمیده بودم درگیری سنگینی در قسمت های جنوبی منطقه جریان دارد ، برای خرید به خیابان رفته بودم. ناگهان دود غلیظی درآسمان ناحیه جنوبی مشاهده کردم که اندک اندک به سمت شهر می آمد . با پرس و جویی که انجام دادم در یافتم عراقی ها منابع نفت موجود در نفت شهر را به آتش کشیده اند . این دود تا چند روز در آسمان باقی ماند و البته در جواب این حمله سپاه،ژاندارمری و نیروهای مردمی در یک عملیات هماهنگ منطقه نفت  (بان میل خانقین) و بخشی از (نفتخانه) عراق را به آتش کشیدند  و به دشمن ثابت کردند که توانشان کمتر از آنان نیست و در مقابله به مثل هیچ ضعفی از خود نشان نخواهندداد .

عراقی ها با فشار بر مناطق شمالی پی راه نفوذی برای ورود تانکهایشان به خاک مقدس وطنمان می گشتند  حتی یکبار چند دستگاه ازتانک هایشان توانستند از مرز(پرویز خان) وارد شوند ولی با مقاومت جانانه روستائیان غیور و نیروهای نظامی خودی و حمایت توپخانه عقب نشستند . این شکست مفتضحانه چنان بر آنان گران آمد که به شیوه اسلاف خود که در صحرای کربلا آب را بر حسین (ع) و لشکر یان و اهل بیتش بستند ، نا جوانمردانه منبع آب روستای( تنگاب نو) را منهدم کرده و روستائیان را بیشتر از پیش درمضیقه قرار دادند .

روستائیان خستگی نا پذیر با وجود تمام مشکلات،در این ایام با ایجاد سنگر بر روی پشت بام منازل و کندن کانالها و سنگرهای انفرادی در اطراف منازلشان با سلاحهای شکاری و سبک مانند (برنو) ،(ام یک) و (پران) می جنگیدند . گرچه تعداد محدودی (آرپی چی) و اسلحه (ژ3) نیز در اختیاراین جان بر کفان قرار داده شده بود ولی حملات عراق بحدی سنگین و تاکتیکی بود که گاهی نبرد و مقاومت بسیار مشکل و حتی محال بنظر می رسید .

تقریباً ده روزی از مرداد ماه گذشته بود که باخبر شدیم مادرم ناخوش احوال است. توی راه خانه پدری بودم که سر چهارراه (بالا آبشار )متوجه تعدادی اتومبیل ،وانت بار و کامیون شدم که همگی آرم شرکت ملی نفت ایران را بر خود داشتند و از مسیری که در پیش گرفته بودند پیدا بود عازم کرمانشاه هستند .دقایقی درنگ کرده،به مکالمات کسبه و مردم گوش دادم. از لابلای صحبت ها دریافتم که عاقبت ماشین جنگی صدام جنایتکار توانسته است با خسارات شدیدی که بر تأسیسات انتقال نفت  نفت شهر وارد ورده، کار پمپاژ نفت به پالایشگاه کرمانشاه را بطور کامل متوقف سازد . این برای من بسیار مایه تأسف بود زیرا داشتم با چشمان خود میدیدم که دشمن ابتکار عمل را بدست گرفته است و هر چقدر که زمان میگذرد مقاومت مشکل و مشکل تر می شود .در روز یازدهم مرداد ماه عراق توانست تانکهای خود را از منطقه (دارخور)و (برارعزیز) در شمال قصرشیرین عبور دهد ولی این بار با از دست دادن چندین دستگاه تانک مجبور به عقب نشینی شد و تعدادی نیز کشته و مجروح داد . در آن نبرد سخت از نیروهای خودی نیز چند نفر شهید و زخمی شدند . گرچه درآن روز دشمن ناکام ماند و نتوانست به اهدافش دست یابد ولی همینکه توانسته بود در دو نوبت طلسم ورود تانکها یش را به خاک ایران را بشکند  . جسارت بیشتری یافت و در نیل به مقصود شومش عزم خود را بیش از پیش  جزم کرد .

کاملاً آشکار بود که عراق روز به روز دارد نیرو و توان خود را تقویت می کند و بر عکس نیرو های ما از لحاظ سلاح و نفرات و پشتیبانی در مضیقه بیشتری قرار میگیرند.

کاملاً آشکار بود که عراق روز به روز دارد نیرو و توان خود را تقویت می کند و بر عکس نیرو های ما از لحاظ سلاح و نفرات و پشتیبانی در مضیقه بیشتری قرار میگیرند و قدرتشان تحلیل میرود . در اواسط مرداد ماه،استاندار وقت کرمانشاه از شهر و نقاط مرزی قصرشیرین دیدار کرد . پدر من  وتعدادی دیگر از معتمدین شهر در جلسه ای که تشکیل شد خواسته مردم را که دراختیار گرفتن اسلحه و مهمات و تأمین ارزاق برای ادامه مقاومت و مبازه بود به اطلاع وی رساندند . فرماندهان نظامی منطقه هم مثل همیشه خواهان اعزام نیروی کمکی تازه نفس و ارسال تجهیزات و مهمات کافی بودند .

استانداربه آنان قول داد که خواسته شان را به مقامات بالاتر منعکس خواهد کرد ولی متأسفانه با رفتن او و گذشت روزهای متمادی وضعیت هیچ تغییری نکرده و هیچ مشکلی از مشکلات عدیده ای که با آن دست به گریبان بودیم حل نشد .

هیچگاه حرص و جوشی را که پدرم ازبی برنامه گی و بی کفایتی برخی مسئولین رده بالا می خورد فراموش نمیکنم . با کف دست به زانویش می کوبید و مدام میگفت :

نگاه کنید...این همه نیروی جوان و تازه نفس در شهرمان داریم که فقط منتظرند اسلحه ای به آنان داده شود و اجازه ی حضور در خط مقدم نبرد را پیدا کنند ولی انگار هیچ چیز  سرجای خودش نیست و آدم نمیداند از چه کسی باید بخواهد که به این معضل رسیدگی کند . پدرم گهگاه از بنی صدر خائن نیز نام می برد و اور ا مسئول تمام این کم کاریها میدانست. البته باید خاطر نشان سازم که هنوز در آن زمان خیانت های بنی صدر افشاء نشده بود ولی پدرم بواسطه دید وسیع اجتماعی و سیاسی اش تا حدودی به ماهیت این عنصر خود فروخته  پی برده بود .خلاصه همه ی عوامل دست به دست هم داده بودند که اوضاع از کنترل خارج شود. عوامل خیانتکار محلی با همدستی افسران اطلاعاتی بعثی جاده های مواصلاتی را مین گذاری میکردندو با ایجاد درگیری و بمب گذاری، فرماندهان و اشخاص لایق و تأثیر گذار را که نقش کلیدی در مقاومت و مبارزه داشتند به شهادت می رساندند. حتی به کرات از پسر عمه ام (عبدالرضا) و پسر عمویم (منصور) شنیده بودم که افراد مشکوکی را با لباس محلی و بیسیم به دست در نقاط حساس شهر دیده اند که سرگرم جمع اوری اطلاعات یا دادن گرا به توپخانه عراق بوده اند . یکی از روز های گرم اواسط مرداد ماه نیز همان عوامل نفوذی و خودفروش آب روستای (مله دیز گه) را مسموم کرده و حدود 16 نفر را راهی بیمارستان  نمودند . یکی از زنان همسایه که پرستار بیمارستان مهدی رضایی بود از کودکانی میگفت که بر اثر خوردن آب سمی مجبور به شستشوی معده شان شده بودند و در عجب بود که یک انسان چگونه می تواند چنین وحشیانه با همنوع خود رفتار کند چون در هر صورت جنگ  نیز اصول خودش را دارد و خوراندن اب زهر آلود به یک کودک معصوم در قاموس هیچ مبارز شرافتمندی مجاز نیست. بدنبال اولتیماتوم دولت ایران و هشدار برای وقوع جنگ ،یگان های نظامی (تیپ 3 زرهی لشکر 81 کرمانشاه) در منطقه مستقر شدند . آن روز ها می شنیدم که صدام حسین مرز های خود را از ساکنان کرد زبان تخلیه کرده و حدود 25 کیلومتر آنها را به عقب منتقل نموده و آنگاه اعراب و وابستگان حزب بعث را جایگزین آنان کرده است .

هدف اصلی صدام حسین از این جابجایی آن بود که جنگ روانی براه انداخته و در دل مردم بومی منطقه هول و هراس بیفکند تا که شاید شهرقصرشیرین وروستاهای اطرافش را از سکنه خالی کرده و خیال  خود را از بابت مقاومت مردم راحت سازد زیرا در طول آن چند ماهی که مجبور شده بود با نیروهای خود جوش مردمی دست و پنجه نرم کند به این حقیقت پی برده بود که با حریف های قدرتمندی روبروست . در آن ایام بازار شایعه هم داغ بود. چو انداخته بودند که ارتش بعث بزودی قصرشیرین را اشغال خواهد کرد . این نوع شایعه پراکنی ها کار همان کسانی بود که آب اشامیدنی  روستائیان را مسموم کرده و سر راه آنان در زمین مین میکاشتند .مسئولین سپاه سریعاً به تکذیب پرداختند و هشدار دادند که با شایعه سازان شدیداً مقابله خواهند نمود . شایعه دیگری که  در آن زمان سر زبان ها افتاد این بود که نیروهای اردنی ،سعودی،سودانی و مصری در صف اول مهاجمین، آماده ورود به قصرشیرین و قتل و غارت و چپاول هستند .

بلبشوی غریبی بود ولی در این آشفته بازار بی در و پیکر نماز عید فطر آن سال در روز 21 مرداد ماه با شکوه هر چه تمامتر برگزار شد.این در حالی بود که هرآن امکان فرود آمدن گلوله ای در میان خیل جمعیت نمازگذار محتمل بود. من و بقیه اعضای خانواده ام نیز در آن مراسم شرکت نمودیم . مردم ولایتمدار و مؤمن ، فریضه واجب خود را بجای آورده و در پایان قطعنامه ای نیز صادر نمودند که شوهرم حسین آنرا قرآئت نمود درآن قطعنامه ضمن محکوم نمودن دول استثمار گر و جنگ افروز از مسئولین  تقاضا شده بود که نیروهای مسلح دولتی مستقر در منطقه را از لحاظ نفرات و سلاح تقویت نمود و به تسلیح وسازماندهی نیروهای مردمی نیز توجه شود .

ضمناً در یکی از بندهای آن بیانیه بر برچیده شدن و انحلال دفاتر حزب توده و سازمان مجاهدین(منافقین) تأکید شده بودچون هیچکس شک نداشت که آنان با دشمن در ارتباطند و نقش ستون پنجم را برایشان ایفا میکنند .

درواپسین روز مرداد ماه1359حملات در تیله کوه، باویسی و تنگ هوام آنچنان شدیدشده بود و شهر بقدری وحشیانه زیر باران توپ و خمپاره دشمن قرار گرفت که برخی از صاحبنظران نظامی پیشنهاد تخلیه نقاط مسکونی تا عمق 5 کیلومتری از مرز را دادند ولی در جلسات نظامی  فرماندهان و مسئولین شهری با آن موافقت نشد .

کم کم آتش جنگ در نفت شهر شدت بیشتری گرفت و ساکنان آن شهر کوچک به قصرشیرین ،سومار و گیلانغرب پناه آوردند. در روزهای ابتدایی شهریور ماه دشمن در تیله کوه ،(تنگه ترشابه) و باویسی دست به حملاتی زد و یکی از پاسگاههای مرزی ما بنام پاسگاه (محمودقجر) که در مقابل پاسگاه برار عزیز قرار داشت با خاک یکسان شد . همزمان با این حملات، مناطق مسکونی قصرشیرین هم شدید تر از روز های قبل زیر باران توپ و خمپاره قرار گرفت .

حالا دیگر کاملاً معلوم بود که توان نظامی دشمن تقویت شده است و این حقیقت را از بیشتر شدن حجم گلوله بارانها و حملات بی امان و مکرر آنها بخوبی میشد فهمید . در آنسوی مرزهای کشورمان تا چندی پیش از حضور و استقرار دولشکر عراق بحث می شد ولی حالا حتی مردم عادی هم از ارتفاعات داخل شهرنظیر (تپه موسی)،(تپه عیسی)و (بان قلعه)گهگاه با چشم غیر مسلح ادوات و نفرات صدامیان را می توانستند مشاهده کنند .

مردم میگفتند که دشمن لااقل چهارلشکرمکانیزه و چندین واحدزرهی را از شمال تا جنوب مرز قصرشیرین به خدمت گرفته است و البته این گفته ها بر اساس حدس و گمان نبود . ما گرچه مردمان عادی و افراد غیر نظامی به حساب می آمدیم اما دلیل حضورمان در شهر که حالا دیگر هیچ فرقی با خط مقدم جبهه نداشت خیلی سریع به اطلاعات نظامی دسترسی پیدا میکردیم . در این سوی مرز استعداد کل نیروهای لشکر 81 زرهی کرمانشاه، سپاه و ژاندارمری بزحمت به دو تیپ میرسد . دو تیپی که از نظر امکانات پشتیبانی ، استحکامات و سنگربندی  ،تجهیزات نظامی و حتی آموزش های رزمی با مشکل جدی مواجه بودند . مدتها می شد که موضوع اعزام و حضور نیروهای کمکی از مرکز و بویژه (لشکر 77 خراسان) مطرح بود اما تا کنون خبری نشده بود . تنها نیرویی که از خارج استان بصورت نسبتاً سازمان یافته به مرز قصرشیرین اعزام گشته بود حدود شصت الی هفتاد نفر از برادران سپاه همدان بودند که جملگی در پاسگاه تیله کوه ذهاب مستقر شده و مسئولیت آن نقطه از مرز را بر عهده داشتند. کار مدیریت و برنامه ریزی جنگ درست پیش نمیرفت . بنی صدر خائن که در آن دوران فرماندهی کل قوا را بر عهده داشت مسئول، باعث و بانی تمام این کمبود ها و کم کاریها بود . او درست در زمانی که نیروهای مسلح احتیاج به مدیران و فرماندهان کار آزموده،مجرب متعهد داشتند در اقدامی لجوجانه (شهید صیاد شیرازی) را که از لایق ترین سران نظامی کشور بشمار میرفت از مقام خود بر کنار نمود و همین امر موجب معضلات و مشکلات بی شماری گردید که نتیجه اش ناهماهنگی در امور جبهه و جنگ و در نهایت از دست رفتن فرصت ها و پتانسیل های بالقوه میدانی و مدیریتی درآن تنگنای زمانی بود .

دشمن ساعت به ساعت قدرت میگرفت و حلقه محاصره شهر را تنگ تر و تنگ تر می کرد و من هر وقت که به احتمال سقوط شهر میاندیشیدم عرق سردی بر پیشانیم می نشست . یعنی ممکن بود روزی شهر من زیر چکمه بعثی های جنایتکار لگدکوب شود .

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>  

                                                فصل سوم

                                       (فصل کشتار )

                                       >>>>>>>>>>>>>

رگه های خنک پیش قراولان هوای پائیز که تازگیهادر مناطق مرتفع وییلاقی ناحیه فرصت عرض اندام پیدانموده بودندهنوزقدرت رخنه درتابستان سمج شهر من رانیافته و قادر نشده بودند جایی در میان هرم داغ (باد سام) برای خوددست و پاکنند . تن شهرکماکان داغی و تفتیدگی خودش را بی کم وکاست حفظ کرده بودوحتی درآن ساعت از بامداد که با اولین شلیک توپ و انفجارش در دور دست ها آغاز شد نمیشد سراغی از ذره ای خنکی و لطافت در هوا گرفت.

 همیشه و هر سال تابستان خیلی زود و راحت خودش را به تن بهاری سبزوباطراوت شهر می چسباند و خیلی سخت و دیر دامان داغ و خشکیده اش را رها میکرد .بهار قصرشیرین عمر کوتاهی داشت وتابستانش مثل پادشاهی که به تاج و تخت ظالمانه اش چسبیده باشد بسختی دل از حاکمیت جبارانه اش میکند و جایش را به پائیز میداد.حاکم بلامنازع شهر من بهرحال تابستان و باد سامش بودو هرسال سر موعد مقرر بساط جورش را میگستراند و کسی هم حریفش نمیشد.  البته در موسمی بسر می بردیم که می توانستیم به خودمان وعده دهیم که بزودی آن  هوای طاقت سوز جای خود را به نسیم خوش و جانبخش پائیز داده و حسی بسیارمتفاوت را در دلهای سوخته مان شکوفا سازد .

روز دهم شهریور ماه بود.از همان ابتدای طلوع فجر و بعد از نماز صبح درگیری های مرزی آغاز شدند . ابتدا صدای سلاح های  سبک به گوش  رسید و بعد تک و توکی گلوله سنگین شلیک شد.گلوله هادر همان نقاطی که درگیری ها جریان داشت منفجر شدند. تدریجا" دامنه انفجارها به حاشیه شهر کشیده شد . صبحانه را آماده کردم. بچه ها هنوز در خواب بسر می بردند.آنروز قرار بود حسین برای رتق و فتق کارهای ثبت نام بچه ها به مدرسه برود.چندباری خواستم منصرفش کنم و از او بخواهم به خاطر احتمال خطر در خانه بماند ولی اوقبول نکرد:

-صدیقه جان کارها روی هم تلنبار شده است . خودت که شاهد بودی طی چند روز گذشته به دلیل گلوله باران این کافرها نتوانسته بودیم کارهای دفتری مربوط به پرونده ی ثبت نامی هارابه انجام برسانیم . میروم. تو هم دعا کن که آتش شدیدتر نشود و امورات درست پیش برود . اگر کارها باز هم لنگ بماند معلوم نیست کدام وقت دیگربتوانیم همه ی همکارهاباز هم دور هم جمع شویم.نگران نباش، سعی میکنم تا قبل از ظهر باز گردم .

چاره ای نبود. بهر حال امورات مدرسه و بچه هاهم از جمله ی  واجبات بود و باید انجام میگرفت . اورا تا دم درخانه همراهی کردم.پای پیاده  رفت.  نگاهی به پیکان استیشن حسین که توی حیاط بود انداختم . یک لایه خاک رویش را گرفته بود . تصمیم داشتم امروز تا قبل از باز گشت حسین اگر وقت کردم دستی به سر ورویش بکشم . در را بستم و وارد خانه شدم . سراغ گهواره محمد احسان رفتم و بغلش کردم . توی آغوشم چشمان قشنگش را گشود و برویم لبخند زد . درآن لحظه انگار دنیا را بمن دادند . بوسه ای برگونه هایش نشاندم و شیرش دادم . مجدداً در حال شیر خوردن بخواب فرو رفت . از توی حمام تشت پر از کهنه های محمد احسان را برداشته و ترجیح دادم که بجای حمام  آنها را کنار حوض وسط حیاط  که هنوزآفتاب کاملا" روی آن دامن پهن نکرده بود بشویم . همیشه کار کردن در هوای آزاد را ترجیح میدادم .

همینطور که داشتم چنگ میزدم ، ناراحتی کمرسراغم آمد . قدری کمر راست کردم ولی فایده نداشت . از جایم بر خاستم و چند بار دولا و راست شدم .پنجه هایم خیس بود و بهمین دلیل با مچ دستم که خشک بود کمرم را ماساژ دادم . توی حال خودم بودم که پنج صدای شلیک که مربوط به (خمسه خمسه)  عراقی ها بود مرا متوجه خود کرد. هنوز حواسم بین درد کمر وشلیک خمسه خمسه در آمد و شد بود که صدای سوت پیش از سقوط گلوله ها آسمان بالای سرم را پر کرد و بدون آنکه بتوانم دستان آغشته به کف صابونم را بشویم به طرف خانه هجوم بردم.گلوله ها پشت سر هم به نقاط نزدیکی اصابت کردند و متعاقب آن دیگر حتی یک لحظه صداها قطع نشد.فقط چند ثانیه طول کشید تا با آن کمر درب و داغان به داخل خانه برسم .اول خودم را به گهواره محمد احسان رساندم،او را بسرعت در آغوش کشیدم و با صدای بلند و جیغ مانندی مهدی و نرگس را صدا زدم . از شدت جیغی که می کشیدم حنجره ام درد گرفت ولی آنقدر صدای انفجار ها شدید و گوشخراش بود که گوش هایم صدای خودم را نمی شنیدند.

بدجوری هول شده بودم .صدای صفیر کر کننده توپها و خمپاره ها و انفجارات بی امان پی در پی آنها تمام فضا را پر کرده بود و من گیج شده بودم . نمیدانستم مهدی و نرگس باید کجا باشند.انگار مغزم از کار افتاده بود ! یکباره پایم به چیزی گیر کرد و نزدیک بود بچه در بغل بزمین سقوط کنم ولی خودم را کنترل کردم .منگ بودم و نمی دانستم دیشب بچه ها را کجای خانه خوابانده بوده ام ! انگار توی یک خانه دیگر بودم . هیچ چیز برایم آشنا نبود نه اتاقها نه دیوارها، فقط چشمانم به اطراف می چرخید که شاید بچه هایم را ببینم . قدرت هر فکری در آن لحظات از من سلب شده بود و فقط یک فکر بسیارقوی و متمرکز در مغزم چرخ میخورد:بچه ها یم...

عاقبت دیدمشان . گیج و منگ بودند و وحشتزده گریه می کردند . مهدی تلو تلو میخورد و خون از دماغش سرازیر بود ، با یک دست برسرم کوبیدم و ضجه زدم :

-یا ابالفضل ، مهدی...مهدی !

کم مانده بود که از ترس قالب تهی کنم . بچه ها خودشان را به من رساندندو به من چسبیدند و لباسهایم را چنگ زدند . بسرعت  سرو بدن مهدی را وارسی کردم که دلیل خونریزی بینی اش  را بفهمم .

-چه شده مهدی ؟ بگو چه شده عزیزم؟

مهدی به لبه در اتاق اشاره کرد . فهمیدم که گیج خواب  بوده و بابینی به کناره ی در خورده است . کمی خیالم راحت شد. فرصت  زیادی نداشتم زیرا آنجا ماندن خطر ناک بود . با عجله بطرف در زیر زمین  دویدم و در آن غوغای کر کننده خودم را گوشه ای مچاله  کرده و بچه ها را که لحظه ای از گریستن باز نمی ایستادند از دو سوی به بدنم چسپاندم ، گرچه فرزندانم اولین بار نبود که اینگونه از خواب می پریدند ولی روح حساس و لطیفشان هنوز نتوانسته بود با واقعیت خشن ددمنشی های حیوان صفتان بعثی خوبگیرد .

قریب به دو ساعت در همان نقطه از زیر زمین  و در حالیکه تن های کوچک و لرزان کودکانم را در میان گرفته بودم ماندم .درد کمر داشت امانم را می برید . پشت سر هم آیات قرآن راز یر لب زمزمه می کردم و ملتمسانه از پروزدگارم می خواستم که در این باران بلا یه عزیزانم که از من دور بودند آسیبی نرسد .

فکر پدر ، مادر ، خواهران و شوهرم لحظه ای مرا آسوده نمی گذاشت. حتم داشتم دلیل آن گلوله باران وحشیانه این است که عراقیهادریکی از نقاط مرزی مجدداً قصد پیشروی و نفوذ به داخل خاک میهنمان را دارند و آن حجم سنگین اتش نیزبهمین دلیل است .

حدود دو ساعت به همین گونه سپری شد و همانطور که آتش بآرامی و اندک اندک گسترش یافته بود آرام آرام هم خاموش شد و سکوت همه جا را فرا گرفت . مثل همیشه و دفعات  قبل صدای آژیر آمبولانس ها غوغا و همهمه مردم در کوچه و خیابان شروع شد . همه می خواستند بفهمند کجاها را زدنده اند و چه بندگان خدائی در طی این دو ساعت شهید و مجروح شده اند محمد احسان و مهدی را به نرگس که کمی بزرگتر بود سپردم  سپس چادر سر انداخته  و خود را به کوچه رساندم . مردم با عجله در آمد و شد بودند و اتومبیل ها درحال  عبور از کوچه برای اینکه به مردم نگران و حیران برخورد نکنند دستها را روی بوقهایشان گرفته و به سرعت رد می شدند .

از هر رهگذری که از مقابل خانه مان می گذشت در مورد محل اصابت گلوله ها سئوال میکردم و از تعداد و هویت شهدا و مجروحین می پرسیدم . هر کدام با عجله چیزی می گفتند و سریع می گذشتند . اکثریت قریب به اتفاق مردم از محله (چهل دستگاه) اسم می بردند . محله ای با خانه های آپارتمانی که ساکنانش کارمندان دولت بودند . یکی از عابرانی که نمیشناختمش به این موضوع اشاره کردکه  گلوله ای به مدرسه محل کار حسین اصابت کرده است. یک آن چشانم سیاهی رفت و توانم را از کف دادم . دست به دیوار گرفتم که به زمین سقوط نکنم . دهانم خشک شده بود و زبانم به سقف دهانم چسبیده بود . کسی که آن خبر را داده بود رفت و مرا نگران و هراسان بر جا گذاشت .بقدری دهانم خشک بودکه نمیتوانستم  حتی یک کلمه بر زبان بیاورم چنین تجربه ای برایم بسیار عجیب بود .مرا چه شده بود؟ مگر می شود تا این حد دهان آدم خشک شو د؟

ضعفی مفرط بر همه بدنم مستولی شد . هزار هزار تصویر خونین و دلخراش مربوط به حسین از ذهنم عبور کرد . مثل مرغ بال و پر بسته ای بودم که هر آن می خواهد پربکشدولی نمی تواند. بچه هایم در خانه بودند و من قادر نبودم آنها را تنها گذاشته و به جایی بروم . ضعفی که بر من چیره شده بود لحظه به لحظه  بیشتر میشد . احتیاج به جرعه ای آب داشتم  که لبانم را تر کنم و لااقل بتوانم زبانم را در دهان بچرخانم وچندکلمه دعا بخوانم . دیگر حتی قادر نبودم روی زانوهای ناتوانم بایستم . بدنم مثل یک تکه بزرگ سنگ شده بود.کف دستم را به دیوار چسباندم وآرام آرام کنار درب خانه روی زمین نشستم.نمیدانستم بایدچکار کنم.یعنی چه بلایی سر حسین آمده بود ؟ بازهم هزار هزار تصویر خونین از حسین در ذهنم آمد و رد شد .کاش یک نفر لیوانی آب بدستم میداد!

از درب باز حیاط،حوض و شیر آب کنار  آن را نگاه کردم. شیرآب باز بود و یک باریکه از آن سرازیر.  سرم را دوبار به طرف کوچه  و رهگذران هراسان چرخاندم . زن میانسالی در حالیکه خودش را کاملاً گل مالی کرده بود داشت شیون کنان توی سرش می زد و در کنار مرد جوانی  تندوتند قدم بر می داشت.مرد جوان هم گریه می کردو شانه هایش به آرامی می لرزید.حتماً خبر یکی از عزیزانشان را گرفته اند.یعنی الان حسین کجاست ؟ سالم است یا توی خون خودش غوطه ور؟

از درب باز حیاط به زیر زمین که بچه هایم در آن بودند نگاه کردم . بخودم نهیب زدم : بلند شو زن! دختر زینب بودن اینگونه است ؟!اینقدر ضعیف نباش ، انشااله که شوهرت هم صحیح و سالم است .... یا علی .... یا علی.

زانوانم کمی نیرو گرفتندو با یک یا علی دیگر از جای بر خاستم . در این حین یکی از زنان همسایه به نام طوبی خانم که مرا به آنحال دیده بود بطرفم آمد و در بر خاستن یاریم داد .

-چه شد ه است صدیقه خانم ، چرا ناراحتی ؟

همین که خواستم چیزی بگویم در انتهای کوچه پدر را دیدم. انگار دنیا را بمن داده باشند.از زن همسایه تشکر کردم:.

-چیزی نیست خواهر ، دستت درد نکند ، پدرم آمد .

از همان دور تو گوئی چشمان نگران مرادیده باشد فریاد زد :

-نگران نباش دخترم ، همه سالم هستند،حسین سالم است .

این جمله به یکباره تمام توان از دست رفته را به جان من باز گرداند، طوبی خانم سلامی به پدر کرد و ما را تنها گذاشت . پدر از سلامتی بقیه اعضای خانواده نیز مرا خاطر جمع کرد . او از دل نگرانی مفرط همیشگی من در لحظات گلوله باران خبر داشت و به همین دلیل با عجله خود را بمن رسانده بودبخصوص که خودش هم از شنیدن حکایت اصابت گلوله توپ به مدرسه حسین نگران شده،سری هم به آنجا زده و از سلامت حسین اطمینان پیدا کرده بود .

-صدیقه جان ، انفجار در مدرسه را کاملاً از جا کنده بود ولی بحمدالله به کسی آسیب نرسیده و همگی صحیح و سالم بودند . خودم با چشمان خودم حسین آقا را دیدم ، بچه ها چطورند ؟

-الحمدالله پدر جان ....همگی خوبند .

لزومی ندیدم از خون دماغ شدن مهدی چیزی بگویم چون بنظرم  مهم نبود فقط ممکن بود باعث نگرانی بی مورد پدر شود.پدردستی به سرم کشید:

-حالا اگر کاری نداری من بروم و خبر سلامتی شمار را هم به حسین آقا و هم به مادر و خواهرانت بدهم ، راستی .... از دائی مرتضی و خاله فوزیه ات هم خیالت راحت باشد . هر دو شان را توی خیابان دیدم ، حسین آقا پیغام داد که چون شیشه های دفتر شکسته اند

باید مدارک و پرونده ها را به انباری مدرسه منتقل کنند. ممکن است یکی دو ساعتی دیر کند .

حر فهای پدر که تمام شد،رفت.حالا دیگرمن آدم ده دقیقه پیش نبودم. همه نگرانی هااز وجودم رخت بر بسته بودند . از کنار حوض که عبور کردم دیگر تشنه نبودم و احساس خشکی در دهانم نمیکردم ، شیر اب را سفت کردم  و پس از آنکه بچه ها را از زیر زمین بیرون آورده و مختصر صبحانه ای به آنها دادم،محمد احسان را مجدداً توی گهواره اش قرار داده،از مهدی و نرگس خواستم که همانجا بازی کنند و اگر گریه کرد مرا مطلع سازند . خودم هم دوباره به پای حوض بر گشتم که که کهنه ها را بشویم .

همانطور که مشغول بودم به ذهنیات دقایق پیشین خودم خنده ام گرفت ، چه تصاویری از حسین در ذهنم ساخته بودم ، دلم نمی خواست اصلاً دیگر به آنها حتی فکر هم بکنم . من باید قوی می بودم و خودم را زود نمی باختم . مکتبی که من در آن رشد کرده بودم آموزگارانی چون حسین (ع)و زینب (س) داشتند. باید خیلی بیشتر از اینها دلم را قوی و محکم کنم و نگذارم حتی فکر نومیدی و شکست به مخیله ام راه پیدا کند . در این افکار غوطه ور بودم که کلید توی قفل در حیاط چرخید و حسین وارد شد .

خیلی خسته و داغان و خاک آلود بود . سلامی کرد و جوابی شنید .سپس آمد کنار شیرآب نشست . پیراهن و سرورویش خیس عرق بود . معلوم بود که ساعات سخت و پر مشقتی را پشت سر گذاشته است . از شیوه ی نفس کشیدنش پیدا بود که مسافت مدرسه تا منزل را با عجله پیموده.شیر آب راتابه آخر باز کرده و سرش را کاملاً زیر آن قرار داد .حالش که جا آمد شیر را بست و نگاه خسته اش را به من دوخت .

-چه مصیبتی بود امروز ، چه مصیبتی بود !

-پدر همه چیز را برایم گفت.خدا میداند چه خانواده هایی امروز عزادار عزیزانشان هستند . حسین  نگرانت بودم  پدر که خبر سلامتیت را رساندحیلی خوشحال شدم .

حسین بر لب حوض نشست و هر دو دستش را به سمت آسمان گرفت .

-خدایا جای حق نشسته ای ، چرا درد بی درمان به جان این صدام یزید کافر نمی اندازی که اینقدر مردم بیگناه را بخاک و خون نکشد ؟

حوله ایراکه روی طناب بود به دستش رساندم تا صورتش را باآن  خشک کندودر جوابش گفتم :

-ای آقا .... بعد از یکسال و خورده ای دیگر این حوادث باید برایمان عادی شده باشد .

و البته خودم از این حرف خودم  داشت خنده ام میگرفت ،منی داشتم این جملات را بر زبان جاری می ساختم که تا نیم ساعت قبل کم مانده بود از شدت اضطراب قالب تهی کنم !

حسین سری تکان داد و گفت:

-نه .... عادی نمی شود ، خودت را لحظه ای جای آن  کسی بگذار که عزیزی را در خون خود غلطیده می بیند  و یکی از اعضای خانواده اش را از دست می دهد. چگونه می توان این  مصائب را براحتی پذیرفت؟

جوابی نداشتم که بدهم ، حسین از حال بچه ها پرسید . خاطر جمعش کردم که همگی صحیح و سالم هستند.اوسپس درحالیکه حوله رابدستم  میداد به شرح ما وقع پرداخت:

- فقط رحم خدابه این طفلهای معصوم است که الان اینجا کنار تو نشسته ام. با بقیه معلمین، پرسنل مدرسه و عده زیادی از بچه ها و والدینشان داشتیم کار ثبت نام را انجام میدادیم . از چند روز قبل اطلاع رسانی کرده بودیم که امروز تمام کسانی که باقی مانده اند با والدینشان بیایند . حالا فکرش را بکن که چقدر دفتر مدرسه  و توی راهرو باید شلوغ بوده باشد . آتش تهیه عراقی ها که شروع شد دفتر مدرسه پر بود ، توی راهرو  هم عده ای ایستاده بودند . همه هول شده بودند و نمیدانستند باید چکار کنند . زیر زمینی هم برای پناه گرفتن نداشتیم . چند کلاس ته راهرو داریم که وسط ساختمان هستند و شرایط خوبی برای مصون ماندن از موج انفججار و ترکش گلوله ها دارند . پیشنهاد کردم به آنجا برویم . همه مان زیر طبقه ها و نیمکت ها پناه گرفتیم . فکر کنم در همان دو سه دقیقه ی اول بود که توپ به کناردرب مدرسه خوردچون همه شیشه ها را خرد کرد. یک تکه بزرگ از شیشه پنجره که مثل شمشیر تیز بود درست جلوی صورت آقای محسنی دفتر دارمان به زمین افتاد و تکه تکه شد . خدا خیلی به او رحم کرد تازه بعد از ده سال آزگار ، یک هفته  پیش بچه دار شده بود . اگر شیشه فقط چند سانتیمتر آنور تر افتاده بود شاهرگ گردنش راقطع میکرد. آن بنده ی خدا هم آنقدر هول شده بودکه متوجه نبود زیر شیشه بزرگ سر در کلاس دراز کش شده است. فقط خدا میداند توی آن دو ساعت چه  هاکشیدیم .

همانطور ماندیم تا سر و صداها خوابید بعد از آرام شدن اوضاع به اتفاق رفتیم توی حیاط. تازه آنموقع بودکه فهمیدیم گلوله ی کاتیوشادرب مدرسه را جا کن کرده  و چند متر آنور تر انداخته است . داخل حیاط مدرسه دو تا ازبچه ها را با مادرهایشان کنار دیوار یافتیم که از وحشت و اضطراب به حال مرگ افتاده بودند . رنگ چهره شان مثل گچ سفید شده بود . حسابش را بکن دو ساعت توی آن آتش باران وحشیانه کنار دیوار در فضای باز چمباتمه زده باشی و فکر و دلت هزار راه برود . میگفتند فقط چند ثانیه بعد از آنکه داخل حیاط دویده اند که جایی پناه بگیرندگلوله اصابت کرده و موج انفجارش آنها را به زمین انداخته است. بهر تقدیرعمرشان به دنیا بود که سالم مانده بودندولی بنده های خدا صداهای اطرافشان را بزور میتوانستند بشنوند.گمان کنم پرده گوششان آسیب دیده بود  .

در حالی که کهنه ها را روی طناب پهن میکردم پرسیدم :

-دیگر کجاها را زده بودند .

- تو بگو کجاها را نزده اند.(نصر آباد)،(ده سلیم)،(منبع آب)و مخصوصاً  خانه های سازمانی چهل دستگاه را یک بند کوبیده اند.هدف قرار دادن مقر سپاه و مرزبانی هم که دیگر کار همیشگیشان شده است. میگویند به ارتفاعات (آق داغ) دست پیدا کرده اندوازآنجادیدکاملی روی شهر دارند . البته نیروهای خودمان سعی میکنند آن چند نقطه را که روی کوههای آق داغ تصرف شده پس بگیرند چون اگر دیده بانشان این دید مستقیم را همیشه داشته باشد دیگر شهری برای سکونت مردم باقی نخواهد ماند .

حسین پس از اتمام جمله آخرش وارد خانه شد و نرگس را که به استقبالش آمده بود در آغوش کشید . من که دیگر کارم تمام شده بود دستهایم را شستم و به آشپزخانه رفتم تا نهاری برای ظهرمان تهیه کنم .

تن شهرمالامال اززخمهای دردناک ناشی ازاصابت توپ وخمپاره وکاتیوشاوخمسه خمسه بود . متجاوزین هر کجا که در برابر مدافعان جان بر کف میهن احساس عجز و درماندگی میکردند عقده هایشان را روی شهر می گشودند و هرگاه مقاومت بی مانند مرزداران غیور پوزه شان را بخاک میمالید انتقام ناکامی هایشان را از زنان و کودکان بی دفاع میگرفتند.پیکرمظلوم شهر آماج تیر ها و ترکش هایی بود که شبانه روز بی امان و بی وقفه بر سرش می بارید . صد ها تن از اهالی شهر وروستاهای اطراف شهید و یا مجروح و معلول شده بودندو بر سردر بسیاری از خانه های شهر پارچه های سیاهی نصب شده بود که نشان میداد یکی از ساکنان آن خانه به شهادت رسیده است .

با تمام این مصائب و ناملایمات، مردم غیور و مقاوم همچنان پایمردانه و مصمم ایستاده بودند و خیلی هایشان حتی فکر اینکه خانه و کاشانه خود را ترک کنند به مغزشان هم خطور نمیکرد . ترکش ، گلوله ،انفجار و خون حالا دیگر قسمتی از زندگی مردم شده بود فقط اگر یک نصفه روز از درگیری و انفجار خبری نمی شد بلا فاصله زندگی روال عادی و جریان سیال خود را پیدا می کرد و شاید اگر کسی ویرانه های ناشی از جنگ را نمی دید گمان میکرد که هیچگاه گلوله ای بر سر این شهر کوچک فرود نیامده است .

قدیمی تر هایی مانند پدر من تجربه تنش های مرزی سال های قبل را در خاطر خود داشتند. در زمان رژیم پهلوی بین دول ایران و عراق اختلافاتی پیش آمده بود که درگیریهای محدود و پراکنده ای را در پی داشت ولی بعد از مدتی کوتاه آرامش مجدداً بر قرارو همه چیز فراموش شده بود . چون در گیریهای آن دوران مدت کوتاهی جریان داشت حالا هم مردم انتظار داشتند که قضیه بزودی ختم به خیر شده و امنیت مجدداً بر قرار گردد .

پای صحبت بزرگتر های فامیل که می نشستیم می گفتند درگیریهای چند سال قبل هیچگاه به مناطق مسکونی و غیر نظامی کشیده نشده بوده است و فقط در نوار مرزی و پاسگاههای واقع در آن نقاط جریان داشته،البته آنهم نه به این وسعت و شدت .

روز 13 شهریور ماه 59 در تهاجمی دیگر 30 نقطه از شهر مورد اصابت قرار گرفت و این واقعه شهادت 5 تن و مجروح شدن بیش از صد نفر از مردم بی دفاع را در پی داشت. شهر کوچک د(خسروی) که در15 کیلومتری قصرشیرین ودرست در نقطه صفر مرز رسمی دوکشورقرارداشت بطرزوحشیانه ای گلوله باران شد.اینبارتقریباً تمام محلات شهر زیر آتش بودندد.درمحله(قرنطینه)،(منبع اب)،(کارخانه یخ)،(تازه آباد )،(پمپ بنزین قدیم)؛(گاراژ حاتم)،(محمود آباد)،(غفور آباد)،(نظر آباد)،اطراف بیمارستان و باغ بیمارستان،اطراف سپاه و هنگ ژاندارمری و (گاراژ طلوعی) خسارات شدیدی به خانه های مردم و تأسیسات شهری وارد شد . دشمن حالا دیگر بر مرتفع ترین نقاط کوههای آق داغ تسلط پیدا کرده،ابتکار عمل را به دست گرفته بود بدین ترتیب قسمت بیشتری از شهر در دیدآنها قرا داشت و هر جا را که اراده می کردند حتی با چشمان غیر مسلح می توانستند دیده بانی کنند و بکوبند. بارها آب و برق بطور کامل قطع شده و در مضیقه و آستانه بحران قرار گرفتیم . کم کم برخی از سرپرستان خانوار خانواده هایشان را به نقاطی در اطراف سرپل ذهاب و یا مکان های که خارج از برد جنگ افزارهای سنگین ارتش عراق بود منتقل میکردند و خودشان برای رسیدگی به کسب و کار وامرار معاش به قصرشیرین رفت و آمد کرده،سر کارهایشان حاضر میشدند و شب ها مجدداً به نزد خانواده هایشان باز می گشتند . اکثریت قریب به اتفاق ساکنین شهر هنوز حتی فکر رفتن به نقاط دور دست و مهاجرت راهم به مخیله خود راه نداده بودند . مانند پدر من ، خانواده خود من و بسیاری از اقوام و آشنایانمان .

                                   *                                      *                                       *

اشب پانزدهم شهریور ماه بود و آسمان شهر ستاره باران ، پس از تقریباً 24 ساعت قطعی توأم آب و برق ، ساعتی پیش مأموران ادارات برق و آب شهر موفق شده بودند آسیبهای ناشی از گلوله باران را ترمیم کرده و این دو نیاز حیاتی را در شریانهای شهر مجدداً به جریان بیاندازند . کسانی که در مناطق معتدل زندگی میکنند هیچ وقت نمی توانند مشکلات ناشی از قطعی آب و برق را در گرمای بیش از 50درجه قصرشیرین حتی تصور کنند . برای جلو گیری از گرما زده شدن کودکانم در طی آن یک روز ، دهها بار سر تا پایشان را با آبی که ذخیره کرده بودم خیس کرده و خودم با کمک شوهرم بادشان میزدیم که درجه حرارت بدن ظریف و ناتوانشان از حد معمول بالاتر .نرود زیرا ضعف و آسیب ناشی از گرمازدگی ممکن است حتی موجب اغماء و مرگ انسان بشود. 

***        ***           *** 

کولر روشن بودوخنکائی مطبوع رادرمحیط خانه میپراکند.  حسین سرگرم خواندن روزنامه بودوبچه ها گوشه ای ازهال مشغول بازی.محمد احسان هم طبق معمول توی گهواره اش دراز کشیده بود و به آرامی دست و پایش را تکان میداد.گهگاه هم جیغ نازک و کوتاهی از سر ذوق سر میداد.توگویی داشت با فرشته ها بازی می کرد .

در این شبهای اواخر تابستان اگر دقت بسیارمیکردی،چشمانت را می بستی و تنت را در هوای آزاد شب به نسیم می سپردی،می توانستی بوی پائیز را تا حدودی احساس کنی.گرچه باد گرم تابستان هنوز با قدرت تمام میوزید ولی بعضی اوقات رایحه مخصوص ومطبوعی مشام انسان را نوازش می داد و لحظاتی حال و هوای  پائیز را به یادآدم می آورد . گرچه هنوز در فصل خرما پزان قرار داشتیم و هوای داغ داشت باپرتاب آخرین تیرهای ترکشش تتمه ی قدرت و توانش را به رخمان می کشید ولی من بر اساس تجربه ای که داشتم رطوبت و خنکای پائیز را تا حدودی در ک میکردم .

برای حس کردن مجدد بوی  خوش پائیز پنجره مشرف به بهار خواب را باز کردم.سرم را بالا برده وچشمها را بروی گنبد سیاه و ستاره باران آسمان گشودم . امشب از منورهای عراقی که گهگاه مهمان ناخوانده ی آسمان شب های قصرشیرین می شدند خبری نبود .

آرامش پر شکوهی بر همه جا حاکم بودواگر گوش خود را با تمام قوا هم تیز میکردی حتی از مسافت های دورنیز صدایی از جنگ و انفجار نمی شنیدی . با خود اندیشیدم : پس امشب را میتوان راحت و آسوده سر بر بالین نهاد!.در قسمتی از آسمان ستاره دنباله داری رفت و رفت  وآنگاه در میان ظلمات قیر گون خاموش شد.آهسته زمزمه کردم کجا رفتی ستاره؟بی انصاف... چرا مرا با خود نبردی!؟

از دری که به بهار خواب باز می شد وارد آن قسمت شدم . گوشهایم را باز هم تیزتر کردم ، نه .... هیچ صدایی شنیده نمی شد . پس احسان زبان بسته ی من امشب می توانست راحت و آسوده بخوابد . چند شب پیش شلوغ ترین و پر اضطراب ترین شبهای زندگیم بودند . نصف شب ها  با صدای گوشخراش صفیر گلوله ها و انفجارشان از خواب می پریدم ودیگر تا دم صبح خواب به چشمانم نمی آمد . کل این دو ورز و دو شب را بین زیر زمین و خانه در رفت و آمد بودیم.مرا میگوئی؟ دیگر زانوانم تاب و توان بالاوپائین رفتن ازپله هارانداشت.وقتی حسین در خانه بود کمک حالم می شد ولی وقتهایی که تنها بودم با وجود وزن نسبتاً سنگین خودم محمد احسان را هم بایددرآغوش میداشتم ومیبایست قسمتی از وزن بدن مهدی و نرگس را هم که قادر نبودند پا به پای من بدوند تحمل میکردم وآنهارابدنبال خودم به اینطرف وآنطرف می کشاندم تا از آسیبهای احتمالی انفجارات مصون نگهشان بدارم.تاامروز ظهر وضع بهمین منوال بود ولی از ظهر به این طرف اوضاع آرام شده بود و همگی توانسته بودیم ساعاتی در آرامش و سکوت خوابی راحت را تجربه کنیم.البته هنوز خستگی در تن هایمان بود و تنها چیزی که می توانست سر حالمان کند یک خواب کامل شبانه بود.اگرامشب رامیتوانستیم باآسودگی بخوابیم فردا کاملاً" سر حال و قبراق بودیم و من میتوانستم به کار های عقب مانده خانه بر سم.یک عالمه کارداشتم!ده پانزده روز بود که دل و دماغ رفت و روب وشستشو را از دست داده بودم وهیجانات و دلهره های پیاپی ذهنم را بهم ریخته و توان را از فکر و جسمم گرفته بود .

مجددا"سرم را بالا بردم و چشم به ستاره ها دوختم.آرامش خاموش و معصوم شب در میان درخشش ستاره ها چقدر تسکین دهنده بود.با تنفسی عمیق ریه هایم را از آن هوای پاک و عطر آگین پر کردم .

بدلیل کثرت باغهای مرکبات در اطراف شهر و وجود درخت های لیمو و نارنج در حیاط خانه های سایر همسایگان و همچنین سبکی و پائیزگی هوای شهر که رطوبت مختصری نیز از رودخانه الوند میگرفت هوا سرشار از بوی خوش و پر طراوت برگهابود.

بسختی توانستم دل از آن سکوت ملکوتی و آن  هوای فرحبخش بکنم . مجددا"وارد خانه شدم و بطرف آشپزخانه رفتم. چای روی  سماور حالا دیگر کاملاً دم کشیده بود.دو تا استکان کمر باریک آورده و توی سینی گذاشتم.چه چای خوشرنگی شده بود!

مهدی و نرگس حالا دیگر خوابشان برده بود و اسباب بازی های ریز و درشت  دم دستشان در اطراف پراکنده بودند.طبق معمول با وجود همه احتیاطی که کردم یک از تکه های ریز و تیز اسباب بازی زیر پایم رفت و آه از نهادم بلند کرد . حسین متوجه شد و داد زد :

-مواظب باش ....چائی .....بچه ها !

-حواسم هست آقا،هزاردفعه بهشان گفته بودم این تکه پاره ها راپخش وپلانکنندمگربه خرجشان میرودقربانشان بروم ....

نگاهم روی مهدی متوقف ماند . سرش طور بدی کج  قرار گرفته بود و تنفسش با صدای خر خر ضعیفی همراه بود . نگاه غضبناکی حواله حسین کردم .

-اگر کمی سرت را  از توی روزنامه در بیاری و حواست به بچه هایت هم باشد نوشته هایش نمی پرند ها... 

چای را جلوی او گذاشتم و رفتم که حالت سر مهدی را درست کنم . صدای حسین را شنیدم:

-به به عجب چای خوشرنگی! ... مثل همیشه لب سوز و لب دوز.

طبق معمول داشت یک جورهایی از دلم در می آورد . این تملق کوچک حکم پوزشی را داشت در مقابل آن گوشه چشم گله آمیزی که نثارش کرده بودم . حیفم آمد لبخندی بر رویش نزنم و کنارش ننشینم .

حسین چای را توی نعلبکی ریخت و گفت :

-امشب خیلی ساکت است . خدا کند همینطور بماند .

-آره والله .... من اگر سرم را زمین بگذارم تا وقت نماز تکان نخواهم خورد .

محتویات نعلبکی را سر کشیده و مجدداً غرق مطالعه شد . پرسیدم :

-حسین امسال تکلیف درس و کلاس بچه ها چه خواهد شد ؟

-بستگی به اوضاع دارد و ثبت نام ها را تقریباً انجام داده ایم اما اگر این وحشی گریهای روزانه باز هم ادامه داشته باشد نمی شود جان بچه ها را بخطر انداخت . اداره هم اجازه اینچنین ریسکی را نمی دهد.هی نامه پشت نامه می فرستند که اوضاع امنیتی را برای تشکیل کلاس هاارزیابی و تشریح کنیم. مانده ایم چه جواب بدهیم .

حرف حسین درست بود . حالا که گلوله باران دشن فقط شبانه و گاه به گاه نبود و حالتی مستمر و تقریباً 24 ساعته بخود گرفته بود صلاح نبود کلاسی تشکیل شود . تجمع بچه های  معصوم در کلاس ها و حیاط مدارس در صورت اصابت فقط یک گلوله خمپاره فاجعه بوجود می آورد . پرسیدم :

-ولی آخرش چه می شود ؟ اگر همینطور بماند و ادامه داشته باشد . باید فکری کرد .

-اتفاقاً امروز با آقای قادری مدیر مدرسه سر همین موضوع بحث درگرفته بود.یکی از دبیران پیشنهاد داد کلاس ها را توی زیر زمین تعدادی از منازل بچه ها بنوبت تشکیل دهیم .

-این فکر بدی نیست.حداقل تا وقتی که امنیت بر قرار شود .

حسین آه بلندی از اعماق دل سر داد .

-خدا از دهنت بشنود ، یعنی میشود این بی دین ها دست از ویرانگری هایشان بر دارند و بگذارند زندگی مان را بدون دلهره بگذرانیم؟ واقعا" حق ما این است ؟ انقلاب کردیم که مستقل و دور از چشمان طمعکار اجنبی زندگی کنیم.شهید دادیم تا شرف و دینمان از گزند بیگانگان مصون بماند.انتظار نداشتیم همسایه دیوار به دیوارمان بجای اینکه یاریمان دهد و دستمان را بگیرد که ویرانه های دوران ستم و جور شاه خائن را از نو بسازیم ، زخممان بزند و خانه هایمان را بر سرمان ویران کند . واقعا"نمیدانم اینها چطور میتوانند اسم خودشان را مسلمان بگذارند . این است حق هم دینی و همسایه گری ؟

در جوابش فقط توانستم سری بعلامت تأسف تکان دهم . نگاهی به ساعت دیواری انداختم . ده شب بود . توی صورت حسین دقیق شدم.او هم  مانند من خسته بود.

آن شب همانطور که حدس زده بودیم تاخود صبح آرامش حکفرما بود و بجز صدای خفیف چند انفجار ازخیلی دوردستها که آنهم تا نیمه های شب فقط یکی دو بار سکوت شب را شکست،صدای دیگری بر نخاست .

صبح علی الطلوع ، طبق معمول ، پس از بجای آوردن نماز و تهیه ناشتایی،حسین را راهی مدرسه کردم . احسان و بچه ها هنوز درخواب بودند و خوشبختانه هنوز هم شهر در آرامش به سر می برد .

یکجورحالت خوش خیالی بی پایه واساس بسراغم آمده بود.با خودم فکر کردم شاید واقعا" همه چیز به خوبی و خوشی تمام شه است و دیگر جنگ و نزاعی در کا رنیست.اصلا"امکان دارد صدام ازکارهایش پشیمان شده باشد!ممکن است دیگر گلوله ای بطرف شهر شلیک نشود و باز هم نشاط و سر زنده گی به خانه هایمان باز گردد ، یعنی اینطور چیزی ممکن است ؟!

برای چند دقیقه ای توی عوالمی سیر کردم که بسیار روشن و امید بخش و شادی آور بود.حسابی سر ذوق آمدم بلند شدم ووارد آشپزخانه شدم که تدارک یک نهار حسابی را ببینم. رادیوی کوچکم را ازتوی کابینت برداشته و روشن کردم.سرودی ملایم ومناسب حال خوش آن لحظه ی من درحال پخش بود.سرودی زیبا با مضمون طبیعت و گل و بلبل و رودخانه و کوهستان.انگار همه چیزجوربود!

 تصمیم گرفتم امروز برای نهار غذایی بپزم که حسین انگشتانش را هم با آن بخورد.داشتم فکر میکردم که چه نوع غذایی بهتر است تهیه کنم که هم حسین دوست داشته باشد و هم به مذاق بچه ها خوش بیاید.بهترین گزینه میتوانست قورمه سبزی باشد.گوشت گوسفند وسبزی سرخ کرده هم که توی یخچال داشتم.مهدی عاشق دنبه های داخل قورمه سبزی بود.بسته های سبزی و گوشت را بیروون آورده و کنار کاسه ظرفشویی گذاشتم تا یخشان آب شود . رفتم سراغ ظرف برنج.دو سه پیمانه توی سینی ریخته و سرگرم پاک کردن شدم.سرودتمام شدوخانم گوینده شروع کردبه خواندن یک شعر.توی آن24ساعتی که آب وبرق قطع شده بودمجبور شده بودم چند بسته گوشت را که در یخچال داشتم برای جلوگیری از فاسد شدن و اسراف در یکی دو وعده  بپزم.دیروز هم که خانواده پدر را برای نهار دعوت کردم و توی زیر زمین نهار را پختم و خوردیم . این یک بسته گوشت و یک بسته سبزی هم ته فریزر میان مقدار زیادی یخ و برفک هنوز بحالت منجمد باقی مانده بود و قسمت بود که امروز مصرف شوند .

ذهنم دوباره رفت سمت رادیو.چه شعرموزون و زیبائی!چیزهایی درموردنیکی به همنوعان وارزش رحم ومروت وگذشت میگفت.توی رادیو هم دیگر خبری  ازجنگ نبود.تادیروزهروقت که حسین پیچ رادیوی خودش رامیچرخاندازدرگیریهای مرزی وتجاوزات عراق به حریم کشورمان و شیطنت های ابر قدرت های شرق و غرب و تحریم های بین المللی بر علیه کشورمان می شنیدم ولی امروز اصلا"روزدیگری بود. همه چیز فرق داشت.

برنامه بعدی رادیو یک برنامه تخصصی در باره تعلیم و تربیت کودک بود.برنجهاکه پاک شددوبار شستشو یشان دادم و بعد مقداری آب نمک برایش تهیه کرده و برنج را داخل آن ریختم.

خانم دکترمیهمان رادیو،آدم با تجربه ای بود.صدایش نشان میداد که زن مسن و جا افتاده ایست . خیلی شمرده و قشنگ و مرتب حرف می زد.حرفهایش خیلی بدرد من که صاحب سه بچه قد و نیم قد بودم می خورد . مقداری آب روی اجاق گرم کردم و بسته منجمد گوشت را داخلش گذاشتم که نرم شود . یک ساعتی فرصت داشتم که برنج خیس بخورد و گوشت هم کمی نرم شود که بتوانم تفتش دهم .قدری پیازخرد کرده وکنارگذاشتم.یکدفعه متوجه بدنه ی اجاق گاز شدم که جرم کثیفی زیادی به خودش گرفته بود.چقدرهم توی ذوق میزد!اسکاچ راازکنارظرفشویی بر داشته وبامایع ظرفشویی آغشته کردم.مدتها بود که این همه جرم وکثیفی جلوی چشمانم بود ولی روحیه خراب و خسته ام اجازه نمیدادحال و حوصله پاک کردنشان را پیدا کنم ولی الآن احساس میکردم دل ودماغ بخصوصی پیدا کرده ام .خانم دکتر میگفت :از همان اوان کودکی باید به بچه ها مسئولیت داد و آنهارادربرنامه های زندگی سهیم کردتامهارت کسب کنند.خطاب به خودم گفتم : صدیقه خانم ! تواز بچه هایت هم بی مسئولیت تری والله.زندگی که تعطیل نشده.این دوران هم خواهد گذشت و دوباره می توانی شادی و خوشحالی را تجربه کنی اصلا"از کجا معلوم که دیگر جنگ و بمبارانی وجود داشته باشد؟پس تاوقتی که این اجاق گاز را قشنگ برق نیانداخته ای هیچ کاری نمیکنی . خوب ؟! وبه خودم جواب دادم: چشم ...چشم .... دو دقیقه دیگر نگاهش کن و حظش را ببر!

شروع کردم با قدرت تمام به سائیدن.خانم دکترمیگفت:ذهن کودک مثل یک آئینه،صیقلی و براق و بی خط و خش است و اگر والدین دقت لازم و کافی را انجام دهند و خودشان هم از آگاهی و دانش تربیتی خوبی برخوردار باشند،قادر خواهند بود کودک را آنطور که شایسته است تربیت نموده و اجازه ندهند و هیچ تصویرنامطلوب و ناهنجاری درآینه شفاف ذهنشان منعکس وحک گردد .

چقدر براق و زیبا شده بود...زه های استیل کناره اجاق را میگویم که هنوز جلا و شفافیت خود را زیر آنهمه کثیفی و جرم حفظ کرده بودند.درحالیکه همچنان داشتم بدقت اجاق را می سائیدم از خودم پرسیدم:یعنی میشوددیگرسقفی برسرهیچ مسلمانی آوارنشودوهیچ مظلومی در خون خود نغلطد؟

خانم دکترباآرزوی روزی خوش برای شنوندگان ازهمگی خداحافظی کرد.

-خداحافظ شما خانم دکتر!...حالامنهم یک دستمال مرطوب بکشم به اجاق و بروم سراغ غذا.

موسیقی بدون کلامی شروع شد که ملایم و آرامبخش بود ولی صدای در حیاط که لاینقطع با مشت کوبیده می شد رشته افکارم را گسست.توی دلم خالی شد، لرزید و آشوب شد.با دستانی مرتعش اسکاج را روی کاسه ظرفشویی انداختم.چادرراسرم کشیدم و دویدم توی حیاط .

پسر عمه ام عبدالرضا پشت در بود .

-دختر دائی مردم یک چیز هایی میگویند !

طبق معمول سلامش را خورده بود.

-اولا" سلام... ثانیا"خدا خیرت بدهدعبدالرضا ! چه چیز هایی میگویند که اینقدر هول شده ای ؟ کدام مردم را میگویی؟ شایعه سازها؟

لحن گفتار عبدالرضاسرما تا وسط مغز استخوانهایم نفوذ داده بود .مزه دهنم بد شده بود  دیگر از گرمای لذتبخش و حس خوب دقایق قبل اثری در وجودم باقی نمانده بود .

-حتماً مثل همیشه از آن دروغهای شاخدار است دیگر.توچرا باورمیکنی پسرعمه؟تازه من که چیزی نشنیده ام.

-آخرشماکه ته خانه نشسته ای و داری بچه داریت را میکنی چطورانتظارداری چیزی بشنوی خانه آباد!؟ من عجله دارم و باید بروم. گفتم بگویم.چون اگربدانید بهتر است .

-خوب چه میگویند؟دلم راشورانداخته ای ومیخواهی بروی؟بگو چه شده است ؟

                  *        *       *

انگار مصیبت وغم دنیا را باز هم روی سرم آوار کرده باشند. تمام بدنم داشت میلرزید.دررابستم وبآن تکیه دادم.صدای عبدالرضا هنوز توی گوشم زنگ میزد:

-میگویند بچه های سپاه آماده باش  هستند . خودت را جمع و جور کن . اگربروی روی پشت بام و سمت کوههای آق داغ را نگاه کنی می فهمی من دارم چه میگویم.کل ارتفاعات از نیروهای عراق سیاه شده وهمه جاراسنگر بندی کرده اند . یکی از رفقایم که در(باباهادی)خدمت میکندمیگفت تانکهایشان از دیروزهی دارند بیشر و بیشتر می شوند و هلیکوپترها تمام نوار مرزی را شناسایی کرده و مدام گشت می زنند . کل مرزتا پرویز خان و از آنطرف تا ازگله و تیله کوه پر از  نیروهای پیاده وزرهی است.فرمانده سپاه امروز صبح توی صبحگاه مشترک گفته حمله سنگینی در پیش است و باید هزچه سریعتر و بی معطلی خودمان را آماده کنیم چون هر لحظه امکان یورش و غافلگیری وجوددارد.مردم (خراطها)،(خل ناصرخان)،(برج احمدی)وسایرروستاهای نوارمرزی زن بچه ها راازروستاها خارج کرده اند.پاسگاه های خان لیلی و زینل کش هم در تیر رس گلوله های مستقیم تانک قرار گرفته اند و نیرویی برای مقاومت ندارند .

باور نمی کردم به این سرعت آن خوشحالی شگفت انگیزم خراب شده باشد.عبدالرضا پسردروغگوواهل چاخانی نبود.اوفقط مواقعی نگرانیش رابروزمیدادکه واقعا"احساس میکرداتفاقی قراراست رخ دهد .

عبدالرضا خیلی چیز های دیگر هم گفت ولی من بقیه اش را نشنیدم فقط وقتی به خودم آمدم که داشت می رفت و نمیدانم خداحافظی کرده بود و اگر خداحافظی کرده بود آیا من جوابش را داده بودم یا نه . فقط می دانم لحظه ای که به خود آمدم چند قدمی دور شده بود.صدایش زدم:

-عبدالرضا ....

او ایستاد و من ادامه دادم:

-سر راه اگر زحمتی نبود حسین را هم خبر کن شاید برگردد .

رضا سری تکان داد ه و رفته بود . حالا من مانده بودم با یک عالمه دلشوره و بلا تکلیفی .

وارد خانه شدم . سراغ بچه ها رفتم . اول مهدی و نرگس را بیدار کردم .دست و صورتشان را شستم و چند لقمه مختصر نان و پنیر و چای شیرین به آنها دادم سپس لباس هایشان را تنشان پوشاندم . در حین بستن دکمه های پیراهن مهدی متوجه لرزش شدید انگشتانم شدم .مهدی پرسید : مامان می خواهیم مهمانی برویم ؟

قبل ازآنکه بخواهم جوابی برای سئوالش پیداکنم نرگس گفت :

-برویم خانه ی مادر بزرگ.من می خواهم با خاله بتول  قمچان بازی کنم...

مهدی حرف نرگس راقطع کرد و گفت:

-نه... برویم خانه دائی مرتضی . من خانه آنهارا بیشتر دوست دارم . با پسر همسایه شان بازی میکنم،سه چرخه ی قرمزدارد .

انگار از ته دلم مواد مذاب یک آتشفشان جهنمی هی قل قل میزد و بالا می آمد و بخار مسموش کل آسمان ذهنم را میپوشاند.اینها گدازه های نگرانی و ترس بودند که توی کل وجودم جریان پیدا کرده بودند و تک تک یاخته هایم را می سوزاندند و جزغاله می کردند.بااینکه بنظر می رسید تنها چیزی که مرا به این حال نزار انداخته است فقط حرفها و گزارشات یأس آور عبدالرضا است ولی عمده ترین دلیل این تکاپوی بی وقفه گواهی دل خودم بود که هیچوقت به من دروغ نمیگفت . کسی در ژرفای شعور من ندا میداد که باید منتظر اتفاقات نامیمون و بدی باشم.باید خود را برای مقابله با آن  اتفاقات و دفاع از خانواده ام آماده سازم.هر حادثه ای که رخ می داد من نباید فرزندانم را حتی لحظه ای از خود دور کنم  . با این فکر مهدی و نرگس را از دو طرف به بدنم فشردم و با لحنی آرام ، طوری که نترسند گفتم :

-بچه ها .... اگر دوباره توپ زدند هر جا که من رفتم دنبالم بیایید و اصلا"ازمامان جدا نشوید .خوب ؟

مهدی پرسید : مامان می خواهند دوباره توپ بزنند ؟

-نه پسر گلم ....نه .ولی اگر زدند از بغل من تکان نخور .

-باشد مامان .

بوسید مش و به چهره زیبای دخترم هم نگاهی انداختم.در حالیکه لپ هایش گل انداخته بود سری به علامت (بله) گفتن تکان داد . یک لحظه سرم را به طرف گهواره احسان چرخاندم و صورتم را در آئینه ای که روی دیوار بود مشاهده نمودم . چهره ام مثل چهره میت سفید و بی روح مینمود.از دیدن حالت چشم ها و رنگ چهره ام در آئینه حیرت کردم . برایم قابل باور نبود که این صورت متعلق به من باشد.نرگس پرسید:

-مامان کی باز هم صدام یزیدتوپ می زند ؟

-شاید بزندپسرم.اگر زدقایم میشویم.مثل همیشه .

حالا دیگر صدایم آشکارا میلرزید . نرگس مجدداً سرش را به علامت موافقت تکان داد ، مهدی با لحن کودکانه اش گفت :

-توی زیر زمین قایم شویم مامان.

زیر لب شروع کردم  به خواندن آیه الکرسی،ون یکادوچهارقل. قلبم قدری آرامش پیدا کرد و از رعشه موجود در صدایم کاسته شد .

با بچه ها به کنار گهواره احسان رفتم.ازآندوخواستم همانجا بمانند و بنشینند تا من برگردم.آنگاه وارد حیاط شدم . توی مسیرتا لب حوض هی با خودم حرف می زدم:

-حسین ، خدا خیرت بدهد . چرا دیگر به خانه باز نمیگردی ؟ چرا همیشه من و بچه ها را تنها میگذاری ؟ آخر الآن چه وقت سر کلاس رفتن است ؟

به کنار حوض که رسیدم خم شدم ،چند مشت آب به صورتم زدم و لحظاتی چشم بر هم نهاده ودرهمانحال خودم راشماتت کردم.

-       این چه حالیست صدیقه ؟ یکسال و نیم است  داری زیر آتش  زندگی میکنی تازه  حالا زبان  به گله و شکایت گشوده ای و لرزه بر اندامت افتاده است ؟ این حال نزارچیست ؟ ایمانت کجا رفته؟ مسلمان و ترس؟ شیعه ی علی(ع)و نا امیدی و یأس ؟...

وباز هم لب به شکوه گشودم:

-       خدا خیرت بدهد عبدالرضا،این چه خبری بود که آوردی ؟!

مشابه چنین گزارشات و اخباری را بارها و بارها از زبان خیلیها شنیده بودم ولی هرگزاینگونه بهم نریخته بودم . مگر عبدالرضا چه گفته بود ؟میدانستم مشکل فقط خبر آوردن او نیست . من درگیر یک نوع مکاشفه درونی شده بودم و یک آشنای نا شناس می خواست چیزهایی را بمن بگوید و خبر هائی سوای آنچه که شنیده بودم بمن بدهد،همین بر دلهره من می افزود. آن آشنای پنهان سایه ای از یک حقیقت را بمن نشان داده و مرا در میدان چالشی خرد کننده برای یافتن اصل ومنشاء آن انداخته بود.این سایه در نظرم هیبتی هولناک داشت وجدا"  مرا می ترساند . ترسی که هرگز در طول عمرم مشابه آن را تجربه نکرده بودم .

چشمها را گشودم . صدای چرخیدن کلیدتوی قفل درحیاط مرا بخود آورد.سرم بسمت صدا چرخاندم . حسین در میان چار چوب در ظاهرشد. لبخندی  کمرنگ بر لب داشت . آن لبخنداندکی از هیجانات من کاست گرچه پیدابودکه کاملا"تصنعی است .

-این حرف ها را گوش نده خانم .... شایعه است .....سلام .

جواب سلامش را داده وبعد آرام و زیر لب گفتم :

-میدانم.

سپس مثل خوابگرد هایی که دارند با خودشان حرف می زنند ادامه دادم :

 -کاش لااقل بچه ها را به جای امنی می بردیم.مثل عمو محمود ، مثل آقای قاسمی  ، مثل بقیه  مردم...

-پناه ببر به خدا . امروز هم روزیست مثل روز های دیگر .

سپس پیش آمد،کنار حوض نشست و سرش را طوری به طرف من چرخاند که بتواند مستقیم و کاملً صورتم را ببیند.شایدقصدداشت بدین طریق افکارم رابخواند .

-حرفهای پدرت را فراموش کرده ای ؟ رفتن ما باعث می شود بقیه مردم هم به سرعت شهر را تخلیه کنند . حاج علی اصغر الگوی این مردم است.اونمیتواندونبایددراین موقعیت حساس شهر را ترک کند .... ما هم همینطور .

کاسه چشمانم پرشدوتدریجا"چند قطره اشک به آرامی بر گونه هایم غلطید . حسین در سکوت دستم را گرفت و از جا بلندم کرد . برخاستم و با او همراه شدم.

توی اتاق،کنار گهواره احسان که حالا دیگر بیدار شده بود و بچه ها داشتند با او بازی می کردند ایستادم ونگریستمشان. نگاهی به ساعت دیواری انداختم وازحسین پرسیدم:

-هنوز نه و نیم نشده.چه شده که زودتراز معمول برگشته ای ؟

حسین در حالیکه روی گهواره خم شده بود چند تا موچ بلندو کشداربرای احسان کشید و جواب داد :

-از صبح اول وقت همه اش شایعه پشت شایعه  می رسید . کسی دستش به کار نمیرفت وهمه نگران خانواده هایشان بودند. تصمیم گرفتیم تعطیل کنیم . عبدالرضا هم که آمد و دید ها و شنیده ها یش را برایمان بازگو کرد دیگر فهمیدم که جای درنگ نیست . از مدرسه تا خانه که می آمدم هیچکس را توی کوچه  و خیابان ندیدم.شهر خلوت خلوت بود.همه توی خانه هایشان پناه گرفته اند .

-پس قضیه جدیست...نه ؟

-بخدا قسم نمی دانم . باید منتظر شدودید . از پشت بام مدرسه کوههای آق داغ را نگاه کردیم . همانطور که رضا می گفت نیروهایشان چند برابر شده.این تغییرات نباید بی دلیل باشد .

حسین بیشتر خم شد و دستانش را پیش برد تا احسان را در آغوش بکشد،در همانحال ادامه داد :

-مثل همیشه ....توکل به خدا .

و هنوز قامت راست نکرده بود که قیامت شد.

                  *       *       *

این شدید ترین و سهمگین ترین گلوله بارانی بود که تا کنون شهر به خود دیده بود.بدون اغراق و فقط برای آنکه بتوانم شما را در حس وحال آن لحظات قرار دهم باید بگویم که نه تنها حتی کسری از ثانیه نیز صدای شلیک قبضه های آتشبار و صفیر حرکت گلوله ها در آسمان و انفجارشان بر زمین قطع نمی شد بلکه تداخل ان همه صدای نا هنجار و متفاوت با هم ضمن آنکه تشخیص و تفکیککشان راازیکدیگر غیر ممکن می ساخت موجب می شد که اصواتی بسیار عجیب و غریب و دهشتناک پدید آید و مو بر تن انسان راست کند .

با حسین و بچه ها توی زیر زمین پناه گرفته بودیم.باآنکه کوچک،تاریک ونموربودولی در آن لحظات پر خطر تنها نقطه قابل سکونت برای ما بشمار میرفت.حسین،نرگس ومهدی را زیر هیکلش پناه داده بود من وهم در حالی که محمد احسان را در آغوش می فشردم سرم را روی بدن کوچک و نحیفش خم کرده بودم تااگراتفاقی رخ دادبتوانم خودم رابرای طفل معصومم سپر بلا کنم .

برای فقط چند ثانیه صداها فرو نشست و آرامشی نسبی بر فضا حکمفرما شد . حسین بر خاست،آرام آرام ومحتاطانه به پنجره زیر زمین که پشت انرا با گونی های پر از شن پوشانده بودیم نزدیک شد .

در همان دقایق اولیه شروع آتشباران ، انفجاری گوشخراش در فاصله ای خیلی نزدیک اتفاق افتاد ه بود که موج و لرزش آن را کاملاً حس کرده بودیم و حتی بوی دود ناشی از انفجار نیز به مشاممان رسیده بود . حالا حسین سعی داشت از شکاف های لابلای گونی های شن نگاهی به بیرون بیاندازد و موقعیت محل انفجار را تشخیص دهد .

با اشاره دست او را از نزدیک شدن به پنجره و در زیر زمین نهی نموده وازوی خواهش کردم به نزدمن و بچه هاباز گردد زیرا تجربه به من ثابت کرده بود که نمی شود به این سکوت های گذرا و فریب دهنده اعتماد کرد.حسین موفق نشده بود چیزی ببیند.اودرحال بازگشت بودکه مجددا"صداهاشدت گرفت.به نظرمیآمدجنایتکاران تابن دندان مسلح پس ازتجدیدقوا،اکنون با انرژی و توانی مضاعف تصمیم گرفته بودند قدرت خود را به رخ مردم بی دفاع و بی پناه بکشند و جان و مال آنان را وحشیانه تر از پیش آماج سلاح های اهدایی استکبار جهانی قرار دهند .

گلوله های آتشین و ویرانگر تو گویی اسب های وحشی و رمیده افسار گسیخته ای بودند که شیهه کشان می تاختند و سمهای آهنین خود را بر مغزمامیکوفتند.اعصاب ضعیف من دیگر تحمل اینهمه صدای گوش خراش و دلهره ودلشوره ناشی از آنها را نداشت ولی نمیدانستم بایدغم ورنج جانکاهم رابه که بگویم؟ کسی رادر پیرامون خود نمیدیدم که حالش بهتر از من باشدتا بتواند سنگ صبورم شود و زخم های روحم را مرهم بنهد .

دشمن،مست قدرت وغرورناشی ازآن،بدون کوچکترین رحم و شفقتی، با سماجت و پرروئی تمام پشت درواز های نیمه ویران شهر ایستاده بود و مدافعان بی پشتیبان و خسته با شلیک آخرین گلوله ها یشان در مقابل او قد علم کرده بودند.هرچه زمان بیشتر میگذشت دشمن قوی تر می شدزیرا که ازچهارسوی برای او اسلحه و تجهیزات و نفرات می رسید ولی مرزداران میهن لحظه به لحظه از لحاظ تسلیحات و نیروی انسانی فقیر و فقیرتر می شدند.حالا دیگر تنها سلاحی که برایشان باقی مانده بودوتنها پشتیبانشان مردانگی،غیرت ونیروی ایمانشان بود.

و براستی که قوه نظامی عراق درآن برهه از زمان بهیچوجه قابل مقایسه با سلاحها و تجهیزات ما نبود و هر انسان آگاه و عاقلی می توانست تشخیص دهد که تنها دلیل نا کامی دشمن از نفوذ به خاک مقدس میهن ما فقط و فقط قدرت ایمان  مرزداران ماست و بس .

بیاد دارم در جریان مطالعه خاطرات رزمندگان که چند سال پس از پایان جنگ تحمیلی انجام دادم به خاطره ای بر خوردم که مربوط به همین دوران بود . در آن خاطره کوتاه از 5 تن از نیروهای ارتش و ژاندارمری به همراه دونفر از پرسنل بسیج سپاه پاسداران یاد شده بود که فقط با بهره گیری از دوقبضه سلاح آرپی چی هفت و سلاحههای سبک انفرادیشان وتنها با بهره گیری از تاکتیک جابجاشدن در طول خاکریز و وانمود کردن به اینکه تعداد نفرات و سلاحهایشان خیلی بیشتر از آن چیزیست که در واقعیت وجود دارد،موفق شده بودند تلاش چند ساعته دهها دستگاه تانک و نیروی پیاده دشمن را که با پشتیبانی آتش سنگین توپخانه قصد نفوذ به داخل خاک کشورمان را داشتند نا کام بگذارند و در نهایت با تحمیل نمودن انهدام سه دستگاه تانک و هلاکت تعدادی از نفرات پیاده شان آنها را وادار به عقب نشینی کنند.اینها را گفتم که متوجه شوید فقط تکیه بر کثرت نفرات و قدرت سلاح ها و تجهیزات برای پیروزی یک ارتش کافی نیست بلکه آن چیزی که موجبات پیروزی را فراهم می سازد در اصل شهامت و ایمان و اعتماد به نفس جنگاوران است و اینکه در لحظات سخت و تنگناهای مشکل خود را نباخته و قادر باشند با بهره گیری از هوش و استعداد خود حداکثر استفاده را از حداقل امکانات ببرند .

در آن دقایق سخت و نا خوشایند که سر در گریبان فروبرده بودم اندیشه ای دیگردرون مرا سخت می آشفت.

هنگامی که توپخانه بعثیون قدرتمند،بیرحم و بی مهابا  بر سر ماآتش میریخت ما درمکانی نسبتاً امن پناه گرفته بودیم و انتظار می کشیدیم که اوضاع آرام شودتابتوانیم از پناهگاه خارج شویم،امارزمندگان مرز نگهداربسیار سخت تر،پرحجم ترو دقیق تر از ما زیرگلوله باران دشمن قرار داشتندزیرا که هدف اصلی آتش در اصل آنها بودند.آنان ضمن تحمل خطرات جنگ افزارهاباید بدقت چشم به دشمن میدوختند و تمام هم و غمشان این میبودتامبادا گامی متجاوزانه به این سوی مرز برداشته شود و وجبی از خاک پاک میهن اشغال گردد.

باخود می اندیشیدم آنان چگونه قادرنداز جان شیرین خود نیز همزمان مراقبت کنندضمن آنکه افراد خانواده شان رابی سرپرست در شهری که وحشیانه زیر گلوله باران قرار دارد نهاده و قسمتی دیگر از فکر و ذکرشان درگیر نگرانی و دلواپسی برای سلامت وامنیت آنان است؟آنان چگونه می تواند در آن جهنم مجسم خطرات و دلواپسی هارا تاب بیاورند ؟باید روحیه و ایمانی  از فولاد  آبدیده داشته باشند و الگوو پیشوایی همچون ابا عبدالله الحسین (ع).

نمونه بارز چنین رزمندگانی رادرهمسایگی خودمان نیزداشتیم:  (سیدرسول تقوی)چندخانه آنسوترازخانه ی مامنزل داشت.وی از همان ابتدای درگیر یها در یکی از پاسگاههای نوار مرزی مشغول به خدمت شدوحتی یک باراز ناحیه پا و شانه جراحت برداشت که بدلیل سطحی بودن جراحت پس از مداوا مجددا" به خط مقدم بازگشت.همسرش (معصومه سادات) نمونه ای کامل از یک زن مؤمنه و حزب اللهی بود . اوبه رغم داشتن دو فرزند دختر و پسرخردسال از خواهران کوشا و فعال بسیجی بشمار می رفت و آنچنان در فرا گیری آموزش های نظامی و امدادی پیشرفت داشت که از مدتی پیش خود نیز به مربی گری و اموزش سایر خواهران بسیجی مشغول شده بود .

همانطور که داشتم به معصومه سادات فکر میکردم به یاد حرفهای چند روز پیش او افتادم . معصومه سادات وقتی حال نزارمرادرحین گلوله باران مشاهده کرد  بمن سفارش نمود طبق حدیثی که از پیامبر اکرم نقل شده است برای اینکه از کلیه حوادث درپناه خداوند قرار بگیرم دعایی مخصوص را بخوانم . حتی یادم می آیدکه دعا را پس از گرفتن وضو در کاغذی نوشت و بمن داد که در جیبم بگذارم .

همان لحظه بسرعت کاغذ را از جیب خارج کرده،با صدای بلند شروع به خواندن آن کردم.به حدی میزان صدای انفجارات بالابود که خودم هم صدای خودم را نمی توانستم بشنوم. کل دعا را نمی توانم به خاطر بیاروم ولی آن روزوروزهای پس از آن به حدی این دعا را خواندم که بعد از مدتی کاملا"آنرا از برشدمطوری که دیگرلازم نبوداز روی کاغذبخوانمش.جمله اول آن دعا را بیاد دارم که بعد از بسم الله الرحمن الرحیم  با این کلمات شروع می شد :

لا اله الا الله علیک توکلت و هو رب العرش العظیم وسالم یشاء لم یکن  اشهد ان الله علی کل شیء قدیر... و الی آخر

باورکنیداین دعاخیلی درتقویت روحیه من تأثیرداشت.دعای مزیورباعث شد احساس کنم پشتیبانی بسیار قوی و مطمئن دارم و دیگر نباید از چیزی بیم داشته باشم.

انگار این بار قصد نداشتند کوتاه بیایند و لااقل خودشان قدری استراحت کنند . هر دو پایم از فرط نشستن در کنج زیر زمین خواب رفته بود و نمی توانستم کوچکترین حرکتی به آنها بدهم . سرم را کنار گوش حسین بردم و گفتم : اینها گلوله یشان تمام نمی شود ؟

حسین با بی حوصلگی لبخندی تحویلم داد و سرش را با تأسف جنباند.میدانستم بقدری خسته است که حال جواب دادن به مرا ندارد.

نمیدانم کسانی که تجربه حضور در دوران هشت ساله دفاع مقدس را بخصوص در جبهه ها و خطوط مقدم  نداشته اند وقتی کلمه گلوله باران یا (آتش تهیه) را می شنوند چه تصوری از آن دارند؟ فی الواقع پسوند(باران) بسیار شایسته این کلمه ی ترکیبیست چون همانگونه که باران بی وقفه و زنجیری بر زمین می بارد و شمارش و تفکیک قطره های آن برای کسی ممکن نیست گلوله باران نیز دقیقاً اینچنین است.متجاوزین بعثی هنگامی که می خواستند قدرت جهنمی و ویران کننده جنگ افزار های سنگین خود را به رخ بکشند آنچنان در بکار انداختن قبضه های مختلف گلوله های سنگین خود از قبیل توپ های سنگین و نیمه سنگین ،خمپاره در کالیبر های 60- 80  120 میلی متری ،موشک اندازهای کاتیوشا ومینی کاتیوشا و هچنین عراده توپ های گروهی معروفشان که به (خمسه خمسه)  شهرت داشت ولخرجی میکردند که نه تنهاکسی قادر نبود تعداد شلیک ها و انفجار ها ی متعاقب  آنها را شمارش کند بلکه مابین صداها حتی یک صدم ثانیه سکوت وجودنداشت. حالا شما به همه این هائی که گفتم سوت حرکت گلوله در آسمان وشیهه مرگبار آنها به هنگام سقوط به زمین را و همچنین انفجار های ویران کننده توأم با صدای متلاشی شدن آجر و تیر آهن و خرد شدن شیشه ها بر اثر موج انفجار رانیز اضافه کنید و تصور کنید ترکیب این همه صدای نا هنجار می تواند چه وحشتی بیافریند.مضاف بر همه ی اینهادرآن موقعیت متزلزل و بی ثبات که برای شهر ایجاد شده بودهر لحظه بیم آن میرفت که صداها ناگهان فرو بشیند و متعاقب  آن دشمن را پشت در خانه هایمان ببینیم که مستانه قهقهه می زنند.

انتظارطولانی ترازهمیشه شده بود.گویی این بار قرار بود تا ابد در این دخمه تنگ و تاریک و در این انتظار کشنده و دیوانه کننده بفرسائیم و بپوسیم . همین که چند لحظه ی کوتاه صداها فروکش کرد فرصت را غنیمت شمردم و صدایم را به گوش حسین رساندم .

-حسین تا کی باید اینجا بنشینیم ؟نکند بلایی بر سر کسی آمده باشد و محتاج کمک و امداد رسانی باشد؟نمی شودآنها هی بزنند و ما همینطور دست روی  دست بگذاریم و بنشینیم.فکر نمیکنی بهتر است هر دویمان سری به بیرون بزنیم؟باید ببینیم انفجار چند دقیقه قبل که همین نزدیکیها اتفاق افتاد خانه کدامیک از همسایه ها را ویران کرده است .

حسین بی درنگ از جا برخاست  و به طرف در زیر زمین شتافت . من که از پیشنهادم پشیمان شده بودم بچه در بغل بطرف او دویدم که اگر خواست خارج شود ممانعت کنم . هنوز کاملاً به او نرسیده بودم که شیهه ای کر کننده آسمان را جر داد و با فریاد من درآمیخت:

-یا اباالفضل ....

فقط توانستم گوشه ای ازپیراهن حسین رابه چنگ بیاورم،تمام قدرت خودرادرآن یک دست بریزم وبطرف خودبکشمش.کنترلم را از دست دادم،بی اراده عقب عقب رفتم و با پشت به دیوار کوبیده شدم.حسین هم  که تعادلش را از دست داده بود کنار من بسختی زمین خورد.بزحمت توانستم مانع ازآسیب دیدن محمداحسان شوم.همزمان با تکان شدیدزمین زیر پایمان،صدای انفجار کر کننده ای بر خاست و موجی شدید و ویرانگرهمانند طوفانی مهلک  درب زیر زمین را با چار چوبش از دیوار کند وآنرا به دیوار روبرو کوبید .

فضای کوچک زیر زمین پر از دود و گرد و خاک شد و بوی تند ی که پس از هر انفجاری به مشام می رسد ما را تا مرز خفگی پیش برد . ما و بچه ها به سرفه افتادیم . چشم چشم را نمی دید . احساس میکردم پرده گوش هایم آسیب دیده است چون صداها رابخوبی نمی توانستم بشنوم.نگاهم راکه بسمت مهدی ونرگس چرخاندم ابتدانرگس را دیدم که شق ورق سر پا ایستاده است و بلند بلند جیغ می کشد.فورا" خودم را به طرف او پرتاب کردم و کنار مهدی که روی زمین زانوهایش را بغل کرده بود و بشدت می گریست بزمینش انداختم.بدقت بدن محمد احسان را که در حال گریستن بودوارسی کردم تااز سلامتش مطمئن شوم. سپس به معاینه نرگس و مهدی نیزپرداختم . خیالم که راحت شد تازه به یاد حسین افتادم که غرق خاک و غبار بود و داشت تند و تند چیز هایی می گفت که نمی شنیدم . صدای انفجار منگ و کرم کرده بود . مغزم سوت می کشید و در میان آن سوت کش دار و ممتد صدای انفجار ها و شلیک ها را بصورتی بسیار ضعیف میشنیدم،گوئی درعمق گودالی پراز آب غوطه ور بودم. حسین جلو آمد و محمد احسان را از من گرفت . توانستم با هر دو دستم کمی گوشهایم را مالش دهم ولی فایده ای نداشت صدای سوت هم چنان توی مغزم بود . با اشاره ی دست حسین و بچه ها راکنارخودم جمع کردم وبعدازآنکه به اندازه کافی بهم نزدیک شدیم وخیالم راحت شدسرکنارگوش مهدی و نرگس گذاشتم وبدون آنکه بدانم آیا صدایم را می شنوند یا نه با کلماتی محبت آمیزودلگرم کننده قربان صدقه شان رفتم و دلداریشان دادم .

حتم داشتم که اگر در آن لحظه ی حساس حسین را بطرف خود نمی کشیدم و از شعاع موج انفجار دورش نمی کردم بین در و دیوار له می شد و زنده نمی ماند .

چند دقیقه ای که گذشت گرفتگی گوش هایم کمتروصدای سوتی که درآن وجودداشت ضعیف و ضعیف ترشد.گرد و غبار و دودبتدریج فرو نشست.متوجه شدم مقداری آجر  و سیمان داخل زیر زمین ریخته شده است.چند دقیقه بعد از آنکه صداها فروکش کرد و سکوتی نسبی حکمفرما شد حسین خیلی آرام و با احتیاط به محلی که تا چند دقیقه پیش در فلزی و سنگین زیر زمین قرار داشت نزدیک شد و نگاهی به بیرون انداخت . سپس مجددا"نزدماآمده و گفت :

-گلوله به دیوار خورده . خانه سالم است .

کم کم اشک کاسه چشمانم را پر کردونتوانستم جلوی تراوش  آن بر گونه هایم را بگیرم .

نیم ساعت دیگر طی شد تا خیالمان راحت شود که سهمیه امروزمان  از مرگ و تخریب و نیستی را تمام و کمال دریافت کرده ایم و دیگر خطری وجود ندارد .

ابتدا من و حسین وارد حیاط شدیم.همه جا زیر پاهایمان تکه های بزرگ و کوچک سیمان وآجر ریخته بود . گلوله خمپاره ای درست به پایه دیوار سمت راست حیاط اصابت کرده و به عمق حدودا"نیم مترزمین پای دیوار راگودکرده و قسمت بزرگی از دیوار را نیز از میان برداشته بود.تمامی شیشه های خانه بلا استثناء خرد شده بودند و بر بدنه دیوار ، پنجره ها و درب بزرگ حیاط جای سوراخ ترکش های ریزودرشت خودنمایی میکرد.

هنوزبچه هاتوی زیرزمین بودند.احسان راهم به نرگس سپرده بودم . به حسین کمک کردم تااز داخل انباری دو سه تخته ایرانیت خارج کرده و در قسمت آسیب دیده دیوار قرار دهیم . پس ازفراغت ازاین کارنگاهی مجددبه ساختمان انداختم هنوزمعلوم نبود چه چیز هایی در داخل خانه آسیب دیده و یااز بین رفته اند .

حسین در حالیکه سعی میکرد شیر آب  کنار حوض را باز کند گفت :

-فکر کنم خمپاره80میلیمتری  بوده . اگر توپ بود  زنده نمی ماندیم ..... اک هی باز هم آب قطع شد!.حتماً"ذخیره آب داریم...

بعد با نگرانی بمن نگریست.جواب دادم:

-خیالت راحت باشد دیشب همه گالن ها را پر کردم . بشکه حلبی کنار راهرو هم پر است .

حسین با آب داخل حوض دستهایش را شست . تکه های ریز و درشت ترکش کف حوض خودنمایی میکردند .آستینش را بالا زده یک تکه بزرگ از ترکشها را بر داشت و با دقت آنرابر انداز کردسپس درجالیکه انگشتش را بر لبه تیز واره مانند آن میکشیدگفت:

-....اگر توپ بود فقط موج انفجارش کافی بود که هر چهار تایمان را بکشد .حالا تو فعلاً بر توی زیر زمین کنار بچه هایمان...می شنوی که ... هنوز دارند می کوبندلامروتها.

گوشهایم هنوز کیپ بودند ولی صداهایی رابصورت ضعیف می شنیدم ، حسین ادامه داد :

نگران نباش خانم .... الساعه خودم سری به خانه پدر خواهم زد ، از حال سایر اقوام هم خبر می گیرم،مواظب خودتان باشید.زودبرمیگردم.

حسین پس ازایراداین جملات ازخانه بیرون زد.لحظاتی همانجا وسط حیاط ماندم.کم کم صدای همهمه مردم ، بوق اتومبیل ها و آژیر آمبولانس  ها داشت قوت میگرفت.میدانستم که در طول این ساعات خیلی جاها ویران شده و بسیاری از مردم به شهادت رسیده اند.دلم می خواست سری به داخل کوچه بزنم و ببینم گلوله ای که در کوچه منفجر شده بود خانه کدام بنده خدا را ویران کرده است ... دل توی دلم نبود ... اما نه .... اگر پایم را بیرون می گذاشتم و نمی توانستم مجدداً پیش بچه هایم بر گردم تکلیف چه بود ؟ اگر همانجا توی کوچه ترکش می خوردم و زمین گیر می شدم محمد احسان کوچکم می مرد!

نه ...گویاچاره ای جز انتظار نبود.همان انتظار همیشگی که مثل خوره روح و جانم را می جوید باز هم شروع شده بود . من که نمی توانستم این سه تا بچه را دنبال خودم توی کوچه ها و خیابانها ی نا امن شهر بکشم پس محکوم بودم که فقط انتظار بکشم و چشمانم به در باشد . همین که خواستم بطرف زیر زمین بروم در راکوبیدند.پدروخواهرم(اشرف)بودند.هردو یشان شتابزده ونگران،یک چشمشان به ویرانه ی دیوار بود و چشم دیگرشان با یک عالمه سوال به چهره ی من !؟

دل توی دلم نبود،دوباره درموقعیتی قرار گرفته بودیم که هم باید اطمینان می دادیم و هم اطمینان می گرفتیم و هر دوی این کارها باید همزمان انجام می شد . فقط چند ثانیه طول کشید که هم من پدر و خواهرم را از سلامتی خودمان  مطمئن  کردم و هم از صحت و سلامت ما در و دیگر خواهرانم اطمینان حاصل نمودم .

-خدا را شکر دخترم که بخیر گذشته است .

ما وقع را چند جمله تعریف نموده و آنها را دعوت کردم که وارد شوند:

-خوب...حالا حسین آقا کجا رفته است ؟

-گفت میروم بیرون خبر بگیرم

توی زمین با دیدن بچه ها خیال پدر بیشتر راحت شد ، لبخند بر لبش نقش بست و با حرکت دست غبار را از روی موهای طلایی و انبوه مهدی سترد. پرسیدم :

-ترا بخدا بگو پدر ، توی شهر چه خبر  است ؟ کجاها را زده اند ؟

پدر در حالیکه گونه های نرگس را می بوسید گفت :

-اولین جائی که سر زدم همینجا بوده است ، یک گلوله هم که به خانه آقای کبیری همسایه خودتان اصابت کرده،خبر داری ؟

سرم را بعلامت جواب مثبت پائین آوردم.پدرادامه داد:

-کافرهای بعثی این بار بدجور ویرانی ببار آورده اند.  طاقتم نمیگرفت همینطوربیکار و بی خبراز همه جا توی خانه بنشینم . اشرف را پیش بچه ها گذاشته و باتفاق پدر از خانه بیرون زدیم .

گلوله خمپاره ای به منزل مجلل آقای کبیری که سی  چهل متر  بالاتر از خانه ما در سمت جنوبی کوچه قرار داشت  اصابت کرده بود و قسمت اعظمی  از سقف طبقه بالا را تخریب کرده بود  بنظر میامد این گلوله از همان نوعی باشد که به حیاط ما خورده بود با این تفاوت که تمامی موج انفجار و قدرت تخریبی و ترکش هایش در محیط  بسته خانه پخش شده و خرابی زیادی  به بارآورده بود . تمامی پنجره های خانه یا کاملاً جا کن و مچاله شده وبه میان کوچه  پرتاب  شده بودندو یا کج و کوله و ناقص مثل آدمهایی که حلق آویزشان کرده باشندبواسطه ی بست،سیم یا کابلی  روی  دیوار تکان تکان می خوردند .

آقای کبیری کوره گچ داشت و یکی از مردان متمول شهر بود .

تقریباً یک هفته ای می شد که خانواده اش را برداشته و برای در امان ماندن ازآسیب های جنگ مهمان خانه برادرش در تهران شده بود .

من با فرخنده خانم ،من تا حدودی باهمسرآقای کبیری که زن با خداواهل مسجدی بودارتباط داشتم.گهگاه نیزسری  به او میزدم .

همانطور که داشتیم رد می شدیم قبل از آنکه من بخواهم چیزی بگویم،پدر که گویا چیزی توجهش را جلب کرده بود توقف کرد .

-صدیقه....انگارکسی داخل خانه راداردجستجومیکند...توهم نگاه کن شاید چیزی ببینی.

باز هم بالا را نگاه کردم ، سایه مردی روی دیوارهای خاک گرفته و گچ های زخمی و ترکش خورده دیده می شد.چیزی یادم آمد:

-بایدبرادر خانم آقای کبیری باشد.فرخنده خانم گفته بودکه خانه رابه اوخواهندسپرد.خدارا شکرکه سالم است .

-من می شناسمش ؟

-بله ....احتمالا"شمااورامیشناسید.فرخنده خانم میگفت برادرش توی کوره گچ آقای کبیری سر کارگراست ویک کامیون خاورهم زیر پایش است که کار گرها را پشت آن سوار می کند .

همینطور که داشتم توضیح می دادم جوانی سی و چند ساله  سرش را از یکی از پنجر های مخروبه بیرون آورد و سلام کرد، جوابش را دادیم.پدر او را شناخت .

-سلام آقا داوود ... سالمی که الحمدالله؟

-شکر خدا اصغر آقا .زیر  راه پله  نشسته بودم . خدا خیلی رحم کرد.باور کنیدازشدت تنبلی قصدداشتم همینجابنشینم و پنبه درگوشم فروکنم!چند دقیقه قبل از انفجار بود که ترس برم داشت.این بود که پائین رفتم و پناه گرفتم.پدرخنده ای کردوگفت :

توپ و خمپاره با کسی شوخی نداردجوان.حفظ جان هم که از واجبات است.پدرآمرزیده،جان تو قبل از آنکه مال خودت باشد به خدا تعلق دارد.مال خدا را که نمیشود همینجوری بی دلیل و بی ثمرچوب حراج زد! بگذار در جایی که لازم است آنرا بدهی .

-ای بابا حاج اصغر آقا ، این چه زندگی و زنده بودنیست ؟ کاش می آمدیدبالاوزندگی به فنارفته خواهرم رامیدیدید.به والله هیچی برایشان باقی نمانده است.آدم گریه اش میگیرد . داوود با اشاره دست ما را به صبر  و ایستادن در همانجا دعوت کرده و خودش رفت . چند ثانیه بعد که بازگشت یک قطعه بزرگ قهوه ای رنگ پلاستیکی در دست داشت که برای نشان دادن به ما آورده بودش .

-نگاه کنید،این چیزیست که ازتلویزیونشان باقی مانده است .

-چه میشود کرد پسرم ؟ مثل قوم تاتار و مغول دارند ویران می کنند و می سوزانند و می کشند.مال دنیا را دوباره می شود به دست آورد .خدا را شاکر باش که خودت سالم هستی . اگر خدای نا کرده دست و پایت قطع می شد می توانستی درستش کنی ؟... پناه ببر به خدا .

خدا حافظی کردیم وبراهمان ادامه دادیم .بیادآوردم که آقای کبیری و همسر و فرزندانش روزعزیمت به تهران حتی یک تکه اثاثیه هم همراهشان نبرده بودند.به فرخنده خانم فکر کردم که اگر بر گرددو با این منظره مواجه شود چه حالی خواهدیافت.چند باری خانه شان رفته بودم . چند تا بوفه توی هال وسیع و مجلل خانه داشت که از مجسمه ها و ظروف نقره و عتیقه پرشان کرده بود . به تخمین من فقط صد هزار تومان ارزش ظروف عتیقه و مجسمه هایشان بود.بعید بود بعد از انفجاری با این قدرت چیز زیادی از آنها سالم مانده باشد . مبل های سلطنتی و عسلی های آبنوسشان هم بسیار عالی و خیره کننده بودند.از لوازم خانگی و وسایل برقی لوکس و آخرین مدل از قبیل جارو برقی،لباسشویی،ظرفشویی،تلویزیون ودیگر محصولات تکنولوژیک روز دنیا هم چیزی نبود که در منزلشان یافت نشود .

کوچه خودمان را پشت سر گذاشتیم .وسط کوچه بعدی پیرمردی که نمی شناختیمش در حالیکه از یک گوشش داشت خون بیرون میزد  روی زمین دراز به دراز افتاده بود.حالتی هیستریک ودیوانه مآب داشت.گاه مینالیدودست وپایش راروی خاکهامیکشید،گاهی هم مثل آدمی که بطورناگهانی دچارحادثه ناگواری شده باشد بیکباره فریادمیکشیدوبامشت برزمین  میکوبید.مرد جوانی به کمک یک زن سالخورده سعی داشت او رااز جا بلند کند اما پیرمرد امتناع می نمود و حتی آندورامیزدکه ازخوددورشان کند .

آنجا توقف کردیم.معلوم بود پدر موقع آمدن هم آنها را دیده است چون رو به من کرد و گفت :

-سالم است فقط موجی شده است ، فعلا" کسی را نمی شناسد حتی همسر و پسرش را .

-پس رو به پسر کرد و گفت :

-گفتم که .... زیاد به او اصرار نکن . صبر کن تا این حالت از سرش بپرد ...آرامتر خواهد شد .

جوان با حالتی متاصل و درمانده گفت :

-بخدا نمیدانم چکار کنم الآن قریب به نیم ساعت است که هی دارد دیوانه بازی در می آورد شما که شاهد بودی چقدرهمراه مادرم ایستادیم و نگاهش کردیم.ولی نمی شود که همینطور بماند . پیر است و ضعیف. بلایی بر سرش می آید .

از  پیر زن پرسیدم : مادر جان  چرا اجازه دادی  با سن و سالی که دارد توی این گیر و دار بیرون بماند ؟

پیر زن جواب داد : دختر جان  ، خدا شاهد است زبان من و این پسر مو در آورد آنقدر که به او گفتیم توی این خمپاره باران از خانه بیرون نیا،ولی مگر به خرجش میرفت .

پدر گفت : حالا هر چه بوده گذشته است .شکر خدا که زخمی نشده وگرنه با این سن وسال زمین گیر می شد ، حالا هم عجله نکنید . من از روی تجربه می گویم . این حالات ناآرام بتدریج آرامتر خواهد شد و بخودش خواهد آمد .ولی باید حتماً او را به در مانگاه ببرید که آرامبخش و داروهای مورد نیاز دیگربرایش تجویز کنند .

پدر پس از این حرف به پیرمرد نزدیک شد ، توش گوشش زمزمه هایی کرد و مجدداً به راهمان ادامه دادیم  . از او پرسیدم :

-چه چیز ی در گوشش گفتید ؟

-تو چه فکر میکنی ؟

-نمی دانم ... شاید به او نصیحت کرده ای که همسر و پسرش را اینقدر آزار ندهد !

پدر خندیدو گفت :

-نه دخترم ، پیرمرد بیچاره در آن حال نزار که این حرفها حالیش نمی شود . تنها چیزی که بنظرم رسید می تواند روح متشنج او را آرامش دهد صلوات بر محمد و آل محمد  بود که سه مرتبه در گوشش خواندم . بی شک او را آرام خواهد کرد .

- خدا خیرت بدهد پدر ، کار خوبی کردی . راستی به حمام سر زده ای ؟ آسیبی ندیده است ؟

-بله از خانه که راه افتادم سری به آنجا زدم . نه برای خانه و نه حمام شیشه سالمی باقی نمانده است.

حالا دیگر توی خیابان بودیم . کم کم داشت  غلغله می شد . در گوشه و کنار جنب و جوش و تکاپوی مردم برای انتقال آسیب دیدگان به بیمارستان و ترمیم موقت خرابی های ناشی از انفجارات را می شد دید . معلوم بود تعداد مجروحین بیشتر از آنیست که آمبولانس های موجود قادر باشند از عهده جابجایی شان بر آیند . اتومبیل هاو حتی موتور سیکلت های حامل مجروحین بسرعت در حال حرکت بودند .چند نفری را هم دیدم که مجروهین را به کول گرفته و سعی داشتند هر چه سریعتر آنها را به درمانگاه برسانند .

جلوی خانه ای یک کامیون پرازماسه محتویاتش راکمپرس کردوبلافاصله چند جوان بسرعت گونی هایی را پر کرده و پشت پنجره های زیر زمین روی هم چیدند.

در اثنایی که پدر ایستاده بود  و با چند  نفر مشغول مکالمه بود آنسو تر از محل خالی شدن ماسه ها چند نفر دیگر را مشاهده کردم که داشتند در خانه ای را که انفجار جاکن نموده بود مجددا"درسر جایش محکم کرده و دیوار دو سوی آنرا که نیمه ویران بود با گونی های شن ترمیم می نمودند . کمی آن طرف تر زن و مرد میانسالی به پسر جوانی که یک پایش را با پارچه سفیدی باند پیچی شده بودکمک می کردند که راه برود و سعی داشتند جلوی اتومبیل های در حال عبوررابگیرند که شایدبتوانندفرزندشان را زودتر به بیمارستان برسانند.

پدر از دوستانش خداحافظی کرد و مجدداً به حرکتمان ادامه دادیم.راه رفتن در کنار پدر به من اعتماد بنفس میداد . کمی که جلوتر رفتیم اتومبیل پیکانی توجهم را جلب کرد. انفجارگلوله ای درکنارش  آنرا به پهلو انداخته و منهدم نموده بود . گلوله کاملا"آسفالت راکنده بود و از حالت قرار گرفتن اتومبیل در وسط خیابان و همچنین خونهایی که روی صندلی اش ریخته شده بود می شد فهمید که در حال تردد بوده و راننده اش بشهادت رسیده است .

درست سر تیمچه بازار سر پوشیده ای که محل کسب وکار و فعالیت خیاطان و بزازان بود– مرد گدایی را که می شناختم دیدم.اوراازخیلی وقتهاپیش که کودکی بیش نبودم همواره درخیابان های شهرمی دیدم . نه تنهااز هر دو پا فلج بودبلکه پاهایش ناقص الخلقه و بسیار کوتاه بودند.اوهمیشه با بهره گیری از کفش هایی که به دستانش می کرد و صفحه لاستیکی ضخیمی که به نشیمنگاهش بسته بود خود را روی زمین می کشیدودرخیابانهاوکوچه هااینگونه رفت وآمدمیکرد.حالا داشتم او را نگاه میکردم که به حالتی رقتباروترحم بر انگیز به پشت روی موزائیکهای پیاده روافتاد و ترکشی جمجمه اش را شکافته است . یکی از کسبه ی تیمچه با کمک شخص دیگری قیچی در دست از یک توپ ملحفه چند متری برید و روی جسد آن مرد نگون بخت انداخت آنگاه راهش را کشیدورفت.

ازورودی تیمچه که عبورکردیم به ورودی گذرگاهی رسیدیم که به (کوچه قصریها)منتهی میشد.آنجا زن جوانی را دیدم که روی زمین نشسته ونوزادعریان وخشکیده ایراروی زانوانش دارد.

 زن ضجه میزدومردجوانی که شوهرش بودقصدداشت اوراآرام کند.  جلوتر که رفتیم لباس های خونین زن و بدن سرخ و خون آلودکودک بمن فهماند که وی نوزادش را سقط کرده و بهمین دلیل است که بی تابی  می کند و بر سر و سینه می زند.از حرکات و سخنان زن پیدا بود که شوهرش را در این حادثه مقصر می داند چون سعی می کرد او را از خود دور کند و حتی گاه نیز پنجه ای بر صورت مرد می کشید و با کلماتی شکوه آمیز او را شماتت می کرد.

گرچه زن را نمی شناختم ولی حال او آنچنان دگرگونم کرد که از پدر خواستم دقایقی صبر کند تا شاید بتوانم آن بینوا را آرام کنم . قادر نبودم بی تفاوت از کنارش بگذرم آخر او هم یک زن بود . زنی مانند من. موجودی که همواره او را با لقب ضعیفه خطاب میکنند ولی همواره در طول زندگیش مجبور است شدیدترین دردها و جانگدازترین رنج ها و بلایا را به جان بخرد ، تحمل کند و دم بر نیاورد . زن انسانیست که رنج  زایش رابدون گله گذاری و باشوق فراوان بخود قبولانده است . دردی که سخت تر و ملال آور ترازآن شاید وجودنداشته باشد. ولی همواره در عجبم که چرا به او ضعیف لقب میدهند ؟ اوئی که مردان و زنان شایسته و قدرتمند عالم را دردامن می پرورد و لحظه به لحظه بر تربیت و سلامت آنها نظارت دلسوزانه و مدبرانه دارد چرا باید ضعیف انگاشته شود؟براستی اوچه ازیک مرد کم داردکه به جنس دوم شهرت یافته است ؟

سر زن رامیان دستهایم گرفتم و موهای جلوی سرش را که از زیرروسری بیرون مانده بودپنهان کردم.با دستمالی که در جیب داشتم اشک روی گونه هایش را پاک کردم.ازشدت گریه زن کاسته شد . در حالیکه او را در آغوش داشتم رطوبت سرد بدن نوزادش را روی لباسم حس کردم . دلم ریش شدونگاهی کوتاه به صورت کوچک نوزاد انداختم . کاملاً پیدا بود که پیش از موعد طبیعی و مقرر بدنیاآمده است. فرم صورتش نارس بودن او را بخوبی نشان می داد .شاید حدود شش ماه و حتی کمتر از آن داشت . زن بیچاره هنوز داشت هق هق میکرد . چاد رگلدارش را روی بدن نوزاد کشیدم آنگاه سرم را کنار گوشش بردم و گفتم :

-آرام باش خواهرم .... آرام باش ....به خدا توکل کن .

سرش را روی شانه ام گذاشت و با صدائی لرزان گفت :

-بعد از 5 سال حالا این حق من بود ؟

بآرامی دستی روی سرش کشیدم:

– قسمت خداوندی بوده . کاری نمیتوان کرد . باید تسلیم قضا و قدر الهی شد الحمدلله خودت و شوهرت سالم هستید .این خیلی خوب است وجای شکر دارد .

زن دیگر چیزی نگفت . حس کردم حرفهایم تا حدودی توانسته است مرهم دل زخمی اوباشد .یک زن در سخت ترین شرایط روحی و احساسیُ،تسکین دهنده ترین کلمات را فقط می تواند از زبان یک زن دیگر بشنود چون تنها  یک زن می تواند  او را درک کند و به وی آرامش ببخشد.

صدای مکالمه شوهر زن با پدر را شنیدم . مردمی گفت :

-نمیدانم چرا این بلا  باید بر سر مان بیاید حاج آقا . دکتری در تهران و کرمانشاه نمانده بود که مراجعه نکرده باشیم . دارو ندارم را روی این کار گذاشتم خدا میداند به حال  و روزی دچار شدم که خانه ام راهم فروختم . عاقبت دارو و درمان  افاقه کرد یا خداوندرحمش آمد نمی دانم . ولی همسرم باردار شدولی ....

گریه زن که مجدداً شدت گرفت مرد نتوانست ادامه دهد.گویا داغ دل آن مادرداغداربازهم تازه شده بود.مردپس از لحظاتی،هنگامیکه ازشدت گریه های زن کاسته شدادامه داد:

-گلوله باران که شروع شد دستش را گرفتم که باتفاق توی زیر زمین پناه بگیریم . در حین پائین رفتن از پله ها گلوله توپی به آن حوالی اصابت کرد . صدایش آنچنان شدید و مهیب بود که همسرم هول کرد و دردش گرفت . نمی دانستم باید چکار کنم.نمی شداو را از زیر زمین خارج کنم خودتان شاهد بودید که چه وضعی بود. قابله ای را می شناختم که چند کوچه با خانه ما فاصله داشت.هر طورکه بودیکساعت صبر کردم.بی شرف ها هی میزدند و میزدند و میزدند.آن یک ساعت برمن یکسال گذشت.مگر بس می کردندکافرهای بی خدا؟این بنده خدا هم که داشت به حد مرگ درد می کشید.عاقبت وقتی دیدم که انگار قرار نیست گلوله باران به این زودی ها قطع شود دل به دریا زدم،تصمیم گرفتم جانم را در دستم بگیرم،از خانه بیرون بزنم و هر طور شده قابله را با خودم بیاورم . گر چه می دانستم بیم جان ممکن است باعث امتناع او از همراهی با من شود ولی مصمم بودم که حتی اگر با خواهش و تمنا نشد او را بزور وادار به آمدن بکنم.توی راه چندبا با سوت گلوله ها خودم را روی خاکها انداختم نمیدانم...شاید صدبار.جای سالمی در بدنم باقی نمانده است .

مرد در حالی که زخم ها و خراش های دست و پایش را به پدر نشان می داد در ادامه گفت :

-وقتی که به مقصد رسیدم گلوله باران تمام شد و توانستم قابله را بی چک و چانه با خودم همراه سازم . خوشحال بودم که با وجود این همه زحمت اضطراب می توانم او را سر موقع برسانم ولی وقتی که به خانه رسیدم کار از کار گذشته بود .

زن در تکمیل سخنان شوهرش با لحنی بغض آلود گفت :

-بد جور هول کرده بودم.تنهائی مراخیلی ترسانده بود . خواستم از پله ها بالا بیایم ... خریت کردم . کاش پاهایم می شکست و همانجا می تمرگیدم ...

گریه زن باز هم شدت گرفت . بآرامی به او گفتم :

-تو که نمیدانستی چه می شود خواهر من . هر کس دیگری هم جای تو بود هول می کرد . خودت را شماتت نکن .آخر مگر توی آن گیرودار فکری هم برای آدم می ماند ؟

و مرد هنوز  داشت تعریف می کرد :

 

آنطور که خودش میگویدبالای راه پله تعادلش را از دست داده و در حالیکه وضع حمل داشته صورت می گرفته به پائین سقوط کرده است.وقتی رسیدیم،بچه مرده بودوقابله فقط توانست بند نافش را ببرد.

نگاه غضبناک زن به شوهرش مراوادارکردسر کنار گوش وی نهاده و خیلی آهسته بگویم :

-انصاف داشته باش،این بنده ی خدا چه تقصیری دارد؟اولا" که نوزادت نارس و ناموقع به دنیا آمده و معلوم نیست اصلا" زنده میماندیانه،ثانیا"زیرآتشباران عراقی ها که سگ و گربه هم جرأت نمی کنند توی کوچه و خیابان آفتابی شونداو جانش را به خطرانداخته که تو و بچه تان را نجات دهد.او هم به اندازه ی تو این طفلک را دوست داشته.حالا هم خدا را شکر کن که هر دویتان زنده و سالم هستید.اگر یک بار باردار شده ای پس باز هم خواهی شد،نگران نباش.هیچ فکرش را کرده ای که اگر شوهرت از بین می رفت توی آشفته بازار جنگ باید چکارمی کردی؟مطمئن باش اگرعمراین نوزادبه دنیابودحالاتوی آغوشت داشت شیر میخورد.بلندشو.... بلندشووبا شوهرت بروید جایی این طفل معصوم راچال کنیدوبرگردیدسرخانه وزندگیتان.

جملات آخرم زن را کاملا"آرام کرد. کمکش کردم برخیزد.زن دستانش را دور گردنم انداخت و تشکر کرد :

- خدا خیرت بدهد  خواهر. خدا حافظ .

در ادامه ی راه تارسیدن به منزل پدر،ازمیان مکالماتی که بین اووعابران ردوبدل می شدخبرهائی را شنیدم که بهیچوجه خوشایند نبود:

یکی ازخبرهااین بودکه انفجارات آسیبهائی جدی به تنهاکارخانه  برق شهررسانده اندوخبردیگراینکه متاسفانه پس از ماهها مقاومت جانانه،پاسگاههای خان لیلی و زینل کش  با گلوله مستقیم تانک ویران شده اند و البته در این درگیری ها یکی از هلیکوپتر های عراقی نیزسقوط کرده است.سقوط و ویرانی پاسگاههای مزبور بدین معنا بودکه بعثیون عاقبت توانسته اند منطقه ی سوق الجیشی خان لیلی را تصرف کرده و در ابتدای جاده ی نفت شهر مستقر شوند.کاملا"مشخص بود که عراقیهاقصددارندپس ازتجدیدقواوسازماندهی نیروهایشان،با پیاده نظام ویگانهای زرهی وتانک بسمت شهرپیشروی کنند.

عده ای از اهالی داشتند با عجله اسباب و اثاثیه خود را بار وانتها و کامیونها کرده و برای خروج از شهر آماده می شدندولبته خیلی ها هم خوش بین ترازآنی بودندکه باور کنند عراق مشغول تدارک برای پیشروی بطرف قصرشیرین است.آنان  قسمتهای زیادی ازاین اخبارنومیدکننده راشایعاتی بی اساس میپنداشتند که ستون پنجم دشمن در میان مردم میپراکند.

چند مترمانده به درب منزل،کامله مردی پدر را صدا زد.اواز من خواست که نزدمادروخواهرانم بروم وآنهاراازنگرانی در بیاورم،سپس خودش همراه با آن مرددرخم کوچه ناپدیدشد.

بمحض آنکه پدرومردهمراهش ازنظرپنهان شدند،دست به طرف در بردم که دق الباب کنم.بناگاه صدای شلیک خمسه خمسه فضا را انباشت و متعاقب آن صفیر گلوله ها در آسمان بالای سرم طنین انداز شدند.تالحظاتی دیگرگلوله هابا فواصلی نزدیک به یکدیگرمنفجرمیشدند.میتوانستم ازصدای روبه تزایدشیهه ی گلوله هابفهمم که نقاط هدف بسیاربه من نزدیکند.تجربه های مکرربه من آموخته بود که ازکمیت وجهت صدای شلیک قبضه ها وشکاف پرصدائی که عبور گلوله ها درهوا  ایجاد می کندمیتوان تشخیص داد که آیا در نقطه ای نزدیک به نقطه ی هدف ایستاده ای یا نه .

یک آن ازآمدنم پشیمان شدم.درحالیکه داشتم تندتندبامشت به در میکوفتم،گلوله هادرمکانهایی بسیار نزدیک منفجر شدندبطوریکه موج انفجارشان روی گوشهایم تأثیر گذاشت.خواهرم زینب دررابازکرد.شلیکهاادامه دارشده بود.خودم را توی حیاط انداخته و در را پشت سرم بستم.سوت بعدی بقدری گوشخراش بود که ما را وادار کرد همانجا توی حیاط روی زمین دراز بکشیم.صدای انفجار گویا از ته همان کوچه بلند شد.زمین زیر پایمان بشدت لرزید و تکه های سنگ و آجروترکش برسرمان باریدن آغاز کرد.

هرویمان به کنج دیوارحیاط خزیدیم که مباداچیزی روی سرمان سقوط کند وصدمه ای ببینیم. چند تاترکش توی آب کم عمق حوض وسط حیاط سقوط کردوجلزولز ناشی از داغیشان بگوشمان رسید . فریادیاابالفضل سرداده وجیغ کشیدم:بابا...بابا....

برخاستم که بسمت درحیاط بدوم ولی زینب که هنوز حالت دراز کش داشت مچ پای راستم را گرفت و موجب سقوطم شد.مادررا دیدم که سراسیمه ازپله های زیرزمین بالادویدوبطرف ماآمد. گلوله هاپشت سرهم اینسوآنسومنفجرمیشدند.خطاب به مادر فریاد زدم :

-مامان .... بابا بیرون است . او با من بود . همین الان از هم جدا شدیم .... یا فاطمه زهرا ....چکار کنیم حالا؟

بدون آنکه متوجه باشم مجددا"نیم خیز شده بودم که بر خیزم و بیرون بروم.این بار مادر دستم را بشدت کشید و دوباره مرا روی موزائیک های کف حیاط انداخت سپس بدون آنکه دستم را رها کندکنارم نشست آنگاه با نیروئی که هرگز در او سراغ نداشتم دست دیگرش را پشت زینب که او هم داشت از جا بر می خاست گذاشت و در حالیکه با تمام توان هلش میدادمرانیز  بدنبال خود کشید و هر سه وارد زیر زمین شدیم .

بقیه خواهر هایم به همراه خاله فوزیه و بچه هایش آنجا نشسته بودند.مادربا صدائی رسا و محکم به ما دستورداد که ابدا"پایمان را از زیر زمین بیرون نگذاریم آنگاه چادرش را سرش کشید و با حرکاتی سریع و چالاک  که از وی بعید بنظر می رسید از پله های زیر زمین بالا رفته از در حیاط خارج شد. می خواستم دنبالش بروم ولی باز هم این  زینب بود که مانعم شد. کوچکترین خواهرم بتول،گوشه ای از زیر زمین در کنار بچه های خاله فوزیه کزکرده بود و وحشتزده مارا نگاه میکرد.طفلک رنگ به صورت نداشت و چشمانش از ترس گرد شده بودند.اوراکه دیدم بیاد فرزندانم افتادم . نگرانی و دلشوره باز هم از درون مرا بهم ریخت ولی فکری که آن لحظه بیش از هرچیزدیگری مرا داغان کرده بودوضعیت نامعلوم پدر بود.روبه خاله فوزیه کرده وشیون کنان فریادزدم:

-دیدی خاله جان ....دیدی چطور بیچاره شدیم ؟

-چیزی نیست عزیزم ... بابایت سالم است آرام باش . الآن است که مادرت با خبر سلامتی اوبازگردد . گریه نکن . شگون ندارد به خدا .

باور نمیکردم که این حال نزار ورقت آور،حال من باشد.منی که تا چند دقیقه قبل داشتم آن زن  نا امید و داغدیده را تسلی خاطرمی دادم .

گسترش دامنه ی انفجارها لحظه به لحظه داشت وحشت مرا بیشتر می کرد . مادر ، پدر  ، حسین ، اشرف ، فرزندانم ...  تحمل این همه دلشوره ونگرانی از ظرفیت من خارج بود . کمی که از کثرت انفجارها کاسته شد مادر با لباس ها و چادری کاملا"خاک آلودبازگشت. پیدا بود که دقایق سختی را گذرانده است . چشمان همه ما به دهانش بود.البته از همان هنگام ورودش به خانه حالت خونسرد او خیالمان را راحت کرده بود و عجله ای برای شنیدن کلماتش نداشتیم .

مادرتعریف کردکه پدر را سالم و سرحال یافته است و موفق شده درمعیت وی وبااتومبیل یک از رفقای پدر سری هم به خانه ما بزند .چنددقیقه که گذشت قصدداشتم به خانه باز گردم ولی مادر مانعم شد .

-اشرف پیش بچه هاست.بمان تا این قیل و قالها فروکش کند.

-مادر شما خودت توی همین قیل و قال همه جا را گشته ای و ماشالله قبراق و سلامت به خانه بر گشته ای ،من هم مانند شما .... خونم که رنگین ترارتو نیست.

-نه دختر جان دلم رضا نمی دهد .

به احترام او چند دقیقه دیگر هم صبر کردم اما گلوله باران بصورت پراکنده همچنان ادامه داشت و گویا نمی خواست پایان بگیرد .

عاقبت براثراصرار زیادی که کردم اجازه رفتن گرفتم .

گلوله توپی که صدای انفجارش باعث آنهمه وحشت و نگرانی ما شده بود یک کوچه پائینتر از کوچه ای که خانه پدر در آن قرارداشت و درست وسط کوچه ، به فاصله چندمتری از اتوموبیل وانت قرمز رنگی  که کنار دیواری پارک شده بود  منفجر گشته و چاله بزرگی روی زمین حفر کرده بود.موج انفجاروانت را به دیوار سفید سنگ پوش کنارش کوبیده بود.براثراصابت حجم زیادی از ترکش های ریزودرشت،جای سالمی در بدنه وانت باقی نمانده بود.

با وجود سکوت کاملی که ازحدوددقیقه پیش بر فضای شهر حکفرما گشته بود ،آن کوچه ی خلوت وخالی ازترددتوگویی داشت انتظارانفجاری دیگری رامیکشید.هنوز کسی جرأت نکرده بود از خانه بیرون بیاید . پس از مکث  کوتاهی در آن محل ، قصد ادامه مسیر را داشتم که چیزی توجهم را جلب کرد . باریکه سرخ رنگی از خون داشت روی خاکهای کف کوچه دلمه می بست . همان جاخشکم زد. صدای شلیکی از سمت نیروهای خودی برخاست. متعاقب آن،گلوله ای از روی سر شهر عبو کرد و دور شدولحظاتی بعددر جائی دور دست با صدائی خفه منفجر شد.نگاه من همچنان به آن رد خون دوخته مانده بود.

میدانستم اگر سماجت بخرج دهم و بخواهم منشاء آن باریکه خون را جستجو کنم با منظره خوشایندی مواجه نخواهم شد . اینبار چلچله ای از سمت کوههای بازی دراز به خواندن سرود مقاومت مشغول شد و مسلسل وار همه لوله هایش را روی دشمن خالی کرد .

-چه شد صدیقه ؟ تو آدمی نیستی که از کنار این خون بی تفاوت بگذری . پس معطل نکن . شایدبنده خدایی که در خون خود غوطه وراست هنوز زنده باشد و محتاج کمک .

گلوله های شلیک شده کاتیوشای خودی در مسیر عبورشان آسمان شهر را شخم زدند و رفتند که بر سر دشمن فرو بریزند.

همینطور که موشک های کاتیوشا یکی یکی درآنسوی  مرز منفجر می شدند من نیز آهسته آهسته خودم  را به طرف دیگر بدنه خرد و مچاله ی وانت رساندم . بین لاشه ی وانت و دیوار سفید سنگ پوش،مردی که خون سرخش موهای سفید سر و ریشش را خضاب کرده و جمجمه اش بطرزی دلخراش ترکیده بود مظلومانه جان به جان آفرین  تسلیم نموده بود.

بنظر می رسید که آن بنده خدا میان وانت و دیوار پناه گرفته بود ه که شاید از آسیب گلوله ها درامان بماند  ولی همان چیزی که گمان میکرده جان پناهش است جانش را ستانده بود .

واضح بود که در جا به شهادت رسیده است  و جانی در بدن ندارد . قادر نبودم بیش از آن به جسدش نگاه کنم . کنار ی خزیدم.بی اختیار بغضم شکست وگریه ام گرفت. موهای تماما"سفید مرد مرا به یاد پدرم می انداخت که این روز ها بیم جانش امانم رابریده بود .

چه بد روزهایی بودند آن روزها.از صبح تا کنون به اندازه یک عمرآزگار دلهره و غم و رنج را تجربه  کرده بودم و حال کنارجسدمرد نگون بختی بودم که فرزندان  و خانواده اش داشتند لحظه ها را برای رسیدنش به خانه با هزار جور نگرانی و اضطراب می شمردند و خبر نداشتند که اودیگراز دستشان رفته است. مانند من و مادر و خواهرانم که همیشه در مواقع خطر و بی خبری  از پدر،هزاربارمیمردیم وزنده میشدیم.من که نمی شناختمش.شایداوهم مثل پدرمن تنهاتکیه گاه زندگی همسر وفرزندانش باشد.تکیه گاه مطمئن وپرقدرتی که الآن دیگرنیست.

درحالی که اشکهایم حتی لحظه ای هم قطع نمی شدند توی کوچه ها و خیابان های همچنان خلوت شهر و درمیان تبادل آتش توپخانه دو طرف که باز هم شدت گرفته بود بتندی دویدم تا شاید زودتر به خانه برسم .

توی راه بارها و بارها با شنیدن سوت گلوله ای سر گردان ، خودم را روی زمین انداختم تا اینکه به خانه رسیدم و چون حسین هم بلافاصله پس از من به ما ملحق شد،دل آشفته و بی قرار م کمی آرام گرفت .

                                          ***            ***           ***     

        

مادر مکث کوتاهی کرد و جرعه ای آب نوشید.عاطفه با استفاده از این فرصت پرسید :

- حاج خانم...چرا همه ی مردم ازشهرمهاجرت نمی کردند ؟ چرا بعضی ها آنقدر میترسدندکه شهرراترک کرده بودند و عده ای هم تا به اندازه ای شجاعت داشتند که خطرگلوله باران را بجان میخریدند ولی سنگرراخالی نمیکردند ؟

لبخند کمرنگی بر لبان مادر نقش بست.گویاسئوال عاطفه  بنظرش کمی ساده لوحانه مینمود .

- مردم در طی آن شش ماه بسیارسخت،شدیدترین وضعیت های جنگی و بی سابقه ترین خطرات را تجربه کرده و حتی با سنگر بندی منازلشان خود را برای اوضاعی سخت تر و خطر ناکترنیزآماده ساخته بودند.آنان باعزمی جزم قصد داشتندتحمل وبردباری نموده واین دوران راطی نمایندتاشایدعاقبت به راحتی و آسایش برسند.بالاخره بعد از هر شدتی فرجی هم باید باشد دیگر . مردم قصرشیرین زیر آتش باران سنگین بعثیون جانانه ایستادگی کرده بودند،فقط به این دلیل که نمی خواستند  و نمی توانستند میدان را برای دشمن خالی کنند.البته برای بسیاری از آنان هضم این حقیقت که باوجودآنهمه جانفشانی و تحمل مشکلات و کمبودهاشهر در شرف سقوط است مشکل بود.

همانطور که قبلا"هم اشاره کردم،آن روزها در جای جای مناطق مرزی کشور و جبهه های نبرد می شد رد پاهایی از خیانت بنی صدر و عوامل او را دید و گرنه نیر وهای نظامی ما آنقدر ضعیف نبود ند که اجازه دهند دشمن آنگونه سریع و همزمان چندین شهر مهم و حساس کشور را تصرف کند . مردم شهر من هم مانند مردم همه ی شهر های ایران اسلامی به سرزمین آباءو اجدادیشان عشق می ورزیدند . انسان حب وطن و عشق به میهن رادر مواقعی که خاک سرزمین مادریش در معرض تجاوز و اشغال توسط دشمن است می تواند با پوست و گوشت  و خون  خود  احساس کند.این حس مقدس تنها در چنین مواقعیست که قلیان میکندو از آدمیانی ساده ،رزمندگانی شجاع میسازد.وقتی که مشاهده می کنی عده ای حیوان صفت درنده خو در پشت مرزهای میهنت صف آرایی کرده اند و با تمام قوایشان سعی دارند قدم به خاک پاک وطنت بگذارند و هر آنچه که از پستی و رذالت در چنته شان هست به منصه ی ظهور برسانند،آن وقت است که گرمیگیری و دلت می خواهد حتی اگر شده جسم و جان خودت را توپ و بمب وخمپاره کنی و درمیان دشمنان منفجر  شوی تا به  درک واصل شوند و نتوانند به اهداف رذیلا نه شان برسند .

ما در این شهر متولد شده و رشد  و نموکرده بودیم . پیکر عزیرانمان را در خاک همین شهر دفن کرده وکودکانمان را زیر سقف  خانه های آن به ثمر رسانده و بزرگ کرده بودیم.پس دل کندن از آن چندان کار راحتی نبود،حتی اگر به قیمت از دست دادن جان شیرینمان تمام میشد.من حتم دارم اگر مردم قصرشیرین درآن روزهای حساس و سرنوشت ساز تجهیز شده بودند و به جز آن چند تفنگ شکاری زنگ زده و برنو  و ام یک  که سلاح های مربوط به دوران جنگ اول و دوم جهانی بودند سلاح های پیشرفته تری در اختیارشان گذاشته شده بودواگراراده ای در جهت سازمان دهی وموضع گیری مناسب نیروهای خود جوش و آماده جانفشانی پراکنده در شهر وجود داشت،حماسه ای می آفریدند که تا همیشه ی تاریخ جاودان بماند.آنان اگر توانی ومجالی میداشتندهرگز اجازه ی  اشغال شهرشان را به مزدوران صدام نمی دادندولی افسوس که تصمیم بنی صدر خائن بعنوان فرمانده ی کل قوا،تسلیم نمودن شهر بود.

دل کندن ازوطن ماننددل کندن ازجان سخت است.فکرمیکنی باوجودآنهمه کارشکنی وخیانت،چرا مردم اینقدر ایستادگی می کردند؟فقط خداوند می داند که تا لحظات آخر دلهایشان پر از امید بود.امیدرسیدن نیروی کمکی.امیدرسیدن سلاح ومهمات.زن، مرد،پیر و جوان  برای مقاومت  آماده بودند.بله...کسانی هم وجودداشتندکه ازماندن و ایستادن نا امید شده وراه رفتن رابرگزیده بودندکه البته آنهم فقط و فقط به این دلیل بود  که بیم به خطر افتادن جان خانواده هایشان را داشتند . به جرأت می توانم بگویم که نود درصد از مردم،کل اثاثیه و مال و منال خود را بر جای گذاشته و رفته بوندزیراامید بازگشت داشتند.اگرغیراین بودهمه چیزشان را با خود می بردند و دیگرحتی  پشت سرشان را هم نگاه نمی کردند.عنان امورازدست مسئولین  شهری و نظامی منطقه خارج شده بود.آنها نیز منتظروبلا تکلیف بودند.

مادرنفسی تازه کردودرحالیکه هنوزطرف خطابش عاطفه بوددادامه داد:

- دخترم...انسان موجود پیچیده ایست.تا هنگامیکه یک فرد،خودش عملا"در دل موقعیتی ویژه مانند موقعیت مردم قصرشیرین درآن دوران قرار نگیرد درک چند و چون حس و حال موجوددر آن برایش ممکن نیست.حب وطن عشقیست به غایت شدیدوغیرقابل وصف.وقتیکه باتمامی وجودت حس میکنی هویت واصالت انسانیت  که بستگی تام به دین ووطن وآب و خاکت دارد در خطرفروپاشیست،آنگاه قادر به حس و درک کامل این نوع از عشق میشوی و میفهمی که قسمتی ناشناخته از خودت را تازه داری میشناسی.

مادرقصدداشت ادامه دهدوبقیه ی ماجراهاراهم تعریف کند ولی انگار که چیزی را فراموش کرده باشد مجددا"عاطفه را طرف خطاب قرار داد و گفت :

-عاطفه جان...از ترسو بودن مردم گفته بودی،ولی این قسم قضاوتهانشات گرفته ازعدم شناخت آدمهاودرک ناقص درونیات آنهاست.خیال نکن کسانی که ازشهربیرون رفتندبزدل بودندیاارزشی برای خانه و کاشانه  و میهن خود قائل نبودند ...نه...حتی لحظه ای هم این فکر را نکن.مگرمیشودانسانی هم به موجودیت معنوی خودوهم به دارائیهای  مادیش بی اعتنا باشد؟درست انگاشتن این گمان با هیچ منطقی قابل توجیه نیست.اندازه ی تحمل هر انسانی با انسان دیگر متفاوت است و بهمان ترتیب قدرت مقاومت هرشخصی با شخص دیگر فرق دارد.بقول معروف،پنج تا انگشت یک دست همه به یک اندازه نیستندو هرکسی ظرفیتی مخصوص به خوددارد،یکی دریا دل است آن دیگری دل بزرگ است و عده ای هم دلشان اندازه یک دل یک گنجشک.ولی همه بهرحال دل دارند .بعضی ها دلشان بیشتراز هرچیزو هرکسی برای خانواده و همسر و فرزندانشان می طپد و خیلی ها هم عشق دین و آئین  و وطن را ارجح تر از دو عشق دیگر می دانندوحاضرنیستندآنرابخاطرهیچ نوع دلبستگی دیگری فراموش کنند.این را هم بدان دختر گلم که عشق در هر شکلی که باشد باارزش ومقدس است وفقط دریک قلب پاک رشدونمومیکند.

موضوع فرارغیرنظامیان در زمان تهدید دشمن،مختص به قصرشیرین نبود.در هرکدام از شهرهای در گیر جنگ چنین مهاجرتهائی رامیشددیدولی باهمه ی این تفاصیل،شهر من به اندازه ای مرد و زن دریا دل در بطن خود پرورانده بود که اگر اهمیتی به آنها داده می شدمی توانستند مانند سدی پولادین در مقابل دشمن بایستند و اجازه نفوذ به اینسوی مرزهارابه آنها ندهند .

عاطفه سرش را پائین انداخته بود و دیگر حرفی نمی زد . می دانستم که خجالت می کشد.به روحیات وی آشنابودم.گرچه زود قضاوت میکردولی خیلی زودهم شنیدن دلایل درست و منطقی مجابش میکرد.

توضیحاتی که مادر درباره ی چگونگی وقایع وشرح سختیهای حضور  دریک شهرتحت محاصره وحال وهوای مردم رنج کشیده اش می دادعاطفه رابدلیل  داوری ناعادلانه ای که کرده بود شرمگین مینمودواین همه را من ازحالات وسکنات اوکاملا" میفهمیدم .

گویامادرهم به آنچه که در درون  ذهن عاطفه می گذشت واقف شده بود  چون دستش رامهربانانه زیر چانه او گذاشت و سرش  را بالا آورد.سپس در حالیکه مستقیم به چشم هایش نگاه می کرد گفت :

-دخترم مایل هستی بقیه ماجرا را بشنوی ؟

عاطفه که سعی می کرد نگاهش را از نگاه مادر بدزدد به آرامی جواب داد

- بله حاج خانم ... حتما".

و مادر مجددا"در دریای خاطرات خویش غوطه ور شد:

- بعدازخاتمه ی کامل گلوله باران،خبرهاتندوتندمیرسیدند: تعداد مجروحین خیلی زیاد بود.چه در خطوط مقدم وچه درشهر. حسین وچندنفردیگرازمردان شهر که اتومبیل داشتندبابستن بلندگوروی سقف ماشینهاوگشتن درسطح شهر،گروههای خونی مورد نیاز بیمارستان راکه مملوازنظامیان وغیرنظامیان آسیب دیده شده بوداعلام میکردند.مردم دسته دسته برای اهدای خون می شتافتند .

گرچه یکی دو ساعت بعد مجددا"شیطنت های دشمن شروع شد وعراقیهاهر چند دقیقه یکبار  گلوله ای بطرف شهر شلیک می کردند ولی مردم که دیگر از خزیدن در زیر زمین ها و مچاله شدن در پناهگاههای تنگ و تاریک خسته شده بودند همچنان به تردد و کارهای روزمره و واجب  خودشان ادامه دادند . گاهی اوقات فکر می کردم عراقی ها برای تفریح و بازی است که لوله های توپ و خمپاره شان را به سمت شهر می گیرند و مردم شهر را فقط و فقط برای ارضای هوی و هوس  خود به خاک و خون می کشند.

روز بعد چند نفر از طرف سپاه کرمانشاه  برای تکمیل آموزش های نظامی و نحوه ی کاربردسلاحهای پیشرفته تربه مردم،وارد شهر شدند.کلاسهادرمسجدجامع تشکیل شدومن نیزمانندبقیه ی زنان و دختران در آن کلاسها شرکت کردم.کلاس ها شامل آموزش سلاحهای انفرادی مانند کلاشینکف و تیر بار  گرینوف و نیز  آر پی جی و نارنجک تفنگی و همچنین آموزش کمک های اولیه، پانسمان ، شکسته بندی ، بخیه و خیلی چیز های دیگر بود .

گرچه هیچگاه هیچ سلاح پیشرفته ای در اختیار مردم قصرشیرین قرار نگرفت که بتوانند عطش مقاومت و گرفتن انتقام خیل شهدای گلگون کفن میهن از مزدوران بیگانه را فرو بنشانند ولی استقبال زیادی از کلاسها بعمل آمد.همگی با ولع و اشتیاق زاید الوصفی پای صحبت اساتید می نشستیم چون می دانستیم که در آن مقطع زمانی حساس ادامه حیاتمان و حفظ آب و خاک و شرفمان  بستگی تام به همین آموزش هادارد.روزی که کلاس ها شروع شد آرامش نسبی بر منطقه حکمفرما بود .البته ازآن قسم آرامشهایی که اصلا"برای ماخوشایندنبود.این سکوت و آرامش بیشترشبیه به نشانه های استراحت،تجدیدقواوآماده شدن دشمن برای یک یورش بزرگتربودزیراباشعارهائی که از رادیو  بغداد در مورد آزادسازی ایران!!می شنیدیم بعید به نظر می رسیدتوقف یا کوتاه آمدنی درکارباشد.

سردار پوشالی قادسیه،کاملا"بر خر مراد سواربودوازحمایتهای سخاوتمندانه دول استعمارگروعربهای ناسیونالیست منطقه برخوردار،پس دلیلی نداشت که ارتش مجهز و فعلا"پیروزمندخودراازمواضع غصب شده شان عقب بکشدویارحمی به حال مردم بیدفاع شهرهای در تیررسش بنماید .

جانبداری های آشکار رادیوهای اسرائیل ، بی بی سی،آمریکا ، آلمان وسایردول استکباری ازشیطنتهای صدام به مافهمانده  بودکه درآینده نه تنهادشمن کوتاه نخواهدآمدبلکه روزبروز  درعزم متجاوزانه ی خودراسخترخواهدشد.

اوضاع بدی بود،مشکل نظام نوپاومردمی جمهوری اسلامی فقط در خارج ازمرزهایش خلاصه نمیشد.فتنه های داخلی که بدخواهان برای ضربه زدن به انقلاب تدارک دیده بودند کار دفاع از کیان میهن را مشکل کرده بود.بیاد دارم که در همان دوران و دقیقا"در روز 17 شهریور 1359 ،بنی صدر خائن در یک سخنرانی موذیانه با مشتعل کردن اختلافات داخلی و طرح مسائلی که در عادی ترین شرایط نیز از یک مقام مسئول کشوری نا رواو غیر مسموع است،منشاء یک سلسله خصومت های داخلی میان اقشار مختلف مردم و پیدایش  جو کدورت و اختلاف شد.همین دامن زنی ها به اختلافات و ایجاد بدبینی ها آنهم از طرف کسی که مقام ریاست جمهوری و فرماندهی کل قوای مملکت را بر عهده داشت مهلک ترین ضربه ها را در آن  شرایط حساس به مملکت زد و باعث سوء مدیریت هائی شد که نتیجه اش عدم برنا مه ریزی تجمع و اراده برای مقاومت یکپارچه  وسازماندهی شده در مقابل دشمن بود.بیاددارم بعدهاودرهنگامه ی محاصره ی خرمشهرامام خمینی(ره)درپیام کوتاهی که توسط آیت الله خامنه ای به همه سران نظامی داده شد فرمودند:(درکار آبادان وخونین شهرازسوی مسئولان احساس تعلل میکنیم.اگرنمیتوانید،به من بگوئیدکه خودم شخصا"دراین  باره تصمیم بگیرم.من بایدبه اسلام وبه این ملت پاسخ بدهم).

این جملات را حضرت آیت الله خامنه ای به بنی صدر تلگراف کردند که باعث جواب تندی هم از جانب آن ملعون شد .

اینها نشان می دهد که حضرت امام خمینی (ره) و مسئولین متعهدی مانند رهبر معظم انقلاب ، امام خامنه ای که در آن  برهه از زمان حساسیت موضوع و کار شکنی ها را احساس می کردند . سعی داشتند یک طورهایی اوضاع را جمع وجورکنندولی از آنجا که نیات پلید و شیطانی همواره سرعت تأثیرشان بیشتر است و شخص بی کفایتی چون بنی صدر قدرت را در دست داشت آنهمه بی برنامه گی ها  و خیانت ها انجام گرفت و اوضاع آنطوری شد که نباید می شد .

***          ***             ***

 

آنشب خانواده ی پدر همگی به منزل ما آمدند.بحث بین پدر و حسین گل انداخته بود:

-آقا حسین امسال واقعاً برکت به باغهای قصر افتاده ....نه؟

-بله آقا ....صبحی که داشتم توی شهر چرخ می زدم فرصتی دست داد یک سر رفتم باغ حاج عباس توی نصر آباد . ماشالله به قدرت خداوند شاخه ها تاب تحمل سنگینی لیمو ها یشان را نداشتند و تا نزدیکی های زمین پائین امده بودند.لیموها که هنوز نرسیده بودندولی باغ حاج عباس انارهای خوبی هم دارد هردانه اش مثل یاقوت سرخ.ترش وشیرین وآبدار.آنقدرمزه داردکه آدم ازخوردنش سیر نمی شود .

-از بس که مرد با ایمان و خدا ترسی است حسین اقا . کافی است فقط قدمت را در باغش بگذاری که کامت شیرین شود . یک جعبه از انواع میوه پر می کند و می دهد دستت . حالا جرأت داشته باش و بگو نمی برم ! قسمت میدهد که اگر دست خالی بروی مدیونش هستی . من که رویش را ندارم پا توی باغش بگذارم ....

-اعتقادش است اصغر آقا  ... می گوید نمی شود بنده خدائی چشمانش به برگ وبر درختها بیفتد و دست خالی به خانه برود. باید خودش و اهل عیالش ازآن بخورند وگرنه برکت باغش می رود و دیگر بر نمی گردد.اعتقاد دارد که زیادی و مرغوبیت میوه هایش ازبرکت دعاهای  مردم است .

- حتما"همینطور است ... خطا و خلاف ندارد...

- بابا من انار می خواهم!

این صدای پسرم مهدی بود که شانه های حسین را تکان می داد و بهانه می گرفت . حسین خنده کنان گفت:

-قربان چشم های بادامی ات مهدی جان.بیابغل باباببینم. حسین که مهدی را در آغوش گرفت منهم رفتم پیش مادر و خواهرهایم که درقسمتی دیگر از هال نشسته بودند.

ما هم صحبتمان گل انداخت ، خواهرم مریم هی به بتول می گفت بگو مسلسل و اوبه اشتباه میگفت مثلث ومارابه خنده می انداخت ولی من سه دانگ از حواسم هنوزپیش پدر و حسین بود. حسین گفت :

- ولی حاج آقا دلم خیلی سوخت وقتی دیدم چند تا از درخت های خیلی پر بار و سر سبزش را انفجار توپ از ریشه در آورده بود ، چه در خت هائی بودند .

-خداریشه شان رابخشکاندبه حق امام زمان،این ظلمها بی جواب نمیماندحسین آقا.

به ادامه ی مکالمه شان زیاد توجه نکرم تا وقتی که این جمله رااززبان پدرشنیدم:

-امروز یک سر رفتم سپاه ....

گوشهایم را تیز کردم ولی پدر بتدریج تن صدایش را پائین و پائینترآورد بطوریکه بعد از آن فقط توانستم چندتکه دیگراز حرفهایش را بشنوم:

- ...نگران بود ... خبرهائی داد که مرا هم نگران کرد...

من بهیچوجه اهل گوش ایستادن نبودم واین کارراگناه میدانستم.حالاکه پدرمایل نبودمن وبقیه چیزی ازحرفهایش بفهمیم لزومی نمیدیدم بیش از این دقیق شوم تا که شاید کلمه دیگری بگوشم برسد،بهمین سبب بی خیال شنیدن حرفهایش شدم،گرچه نمیتوانستم برکنجکاویم غلبه کنم.زیرچشمی حواسم به حرکات وحالت هایی که درحین صحبت کردن ازخودبروزمیداد بودونگرانی  رادرآن حالات می توانستم مشاهده کنم.باشناختی که ازپدرداشتم میدانستم که وی هیچ حرفی رابی دلیل برزبان نمی آوردوهیچ خوشحالی یا نگرانی ازجانب اونمیتواندبی پایه واساس  باشد.چنددفعه خواستم دل به دریازده،چیزی بپرسم ولی شرم حضور مانعم می شد.دیگر بهیچوجه حواسم به مکالمات مادر و خواهرانم نبود.به خودنهیب زدم:اگرپدرلازم میدانست که تووبقیه چیزی را بدانید دلیلی نداشت که مخفیکاری کند پس اینقدر فکرت را مشغول نکن و خوره ی جان خودت نشو.

باافکار و کشمکش های درونی خودم مشغول بودم که صدای پدر مرامتوجه خودکرد :

-صدیقه جان چه خبر از کلاس های سپاه ؟چیزی یاد گرفته اید؟خواهران اهمیت این اموزشها را درک کرده اند یا نه ؟

-بابا،زنان و دختران شهر تشنه یاد گرفتن هستند و به سرعت همه آموزه ها را جذب می کنند.خوب هم میدانند که بدردشان خواهدخورد.مخصوصا"جلسات کلاسهای کمکهای اولیه که توی این گلوله باران ها بسیار سودمند است .

پدر لبخندی زده و سرش را به علامت رضایت جنباند .

- بااین اوضاعی که آمریکاوایادیش برای کشورمادرست کرده اند واجب است که طبق خواسته ی امام،همه نظامی باشند.این  خیل عظیم دشمن سرتاپامسلح رایک ارتش  و یک سپاه نمیتواند جوابگو باشد.بایدزن ومردوبزرگ وکوچک بسیج شوندوبرای پیروزی اسلام وایران بجنگند .

گرچه جرأت واعتمادبنفس پدرهمواره برای بدخواهان و دشمنانش رشک برانگیزوبرای من غرورآفرین بودولی بعضی اوقات حس میکردم که این خصیصه ی عالی وارزشمندرا کاملا"ازوی به ارث نبرده ام و گهگاه دلم می لرزد.وبدلیل همین نقیصه ی وجودی بودکه عاقبت طاقت نیاوردم وباپرسیدن جمله ای نگرانیم رابروز دادم:

- بابا،فکرمیکنیدچه میشود؟عاقبت کارما دراین شهروبا این همه اتفاقات چه خواهد بود ؟

پدر تنها کسی بود که ازعمق نگرانی ها و مشغولیات ذهنی و فکری و دل لرزان من باخبربود.شایددرآن دوران پرمخاطره و ناایمن اگرکسی برای نخستین بار بامن مواجه میشدمرازنی بسیارشجاع،بااراده ای نامتزلزل می یافت،ولی درواقع من اینگونه نبودم بلکه ذهنی مرتعش وسرشار از تردید داشتم که گاهی اوقات بدجوری باعث عذاب روح سرکشم میشد.این تضاددرونی،چیزی بود که پدرم کاملا"ازآن اطلاع داشت وباآنکه هیچوقت به رویم نمی آوردوضعفم رابرخم نمیکشیدولی میدانستم و میدانست که میداند و میدانم .

او همواره سعی میکرد با صحبت هایش دلم را قرص و محکم کند و مانع از آن شود که در بحبوحه های سرگردانی،خود را ببازم و این بار هم با جمله ای آرامش بخش ، طمانینه درون خود را به من انتقال داد:

- دخترم ، به این  چیزها فکر نکن و امید به خود را هرگز از دست نده.وقتی که یک سیب را به هوا می اندازی تا پائین بیاید صدها چرخ می خورد.عاقبت هر کاری رافقط خدامیداند. ماموظف به این هستیم که درراه درست ومستقیم وطبق دستورات روشن او قدم برداریم.حالامن یک سئوال ازتودارم،میدانم که خداپرست هستی چون خودم توراتربیت کرده ام ولی آیامطمئن هستی که حرکات وسکناتت کاملا"درست و طبق دستورات اوست؟

- سعی کرده ام باشدپدرجان .

- میدانم ومطمئنم که این سعی وکوشش راهمیشه کرده وخواهی کردوهمین کافیست چون خداوندکسی راکه سعی درپیمودن صراط مستقیم دارد یاری می کند و نمی گذارد از مسیر درست منحرف شود.پس حالا که هم وغم توعمل صالح است وصراط مستقیم،دیگر ازچه میترسی؟مگرمیشودبنده ای درزندگیش به خشنودی پروردگار فکر کند و عاقبت بخیرنشود؟آیانعوذبالله نسبت به قدرت و عدالت خداوند شک داری؟برای مؤمن خداپرست هرآنچه که پیش آید نمی تواندغیرازخیر محض باشد .

این جملات نور امیدوتسکین را بر تمامی وجودم تا باند و رعشه ی دلم راآرام کرد.حس کردم دوباره وجود لاهوتیم را که همیشه یک جائی توی آسمان گم می کردم،پیداکرده ام ومی توانم محکمترازهروقت دیگری بایک رشته خودم رابه اواتصال دهم و دیگر هر گز اجازه ندهم وسعت بیکران آسمان در خود ببلعدش.

گاهی اوقات از خودم متعجب می شدم که با وجود چنین پدری دانا و فهیم چرا باید اعتماد به نفسم دچار تزلزل شود ؟ حالا که فکرش را می کنم می بینم حالاتی که در من بروز می کرد زیاد هم غیر معمولی نبوده است . زنی در سن و سال من  با سه کودک خردسال،ممکن است در موقعیت هایی ویژه  شبیه موقعیت من در آن دوران،بر اثر فشار عواطف ناشی از احساسات رقیق زنانه و مادرانه که با بی تجربگی و خامی جوانی آمیخته است گاهی کم بیاورد و در جاهائی که نیاز دارد قرص و محکم  بایستد زانوانش بلرزد .

و آن روز ها درهجوم های بی امان آتش و فولاد و خون ، کمتر دلی بودکه نلرزد وکمتر زانوئی بود که خم نشود .

*****************

آن شب نیز گذشت.روزها و شبها ی دیگری هم آمدند و رفتند.

در تمام آن روزها وشبها همچنان  کشتار و ویرانی ادامه داشت و بارها و بارها آب و برق شهر قطع شد و مادر مضیقه هائی قرارگرفتیم که گفتنشان شایدتکرارمکررات بنظرآید.

بارهاوبارها موج انفجار،ماوکودکانمان راگیج ومنگ وهراسان  کرد.بارهاشیهه ی گلوله های توپ و خمپاره،دژخیمان سر گردان آسمان شهر،ما را به خیز رفتن بر خاک وسنگ وآسفالت وا داشت تا زانوهاوآرنجهایمان زخمهای دردناک بردارند.بارهابه  رسیدن نیروهای کمکی وبویژه لشکر77خراسان دل خوش کردیم و چشمهای مضطرب و نگران،اما امید وارمان به جاده خشک شدو  اشکهای حسرت ویأس کاسه ی دیدگانمان راپر کرد .

ما خیلی تنهابودیم،خیلی...آنقدر تنهاکه فقط خودمان برای خودمان دل می سوزاندیم.لشکر12زرهی و2پیاده عراق درناحیه ی جنوبی شهر یعنی سومارونفت شهرعملیات تهاجمی خودراباتمام قواادامه میدادند.جناح راست عملا"درمعرض سقوط قرار گرفت ودشمن که نفت شهررادرتصرف داشت تکمیل حلقه ی محاصره ی شهروحرکت بسوی گیلانغرب  رادربرنامه ی خودقرارداد.به دلیل این اوضاع نا بسامان،ارتباط مدافعان جبهه شمالی یعنی محور ازگله و سرپل ذهاب و جبهه جنوبی یعنی سومار و نفت شهر با مدافعان بخش مرکزی قصرشیرین و خسروی قطع شده بود.هر یک از محورها با مشکلات خاص خودشان دست به گریبان بودند.رزمندگان دلاور مشغول نبردی نا برابر بودندودراین میان وضعیت حوزه بخش مرکزی وشهرقصرشیرین ازحساسیتی دو چندان برخوردار بود.جنگ دراین حوزه که بخش اعظم آن-وبویژه خودشهر قصرشیرین-بصورت نعل اسبی در دل خاک عراق قرار گرفته بود بسیار سخت و طاقت فرسا بنظر میرسید.دشمن بیشترین توانش را برای تصرف شهرگذاشته بودومدافعان قلیل وقهرمان هم تاپای جان مقاومت میکردند.

درحالیکه مدافعان شهرزیرپای ارتفاعات (قراویز)ودر(باباهادی)،(دارخور)،(برارعزیز)،(پرویزخان)،(هدایت)،(آق داغ)،(دربندجوق)،(برج احمدی)و(خسروی)درحال نبرد باعراقیهایی بودندکه درپناه تانکهای زرهی وبدون کمترین آسیبی میجنگیدند،نیروهای عراق درتلاش بودندکه ازدو محورشهررادوربزنندوآنرااشغال کنند.

محوراول منطقه ی باویسی بود که با تصرف آن وگذر ازگرده نو می توانستند20کیلومترراه راطی کنندوبه سه راهی قره بلاغ برسندوبدین طریق راه ارتباطی اصلی سرپل ذهاب به قصرشیرین را کنترل وباپیمودن25کیلومتردیگربه شهربرسند.محوردوم در جنوب  بود،یعنی بخش سومار و رسیدن به سه راهی گراوه و جاده آسفالته ی قصرشیرین به گیلانغرب ومسدودنمودن  ودراختیارگرفتن آن.

برای این کار هم تدابیر لازم را اندیشیده و یگان های مورد نیاز اعم از پیاده،توپخانه و زرهی را مدت ها پیش در مرزها مستقر نموده بودند.

                                            ***           ***            ***    

صبحگاه روز سی ام شهریور ماه هواپیماهای دشمن با چند راکت منبع آب اصلی شهر را موردحمله قراردادندوطوری آنرا تخریب کردند که آب شهر کاملا"قطع شدودرپی آن،گلوله بارانی شدید ما را مجبور کرد که به زیر زمین ها پنا ببریم.پس از کاسته شدن از حجم آتش،حسین طبق معمول سری به بیرون از خانه زدو خبرهایی برایم آوردکه بسیارناگواربود.نیروهای عراقی کل منطقه رادرمحاصره ی تقریبی خودقرارداده وتوسط قسمت عمده ای از نیروهایشان یعنی گردانهای مکانیزه وتانک بهمراه نیروهای پیاده،ازجانب روستای (خیل ناصرخان)تلاش برای نفوذ به داخل محدوده شهرراآغاز نموده بودند.درضمن می گفت که در بعضی از  جناحهای جبهه جنگ،نبرد حالت تن به تن بخود گرفته است .

عبدالرضاکه خودش جزونیروهای مردمی بودازناکامیهای پیاپی دشمن برای عبورازسددفاعی نیروهای مامیگفت واینکه هر بار مجبور میشوندبادادن تلفات  انهدام چند تاازتانکهایشان عقب بنشینند.حالادیگرصحنه ی نبرد فاصله چندانی باخانه های مسکونی نداشت وپسرعمویم منصورکه همیشه وتحت هر شرایطی توی شهرمیگشت واهل پنهان شدن وحفظ جان نبودازدرگیریهایی می گفت که نیروهای پیاده عراقی با مدافعان انجام می دادند و چون هنوزراه نفوذتانکهایشان گشوده نشده بودنمی توانستند به هدف غائیشان که اشغال شهر بود برسند .

حلقه ی محاصره بحدی تنگ شده بود که اگر کسی قصد خارج شدن از قصرشیرین راداشت بسیارمشکل میتوانست این کاررابه انجام برساندچون اکثر راههای ارتباطی وجاده های مواصلاتی دررصدکامل دیده بانان توپخانه ی عراق قرارداشت وهرجنبنده ای رابدون کمترین ملاحظه ای میزدند.تصرف ارتفاعات سوق الجیشی آق داغ بدین معنابودکه دیگرهیچ نقطه ای ازشهرو اطراف آن خارج از حوزه دید عراقی هانبود.شهربتدریج داشت به جزیره ای مبدل می شد که درمیان دریایی ازآتش وفلزگداخته قرار داشت و لحظه به لحظه بیم آن می رفت که دراین جهنم بلعیده شود.بدلیل محدودیت درتهیه ی موادغذایی، آذوقه وآب آشامیدنی،حالادیگرمجبوربودیم درخوردن وآشامیدن صرفه جویی کنیم چون معلوم نبودتاکی قراراست درمحاصره باقی بمانیم.

هنوزهم باوجودنزدیکی فوق العاده و بی سابقه ی نیروهای عراقی،نتوانسته بودم باور اشغال قریب الوقوع شهر را در مغز خود بگنجانم ولی چشم انداز فرارویم بسیار تاریک و مبهم بودوتنهامنبعی که به دل من نور امید را می تاباند دلداریهای پدروسخنان دلگرم کننده ی اوبود.درآن روزهاکه قصرشیرین شاید داشت بدترین دوران تاریخ حیات چند هزار ساله خود را تجربه می کرد و در شرف سقوط کامل قرار گرفته بود پدرم وجودی سرشار از امید داشت و در دیدارهایش با من مدام لبخد می زد.بطوریکه بارهابه خودنهیب میزدم که:

- صدیقه...پدرت را ببین.اگر امیدی وجود نداشت او با یک دنیا تجربه از پیروزی و موفقیت و فرج بعداز شدت  سخن نمیگفت و به مصداق آیه مبارکه ( فأن مع العصر یسرا،ان مع العسریسرا)مارابه استقامت ومأیوس نشدن ازلطف پروردگار دعوت نمی نمود.توبه چه حقی ترس و دلهره را جایگزین توکلت به الله کرده ای ؟ مگر سخن مولایمان علی (ع) را فراموش کرده ای که می فرماید:ترس برادر مرگ است؟

این افکاروالبته وجودپرصلابت پدردرکنارم،بمانندجوشنی که بر تن نحیف من پوشانده شده باشدمراازتوهمات ایمان سست کن  ایمن نگاه میداشت.  

                                                    ***        ***       ***

                                                             فصل چهارم

                                                     (در چند قدمی سقوط)

           

هرم داغ آفتاب امان نمیداد.هنوزانعکاس صداهای رعدآسااز جبهه جنوبی همراه بادسام می آمدوخودش رابه زورتوی گوشهای آدم فرومیکرد.

روزهای قبل در ساعاتی که رزمندگان ما با بعثیون درگیر میشدند هر چند دقیقه یکبار ازآنسوی(مله خرمانه)که واحد هایی از توپخانه ارتش را در خود استقرار داده بود قبضه های توپ با طنینی دلگرم کننده می غریدند و گلوله هایشان را از مقابل چشمان گر گرفته خورشید که بر تارک آبی آسمان یله داده بود زوزه کشان می گذراندند تا با انفجارشان در دل دشمن مانع خاموشی شعله های امید در دل مردم و جنگاوران شوند. ولی امروز خبری از شلیک آتشبار خودی نبود و این امر مرا خیلی نگران کرده بود و البته باعث می شد که دلاوران مدافع شهر که از این نبرد نا برابر خسته شده بودند بیش از پیش خویشتن را تنها و بی پشتیبان حس کنند .

                                                                                                            ...ادامه دارد

                                                                                      >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

پانویس:

سندارائه شده درخصوص وقایع قصرشیرین درجریان انقلاب اسلامی که ازگزارشات روزانه

( ساواک) میباشد،از این منبع نقل شده است:

سایت دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری - مطلبی تحت  عنوان :(گزارش از کرمانشاه و قصر) - این مطلب منقول است از کتاب (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک -جلد 19)و مطلبی  در صفحه 223 این کتاب تحت عنوان (روز شمار57/9/18).

 

تعداد بازدید از این مطلب: 9314
|
امتیاز مطلب : 7
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2

پنج شنبه 20 شهريور 1393 ساعت : 1:57 بعد از ظهر | نویسنده : م.م

صفحه قبل 1 2 صفحه بعد

اطلاعات کاربری


عضو شوید


نام کاربری
رمز عبور

:: فراموشی رمز عبور؟

عضویت سریع

نام کاربری
رمز عبور
تکرار رمز
ایمیل
کد تصویری
خبرنامه
براي اطلاع از آپيدت شدن وبلاگ در خبرنامه وبلاگ عضو شويد تا جديدترين مطالب به ايميل شما ارسال شود



آخرین مطالب
مطالب تصادفی
مطالب پربازدید
درباره ما
تقدیم به عزیز سفرکرده ام (فاطمه) .گرچه ناگهان مراتنها گذاشتی ولی به دیداردوباره ات امیدوارم،درلحظه موعودی که ناگهان میآید. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- د رقرونی هم دور وهم نه چندان دور( ایران )باوجود نشیب و فراز های تاریخی بسیارش در بازه های زمانی مکرر،همواره ابرقدرتی احیا شونده و دارای پتانسیل و استعدادبالا برای سیادت برجهان بود .کشورما نه تنها از نقطه نظرقابلیتهای علمی و فرهنگی ،هنری ،ادبی و قدرت نظامی یکی از چندتمدن انگشت شماری بود که حرف اول را دردنیاهای شناخته شده ی آن زمانها میزد، بلکه در دوره هائی طلائی و باشکوه ،قطب معنوی و پرجلال و جبروت جهان اسلام نیز بشمار میرفت . در عصر جدید که قدرت رسانه بمراتب کارآمد تر از قدرت نظامیست باید قابلیتهای بالقوه و اثبات شده ایرانی مسلمان را برای ایجاد رسانه تعالی بخش،درست و کارآمدبه همه یادآوری نمودتا اراده ای عظیم درهنرمندان ما پدید آید درجهت ایجاد (سینمای متعالی)و پدیدآوردن رقیبی متفاوت و معناگرا برای سینمای پوچ ،فاسد و مضمحل غرب و شرق نسیان زده و بالاخص " غول هالیوود"که برکل جهان سیطره یافته است.شاید بپرسید چرا سینما؟...جواب این است : سینما تاثیر بخش ترین رسانه در عالم است و باآن میتوان وجود معنوی انسانها را تعالی دادویا تخریب کرد...و متاسفانه تخریب کاریست که در حال حاضر این رسانه با عمده محصولات خودبه آن همت گماشته است و تک و توک محصولات تعالی بخش آن همیشه در سایه قراردارندو بخوبی دیده نمیشوند چون جذابیت عام ندارندو قادر به رقابت با موج خشونت و برهنه نمایی موجودنیستند. دادن جذابیت و عناصر لذت بخش نوین و امتحان نشده بدون عوامل گناه آلود به محصولات تصویری بگونه ای که بتواند بالذات ناشی از محصولات سخیف و ضد اخلاقی رقابت نماید کاریست بس پیچیده که نیازمند فعالیت خالصانه مغزهای متفکر ومبتکراست و من فکر میکنم این مهم فقط از عهده هنرمندان و متفکران ایرانی برخواهد آمد و شاید روزی که من نباشم محقق گردد...شاید
منو اصلی
موضوعات
لینک دوستان
آرشیو مطالب
نویسندگان
پیوندهای روزانه
دیگر موارد
آمار وب سایت

آمار مطالب

:: کل مطالب : 193
:: کل نظرات : 70

آمار کاربران

:: افراد آنلاین : 1
:: تعداد اعضا : 25

کاربران آنلاین


آمار بازدید

:: بازدید امروز : 19
:: باردید دیروز : 64
:: بازدید هفته : 509
:: بازدید ماه : 4386
:: بازدید سال : 17042
:: بازدید کلی : 520396
چت باکس

نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)
تبادل لینک هوشمند

تبادل لینک هوشمند

برای تبادل لینک ابتدا ما را با عنوان CINTELROM و آدرس cintelrom.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.